Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 stycznia 2021 roku

Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodnicząca Sędzia Małgorzata Klęk

Protokolant st. sekr. sąd. Emilia Mrozik

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2021 roku w Zduńskiej Woli

na rozprawie sprawy

z powództwa małoletniego W. P. reprezentowanego przez przedstawicielkę ustawową Ż. P.

przeciwko E. K.

o podwyższenie alimentów

1.  alimenty należne od pozwanego E. K. na rzecz jego małoletniego syna W. P., ostatnio ustalone ugodą sądową zawartą przed Sądem Rejonowym w Zduńskiej Woli, w dniu 08 listopada 2016 roku, w sprawie sygn. akt III RC 5/16 podwyższa z kwoty po 460 (czterysta sześćdziesiąt) złotych miesięcznie, do kwoty po 800 (osiemset) złotych miesięcznie, poczynając od dnia 01 stycznia 2021 roku, płatne do rąk przedstawicielki ustawowej małoletniego powoda Ż. P., do dnia 15. każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  nie obciąża małoletniego powoda opłatą sądową od oddalonej części powództwa;

4.  zasądza od pozwanego E. K. na rzecz przedstawicielki ustawowej małoletniego powoda Ż. P. kwotę (...),00 (jeden tysiąc dwadzieścia pięć) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty;

5.  zasądza od pozwanego E. K. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem opłaty sądowej;

6.  wyrokowi w punkcie 1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sędzia Małgorzata Klęk

UZASADNIENIE

W dniu 27 sierpnia 2019 roku do tut. Sądu wpłynął pozew złożony przez pełnomocnika Ż. P. – matki małoletniego powoda W. P., przeciwko E. K. o podwyższenie alimentów do kwoty 1700 zł, płatnych do rąk matki powoda do 15. dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat.

W pozwie zażądano także zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że od poprzedniego ustalenia wysokości alimentów w drodze ugody, znacznie zwiększyły się koszty utrzymania małoletniego powoda, przede wszystkim w zakresie leczenia jego problemów zdrowotnych.

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanego uznał powództwo do kwoty po 600 zł miesięcznie, w pozostałym zakresie wniósł o oddalenie powództwa.

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni powód W. P. (ur. (...)) jest synem Ż. P. i pozwanego E. K.. Wysokość alimentów została ostatnio ustalona ugodą z dnia 08 listopada 2016 roku, zawartą przed Sądem Rejonowym w Zduńskiej Woli w sprawie sygn. akt III RC 5/16. W ugodzie tej E. K. zobowiązał się do łożenia na rzecz małoletniego syna alimentów w kwocie po 460 zł miesięcznie, płatnych do rąk przedstawicielki ustawowej małoletniego do dnia 15. każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat.

Dowód: okoliczności bezsporne, akta sprawy III RC 5/16: ugoda – k. 374

W dacie poprzedniego orzekania o wysokości alimentów małoletni miał niecałe trzy lata. Cierpiał na liczne problemy zdrowotne, w szczególności okulistyczne i laryngologiczne. Konieczny był zakup leków, co stanowiło wydatek około 100-200 zł miesięcznie. Niezbędny był także zakup okularów. Małoletni nie uczęszczał wówczas do przedszkola, znajdował się pod opieką matki, która przebywała na urlopie wychowawczym.

Dowód: akta sprawy III RC 5/16: – uzasadnienie pozwu - k.3-4,

Pozwany E. K. pracował w (...) sp. z o.o. i osiągał z tego tytułu dochody w wysokości ok. 2500 złotych. Miał zobowiązania kredytowe, w tym z tytułu kredytu hipotecznego, zaciągniętego na budowę domu. Ponosił również koszty utrzymania domu.

Dowód: akta sprawy III RC 5/16: – zaświadczenie o wysokości dochodów od pracodawcy – k.227, pismo przygotowawcze pozwanego wraz z załącznikami – k.224-244

Małoletni powód W. P. ma obecnie 7 lat. Chodzi do „zerówki”. Miesięczna opłata za przedszkole wynosi ok. 140 zł.

Małoletni ma liczne problemy zdrowotne. Jest osobą niepełnosprawną, orzeczenie o niepełnosprawności zostało wydane do 25 listopada 2021 roku. Stwierdzono u niego zez zbieżny oka lewego, brak widzenia obuocznego oraz nadwzroczność obu oczu stopnia dużego. Powyższa diagnoza skutkuje koniecznością rehabilitacji – do osiągnięcia 8-9 roku życia - w gabinecie pleoptyczno- ortoptycznym, a koszt jednorazowej wizyty wynosi 45,00 złotych. Wizyty te powinny się odbywać 5 razy w tygodniu. Konieczny jest zakup okularów dla małoletniego. Ponadto małoletni ma zaburzenia ruchu oraz problemy ze słuchem. Rozpoznano u niego padaczkę. W ciągu ostatnich dwóch lat czterokrotnie doznał złamania kończyn. Konieczne jest stosowanie wobec niego diety trzustkowej – bez smażonych pokarmów oraz tłustych posiłków, co również zwiększa koszty jego utrzymania.

W związku z problemami zdrowotnymi małoletni powód wymaga stałego współudziału na co dzień opiekuna w procesie leczenia i rehabilitacji. Konieczny jest również zakup leków dla małoletniego, których koszt wynosi ok. 200 zł miesięcznie. Niezbędne jest ponoszenie kosztów paliwa związane z koniecznością częstego dowożenia dziecka na wizyty lekarskie i rehabilitację.

Dowód: k. 215-217 zeznania Ż. P. na rozprawie w dniu 19 stycznia 2021 roku – min. 00:20:55-00:35:46, orzeczenie o niepełnosprawności – k. 167, dokumenty związane z leczeniem powoda – k. 7-24, 168-175, uzasadnienie pozwu – k.3v

Matka małoletniego ponosi wszelkie bieżące koszty utrzymania syna. Zamieszkuje ona wraz z powodem oraz małoletnią córką, pochodzącą z innego związku, w mieszkaniu położonym w Z.. W tygodniu często przyjeżdża do niej jej obecny partner, który także pomaga jej finansowo.

Dowód: okoliczności bezsporne, k. 158179vzeznania świadka T. B. rozprawie w dniu 24 września 2020 roku – min. 00:24:06 – 00:49:34

Matka małoletniego powoda - Ż. P. obecnie przebywa na urlopie wychowawczym – do dnia 04 marca 2021 roku. Nie osiąga ona żadnych dochodów poza świadczeniami rodzinnymi, świadczeniami w ramach programu 500+ oraz alimentami na dzieci.

Dowód: zaświadczenie od pracodawcy – k. 179, decyzje o przyznaniu zasiłków – k. 175-178, k. 215-217 zeznania Ż. P. na rozprawie w dniu 19 stycznia 2021 roku – min. 00:20:55-00:28:31

Pozwany E. K. zamieszkuje w należącym do niego domu w miejscowości B. wraz z obecną partnerką i trojgiem jej dzieci. Partnerka pozwanego jest bezrobotna, a jedyne dochody uzyskuje z tytułu alimentów oraz zasiłków na dzieci. Jej dzieci mają problemy zdrowotne i wymagają leczenia oraz rehabilitacji.

Dowód: okoliczności bezsporne, k. 214v- 215v zeznania A. M. na rozprawie w dniu 19 stycznia 2021 roku – min. 00:03:45 – 00:19:20

Pozwany z zawodu jest murarzem, jednak nigdy nie pracował w tym zawodzie. Obecnie nadal wykonuje pracę w (...) sp. z o.o. na stanowisku ślusarza na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony i jedynie z tego tytułu osiąga dochody. W 2017 roku jego dochód wyniósł 42.210,00 zł (średnio ok. 3.500 zł miesięcznie), natomiast w 2018 roku – 44.598,14 zł (średnio ok. 3.700 zł miesięcznie). W 2019 roku dochody te uległy zwiększeniu i pozwany osiągał miesięczny dochód w wysokości ok. 4300 zł brutto. W 2020 roku jego dochody zmniejszyły się z uwagi na pandemię i spowodowane nią zmiany w zakładzie pracy. Obecnie uzyskuje on miesięczne dochody w wysokości ok. 2870 zł netto.

Dowód: k. 217- v zeznania pozwanego na rozprawie w dniu 19 stycznia 2021 roku – min. 00:39:55 – 00:56:08, zeznanie podatkowe za 2017 rok wraz z informacją o wysokości składek za poszczególne miesiące – k. 48-50, zeznanie podatkowe za 2018 rok wraz z informacją o wysokości składek za poszczególne miesiące – k. 50-53, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu – k.54, odcinek płacowy za grudzień 2019 roku – k. 184, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 8 czerwca 2020 roku – k. 187, odcinek płacowy za czerwiec 2020 roku – k.183

Na pozwanym ciążą zobowiązania kredytowe. W dniu 17 maja 2017 roku Bank (...) udzielił mu kredytu w kwocie 39.001,00 złotych, którą będzie spłacał do dnia 16 maja 2023 roku. Natomiast 20 maja 2017 roku w A. Banku zaciągnął kredyt na zakup towarów w kwocie 8.550,00 złotych, który będzie spłacany do dnia 19 lipca 2021 r. Oprócz tego pozwany nadal spłaca raty kredytu hipotecznego, zaciągniętego w 2007 roku. Obecnie z tytułu wszystkich kredytów pozwany płaci łącznie ok. 1400 zł miesięcznie.

Dowód: umowy kredytowe - k. 67-71, 73-74, informacja z S. C. Bank – k. 64

Pozwany ponosi wydatki związane z utrzymaniem domu, w szczególności z tytułu zakupu opału, podatku od nieruchomości czy też wywozu nieczystości.

Pozwany E. K. utrzymuje nieregularne i rzadkie kontakty z synem. Twierdzi, że nie stać go na częstsze przyjazdy do miejsca zamieszkania dziecka, z uwagi na odległość dzielącą pomiędzy jego miejscem zamieszkania, a miejscem zamieszkania syna. Nie uczestniczy w żaden sposób w sprawowaniu codziennej opieki nad małoletnim. Przed wytoczeniem powództwa czasem dobrowolnie płacił na rzecz syna kwotę 550-560 zł miesięcznie.

Dowód: k.217-v zeznania pozwanego na rozprawie w dniu 19 stycznia 2021 roku – mi. 00:39:14 – 00:56:08, k. 215v- 217 zeznania Ż. P. na rozprawie w dniu12 września 2019 roku – min. 00:20:55 – 00:39:14, polecenia przelewów – k. 77-83

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów, nie znajdując podstaw do ich kwestionowania oraz na podstawie zeznań stron i zeznań świadków. Stan faktyczny jest w przeważającej części bezsporny, przede wszystkim w zakresie sytuacji zdrowotnej małoletniego oraz sytuacji finansowej po stronie powodowej.

W celu ustalenia okoliczności istotnych dla wysokości alimentów w dacie poprzedniego orzekania o nich, Sąd posłużył się dokumentami zgromadzonymi w sprawie III RC 5/16.

Sąd co do zasady za wiarygodne uznał zeznania pozwanego w zakresie jego sytuacji majątkowej. Tak samo Sąd ocenił zeznania Ż. P.. Były one jasne, spójne i logiczne. Sąd weryfikował zeznania rodziców małoletniego w zakresie ich sytuacji majątkowej ze zgromadzonymi dokumentami, przyznając w razie sprzeczności pierwszeństwo dokumentom, oraz mając jednocześnie na uwadze, że dokumenty nie odzwierciedlały w pełni ich sytuacji majątkowej.

Ustalając wysokość kosztów utrzymania małoletniego Sąd kierował się poza zeznaniami matki powoda, także doświadczeniem życiowym, bowiem niektóre ze wskazywanych przez matkę powoda wydatków związanych z jego utrzymaniem jawiły się jako zawyżone, zwłaszcza w świetle deklarowanych przez nią dochodów.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W świetle art. 133 § 1 k.r.o. rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie.

Obowiązek alimentacyjny rodziców w stosunku do dziecka stanowi bowiem uszczegółowienie ogólnego ich obowiązku wynikającego z art. 96 k.r.o., mianowicie troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka oraz przygotowania je należycie – odpowiednio do jego uzdolnień – do pracy dla dobra społeczeństwa.

Zakres obowiązku alimentacyjnego rodziców precyzuje art. 135 k.r.o., zgodnie z którym jest on wyznaczany przez dwie następujące przesłanki, to jest przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego. Te przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, zwłaszcza przy ustalaniu przez sąd wysokości alimentów ( orzeczenie Sądu Najwyższego z 10 października 1960 roku, III CRN 350/69 OSNCP 1970/2/15).

Należy podkreślić, że pojęcie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego nie posiada jednoznacznej definicji, gdyż nie ma stałego kryterium odniesienia. Decydują o nich okoliczności konkretnego przypadku. Niemniej jednak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 grudnia 1987 roku (III CZP 91/86, OSNC 1988/4/42) podjął próbę uogólnienia tego pojęcia przyjmując, iż przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego należy rozumieć potrzeby, których zaspokojenie zapewni mu - odpowiedni do jego wieku i uzdolnień - prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest zatem uzależniony od cech osoby uprawnionej (jej wieku, stanu zdrowia, zdolności intelektualnych itp.) oraz splotu okoliczności natury społecznej i ekonomicznej, w których osoba uprawniona się znajduje.

Wyjście poza takie potrzeby zależy wyłącznie od cech osobistych dziecka oraz od zamożności jego rodziców. Rodzice w zależności od swych możliwości są obowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych (wyżywienia, mieszkania, odzieży, higieny osobistej, leczenia w razie choroby), jak i duchowych (kulturalnych), także środki wychowania (kształcenia ogólnego, zawodowego) według zdolności, dostarczania rozrywek i wypoczynku. Przy ocenie, które z potrzeb uprawnionego powinny być uznane za potrzeby usprawiedliwione, należy z jednej strony brać pod uwagę możliwości zobowiązanego, z drugiej zaś zakres i rodzaj potrzeb uprawnionego. Będzie to mieć wpływ na rozstrzygnięcie, w jakiej mierze możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego będą wzięte pod uwagę przy oznaczaniu zakresu obowiązku alimentacyjnego.

Z kolei możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają nie tylko jego rzeczywiste zarobki i dochody, ale również zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, jeśli istniejące warunki społeczno – gospodarcze i ważne przyczyny takiemu wykorzystaniu nie stoją na przeszkodzie ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 1975 roku, III CRN 48/75 LEX nr 7702 ). Rodzice nie mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego na tej podstawie, że wykonywanie tego obowiązku stanowiłoby dla nich nadmierny ciężar. Są obowiązani podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami, dziecko natomiast ma prawo do życia na równej stopie życiowej z rodzicami.

Materialnoprawną podstawą roszczenia powoda jest art. 138 k.r.o., który stanowi, że w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. W miarę upływu czasu potrzeby uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego ulegają zmianie, a tym samym może ulegać zmianie wysokość alimentów.

Przy ocenie, czy doszło do zmiany stosunków należy brać pod uwagę wszelkie okoliczności istotne z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu, a zatem zmianę w zakresie i stopniu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego do świadczenia alimentacyjnego.

Na gruncie niniejszej sprawy Sąd doszedł do przekonania, że niewątpliwie doszło do istotnej zmiany okoliczności wpływających na zakres świadczeń alimentacyjnych.

Od ostatniego ustalenia alimentów zwiększyły się usprawiedliwione potrzeby uprawnionego. W pierwszej kolejności należy wskazać, że poprzednio wysokość alimentów została ustalona ponad 4 lata temu.

Upływ takiego czasu w kontekście wieku powoda i jego schorzeń niewątpliwie powoduje konieczność zwiększenia środków przeznaczanych na jego utrzymanie. Od tego czasu pojawiły się kolejne problemy zdrowotne uprawnionego W. P., w szczególności związane z koniecznością jego rehabilitacji, która daje najlepsze efekty, gdy jest

przeprowadzona w obecnym wieku małoletniego. Nieznacznie zwiększyły się także koszty leczenia farmakologicznego małoletniego. Nadto zwiększyły się także koszty utrzymania, poprzez chociażby procesy inflacyjne.

Zwiększyły się również możliwości zarobkowe pozwanego. Obecnie pozwany E. K. otrzymuje większe wynagrodzenie niż w 2016 roku, chociaż obecnie jest ono nieco niższe z uwagi na pandemię.

Należy wskazać, że na pozwanym ciąży obowiązek alimentacyjny jedynie wobec powoda. Do kręgu osób uprawnionych do alimentów nie należy w szczególności obecna partnerka pozwanego i jej dzieci.

W ocenie Sądu w okolicznościach sprawy nie sposób czynić pozwanemu zarzutu, że nie wykorzystuje w pełni swoich możliwości zarobkowych, nie pracując w wyuczonym zawodzie, bowiem nigdy nie wykonywał pracy w zawodzie murarza. Nie ulega jednak wątpliwości, że jego możliwości zarobkowe są większe aniżeli cztery lata wstecz.

Istotnej zmianie nie uległy możliwości zarobkowe matki powoda. Z uwagi na konieczność sprawowania opieki nad synem są one niewielkie, jednak nie sposób ich przekreślać. Ż. P. jest bowiem osobą zdrową, młodą, a małoletni – jak wynika z orzeczenia o niepełnosprawności -nie wymaga konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe okoliczności Sąd uznał, że żądanie podwyższenia alimentów jest uzasadnione. W oparciu o ustalony stan faktyczny Sąd uznał, że kwota 800 zł miesięcznie odpowiada obecnym zarobkowym możliwościom pozwanego i usprawiedliwionym potrzebom małoletniego uprawnionego.

Ustalając wysokość tej kwoty Sąd wziął pod uwagę zarówno regularnie ponoszone koszty związane z jego utrzymaniem, jak również pojawiające się nieregularnie, jednorazowe wydatki (np. koszty zakupu okularów), uwzględnił także dotychczasowe stosunki między stronami.

Na gruncie niniejszej sprawy nie ulega wątpliwości, że to matka w pełnym zakresie uczestniczy w wychowaniu powoda i w ten sposób w części wyczerpuje swój obowiązek alimentacyjny. Jednocześnie ma ona mniejsze możliwości zarobkowe niż pozwany, zwłaszcza w świetle konieczności opieki nad synem. Pozwany winien zatem w większym stopniu niż matka partycypować w kosztach utrzymania małoletniego.

Sąd uznał, że kwota 800 zł jest odpowiednia do obecnych możliwości majątkowych pozwanego. Kwota ta pozwoli zaspokoić usprawiedliwione potrzeby powoda i nie będzie przekraczała zarobkowych możliwości pozwanego. Zaciągniętych przez niego kredytów nie sposób uwzględniać jako okoliczności mogącej mieć wpływ na wysokość zasądzonych alimentów, pozwany bowiem winien liczyć się z ciążącym na nim obowiązkiem alimentacyjnym.

Sąd zasądził podwyższone alimenty od dnia 01 stycznia 2021 roku, uwzględniając orzeczenie w przedmiocie zabezpieczenia wydane w dniu 12 września 2019 r. ( k. 86, 100-102v orzeczenie Sądu I instancji wraz z uzasadnieniem oraz k. 118-121 orzeczenie Sądu II instancji wraz z uzasadnieniem ), okoliczności sprawy, w tym charakter dochodzonego roszczenia. Określił jednocześnie, że – podobnie jak dotychczas - winny być one płatne do rąk powoda do dnia 15. każdego miesiąca, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności.

Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie, uznając że przekraczałoby ono możliwości zarobkowe pozwanego i usprawiedliwione potrzeby małoletniego.

Na podstawie art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 102 i art. 100 kpc Sąd nie obciążył małoletniego powoda kosztami procesu w oddalonej części powództwa z uwagi na charakter dochodzonych roszczeń oraz okoliczności sprawy.

Jednocześnie zgodnie z art. 98 § 1 kpc i art. 100 kpc Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1025,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, uwzględniając oddaloną część powództwa.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 13 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy Sąd zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 200 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, której nie miał obowiązku uiścić powód.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 kpc Sąd nadał wyrokowi w pkt. 1 – tj. w zakresie obowiązku alimentacyjnego - rygor natychmiastowej wykonalności.

Sędzia Małgorzata Klęk