Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 stycznia 2021 r.

Sąd Rejonowy w Brzesku III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SR Sławomir Świerczek

Protokolant: Agnieszka Babiarz

po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2021 w Brzesku

na rozprawie

sprawy z powództwa P. R. (1)

przeciwko pozwanemu M. R.

o podwyższenie alimentów

I.  zasądza od pozwanego M. R. na rzecz jego małoletniego syna P. R. (1) alimenty w kwocie po 600 (słownie: sześćset) złotych miesięcznie, które płatne będą do rąk matki małoletniego A. R. (1) do dnia 10-go każdego następującego po sobie miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat w terminie – począwszy od dnia 29 września 2020r., a to w miejsce alimentów zasądzonych wyrokiem z dnia 13 grudnia 2012r. w sprawie I C(...) Sądu Okręgowego w Tarnowie w kwocie po 400 złotych miesięcznie,

II.  w pozostałej części powództwo oddala,

III.  odstępuje od obciążania stron kosztami postępowania,

IV.  zwalnia pozwanego od opłaty od zasądzonego roszczenia,

V.  wyrokowi w pkt I nadaje rygor i klauzulę natychmiastowej wykonalności.

SSR Sławomir Świerczek

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

B., dnia 18 stycznia 2021r.

III R C 96/20

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 18.01.2020 r.

Działająca imieniem małoletniego P. R. (2) matka A. R. (2), reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika domagała się zasądzenia od pozwanego ojca małoletniego, M. R. alimentów w kwocie po 800 zł miesięcznie, miejsce dotychczasowej kwoty po 400 zł miesięcznie. Uzasadniając pozew naprowadziła na to że poprzednie alimenty ustalone w 2012 roku, w sprawie rozwodowej są nieaktualne. Utrzymanie domu to koszty związane z opłatami podatku, należności za media, składki ubezpieczeniowej. Zakup odzieży dokonywany jest w sklepach z tania odzieżą lub na portalach internetowych. Alimenty nie były podwyższana. Ze względu na sytuacje finansową pozwanego. Obecnie uległa ona poprawie. Prowadzi on wypożyczalnie pojazdów. Ma kilkanaście samochodów osobowych i przyczep kempingowych. Drogie wyjazdy wakacyjne na które zabiera syna świadczą o jego stopnie życiowej. Matka małoletniego zarabia ok. 5000 zł. miesięcznie i przeznacza te pieniądze na utrzymanie domu.

Pozwany M. R. reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika wniósł o oddalenie pozwu. Naprowadził na to, że do tej pory wychowanie i utrzymanie małoletniego przebiegało bez konfliktów. Małoletni spędza u ojca 12 dni w miesiącu. Pozwany nosi się z wnioskiem o ustanowienie opieki naprzemiennej. Pozwany z synem odrabia lekcje. Pokrywa koszty utrzymania P., gdy ten jest u niego. Problemy finansowe pozwanego nie wpływają na sytuację małoletniego powoda.

Matka małoletniego rozszerzyła powództwo do kwoty po 1200 zł. miesięcznie motywując to tym, że pierwotnie żądana kwota była podana w nadziei, że pozwany zrozumie i zaakceptuje pozew. Nadto zmieniły się okoliczności między złożeniem pozwu pierwotnego a jego rozszerzeniem, bo powód jest w trakcie diagnostyki alergologicznej. Rzeczywisty koszt utrzymania małoletniego to wydatek 2.500 zł miesięcznie. Co prawda przez epidemie nie odbywają się korepetycje, lecz po jej ustaniu zostaną wznowione.

Pozwany uznał żądanie do kwoty po 600 zł miesięcznie.

