Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 marca 2019r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXIV Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący SSR (del.) Krzysztof Świderski

Protokolant: protokolant sądowy Tomasz Trojan

po rozpoznaniu w dniu 04 marca 2019r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa A. W.

przeciwko E. O.

o ustalenie

1.  Oddala powództwo w całości;

2.  Odstępuje częściowo od obciążania powódki A. W. kosztami postępowania w sprawie tj. w zakresie opłaty od pozwu ponad kwotę 1.000 zł (jeden tysiąc złotych), które to koszty w tej części przejmuje na rachunek Skarbu Państwa

3.  W pozostałym zakresie kosztami postępowania obciąża powódkę A. W., szczegółowe wyliczenie tych kosztów pozostawiając referendarzowi sądowemu.

Sygn. akt XXIV C 506/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 maja 2015 r. (data prezentaty) powódka A. W. wniosła przeciwko pozwanej E. O. o ustalenie na podstawie art. 189 k.p.c. w zw. z art. 82 k.c., iż oświadczenie woli H. B. złożone w umowie darowizny zawartej z pozwaną w dniu 27 maja 2009 r. przed A. Z. notariuszem w W., Rep. A Nr (...), jest nieważne. Wniosła nadto o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty od pełnomocnictwa w kwocie 17zł.

W uzasadnieniu wskazała, iż podobnie jak pozwana, jest spadkobierczynią H. B.. Poniosła, iż w chwili dokonania darowizny własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W. na rzecz E. O., H. B. była w stanie wyłączającym jej świadomość oraz możliwość swobodnego podejmowania przez nią decyzji i wyrażenia woli. Zarzuciła, iż H. B. od 2007 r. chorowała na (...) oraz zespół otępienia, cierpiała również na demencję starczą. W ocenie powódki, stan zdrowia H. B. nie pozostawał bez znaczenia dla jej zdolności poznawczych, w tym w czasie dokonywania darowizny na rzecz pozwanej. Z biegiem czasu kontakt z H. B. był co raz bardziej utrudniony, a pozwana zaś zaczęła wywierać na nią co raz większy wpływ. Ponadto na mocy postanowienia Sądu z dnia 9 kwietnia 2013 r. H. B. została ubezwłasnowolniona całkowicie. Zmarła w dniu 11 czerwca 2014 r. W ocenie powódki, rozwijająca się u H. B. choroba (...) przez kilka lat, prowadzi do wniosku, że co najmniej od 2008 r. H. B. była w stanie uniemożliwiającym jej świadome podjęcie decyzji, zatem w takim stanie była również w chwili dokonywania darowizny na rzecz pozwanej (pozew – k. 2-12).

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa o ustalenie oraz o zasądzenie na od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko wskazała, iż nie ma wątpliwości co do tego, że jej matka H. B. w dniu 27 maja 2009 r., tj. w chwili dokonania darowizny nie miała żadnych ograniczeń w zakresie świadomości i swobody przy podpisaniu umowy darowizny. Podniosła, iż do pogorszenia stanu zdrowia i zakłócenia kontaktu z otoczeniem matki stron doszło dopiero w okresie 03-15 października 2012 r., zatem po sporządzeniu kwestionowanego aktu notarialnego (odpowiedź na pozew –k. 140 -141).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

A. W. i E. O. są spadkobierczyniami, zmarłej w dniu 11 czerwca 2014 r. H. B.. Wymienione zostały powołane do dziedziczenia na podstawie ustawy, w udziałach wynoszących po ½ części (kserokopia postanowienia z dnia 17 lutego 2015 r. – k. 51, kserokopia postanowienia z uzasadnieniem – k. 119-123, k 261-269).

W dniu 27 maja 2009 r. przed A. Z. – notariuszem w W., H. B. darowała na rzecz swojej córki E. O. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul.(...)w W. o pow. 57,20 m ^{( 2)} . E. O. z kolei oświadczyła, że zobowiązuje się zapewnić H. B. dożywotnie i bezpłatne zamieszkanie w ww. lokalu (kserokopia aktu notarialnego Rep. A Nr (...) – k. 46-50, k 116-118,).

