Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 117/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 3 grudnia 2018 r.,

sygn. akt XVIII K 187/18

Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

I.  błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, polegający na bezkrytycznym przyjęciu wiarygodności wyjaśnień M. Ł. w zakresie w jakim twierdził, że nie wiedział, iż uczestniczy w przestępstwie przy jednoczesnym niedostatecznym docenieniu łańcucha poszlak jakim były zeznania A. Z., ilość połączeń pomiędzy współsprawcami w okresie popełnienia przedmiotowego czynu, wyrzuceniem karty Sim przed zatrzymaniem przez policję, a w szczególności zupełnego pominięcia dowodu z ostatniego połączenia telefonicznego wykonanego przez M. Ł. do T. O. przed samym jego zatrzymaniem przez policję, a następnie wyrzuceniem karty Sim do ubikacji rozrywając jednocześnie łańcuch powyższych poszlak i ocenianie ich osobno co w konsekwencji doprowadziło do niesłusznego przyjęcia, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie zezwalał na przypisanie oskarżonemu zarzucanego mu przestępstwa i niesłuszne jego uniewinnienie;

II.  obrazy przepisów prawa materialnego, to jest przepisu art. 299 § 1 kk poprzez nieprawidłowe jego interpretowanie polegające na błędnym przyjęciu, iż w tego typu przestępstwie konieczne jest, aby sprawca dokładnie wiedział iż „brudne pieniądze” pochodzą z konkretnego typu czynu zabronionego podczas gdy w dotychczasowej doktrynie oraz orzecznictwie powszechnie ugruntowane i niekwestionowane jest stanowisko, iż sprawca (co oczywiste) musi obejmować zamiarem wszystkie znamiona określone w art. 299 § 1 kk, z tym że nie musi znać prawnej kwalifikacji czynów zabronionych, z których pochodzą brudne pieniądze. Wystarczająca jest świadomość, iż stanowią one przestępstwa, a więc czyny za które grozi odpowiedzialność.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Podniesione przez prokuratora zarzuty są chybione i bezpodstawne a nadto w części zostały formalnie wadliwie zredagowane. Przed merytorycznym rozważeniem podniesionych w apelacji prokuratora zarzutów należy odnotować nowe realia faktyczne i prawne występujące w przedmiotowej sprawie związane z faktem, że Sąd Najwyższy w dniu 28 marca 2020 r. uchylił pkt 3 wyroku Sądu odwoławczego z dnia 29 października 2019 r. i przekazał w tym zakresie sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Najwyższy wyraził określone zapatrywania prawne, które są wiążące dla Sądu odwoławczego ponownie rozpoznającego niniejszą sprawę.

Z przedmiotowego stanowiska Sądu Najwyższego wynika zaś, że w przedmiotowej sprawie doszło do uchylenia wyroku Sądu I instancji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, pomimo nie wykazania przez Sąd odwoławczy zaistnienia choćby jednej z ustawowo przewidzianych i omówionych na str. 5 uzasadnienia podstaw.

W kontekście zaprezentowanego wyżej stanowiska Sądu Najwyższego, Sąd Apelacyjny orzekający ponownie pragnie zaznaczyć, że nie dostrzega możliwości i podstaw do wydania w przedmiotowej sprawie w zakresie czynu zarzucanego oskarżonemu M. Ł. wyroku skazującego, co powoduje jednoczesny brak podstaw do uchylenia wyroku w zaskarżonym przez prokuratora zakresie i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Warszawie.