Sąd ustalił, co następuje:

Dnia 13.12.2012 r. do sygn. I C (...) SO w T. (...) rozwiązał przez rozwód małżeństwo A. R. (1) i M. R.. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim synem stron, P. R. (1), zostało powierzone obojgu rodzicom i przy matce zostało ustalone miejsce jego pobytu. Ojcu nie ograniczono kontaktów z synem. Wydanie wyroku poprzedziły ustalenie co do tego, że A. R. (1) była zatrudniona w C. Polska za wynagrodzeniem ok. 4400 zł netto. Pracowała jako kierownik działu – (...). Pozwany prowadził działalność gospodarczą. Miał stację (...) i wypożyczalnie pojazdów. Majątek firmy był wart ok. 180.000 zł. M. R. był obciążony kredytami na kwotę ok. 140.000 zł. W firmie były problemy. Rodzina zamieszkiwała w rozłączeniu. Małoletni mieszkał z matką. Ojciec małoletniego mieszkał osobno. Zabierał syn do siebie w dni powszednie, na weekendy, z pozostawaniem dziecka na noc u ojca. M. R. uczestniczył w życiu dziecka, prowadził go do dentysty, rozmawiał z nim telefonicznie. Wyrok uprawomocnił się 4.01.2013 r.

Aktualnie P. R. (1) liczy 11 lat życia i jest uczniem V klasy szkoły podstawowej w w.. Do szkoły odległej o ok. 2,5 km dowoziła go matka. Od wiosny 2020 r. nauka odbywa się w systemie zdalnym. Około 1000 zł kosztowała wyprawka do szkoły, która obejmowała ona wszystkie wydatki rzeczowe. Przed epidemią COVID -19 małoletni korzystał z zajęć dodatkowych z języka angielskiego. Obecnie w czasie nauki zdalnej matka zdecydowała, że dość siedzenia przed komputerem i chociaż takie zajęcia mogłyby się odbywać zdalnie nie posyła syna na korepetycje- ani w formie tradycyjnej, ani zdalnej. Wyżywienie małoletniego kosztuje ok. 500 zł miesięcznie. Małoletni liczy 152 cm. wzrostu. P. R. (1) co do zasady jest zdrowym dzieckiem. Dwa razy w roku korzysta z wizyt u stomatologa. W ubiegłym roku małoletni przeszedł drobny zabieg urologiczny, co kosztowało łącznie 500 zł. U powoda pojawiły się problemy z uzębieniem o 1100 zł kosztował aparat ortodontyczny. Ostatnio - od grudnia 20220 r. małoletni jest poddawany diagnozie pod kątem alergii. Pozwany chciał zarejestrować syna, lecz matka przekazała mu, że ma większe doświadczenie w tym zakresie i już syna zarejestrowała. Wydatek na środki czystości to ok. 100 zł miesięcznie. Przed epidemią P. R. (1) korzystał z basenu, co kosztowało 280 zł miesięcznie. Obecnie basen jest zamknięty. P. R. (1) jest zapisany na „orlika”. Zajęcia się nie odbywają, lecz oplata w dalszym ciągu jest uiszczana. Przed pandemią powód chodził do kina, na pizzę, co kosztowało 100 zł miesięcznie. Małoletni razem z matką mieszka w jej domu, domu rodziny generacyjnej, około 2 lata temu przepisanym na A. R. (1). Dom ogrzewany jest gazem. Roczny koszt z tym związany to ok. 4000 zł. należność za prąd wynosi 200 zł a za wodę 160 zł miesięcznie. Kanalizacja opłacana jest kwotą 180 zł a wywóz śmieci 50 zł miesięcznie. Półtorej roku temu dom został wyremontowany. Na ten cel matka małoletniego zaciągnęła kredyt, który spłaca miesięczną ratą ok. 1300 zł. Dom zasiedla 4 domowników. Oprócz powoda i jego matki, także partner matki i babka macierzysta. Wyżywienie A. R. (1) kosztuje ok. 600 zł miesięcznie. Zakup odzieży i obuwia dla A. R. (1) wiąże się z wydatkiem 200 zł miesięcznie. A. R. (1) ma problemy z narządem ruchu, oczekuje na endoprotezę biodra. Co 3 miesiące chodzi do kontroli, tak prywatnie jak i na NFZ, koszt wizyty to 150 zł. Zakup środków czystości dla matki powoda to 100 zł miesięcznie. A. R. (1) od ostatniego orzeczenia zmieniła stanowiska na inne, zajmuje się koordynowaniem wprowadzania nowych produktów. Wolała pozostać w zakładzie na miejscu niż przenosić się do W.. Zarabia ok. 4900 zł netto. W 2020 roku dostał 3500 zł premii. A. R. (1) język angielki zna w stopniu zaawansowanym.

Pozwany M. R. zabiera syna do siebie. Cały miesiąc wakacji letnich i tydzień ferii zimowych P. R. (1) spędza u ojca. Nadto P. R. (1) jest u ojca co drugi weekend -, od piątku po południu do poniedziałku rano i dwa popołudnia w tygodniu. Wówczas pozwany ponosi koszty jego utrzymania. M. R. pokrywa koszty „orlika” – 80 zł miesięcznie. Roczny koszt sprzętu na „orlika”, to ok. 400 zł. M. R. zabiera syna P. na narty, zakupił dla niego sprzęt narciarski – kurtki ( 2 szt ) i spodnie. Spodnie kosztowały 80 zł. Koszt wyjazdu to 100 zł. W tym sezonie byli tylko raz. Na okres zdalnej nauki pozwany pożyczył P. R. (1) drukarkę firmową. Na zakup nowej nie zgodziła się matka małoletniego. Babka ojczysta, emerytowana nauczycielka w czasie gdy syn jest u ojca odrabia z nim lekcje i pomaga mu we wszystkich przedmiotach oprócz języka angielskiego. Informatyki małoletni chce się z uczyć z ojcem. M. R. kupuje powodowi ubrania, na czas, gdy powód jest u niego. Średni miesięczny koszt z tym związany to 150 zł. W zapewnieniu powodowi wakacyjnych atrakcji pozwanego spiera rodzina – siostra zapewniła małoletniemu wyjazd do K.. Z ojcem powód był w B.. Początkowo mieszkali razem ze szwagrem w przyczepie kempingowej a potem w stacjonarnej przyczepie kempingowej pozwanego. Całkowity koszt wyjazdu wyniósł 2000 zł. M. R. kupił synowi hulajnogę. Pozwany po okresie wspólnej działalności z bratem, który doprowadził do zadłużenia w wysokości ok. 1.000.000 zł. teraz działa samodzielnie w tej samej branży. Dalej prowadzi wypożyczalnie samochodów. Długi spłaca. Siostra przekazała mu darowiznę ok. 550.000 zł. na ten cel. M. R. zarabia ok. 2500 zł. miesięcznie. Jego obecna żona zarabia ok. 1500 zł miesięcznie. Działalność przynosi dochody w okresie od wiosny do jesieni. W minionym sezonie nie było dochodów, ze względu na pandemię COVID – 19 wszystkie wyjazdy zostały odwołane. M. R. aby utrzymać działalność sprzedał majątek za 60.000 zł. Pozwany nie otrzymuje żadnej pomocy z tzw. „tarczy”. Alimenty za styczeń 2021 r. zapłacił z prezentów ślubnych ( grudzień 2020 r. ). Pozwany za artykuły higieniczne wydaje ok. 80 zł. miesięcznie. A odzież i obuwie kupuje w sklepach BHP. Wyglądają tak samo jak „ normalne” a są przy tym mocniejsze i tańsze, kurtka kosztuje 80 zł. Pozwany co do zasady jest zdrowy. W ubiegłym roku pojawiły się problemy z zębami, których M. R. nie leczy, bo ważniejsze są wydatki na powoda. Pozwany zamieszkuje w J., ze swoimi rodzicami. Niedawno wziął drugi ślub. Żona zamieszkuje osobno, w B., bo u teściów nie ma warunków. Rachunki za dom w całości płacą rodzice M. R. pomagając w ten sposób wyjść pozwanemu z długów. Poważny figuruje w rejestrach podatkowych gminy D. jakom płatnik podatku rolnego z działki o pow. 0,1711 ha fizycznych i jako płatnik podatku od nieruchomości z działalności gospodarczej prowadzonej w budynku z pow. 22 m ^{( 2)} oraz z gruntów związanych z działalnością gospodarczą z pow. 1.060 m ^{( 2)}. W warsztacie pozwany serwisuje tylko pojazdy firmowe.

Akta I C (...) SO T. (...) pozwoliły sądowi na ustalenia odnoszące się do treści i daty wyrzeczenia odnoszącego się do alimentów, zawartego w wyroku rozwodowym, ustaleń, które poprzedziły jego wydanie oraz daty prawomocności wyroku. Nie zostały one podważone w toku postępowania. Odpis aktu urodzenia P. R. (1) potwierdza stan cywilny powoda. Ustalając aktualną sytuacje małoletniego P. R. (2) sąd miał na uwadze zeznania A. R. (2). Matka małoletniego na co dzień z nim zamieszkująca, sprawująca bezpośrednią pieczę miała okazje poczynić obserwacje co do kosztów jego utrzymania. Na tej samej zasadzie sąd dał wiarę zeznaniom pozwanego w tym zakresie, który odnosi ssie do kosztów pobytu powoda u ojca. Rodzice małoletniego w istotnym czasowo wymiarze dziełka się pieczą nad P. R. (2). Zeznania matki, co do zasady są wiarygodne,. Jednakże wysokość kosztów z wiązanych z zakupem odzieży, czy wyżywienia dla małoletniego oraz koszt tego, co zostało zakupione dla P. R. (2) poza wyprawką jest wygórowana. Nie odpowiada to ani wiekowi, ani sytuacji zdrowotnej, bytowej, czy edukacyjnej małoletniego powoda. Częściowo wydatki na potrzeby małoletniego ( bez rozróżnienia, czy na potrzeby usprawiedliwione, czy inne potwierdzają załączniki do pism procesowych, historie rachunków bakowych, certyfikaty ubezpieczenia, informacje z portali aukcyjnych, rachunki, paragony, dokumentacja medyczna. Koszty utrzymania domu wskazane w zeznaniach A. R. (2) korespondują z dokumentami potwierdzającymi koszt ich poniesienia - nakazy płatnicze, czy umowa pożyczki. Wysokość wynagrodzenia A. R. (2) potwierdza zaświadczenie od pracodawcy. Nie zostało ono podważone toku postępowania, jak i powody zrezygnowania z poprzednio zajmowanego przez nią stanowiska. Sytuacja pozwanego, wysokość uzyskiwanych dochodów, wydatków, aktualna sytuacja firmy, ustalona został na podstawie informacji (...) i zeznań M. R.. Sąd obdarzył te zeznania walorem wiarygodności. Podane tam okoliczności, jak chociażby związane z ograniczeniami wprowadzonymi przez władze polityczną w obszarze życia gospodarczego przekładają się na poziom zysku. Zamknięcie gospodarki oddziaływało negatywnie na kondycję finansową małych i średnich firm. Faktem notoryjnym jest trudna sytuacja osób prowadzących działalność gospodarczą skutkująca tzw. „buntem przedsiębiorców”. Wyprzedaż majątku, oscylująca wokół kwoty 60.000 zł. wskazuje na to, że pozwany nie jest w stanie wygenerować zysku. Doświadczenie życiowe i zasady logiki uczą, że wypożyczanie pojazdów mnie jest pierwszą potrzebą. Potencjalni klienci rezygnują z tej usługi przeznaczając posiadane środki na inne, ważniejsze w okresie epidemii cele. Zatem twierdzenia pozwanego zasługują na wiarę. Ustalenia co do sytuacji majakowej pozwanego uzupełnia informacja UG D.. Jako dokumentu urzędowy korzysta ona z domniemania autentyczności, które nie zostało podważone toku postępowania. Co do A. R. (1) dokumentu takiego UG D. nie nadesłał, pomimo wezwania. Co do faktu zakupu dodatkowej odzieży i obuwia dla P. R. (1) przez pozwanego, na okres pobytu małoletniego u ojca, to okolicznościom tym nie zaprzeczyła matka małoletniego. Tam podana kwota jest w ocenie sądu adekwatna do tego co oferuje rynek, w odniesieniu do artykułów dobrej jakości.

Sąd rozważył:

W myśl art. 138 krio można dochodzić zmiany wysokości alimentów, o tyle, o ile nastąpiła zmiana stosunków. Przez zmianę stosunków rozumie się zmianę okoliczności istotnych dla wymiaru alimentów takich jak: usprawiedliwione potrzeby osób uprawnionych i możliwości majątkowych i zarobkowych osób zobowiązanych. Konieczne jest, by zmiana ta była istotna i nastąpiła po uprawomocnieniu się poprzedniego orzeczenia ( M. Sawczuk „ Ponowne orzekanie w sprawie cywilnej prawomocnie osądzonej” W-wa 1975r.).W niniejszej sprawie takie okoliczności nastąpiły. W chwili orzekania w sprawie I C (...) SO T. (...)małoletni P. R. (1) liczył 3 lata życia życia, dziś jest 11 – letnim chłopcem. Sam upływ czasu jednak nie wystarcza do zmiany orzeczenia ( Sąd Najwyższy 1.06.1965r. I CZ 135/64). Rozpatrując wniesione przez P. R. (1) powództwo należy zauważyć, że powód jest uczniem szkoły podstawowej w miejscu zamieszkania, a nauka odbywa się w systemie zdalnym i nie wiadomo, czy przed końcem roku szkolnego zostanie wznowiona w systemie stacjonarnym. Dzięki temu mniejsze są wydatki na odzież potrzebną do szkoły, przybory szkolne, zeszyty, itd.- bo nauka odbywa się w wirtualnej rzeczywistości. Odpadły koszty dowożenia do szkoły a nadto koszty, wycieczek szkolnych. Część potrzeb edukacyjnych wzięło na siebie Państwo Polskie, zapewniając podręczniki. Także bezpieczeństwo epidemiologiczne wpłynęło na to, że małoletni nie korzysta z korepetycji. W systemie stacjonarnym. Z kolei czas spędzany przed komputerem w szkole skutkował odstąpieniem przez matkę od korepetycji internetowych. Zatem i te koszty odpadły, tak jak i koszty basenu, kina, wyjścia do pizzerii. Zwiększyły się znacząco dotychczasowe potrzeby bytowe małoletniego P. R. (1) warunkowane wiekiem, takie jak: zakup żywności, odzieży i obuwia oraz te, które nie istniały w chwili ustalania alimentów w 2012 roku. Jednak trzeba mieć na uwadze to, że potrzeby te w znacznej części pokrywa pozwany. M. R. sprawuje nad synem pieczę przez znaczny okres w skali miesiąca. Wysokość środków wydatkowanych na potrzeby bytowe małoletniego podana przez A. R. (1) jest adekwatna do poziomu cen artykułów oferowanych przez rynek, jednak jest nieadekwatna do potrzeb małoletniego. Zakupywanie po kilka par butów, po kilka elementów garderoby, gdy małoletni jest w okresie wzrostu i szybko z nich wyrasta, zanim zdąży je znosić nie mogą być uznane za usprawiedliwioną wydatek. W ocenie sądu istnieją podstawy do podniesienia alimentów ponad poziom 400 zł, który został skonkretyzowany 8 lat temu. Jednakże nie do kwoty po 1200 zł miesięcznie. Podane przez matkę A. R. (1) koszty miesięcznego utrzymania powoda P. R. (1) – 2500 zł., nie mogą być uznane za usprawiedliwione. Przekraczają one wysokość najniższej pensji. Przy uwzględnieniu tego, że małoletni uczy się w szkole podstawowej, nauka odbywa się w systemie zdalnym, nie jest konieczne zapewnienie dojazdów, wynajęcia akademika, czy stancji a P. R. (1) jest dzieckiem zdrowym, to podana kwota budzi zdziwienie. Alimenty służą zaspokojeniu potrzeb usprawiedliwianych. Podany charakter potrzeb i ich zakres nie wskazuje na poniesienie takich wysokich kosztów utrzymania małoletniego. Oczywiście skoro matka ma takie życzenie, żeby kupować markowe rzeczy, w nadmiernych ilościach, to może to robić, lecz nie może obciążać swoimi decyzjami drugiego rodzica. Obowiązek utrzymania dziecka spoczywa na obojgu rodzicach. Powód w porównywalnych okresach ( nie dokładnie ) przebywa każdego z rodziców. Każde z rodziców w podobnym zakresie świadczy na jego rzecz osobistą pieczę. Wówczas każdy z nich ponosi w całości koszty jego utrzymania. Dodatkowo „organizuje” mu korepetycje poprzez zaangażowani babki ojczystej, emerytowanej nauczycielki. Biorąc pod uwagę przewagę dni spędzanych u matki zasadnym jest podwyższenie dotychczas płaconych przez pozwanego alimentów. Podniesienie ich do kwoty po 600 zł miesięcznie będzie zabezpieczało potrzeby P. R. (1) a jednocześnie będzie adekwatne do zarobkowych możliwości M. R.. Może on świadczyć usługi naprawcze w warsztacie w którym serwisuje samochody firmowe. Oczywiście wobec konkurencji rynku i braku renomy na początku pozyskanie klientów będzie trudne. Pozwany winien jednak wykorzystać wszystkie swe możliwości zarobkowe. Liczą się, te zarobki, które można uzyskać rzetelnie wykorzystując swoje możliwości, a nie te, które się faktycznie uzyskuje (H. Ciepła „ Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy, Komentarz, Wyd. Lexis-Nexis W-wa 2006r.). Matka winna również partycypować w kosztach utrzymania syna. Dzieci, do czasu osiągnięcia samodzielności zarobkowej, mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami. Oznacza to, że rodzice są obowiązani zapewnić dzieciom utrzymanie na takim samym poziomie, na jakim sami żyją ( SN z dnia 5.01.1956r. III Cr 919/55, OSN 1957, poz.74). Powód nie uzyskał jeszcze pełnoletniość, może więc dochodzić alimentów bez wykazywania niedostatku po swej stronie. Potrzeby P. R. (1) w zakresie wyżej opisanym należy uznać za usprawiedliwione. Pozwany M. R. jak i matka A. R. (1) dysponują takimi możliwościami zarobkowymi, które umożliwiają im zaspokojenie tych potrzeb, w przypadku pozwanego świadcząc alimenty w kwocie 600 zł miesięcznie. Oboje rodzice mają podobne możliwości zarobkowe względem tego co było w 2012 roku. Pozwana zrezygnowała z wyższej pensji i stanowiska, by pozostać w domu z dzieckiem. Motywy te nie zasługują na dezaprobatę. Oboje rodzice małoletniego mają możliwości pozyskania dodatkowych dochodów. O pozwanym była mowa wyżej. Matka powoda zna język angielski w stopniu zaawansowanym, może więc udzielać korepetycji z tego przedmiotu, tłumaczyć. Jako specjalista od exportu, lokowania produktu może działać w biznesie. Analizując zgromadzony materiał sąd uznaje, że alimenty w kwocie przekraczającej 600 zł miesięcznie są wygórowane i dlatego sąd oddalił pozew w pozostałej części. Mając na uwadze powyższe oraz poglądy wyrażone w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r. sygn. III CZP 91/86 , OSNCP 1988/ 4/42 orzeczono jak w pkt. I i II sentencji. Orzekając o kosztach między stronami sąd miał na uwadze art. 102 kpc. i orzekla jak w pkt. III. z kolei uznając, że pozwany jest już w wystarczającym stopniu obciążony obowiązkami alimentacyjnymi odstąpił od obciążania go kosztami postępowania a nadając rygor natychmiastowej wykonalności art. 333 §1 pkt. 1 ) kpc.

SSR Sławomir Świerczek

s) (...)

(...) (...) (...) (...) (...) (...)

(...)