H. B. od 2002 r. do 2012 r. zamieszkiwała wraz z wnukiem R. O. (synem pozwanej) w lokalu mieszkalnym nr (...) przy ul. (...)w W., stanowiącym spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, należące wówczas do H. B., zaś od 2012 r. – gdy stan jej zdrowia uległ znacznemu pogorszeniu i wymagała stałej opieki – do chwili śmierci zamieszkiwała wspólnie z E. O. ( bezsporne, zeznania J. O. – k. 336-337, R. O. – k. 339-340, W. S. – k. 340-341).

W latach 2008 – 2010 u H. B. pojawiły się pierwsze objawy zaburzeń pamięci. Podczas wizyty u lekarza w dniu 21 kwietnia 2009r., H. B. nie pamiętała gdzie jest, została wówczas skierowana do Poradni (...). Podczas wizyty u psychoterapeuty w maju 2009r. stwierdzono , iż przyjmowała lek A., wskazano iż występują zaburzenia pamięci krótkoterminowej, ale pacjentka ma jasną świadomość i jest zorientowana co do swojej osoby. Zalecono stosowanie leków min E., podobnie jak podczas następnej wizyty w dniu 28 maja 2009r. Podczas wizyty u lekarza kardiologa w dniu 14 maja 2009 r. podejrzewano u niej chorobę (...). W tym okresie i następnych latach zdarzały się sytuacje w których H. B. miała problemy rozpoznawaniem znajomych czy osób z rodziny. Nie były to jednak sytuacje częste, ogólnie H. B. była osobą pogodną, miała świadomość i rozeznanie co robi, gdzie się znajduje. W dniu 25 maja 2009 r. rozpoznano u H. B. zespół otępienny o stopniu umiarkowanym. W marcu 2012 ponownie rozpoznano zespół otępienny umiarkowany. W kwietniu 2012r. stan zdrowia H. B. uległ znacznemu pogorszeniu, rozpoznano wówczas u niej zespół otępienny w stopniu umiarkowano – ciężkim w przebiegu choroby (...) i otępienia naczyniopochodnego. W dniu 10 października 2012r. H. B. została przyjęta na Oddział Kardiologiczny Szpitala (...) z powodu niewydolności serca. Ze szpitala została wypisana 15 października 2012r. W styczniu 2014r. u H. B. stwierdzono stadium otępienia głębokiego. (zeznania świadków J. Ś., R. W., P. W.- na rozprawie w dniu 20 kwietnia 2016r. k 274-278, M. Ś., K. W., H. Z., A. Ż. na rozprawie w dniu 01 czerwca 2016r. k 311-317 zeznania świadków A. M., J. O., M. O. (1), R. O., i W. S. – na rozprawie w dniu 19 września 2016r. k 334-341, zeznania świadka B. H. (1) k 613-614, zaświadczenie lekarza chorób wewnętrznych specjalisty geriatrii i rehabilitacji medycznej - k. 167-169, karta informacyjna leczenia szpitalnego – k. 170 – 171, 172-174, dokumentacja medyczna H. B. – 192 -197, 200-214, 218-257, 288-299, 365-383, opinia sądowej biegłej z zakresu neurologii – k. 433-439, opinie sądowe psychiatryczno-psychologiczne – k. 423-432, 566-570, 624-629, dokumentacja medyczna H. B. – 478-493, 505-506, 509-512, 514, 516-518, 521-535, 557-564, zeznanai stron k 668-670 na rozprawie w dniu 04 marca 2019r.)).

W dniu 19 grudnia 2012 r. E. O. wniosła do tut. Sądu o ubezwłasnowolnienie całkowite H. B. z uwagi na stan zdrowia (w tym chorobę (...)), uniemożliwiający samodzielne funkcjonowanie, świadome podejmowanie decyzji i kierowanie swoim postępowaniem (kserokopia wniosku – k. 166-166v).

Sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt XXIV Ns 91/12. W toku postępowania o ubezwłasnowolnienie dokonano wysłuchania i badania stanu psychicznego H. B. przez biegłych z zakresu psychiatrii i psychologii. Biegłe potwierdziły wystąpienie u H. B. zespołu otępiennego w przebiegu choroby (...) o etiologii naczyniowej – w ujęciu kodeksowym innego rodzaju zaburzeń psychicznych, podając, iż proces chorobowy miał charakter postępujący. Biegłe stwierdziły, że na skutek deficytów funkcji poznawczych, wynikających z procesu otępiennego, H. B. była całkowicie niezdolna do samodzielnego funkcjonowania – kierowania swoim postępowaniem i prowadzenia swoich spraw w tym zakresie. Niezdolność ta, zdaniem biegłych miała charakter trwały (kserokopia opinii sądowej psychiatryczno-psychologiczna – k. 175 – 177).

Postanowieniem z dnia 9 kwietnia 2013 r. Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie o sygn. akt XXIV Ns 91/12 ubezwłasnowolnił całkowicie H. B. z powodu innego rodzaju zaburzeń psychicznych (kserokopie protokołu rozprawy i postanowienia – k. 178- 180).

Choroba (...) została stwierdzona u H. B. pod koniec życia. Natomiast w dacie zawarcia umowy darowizny, tj. w dniu 27 maja 2009 r. stan zdrowia H. B. pozwalał na świadome oraz swobodne podejmowanie przez nią decyzji i wyrażenie woli. Brak też było wpływu innych osób na swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli przez H. B. w chwili zawarcia umowy darowizny. (opinie biegłych w toku niniejszego postepowania, dokumentacja lekarska , zeznania świadków strony powodowej, zeznania pozwanej na rozprawie)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie złożonych do akt sprawy dokumentów, które uznał za wiarygodne, bowiem ich autentyczność i prawdziwość nie budziła wątpliwości, jak również nie była kwestionowana przez strony. Sąd oparł się również częściowo na zeznaniach powódki i zeznaniach pozwanej oraz zeznaniach świadków: A. M. (córki pozwanej) – k. 334 – 336, J. O. (męża pozwanej) – k. 336 – 337, M. O. (1) (syna pozwanej) – k. 338, R. O. (syna pozwanej) – k. 339 – 340, W. S. – k. 340 – 341, B. H. (2), które uznał za wiarygodne, gdyż były logiczne, spójne i nie wynikały z nich wewnętrzne sprzeczności, ponadto w pełni korelowały ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Sąd miał na względzie, iż większość ze wskazanych świadków należy do rodziny pozwanej, jednak zeznania te jak i zeznania pozwanej znalazły potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym, w szczególności opinii biegłych w toku niniejszego postępowania i dokumentacji lekarskiej. Wprawdzie większość wskazanych świadków to najbliższa rodzina pozwanej, jednak zeznania świadków znalazły potwierdzenie we wskazanym powyżej materiale dowodowym.

Ze ostrożnością Sąd podszedł do zeznań powódki oraz zeznań świadków: J. Ś. (córka powódki) – k. 274-276, R. W. (synowa powódki) – k. 276-277, P. W. (syn powódki)– k. 277- 279, W. W. – k. 278-279, M. Ś. (wnuczka powódki) – k. 311 – 313, K. W. (syn powódki) – k. 313-315, H. Z. – k. 315-316. Wskazani świadkowie oraz powódka zeznawali zgodnie co do stanu zdrowia i zachowania H. B. zarówno w okresie, w którym doszło do zawarcia umowy darowizny, jak i wcześniejszym i w późniejszym okresie rozwoju choroby H. B.. Sąd dał wiarę powódce i świadkom co występowania u H. B. sytuacji braku rozpoznawania osób z rodziny, czy też znajomych, jednak nie w zakresie częstego, czy nagminnego tego typu sytuacji przed zawarciem umowy darowizny. Sad nie dał wiary zeznaniom w zakresie braku świadomości i możliwości swobodnego podjęcia decyzji oraz wyrażenia woli przez H. B. w chwili dokonania darowizny W zakresie świadomości pozostają te zeznania w sprzeczności choćby z opiniami biegłych, dokumentacją lekarską, zaś brak jednoznacznych dowodów ,iż H. B. nie podjęła swobodnie decyzji i działała pod naciskiem pozwanej czy też osób z rodziny. Sam fakt pozostawania pod opieką syna pozwanej przed dokonaniem darowizny z którym H. B. mieszkała ,czy też opieka pozwanej nie są równoznaczne z naciskami innych osób czy też brakiem podjęcia samodzielnie decyzji. Należy też wskazać, iż świadkowie kontakt z H. B. mieli podczas wakacji, niektórych weekendów czy uroczystości rodzinnych. Ponadto wpływu osób trzecich na możliwość swobodnego podejmowania decyzji i wpływu pozwanej na podejmowanie decyzji H. B. w dacie zawarcia umowy darowizny, nie potwierdziła nadto świadek B. K. – lekarz, który przyjmował H. B. w 21 maja 2009 r., a zatem w okresie zbliżonym do chwili sporządzenia kwestionowanego przez powódkę aktu notarialnego, której to zeznania Sąd uznał za w pełni wiarygodne.

W poczet materiału dowodowego Sąd zaliczył również opinie sporządzone i ustalił na ich podstawie stan faktyczny opinii sporządzone przez biegłe z zakresu psychiatrii M. B. i z zakresu psychologii M. S. ( k. 423-432) wraz z opiniami uzupełniającymi (k. 566-570, 624-629) oraz opinię sądowo lekarską sporządzona przez biegłą z zakresu neurologii T. P. ( k. 433-439). Sporządzone w sprawie opinie stanowiły rzetelne i wiarygodne źródło informacji na temat stanu zdrowia i świadomości H. B. w dacie dokonywania darowizny. Opinie te były skrupulatnie sporządzone, logiczne i nie wynikały z nich sprzeczności. Biegłe dokonały wnikliwej analizy akt sprawy, w tym dołączonej dokumentacji medycznej. Mając powyższe na uwadze Sąd uznał opinie M. B. i M. S. oraz T. P. za w pełni miarodajne do poczynienia istotnych dla sprawy ustaleń i z tego też względu Sąd oddalił na rozprawie w dniu 04 marca 2019r ,.wniosek powódki o dopuszczenie kolejnych opinii biegłych z zakresu psychiatrii i psychologii.

Sąd zważył co następuje

Żądanie pozwu opierało się na art. 189 k.p.c., zgodnie z którym powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Przede wszystkim, co wynika wprost z treści powołanego przepisu, na powodzie ciąży obowiązek wykazania, że posiada interes prawny w wytoczeniu powództwa, tj. że w ten sposób zrealizuje on cel w postaci ochrony przysługującego mu prawa. Doktryna i orzecznictwo zgodnie podkreślają, że interes prawny w rozumieniu powyższego przepisu istnieje wówczas, gdy powód jedynie w drodze powództwa o ustalenie może w szerszym zakresie osiągnąć powyższy skutek, a inne przysługujące mu roszczenia (o świadczenie, o ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego lub uzyskanie orzeczenia o charakterze deklaratywnym) realizują go w mniejszym stopniu.

W niniejszej sprawie celem powódki było uzyskanie prawa do własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W., które to – zdaniem powódki – winno zostać włączone do masy spadkowej po zmarłej H. B., po której dziedziczyła na podstawie ustawy wraz z pozwaną w częściach równych. Ponieważ strona pozwana posiadała skuteczny tytuł prawny do władania nieruchomością, w postaci zawartej w formie aktu notarialnego umowy darowizny, to aby powódka mogła zrealizować swoje roszczenie konieczne było jego zakwestionowanie. Tym samym stwierdzić należało, że powódka posiadała interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c.

Roszczenie powódki opierało się na twierdzeniu, że oświadczenie woli H. B. złożone w umowie darowizny zawartej z pozwaną w dniu 27 maja 2009 r. przed A. Z. notariuszem w W., Rep. A Nr (...), jest nieważne, albowiem w chwili dokonania darowizny własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W. na rzecz E. O., H. B. była w stanie wyłączającym jej świadomość oraz możliwość swobodnego podejmowania przez nią decyzji i wyrażenia woli.

Kluczową kwestią wymagającą rozstrzygnięcia było zatem ustalenie, czy rzeczywiście w dacie sporządzenia aktu notarialnego Rep. A Nr (...), tj. w dniu 27 maja 2009 r. H. B. była świadoma podejmowanej decyzji oraz miała możliwość swobodnego podjęcia przez nią decyzji i wyrażenia woli (art. 82 k.c.). W przeciwnym razie, powyższe skutkowałoby nieważnością złożonego przez nią oświadczenia woli, a w konsekwencji nieważnością spornej umowy darowizny.

Ustalony w sprawie stan faktyczny nie potwierdził zarzutów powódki. Z materiału dowodowego sprawy wynikało, że w chwili zawarcia umowy darowizny H. B. mogła świadomie kierować swoim postępowaniem oraz miała możliwość swobodnego podjęcia przez nią decyzji i wyrażenia woli, a zatem nie zachodziła przesłanka z art. 82 k.c. Pomimo rozwijającej się u H. B. choroby (...) i zespołu otępiennego, przedstawiona w toku postepowania dokumentacja medyczna, jak również opinie biegłych sporządzone na okoliczność stanu psychicznego spadkodawczyni w chwili zawarcia umowy darowizny, nie potwierdziły zarzutów powódki. Biegłe sądowe z zakresu psychiatrii i psychologii, jak i biegła neurolog, analizując dokumentację medyczną H. B. zgodnie stwierdziły, iż w czasie zawierania umowy darowizny, była ona w stanie umożliwiającym jej świadome podejmowanie decyzji. Wprawdzie świadek J. Ś.- wnuczka H. B., wskazała, iż w 2008r babcia nie poznawała bratowej, a także najstarszej córki świadka do której wykazywała narastającą niechęć, świadek R. W. zeznała ,iż w roku 2009 ze świadomością H. B. nie było już dobre, świadek P. W. wskazał, iż podczas pobytu nad morzem w 2009r. H. B. – babcia świadka miała wypowiedzi na podstawie których można było wnioskować, że nie orientuje się w miejscu i czasie, zaś na weselu brata po wakacjach w 2009r. babcia sprawiała wrażenie nieobecnej, pytała się kim jest świadek. Świadkowie M. Ś. i K. W. wskazywali iż H. B. w 2009r. miała problemy z rozpoznawaniem bliskich osób z rodziny, w tym świadków. Świadek H. Z. zeznała, iż H. B. w 2007r czasami ją poznawała, a czasami nie, zaś w 2008r nie widziała H. B.. W 2009r świadek zauważył pogorszenie stanu zdrowia oraz kłopoty z pamięcią H. B.. Należy jednak mieć na względzie że świadkowie nie widywali H. B. codziennie, a jedynie część świadków przez kilka tygodni w roku, przeważnie w wakacje lub część weekendów. Część zdarzeń opisywanych przez świadków dotyczących nie poznawania przez H. B. członków rodziny, czy też związanych ze wskazywanymi problemami z orientacją w miejscu i czasie miały miejsce już po dokonanej darowiźnie pomiędzy H. B. a pozwaną w dniu 27 maja 2009r. Nawet jeśli przed dokonaną darowizną miały miejsce sytuacje związane z trudnościami z rozpoznawaniem przez H. B. osób z rodziny, czy też orientacji co do miejsca i czasu nie jest to równoznaczne z tym, iż w dniu 27 maja 2009r. H. B. znajdowała się w stanie wyłączającym świadomość i nie miała możliwości swobodnego podejmowania decyzji i wyrażenia woli. Potwierdzają to też opinie biegłych w toku niniejszego postępowania. Jak wynika z opinii psychiatryczno-psychologicznej samo stwierdzenie choroby (...) o ile jest to stadium początkowym i zmiany otępienne nie są nasilone nie wyklucza świadomego i swobodnego podejmowania decyzji. Na przełomie lat 2011/2012 stwierdzono u H. B. zespół otępienny umiarkowany, brak było natomiast danych jaki stopień otępienia był w 2009 r. W ocenie biegłych, na podstawie akt sprawy oraz dostępnej dokumentacji medycznej można przypuszczać, iż 2009 r. zmiany otępienne w przebiegu choroby (...) nie były tak nasilone aby uniemożliwiały H. B. podejmowania świadomie i swobodnie decyzji. Podobne wnioski wynikają z opinii biegłego neurologa. Ponadto na to, iż H. B. również w 2009r., a więc w czasie dokonania darowizny była świadoma i miała swobodę w podejmowaniu decyzji i wyrażeniu woli w 2009r. (a także w latach następnych) wskazywali świadkowie: A. M., J. O., M. O. (1), W. S. i R. O.. Świadkowie wskazywali, iż stan zdrowia H. B. pogorszył się od roku 2011 lub 2012r. Wcześniej był z H. B. normalny kontakt jak zeznała świadek A. M. , świadek J. O. nie zauważył aby w tym okresie H. B. miała problemy z poznawaniem innych osób, zaś logiczny kontakt z H. B. był do roku 2012 lub 2013 \r, świadek M. O. (1) -wnuczek H. B. wskazał iż nie zaobserwował żadnych problemów natury psychicznej, babcia zachowywała logiczny kontakt z otoczeniem. Podobnie świadek R. O. wskazywał, iż miał bardzo dobry kontakt z babcią, nie zauważył żadnych problemów, a babcia czasami zajmowała się dziećmi świadka, choć nie była bardzo sprawna fizycznie z uwagi na wiek. Natomiast świadek W. S. wskazał, iż w latach 2008-2011r. widywał się H. B. ,czasami nawet codziennie , była uśmiechnięta, zadbana i wiedziała o czym rozmawiają. Świadkowie mieli częsty kontakt z H. B., świadek J. O. raz w tygodniu, a nawet częściej, świadek M. O. (2) do roku 2010 kilka razy w tygodniu, poza wakacjami, zaś świadek R. O. mieszkała z babcią H. B. od 2002 roku do 2012r.

Wprawdzie w opinii uzupełniającej biegłe sądowe z zakresu psychiatrii i psychologii wskazały, iż stan psychiczny H. B. pozostawiał jednak wątpliwości co do możliwości swobody w podjęciu decyzji, z uwagi na konieczność korzystania z pomocy osób trzecich, albowiem mogła ulegać ich sugestii. Biegłe zgodnie jednak uznały, iż w aktach sprawy brak jest materiału dowodowego, który wskazywałby jednoznacznie na wpływ osób trzecich, aby móc uznać, że występowały zabiegi zmierzające do zawładnięcia wolą spadkodawczyni przez osoby trzecie w tym czasie. Wprawdzie to Sąd ocenia materiał dowodowy w sprawie, jednak w ocenie Sądu brak jest dowodów, iż H. B. w chwili zawierania umowy darowizny lub też wcześniej była poddawana sugestiom, naciskom ze strony pozwanej lub jej rodziny co do dokonania darowizny, a także że w chwili jej dokonania nie miała swobody w wyrażeniu swojej woli. Strona powodowa nie wykazała powyższej okoliczności. Przesłuchani bowiem w toku postępowania świadkowie nie potwierdzili okoliczności podnoszonych przez stronę powodową. Z zeznań ww. świadków wynika także, iż pozwana mogła mieć wpływ na swobodę w podjęciu decyzji przez darczyńcę, kwestia ta z kolei wobec braku obiektywnych dowodów i sprzeczności zeznań przesłuchanych w toku postępowania świadków nie została dostatecznie wykazana.

Należy też wskazać, iż powołani przez powódkę świadkowie prezentowali własną ocenę, co do stanu zdrowia i zachowania H. B., zaś do oceny stanu zdrowia, świadomości, tego niezbędna jest wiedza specjalistyczna. Należy mieć na względzie że świadkowie nie widywali H. B. codziennie, a jedynie część świadków przez kilka tygodni w roku, przeważnie w wakacje lub część weekendów. Część zdarzeń opisywanych przez świadków dotyczących nie poznawania przez H. B. członków rodziny, czy też związanych ze wskazywanymi problemami z orientacją w miejscu i czasie miały miejsce już po dokonanej darowiźnie pomiędzy H. B. a pozwaną w dniu 27 maja 2009r. Nawet jeśli przed dokonaną darowizną miały miejsce sytuacje związane z trudnościami z rozpoznawaniem przez H. B. osób z rodziny, czy też orientacji co do miejsca i czasu nie jest to równoznaczne z tym, iż w dniu 27 maja 2009r. H. B. znajdowała się w stanie wyłączającym świadomość i nie miała możliwości swobodnego podejmowania decyzji i wyrażenia woli. Potwierdzają to też opinie biegłych w toku niniejszego postępowania, Jak wynika z opinii psychiatryczno-psychologicznej samo stwierdzenie choroby (...) o ile jest to stadium początkowym i zmiany otępienne nie są nasilone nie wyklucza świadomego i swobodnego podejmowania decyzji. Na przełomie lat 2011/2012 stwierdzono u H. B. zespół otępienny umiarkowany, brak było natomiast danych jaki stopień otępienia był w 2009 r. W ocenie biegłych, na podstawie akt sprawy oraz dostępnej dokumentacji medycznej można przypuszczać, iż 2009 r. zmiany otępienne w przebiegu choroby (...) nie były tak nasilone aby uniemożliwiały H. B. podejmowania świadomie i swobodnie decyzji

Twierdzeń powódki co do możliwości swobodnego podejmowania decyzji i wpływu pozwanej na podejmowanie decyzji H. B. nie potwierdziła nadto świadek B. K. – lekarz, która przyjmowała H. B. w 21 maja 2009 r. Świadek potwierdziła, że zdiagnozowane wówczas u H. B. otępienie mieszane w stopniu lekkim oraz zaburzenia pamięci ogólnie mogą mieć wpływ na większą podatność na sugestie, nie odniosła tego jednak konkretnie do przypadku H. B..

Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, iż stan zdrowia H. B. uległ znacznemu pogorszeniu w 2012 r. i od tego czasu wymagała stałej opieki. Nadto bezspornym w sprawie było, iż dopiero od tego momentu H. B. zamieszkała z pozwaną, która zapewniła jej stałą opiekę, a zatem trzy lata po zawarciu umowy darowizny. Trudno zatem uznać, aby w takiej sytuacji pozwana miała wpływ na swobodę w podjęciu decyzji przez H. B.. Ponadto zeznania świadków powołanych przez stronę pozwaną przeczyły stanowisku strony powodowej.

W ocenie Sądu strona powodowa nie wykazała zatem aby H. B. w dacie zawarcia umowy darowizny była w stanie wyłączającym jej świadomość. Nadto nie wykazała, aby pozwana miała wpływ na swobodne powzięcie przez H. B. decyzji i wyrażenie woli w dniu z 27 maja 2009 r.

Reasumując, powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie i podlegało oddaleniu, w związku z czym Sąd orzekł jak w punkcie 1. wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., statuującego zasadę odpowiedzialności za jego wynik, pozostawiając na podstawie art. 108 k.p.c. szczegółowe wyliczenie tych kosztów referendarzowi sądowemu. To na stronie powodowej jako stronie przegrywającej spór rozstrzygany w ramach niniejszego postępowania, spoczywa ciężar uiszczenia kosztów procesu poniesionych przez pozwaną. Sąd mając na względzie art. 102 kpc, odstąpił częściowo od obciążania powódki opłatą od pozwu ponad kwotę 1.000 zł, bowiem aktualne pozostaje sytuacja powódki, która była podstawą zwolnienia powódki z opłaty od pozwu w takim zakresie przez referendarza sądowego.

Z uwagi na powyższe, Sąd orzekł jak w sentencji.