Odnosząc się zaś do postawionych w apelacji zarzutów stwierdzić należy, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych jest nie tylko całkowicie bezpodstawny ale został również zredagowany w sposób formalnie wadliwy. Od profesjonalnego podmiotu, jakim jest prokurator należy oczekiwać prawidłowej konstrukcji i redakcji środka odwoławczego, respektującej obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa, jak również orzecznictwo Sąd Najwyższy dotyczące omawianej kwestii. Tymczasem w zarzucie z pkt I autorka apelacji poprzez zarzut błędu w ustaleniach faktycznych kwestionuje sposób oceny wyjaśnień składanych przez oskarżonego M. Ł. oraz pozostałych dowodów w postaci „łańcucha poszlak jakim były zeznania A. Z. ...” oraz pozostałe dowody wymienione w treści tego zarzutu. Tymczasem w ocenie Sądu odwoławczego jest oczywiste, że zarzut określony w art. 438 pkt 3 k.p.k. w żaden sposób nie służy do kwestionowania sposobu oceny zgromadzonych w sprawie dowodów, gdyż właściwym w takiej sytuacji zarzutem jest zarzut obrazy przepisów prawa procesowego tj. art. 7 kpk, zaś błędne ustalenia mogą i są zazwyczaj skutkiem naruszenia przepisów procedury karnej ze sfery gromadzenia i oceny dowodów w tym art. 7 k.p.k. Jest równie oczywiste, że podniesiony w pkt I apelacji zarzut powinien być wykorzystany do kwestionowania całości lub też określonego elementu, czy elementów strony przedmiotowej czy podmiotowej ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd meriti. Ponadto prawidłowo zredagowany zarzut błędu w ustaleniach faktycznych powinien składać się z trzech elementów. W pierwszym podmiot skarżący powinien wskazać, które konkretnie elementy ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd I instancji kwestionuje, w drugim elemencie powinien wskazać jakiej treści powinny być te prawidłowe ustalenia faktyczne, natomiast w trzecim elemencie skarżący powinien wykazać wpływ tych błędnych ustaleń na treść wyroku. Podkreślić należy, że prawidłowa redakcja zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych ma bardzo istotne znaczenie z uwagi na treść zarówno art. 433 § 1 k.p.k., 434 § 1 pkt 3 k.p.k. jak również 443 k.p.k. Z tego ostatniego z wymienionych przepisów wynika bowiem, że po ewentualnym uchyleniu wyroku przez Sąd odwoławczy, w dalszym postępowaniu wolno Sądowi meriti wydać orzeczenie surowsze niż uchylone tylko wtedy, gdy orzeczenie to było zaskarżone na niekorzyść oskarżonego. Z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika zaś, że granice rozpoznania środka odwoławczego wniesionego na niekorzyść oskarżonego wyznaczają zwerbalizowane w tym środku zarzuty odwoławcze.

W kontekście poczynionych wyżej rozważań należy zauważyć, że oskarżonemu M. Ł. zarzucono popełnienie przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i z treści omawianego zarzutu zawartego w pkt I oraz uzasadnienia apelacji prokuratora w żaden sposób nie wynika, które konkretnie elementy ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd meriti są kwestionowane przez autorkę omawianej apelacji. Wskazany wyżej całkowicie wadliwy formalnie sposób redakcji omawianego zarzutu powoduje jego oczywistą bezpodstawność. Sąd odwoławczy nie może bowiem zakwestionować dokonanej przez Sąd meriti oceny dowodów gdyż w tym zakresie nie postawiono właściwego rodzajowo zarzutu obrazy art. 7 k.p.k. Nie można również zakwestionować dokonanych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych gdyż podniesiony w pkt I zarzut w żaden sposób nie odnosi się do ustaleń faktycznych, tylko do oceny zgromadzonych w sprawie dowodów.

Zdaniem Sądu odwoławczego wywody prokuratora w tym zakresie mają charakter wyłącznie polemiczny, które w żaden sposób nie podważają zarówno dokonanej przez Sąd meriti oceny dowodów jak również będących wynikiem tej oceny ustaleń faktycznych.

Odnosząc się zaś do zarzutu obrazy przepisów prawa materialnego tj. art. 299 § 1 k.k. zawartego w pkt II analizowanej apelacji to należy stwierdzić, że jest on nie tylko bezpodstawny ale jego postawienie oznacza, że wniesiony środek zaskarżenia jest wewnętrznie sprzeczny. Jest bowiem oczywiste i wynika to z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego, że odnośnie tego samego czynu nie jest dopuszczalne jednoczesne kwestionowanie dokonanych przez Sąd meriti ustaleń faktycznych oraz podnoszenie zarzutu obrazy prawa materialnego dotyczącego kwalifikacji prawnej. Zarzut określony w art. 438 pkt 1 k.p.k. może bowiem zostać podniesiony dopiero wówczas gdy skarżący w całości akceptuje poczynione w sprawie ustalenia faktyczne. Zatem także w tym zakresie omawiana apelacja jest zredagowana w sposób formalnie wadliwy. Odnośnie zaś zarzutu obrazy prawa materialnego to stwierdzić należy, że jego istota polega na niezastosowaniu określonego przepisu prawa materialnego w sytuacji gdy sąd miał taki obowiązek, na błędnym zastosowaniu gdy Sąd meriti w realiach faktycznych i prawnych danej sprawy nie mógł go zastosować, lub też na dokonaniu błędnej wykładni określonego przepisu.

