Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 26 lutego 2020 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Małgorzata Pilarczyk

Protokolant: stażysta Laura Kursa

po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2020 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa D. P. ( następcy prawnego J. P. )

przeciwko Skarbowi Państwa - Aresztowi Śledczemu w O. i Aresztowi Śledczemu w P. zastępowanemu przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej

o zapłatę

1.  zasądza od Skarbu Państwa - Aresztu Śledczego w O. na rzecz powoda D. P. kwotę 50 000,00 zł. ( pięćdziesiąt tysięcy złotych 00/100 ) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 grudnia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo w pozostałej części,

3.  obciąża strony kosztami zastępstwa procesowego w poniesionym przez nie zakresie,

4.  nakazuje ściągnąć od powoda rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Kaliszu kwotę 3 027,40 zł. ( trzy tysiące dwadzieścia siedem złotych 40/100) tytułem zwrotu połowy nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sędzia Małgorzata Pilarczyk

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 03 lipca 2015 roku powód J. P. wniósł o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Areszt Śledczy w O. i Areszt Śledczy w P. kwoty 100 000 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu J. P. podniósł, iż zasadność powództwa upatruje w tym, iż w czasie gdy był tymczasowo aresztowany i przebywał w Areszcie Śledczym w O. od października 2014 roku do 2 marca 2015 roku i w Areszcie Śledczym w P., gdzie przebywał od 2 marca 2015 roku do 13 marca 2015 roku, nie zapewniono mu właściwej opieki medycznej, co w znaczny sposób przyczyniło się do pogorszenia jego stanu zdrowia. Powód bowiem przebył chorobę nowotworową krwi – szpiczak mnogi. W styczniu 2013 roku był na kontroli, podczas której stwierdzono zatrzymanie choroby, po uprzednim wykonaniu autoprzeszczepu szpiku, co miało miejsce w październiku 2012 roku. Do października 2014 roku powód czuł się dobrze, pracował, a stan jego zdrowia pogorszył się po osadzeniu w Areszcie Śledczym w O., gdzie nie zapewniono mu opieki hematologicznej, a następnie w Areszcie Śledczym w P..

Pozew został złożony do Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim, który prawomocnym postanowieniem z dnia 10 sierpnia 2015 roku na podstawie art. 17 pkt. 4 k.p.c. w zw. z art. 200 par. 1 k.p.c. stwierdził swoją niewłaściwość rzeczową i sprawę przekazał do rozpoznania jako właściwemu Sądowi Okręgowemu w Kaliszu.

Postanowieniem z dnia 9 listopada 2015 roku wydanym przez Sąd Okręgowy w Kaliszu J. P. został w całości zwolniony od kosztów sądowych i ustanowiono dla niego pełnomocnika z urzędu, którym wyznaczona została adwokat M. M..

W odpowiedzi na pozew, która wpłynęła do Sądu Okręgowego w Kaliszu w dniu 27 stycznia 2016 roku, Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa, działająca w tym postępowaniu w imieniu pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Dyrektora Aresztu Śledczego w O. oraz Dyrektora Aresztu Śledczego w P., wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa według norm przepisanych.

W uzasadnieniu stanowiska pozwany podniósł, że powód przy przyjęciu do Aresztu Śledczego w O., poza podaniem, ze był leczony od 2011 roku z powodu szpiczaka mnogiego chemioterapią i radioterapią, nie podał, że stosuje jakiekolwiek leki. Już przy przyjęciu zgłaszał bóle głowy i zaburzenia widzenia. W badaniu przedmiotowym na głowie, po prawej stronie wyczuwalny był bolesny naciek. Z powodu utrzymujących się bólów głowy, kości i zaburzenia widzenia poproszono powoda o dostarczenie dokumentacji medycznej z przebytego leczenia, którą dostarczył dopiero w dniu 12 grudnia 2014 roku i został od razu skierowany na konsultację onkologiczną. W międzyczasie z uwagi na zgłaszane dolegliwości bólowe otrzymywał leki przeciwbólowe, miał wykonane dwukrotnie badania morfologii krwi. W dniu 8 stycznia 2015 roku miała miejsce konsultacja onkologiczna, zlecono wykonanie CT i dalsze stosowanie leków przeciwbólowych. Badanie CT wykonano w dniu 23 stycznia 2015 roku, na podstawie którego stwierdzono zmiany, które świadczyły o trwającej chorobie podstawowej, czyli szpiczaku mnogim. W dniu 9 lutego 2015 roku lekarz onkolog, po zapoznaniu się z wynikiem badania CT głowy zalecił pilną konsultację hematologiczną w celu rozważenia leczenia systemowej choroby podstawowej i ewentualnej radioterapii czaszki – paliatywnej i przeciwbólowej. W dniu 2 marca 2015 roku odbyła się konsultacja hematologiczna w (...) Centrum Medycznym. Specjalista zalecił umieszczenie osadzonego w Oddziale (...) Szpitala (...), diagnostykę, nie zlecono leczenia choroby podstawowej. W dniu 11 lutego 2015 roku lekarz ambulatorium AŚ w O. wystawił opinię o stanie zdrowia powodowa z wnioskiem ,iż nie może być on dalej leczony w areszcie. W dniu 27 lutego 2015 roku powód był zbadany przez okulistę, który stwierdził obustronny zanik nerwu wzrokowego spowodowany chorobą podstawową. W dniu 2 marca 2015 roku powód został skierowany do Oddziału Wewnętrznego Aresztu Śledczego w P., gdzie przebywał do 13 marca 2015 roku, w którym to dniu z powodu uchylenia środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania, lekarka oddziału ustaliła termin przyjęcia powoda w Oddziale (...)Szpitala w P. na dzień 13 kwietnia 2015 roku oraz rozmawiała z lekarzem dyżurnym Oddziału (...) Szpitala (...) w P. celem przekazania powoda do dalszego leczenia, który odmówił jego przyjęcia. W związku z powyższym J. P. został przewieziony karetką aresztu do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego Centrum Medycznego (...) w P. celem dalszej hospitalizacji, ale powód odmówił hospitalizacji w w/w Szpitalu, potwierdzając powyższe własnoręcznym podpisem w książeczce zdrowia. Również dokonał wpisu że „ jest świadomy zagrożenia zdrowia, ale nie chce być konwojowany do O.” sam poprosił o dowiezienie na dworzec PKP w P..

Pozwany podniósł, iż powód nie udowodnił, aby stan jego zdrowia uległ pogorszeniu w trakcie pobytu w jednostkach pozwanego i że było to skutkiem działań tych jednostek. Pozwany zarzucił również, że powód w sposób nienależyty udokumentował przebieg choroby podstawowej i leczenie któremu miał być poddany, ani też nie przedstawił dokumentu, z którego wynikałoby zatrzymanie choroby. Ostatnie badanie jakie wykonano u powoda przez rozpoczęciem pobytu w Areszcie Śledczym w O. miało miejsce w lutym 2013 roku, które ( badanie PET – CT ) nie wykazało zatrzymania choroby, ale stwierdziło liczne aktywne ogniska rozrostowe, a tym samym potwierdziło aktywny proces choroby nowotworowej. Począwszy od stycznia 2013 roku do października 2014 roku powód nie był w ogóle leczony, nie poddawał się badaniom kontrolnym, dlatego (...)Służba Zdrowia nie może ponosić odpowiedzialności za pogorszenie się stanu zdrowia powoda, będącego skutkiem jego zaniedbań.

Powód nie udowodnił, aby doszło do naruszenia jego dóbr osobistych oraz związku przyczynowego między krzywdą niemajątkową a działaniem lub zaniechaniem pozwanego.

J. P. zmarł w dniu 05 stycznia 2016 roku, co skutkowało zawieszeniem z urzędu postępowania w sprawie postanowieniem Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 11 lutego 2016 roku na podstawie art. 174 par. 1 pkt. 4 k.p.c.

Postępowanie w sprawie zostało podjęte postanowieniem Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 17 lutego 2017 roku z udziałem D. P. jako następcy prawnego powoda J. P..

Adwokat M. M. zgłosiła swój udział w sprawie jako pełnomocnik wstępującego do sprawy powoda D. P., składając stosowne pełnomocnictwo.

Pełnomocnik powoda uzasadniła legitymację czynną D. P. w niniejszej sprawie powołując się na treść art.445 par. 3 k.c.

Sąd dokonał następujących ustaleń faktycznych:

W październiku 2011 roku powód zachorował na chorobę nowotworową krwi - szpiczak mnogi. Choroba objawiała się u powoda w postaci guza w prawym biodrze, potem kolejne guzy pojawiały się w głowie i na żebrach, następnie doszło do pęknięcia kości obojczyka prawnego i lewego. W grudniu 2011 w (...) Centrum Onkologii w P. nastąpiło rozpoznanie choroby i poddano powoda radioterapii. Od dnia 02 stycznia 2012 r do czerwca 2012 roku powód przebywał na Oddziale(...) w (...) Centrum Medycznym w P., gdzie poddano go chemioterapii. Od 4 cyklu chemioterapii zaobserwowano rozpoczęcie remisji choroby. W czerwcu 2012 roku J. P. został zakwalifikowany do autoprzeszczep szpiku w (...) Publicznym Szpitalu (...) we W.. W dniu 01 października 2012 roku powód został przyjęty do powyższej jednostki celem dokonania autoprzeszczepu szpiku. Wówczas stwierdzono remisję całkowitą choroby. Po realizacji cyklu mobilizującego dokonano autoprzeszczepu w Klinice (...), (...) we W.. w dniach 1 – 2 października 2012 roku. Powód został zwolniony do domu celem sanacji jamy ustnej, z zaleceniem ponownego zgłoszenia się do Kliniki po jej wykonaniu.

( dowód: dokumentacja medyczna k. 22 – 33, opinia biegłego sądowego k. 290 - 295)

Do października 2014 roku powód czuł się dobrze i pracował.

( dowód: zeznania powoda 00:04:35 – 00:07:06 płyta k. 215, świadka D. M. 01:01:53 – 01:04:30 płyta k. 215, świadka W. P. 00:02:54 płyta k. 233 )

W dniu 6 października 2014 roku powód został zatrzymany przez policję, a w dniu 8 października 2014 roku Prokurator Prokuratury Rejonowej w Ostrowie Wielkopolskim złożył wniosek o zastosowanie wobec niego środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania na okres 3 miesięcy, związku z zarzutem z art. 55 ust. 1 i 3 ustawy „ o przeciwdziałaniu narkomanii”. Postanowieniem z dnia 9 października 2014 roku Sąd Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim zastosował wobec J. P. środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania na okres 3 miesięcy, to jest do dnia 6 stycznia 2015 roku.

Powód od 6 października 2014 roku przebywał w Areszcie Śledczym we O..

Po miesiącu od zatrzymania, to jest w listopadzie 2014 roku, stan jego zdrowia się pogorszył. J. P. napisał pismo do Prokuratora, że źle się czuje i prosił o kontrolę lekarza specjalisty, powołując się na dokumentację medyczną, co zgłaszał też lekarzowi więziennemu. Powód przestał widzieć na lewe oko, pojawiły się wyczuwalne guzy w czaszce. Zwracał się z prośbami o przeprowadzenie badań hematologicznych i kontrolę stanu zdrowia przez lekarza specjalistę. Do Aresztu Śledczego w O. sprowadzono lekarza, którzy przepisał powodowi leki przeciwbólowe i przeciwzapalne.

Postanowieniem z dnia 05 stycznia 2015 roku Sąd Okręgowy w Kaliszu w sprawie III Km 722/14 przedłużył wobec J. P. tymczasowe aresztowanie do dnia 06 kwietnia 2015 roku.

Pismem datowanym na 9 grudnia 2014 roku Prokuratura Rejonowa w Ostrowie Wielkopolskim przesłała do Aresztu Śledczego w O. dokumentację chorobą J. P. zatrzymaną w dniu zatrzymania J. P..

Pierwsza konsultacja hematologiczna odbyła się dopiero 2 marca 2015 roku, na którą J. P. został przewieziony do Szpitala w P.. Tego samego dnia został przewieziony do Szpitala (...) Aresztu Śledczego w P.. Stan zdrowia powoda był tak poważny, że nie widział na jedno oko wcale, a na drugie w okolicach 50%. Schudł pomad 10 kg i z dnia na dzień czuł się coraz gorzej. W czasie pobytu w Szpitalu (...) Aresztu Śledczego w P. przeprowadzono badania diagnostyczne, które wykazały nawrót kliniczny szpiczaka mnogiego, wznowę procesu nowotworowego w układzie kostnym, zajęcie kości czaszki, żeber, miednicy – kości biodrowe. Poza zastosowanym leczeniem, zlecono leczenie przeciwnowotworowe w Ośrodku (...), które poprzedzone było pobytem w Oddziale (...)Szpitala w O. w dniach od 15 do 19 marca 2015 roku.

Postanowieniem Prokuratury Rejonowej w Ostrowie Wielkopolskim z dnia 13 marca 2015 roku został uchylony stosowany wobec J. P. środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania. Powyższa decyzja była uzasadniona opinią biegłego, która to opinia wpłynęła do Prokuratury w dniu 13 marca 2015 roku, a który po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną J. P. i skierowaniem do szpitala hematologicznego z dnia 02 marca 2015 roku zaopiniował, że J. P. znajduje się w okresie wznowy choroby i powinien być leczony w specjalistycznym ośrodku hematologicznym – onkologicznym. Nie może przebywać i być leczony w zakładzie karnym, co naraża go na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia. Tego samego dnia powód został zwolniony z Aresztu Śledczego w P..

Lekarka Oddziału Szpital (...) Aresztu Śledczego w P. ustaliła termin przyjęcia J. P. w Oddziale (...)Szpitala w P. na dzień 13 kwietnia 2015 roku oraz rozmawiała z lekarzem dyżurnym Oddziału (...) Szpitala (...) w P. celem przekazania J. P. do dalszego leczenia, który odmówił jego przyjęcia. W związku z powyższym J. P. został przewieziony karetką z Aresztu Śledczego w P. do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego Centrum Medycznego (...) w P. celem dalszej hospitalizacji, ale odmówił on hospitalizacji w w/w Szpitalu, potwierdzając powyższe własnoręcznym podpisem w książeczce zdrowia. Również dokonał wpisu że „ jest świadomy zagrożenia zdrowia, ale nie chce być konwojowany do O.” sam poprosił o dowiezienie na dworzec PKP w P..

( dowód: postanowienie k. 8 – 9, dokumentacja medyczna k. 10, k. 79 – 103, zażalenie k. 15 – 16, świadectwo zwolnienia k. 34, dokumentacja lekarska, w tym książeczka zdrowa osadzonego k. 104 – 130, świadectwo lekarskie k. 117, zeznania powoda 00:01:58 – 00:18:54 płyta k. 215, zeznania świadka J. S. 00:23:51 – 00:58”17 płyta k. 215, świadka D. M. 01:01:53 – 01:22:20 płyta k.215, świadka K. P. 00:03:17 – 00:05:33 płyta k. 246, świadkaA. K. k. 263 – 264, Z. B. k. 265)

Funkcjonariusze służby więziennej zawieźli wówczas powoda na Dworzec Kolejowy w P., zostawiając z bagażem i bez środków na bilet, nie informując członków rodziny o fakcie zwolnienia z Aresztu Śledczego w P.. Powód dotarł do domu dzięki życzliwości spotkanych ludzi.

W dniu 15 marca 2015 roku J. P. został zabrany z domu pogotowiem ratunkowym do Szpitala w O., gdzie przebywał od 15 marca 2015 roku do 19 marca 2015 roku, z rozpoznaniem: infekcja dróg oddechowych, szpiczak mnogi w stanie progresji choroby, anemia wymagającą toczenia krwinek czerwonych, guz w okolicy zatoki klinowej, sitowia i lewej zatoki czołowej, stan odwodnienia, przewlekła choroby nerek w okresie zaostrzenia, kamica nerkowa, torbiel nerki prawej, wyniszczenie.

W Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej w O. przebywał do dnia 19 marca 2015 roku, w którym został przewieziony do (...) Centrum Medycznego w P. na Oddział Hematologiczny, gdzie poddano go chemioterapii. Nie odzyskał wzroku, guz w biodrze powiększył się i zajął część biodra na skutek czego powód zaczął kuleć.

( dowód: karta leczenia informacyjnego k. 17 – 21, dokumentacja lekarska k. 104 – 130, zeznania powoda 00:01:58 – 00:18:54 płyta k. 215, zeznania świadka J. S. 00:23:51 – 00:58”17 płyta k. 215, świadka D. M. 01:01:53 – 01:22:20 płyta k.215, świadka W. P. 00:02:54 – 00:18:14 płyta k. 234 )

J. P. zmarł w dniu 05 stycznia 2016 roku.

( dowód: odpis aktu zgonu k. 136 )

Jego następcą prawnym i jedynym spadkobiercą jest syn D. P..

( dowód: akt poświadczenia dziedziczenia k. 161 – k. 162 )

W okresie od października 2014 roku do 13 marca 2015 roku nastąpiła wznowa procesu nowotworowego po trwającej od października 2012 roku remisji choroby. Na przełomie listopada/ grudnia 2014 roku J. P. zgłaszał objawy kliniczne sugerujące nawrót choroby nowotworowej. Otrzymał leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. W kontroli onkologicznej pacjentów z rozpoznaniem szpiczaka mnogiego obowiązują badania, które nie zostały wykonane. Niewykonanie tych badań do marca 2015 roku uniemożliwiło wcześniejszą diagnozę etapu choroby. Typowe bóle kostne wskazują, że wznowa choroby nastąpiła na przełomie listopada i grudnia 201 4roku. W Areszcie Śledczym w O. do dnia 2 marca 2015 roku, J. P. nie był ani diagnozowany, ani leczony onkologicznie. Szpital (...) w P. zdiagnozował wznowę szpiczaka mnogiego, wystąpił o uchylenie aresztu i skierowanie pacjenta do oddziału onkologicznego, a zastosowane leczenie było poprawnym leczeniem wspomagającym stan ogólny pacjenta przed chemioterapią. Leczenie wznowy procesu nowotworowego musi być przeprowadzone na oddziale specjalistycznym przez onkologów i decyzja o przekazaniu chorego przez Szpital (...) w P. była słuszna. Natomiast zachowanie służb medycznych Aresztu Śledczego w O. w okresie listopad 2014 - marzec 2015, wobec dolegliwości chorego i niepodjęcia działań diagnostycznych obowiązujących przy podejrzeniu wznowy, było niewłaściwe pod względem onkologicznym. Wznowa szpiczaka mnogiego jest wskazaniem do wprowadzenia leczenia specjalistycznego na Oddziale (...)w możliwie szybkim terminie.

( dowód: opinia biegłego sądowego hematologa – onkologa k. 290 – 295, k. 307 - 310 )

Sąd dokonał następującej oceny dowodów:

Sąd dał wiarę zeznaniom powoda D. P. co do tego, że dokumentacja lekarska został przekazana do Aresztu Śledczego w O. przez Prokuraturę Rejonową O., jak wynika z dokumentacji Prokuratury Rejonowej w Ostrowie Wielkopolskim, w dniu 09 grudnia 2014 roku, na co powód J. P. nie miał wpływu, co czyni wiarygodnym jego twierdzenia, że przy czynności jego zatrzymania organy ścigania zatrzymały również tę dokumentację . Sąd dał wiarę świadkom W. P. i D. M. oraz powodowi D. P. co do tego, że do czasu osadzenia J. P. w Areszcie Śledczym w O., funkcjonował on prawidłowo, nie miał żadnych dolegliwości, brak jest dowodów na to aby nastąpił progres choroby, mimo braku dokumentacji medycznej z okresu od października 2012 roku do osadzenia w Areszcie Śledczym W O..

Sąd pełni podziela opinię biegłego lekarza sądowego onkologa – hematologa.

Sąd zważył:

Dobra osobiste, których przykładowy katalog zawiera art. 23 k.c., są to pewne wartości niemajątkowe łączące się ściśle z osobą fizyczną, w tym sensie, że razem z nią powstają i wygasają. Dobra osobiste nie mogą być przeniesione na inne osoby w drodze czynności prawnej oraz w drodze dziedziczenia. W myśl art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Przepis art. 445 § 3 stosuje się. Przepis art. 445 § 3 k.c. stanowi, że roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne - które może być przyznane poszkodowanemu w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, pozbawienia wolności oraz skłonienia za pomocą podstępu, gwałtu lub nadużycia stosunku zależności do poddania się czynowi nierządnemu, tj. w sytuacjach, o których mowa w art. 444 § 1 i art. 445 § 2 k.c. - przechodzi na spadkobierców tylko wtedy, gdy zostało uznane na piśmie albo gdy powództwo zostało wytoczone za życia poszkodowanego. Przepis art. 445 § 3 k.c. stosuje się także w razie dochodzenia roszczenia pieniężnego za krzywdę spowodowaną naruszeniem innych dóbr osobistych (art. 448 zdanie drugie k.c.).

Z przytoczonych uregulowań dotyczących ochrony dóbr osobistych osób fizycznych wynika, że mimo niemajątkowego charakteru tych dóbr, gasnących z chwilą śmierci osoby fizycznej, roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne za krzywdę spowodowaną naruszeniem tych dóbr, w tym dochodzone na podstawie art. 448 k.c., przechodzi na spadkobierców, jeżeli zostało uznane na piśmie albo powództwo o nie zostało wytoczone za życia poszkodowanego. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 1975 r., II CR 53/75 (nie publ.) wyjaśniono, że przedmiotem dziedziczenia nie jest samo prawo do zadośćuczynienia, lecz konkretne roszczenie o kwotę objętą uznaniem lub dochodzoną w powództwie wytoczonym przed sądem przez poszkodowanego. Natomiast w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2010 r., III CSK 143/09 (OSNC 2010, nr 11, poz. 154) wskazano, że przepis art. 445 § 3 k.c. wprowadza odstępstwo od zasady określonej w art. 922 § 2 k.c. określając ściśle warunki dziedziczności roszczenia o zadośćuczynienia. Na skutek uznania roszczenia o zadośćuczynienie albo wytoczenia o nie powództwa treść roszczenia zostaje skonkretyzowana w stopniu pozwalającym na to, aby już jako oderwane od osoby poszkodowanego mogło być ono przedmiotem spadkobrania. Istotny jest w tym wypadku także motyw niezwalniania sprawcy szkody z odpowiedzialności tylko dlatego, że poszkodowany zmarł. Tym samym unormowanie to zapewnia poszanowanie woli osoby poszkodowanej naruszeniem jej dóbr osobistych usunięcia skutków naruszenia tych dóbr przez zapłatę przez ich naruszyciela odpowiedniej kwoty zadośćuczynienia pieniężnego. ( por: uzasadnienie Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2017 r. III CZP 43/17 )

Prawo do zadośćuczynienia ma charakter osobisty, a na spadkobierców przechodzi konkretne roszczenie, z którym za życia wystąpił pokrzywdzony (art. 445 § 3 k.c.). Chodzi zatem o roszczenie w wysokości, jaka przysługiwała pokrzywdzonemu, co uzasadnia ustalenie takiej sumy, jaka byłaby odpowiednia dla naprawienia krzywdy przezeń doznanej (o którą wystąpił z powództwem za życia).

Legitymacja czynna D. P. jest zatem uzasadniona treścią art. 445 par. 3 k.c.

Artykuł 417 § 1 k.c. stanowi, że Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej. Podstawę odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa na gruncie art. 417 § 1 k.c., jest naruszenie prawa, które stanowiło warunek konieczny powstania uszczerbku poszkodowanego i którego normalnym następstwem w danych okolicznościach jest powstanie tej szkody. (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2013 r., V CSK 519/12, LEX nr 1391709).

J. P. swoje roszczenie wywodził z niezapewnienia mu właściwej opieki medycznej w czasie jego osadzenia w Aresztach Śledczych w O. i P..

Odnosząc się do niezapewnienia powodowi właściwej opieki medycznej zauważyć należy, że w warunkach pozbawienia wolności osadzony jest pozbawiony możliwości swobodnego decydowania o profilaktyce zdrowia i wyboru właściwego sposobu leczenia schorzeń. Dlatego naruszenie dobra osobistego może nastąpić także poprzez niewłaściwe leczenie osadzonego w areszcie śledczym (np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28 września 2012 r., I ACa 535/12, LEX nr 1223172).

J. P. w dacie przyjęcia do Aresztu Śledczego w O. zgłaszał, iż przebył chorobę nowotworową krwi – szpiczak mnogi. Jego dokumentacja lekarska została przekazana przez Prokuraturę Rejonową w Ostrowie Wielkopolskim do Aresztu Śledczego dopiero pismem z dnia 9 grudnia 2014r. na co J. P. nie miał wpływu. Brak dokumentacji lekarskiej, wobec ustalonej w wywiadzie z pacjentem przebytej choroby nowotworowej i zgłaszanych dolegliwości nie zwalniało służb medycznych Aresztu Śledczego w (...) od obowiązku wdrożenia niezbędnych czynności to jest spowodowania niezwłocznie konsultacji onkologicznej i hematologicznej i wdrożenie właściwej diagnostyki i leczenia. Zgłaszane przez powoda objawy kliniczne sugerowały bowiem nawrót choroby nowotworowej. Wysoce prawdopodobne jest w sposób graniczącym z pewnością, iż wobec typowych bólów kostnych wznowa choroby nastąpiła na przełomie listopada i grudnia 2014 roku, co było poprzedzone złym samopoczuciem pacjenta zgłaszanym już w listopadzie 2014r, niedowidzeniem, pojawieniem wyczuwalnych guzów w czaszce, bólów kostnych. Do dnia 2 marca 2015 roku J. P. nie był ani diagnozowany ani leczony onkologicznie, co spowodowało stwierdzenie wznowy choroby zamiast w listopadzie 2014 roku dopiero w marcu 2015r. co przy specyfice choroby nowotworowej było późne. Wznowa szpiczaka mnogiego jest wskazaniem do wprowadzenia leczenia specjalistycznego na Oddziale (...)w możliwie szybkim terminie, co w realiach niniejszej sprawy nastąpiło z opóźnieniem z powodu zaniechań służb medycznych Aresztu Śledczego w O. w okresie od listopada 2014 do marca 2015 roku.

Dopiero służby Szpitala (...) w P. zdiagnozowały wznowę szpiczaka mnogiego, wystąpiły o uchylenie aresztu i skierowanie pacjenta do oddziału (...). Zastosowane leczenie w P. było poprawnym leczeniem wspomagającym stan ogólny pacjenta przed chemioterapią.

Z powyższego wynika, iż istnieje normalny związek przyczynowy pomiędzy niepodjęciem przez służby medyczne Areszty Śledczego w O. stosownej diagnostyki i leczenia, a skutkiem w postaci znacznego pogorszenia stanu zdrowia J. P.. Stan J. P. przy osadzeniu w Areszcie Śledczym w O. był dobry. Wprawdzie nie dysponował on dokumentacją medyczną z okresu od października 2012 roku do października 2014 roku jednakże jak wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego funkcjonował w tym czasie dobrze, nie zgłaszał dolegliwości, pracował. Jak wynika z dokumentacji medycznej w październiku 2012 roku był w stanie remisji choroby i przez okres do października 2014 roku funkcjonował prawidłowo a z dokumentacji medycznej z marca 2015 roku wynika, iż w w/w dacie był w stanie wznowy szpiczaka mnogiego, wyniszczenia, odwodnienia, infekcji dróg oddechowych, zaostrzenia przewlekłej choroby nerek. Badania obrazowe wykazały wznowę procesu nowotworowego w układzie kostnym, zajęcia kości czaszki, żeber, miednicy i kości biodrowe. Stan jego zdrowia wymagał natychmiastowego wznowienia chemioterapii.

Znaczne pogorszenie stanu zdrowia, dolegliwości bólowe, stan wyniszczenia organizmu i niezdiagnozowana w stosownym czasie wznowa choroby nowotworowej, nastąpiły w wyniku opieszałych i nieadekwatnych do stanu zdrowia pacjenta i zgłaszanych przez niego dolegliwości, który jak wynikało z wywiadu przeszedł chorobę nowotworową, radioterapię, chemioterapię i autoprzeszczep szpiku, czynności służb medycznych Aresztu Śledczego w O., a zatem spełnione są łącznie ustawowe przesłanki odpowiedzialności Skarbu Państwa to jest bezprawność działania lub zaniechania sprawcy przy wykonywaniu władzy publicznej, szkoda oraz normalny związek przyczynowy między bezprawnym zachowaniem sprawcy a szkodą (art. 417 k.c.).

Dlatego uzasadnione jest domaganie się przez powoda zadośćuczynienia za doznaną krzywdę od Skarbu Państwa – Aresztu Śledczego w O. w wyniku naruszenia prawa do zapewniania leczenia w warunkach pozbawienia wolności i godnego leczenia.

Zadośćuczynienie za naruszenie dobra osobistego w postaci niezapewnienia właściwej opieki medycznej w warunkach pozbawienia wolności i związanej z tym krzywdy, ma przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty sumy symbolicznej, lecz musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Zadośćuczynienie winno uwzględniać doznaną krzywdę poszkodowanego, na którą składają się cierpienia fizyczne w postaci bólu i innych dolegliwości oraz cierpienia psychiczne polegające na ujemnych uczuciach przeżywanych bądź w związku z cierpieniami fizycznymi, bądź w związku z następstwami uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, zwłaszcza trwałymi lub nieodwracalnymi. Należy mieć na uwadze także okoliczności konkretnego wypadku. Powód znajdował się w warunkach pozbawienia wolności. Zauważyć należy, iż przed osadzeniem nie wywiązywał się należycie z obowiązków pacjenta onkologicznego, gdyż mimo dobrego, subiektywnie, stanu zdrowia winien poddawać się kontrolom lekarskim z czego się nie wywiązywał, co oczywiście nie zwalniała służb medycznego Aresztu Śledczego od podejmowania właściwych działań medycznych wobec niego i nie narażania go na dolegliwości bólowe, lęk o życie i zdrowie i niezdiagnozowanie w odpowiednim czasie wznowy nowotworu i niezwłocznego skierowania na chemioterapie. Na marginesie podnieść należy, iż zwłoka w podjęciu leczenia w przypadku pacjenta onkologicznego przyczyniła się do znacznego pogorszenia jego stanu zdrowia i przedłużenia jego cierpienia, doznanego na skutek opóźnionej diagnozy.

W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu adekwatnym zadośćuczynieniem za naruszenie dóbr osobistych powoda jest kwota 50 000 zł, którą zasądził na rzecz następcy prawnegoJ. P. – D. P. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie należnymi od dnia doręczenia odpisu pozwu stronie pozwanej, zgodnie z art. 481 k.c. o czym orzekł w punkcie 1 sentencji wyroku.

Powództwo w pozostałym zakresie, jako nieuzasadnione podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w punkcie 2 sentencji wyroku.

Każda ze stron wygrała i przegrała sprawę w 50%.

Dlatego też Sąd zgodnie z zasadą wynikającą z art. 100 zd. 1 k.pc.. uznał, iż każda ze stron winna ponieść koszty procesu w równych częściach, a mianowicie koszty zastępstwa procesowego w poniesionym zakresie oraz, w przypadku powoda połowę nieuiszczonych kosztów sądowych w związku z art. 113 ust. 1 ustawy „ o kosztach sądowych w sprawach cywilnych”.

Ustanowiona z urzędu dla zmarłego powoda adwokat wniosła też o przyznanie jej nieopłaconych kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu oświadczając, że koszty te nie zostały uiszczone ani w całości ani w części, jednakże Sąd nie zawarł w wyroku rozstrzygnięcia w tym przedmiocie, gdyż koszty dla ustanowionego z urzędu pełnomocnika należą się nie za sam fakt, jego wyznaczenia, ale za udzieloną pomoc prawną, która w realiach niniejszej sprawy, wobec śmierci powoda nie nastąpiła. Ustanowiony pełnomocnik dla zmarłego J. P. nie świadczył pomocy prawnej, uzasadniającej przyznanie mu kosztów pomocy prawnej z urzędu.

Sędzia Małgorzata Pilarczyk