W przedmiotowej sprawie gdy oskarżonego M. Ł. uniewinniono od popełnienia zarzucanego mu czynu istota obrazy art. 299 § 1 k.k. może polegać na dokonaniu błędnej wykładni tego przepisu i jego niezastosowaniu. Należy jednak zaznaczyć, że omawiany zarzut mógłby zostać uznany za trafny i zasadny ale wówczas gdyby Sąd Okręgowy poczynił ustalenia faktyczne odnośnie zachowania oskarżonego, z których wynika, że zostały zrealizowane przez oskarżonego wszystkie znamiona występku określonego w art. 299 § 1 k.k. a mimo to Sąd meriti nie zastosował tego przepisu z uwagi na dokonanie jego błędnej wykładni.

W przedmiotowej sprawie taka sytuacja nie występuje bowiem z dokonanych w sprawie ustaleń faktycznych dotyczących oskarżonego M. Ł. nie wynika, że ustalone zachowanie tego oskarżonego wypełnia znamiona określone w art. 299 § 1 k.k.

Z treści pisemnych motywów zaskarżonego wyroku wynika w sposób jednoznaczny, że Sąd I instancji rozważał możliwość przyjęcia odpowiedzialności karnej M. Ł. za pomocnictwo do czynu z art. 299 § 1 k.k. bądź też pomocnictwo do występku z art. 291 § 1 k.k. Zasadnie jednak stwierdzono, że brak jest podstaw aby przyjąć, że oskarżony swoim zachowaniem wypełnił znamiona określone w wymienionych przepisach. Rozważania Sądu meriti zawarte na str. 20 – 21 uzasadnienia wyroku są logiczne, przekonujące i merytoryczne i zasługują na pełną akceptację ze strony Sądu odwoławczego. Natomiast wywody autorki apelacji zawarte zarówno w treści zarzutu jak również w jego uzasadnieniu mają charakter wyłącznie polemiczny i uznać należy, że skarżąca nie przedstawiła żadnych merytorycznych i przekonujących argumentów podważających stanowisko Sądu Okręgowego w omawianym zakresie.

Dlatego też Sąd Apelacyjny uznał, że brak jest podstaw do uwzględnienia wniesionej apelacji i uchylenia zaskarżonego wyroku, gdyż podczas ewentualnego ponownego rozpoznania sprawy nie doszłoby do wydania wyroku skazującego wobec oskarżonego M. Ł..

Wniosek

- o uchylenie zaskarżonego wyroku w zakresie M. Ł. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Prawidłowość i trafność ustaleń Sądu Okręgowego odnośnie czynu zarzucanego oskarżonemu M. Ł. i bezpodstawność zawartych w apelacji prokuratora zarzutów skutkowała utrzymaniem zaskarżonego wyroku w mocy. Brak jest bowiem podstaw aby uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1

Przedmiot utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego zawarte w pkt IV wyroku dotyczące oskarżonego M. Ł.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Bezpodstawność zarzutów podniesionych przez prokuratora oraz trafność rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego skutkowała utrzymaniem wyroku w mocy.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

M. Ł.

Pkt II

Z uwagi na nieuwzględnienie apelacji wniesionej przez prokuratora o kosztach procesu orzeczono zgodnie z treścią art. 636 § 1 k.p.k.

7.  PODPIS

Jerzy Leder

Zbigniew Kapiński Katarzyna Capałowska

1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

pkt IV wyroku Sądu Okręgowego

1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana