Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 949/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 19 lipca 2019 roku sygn. akt IX K 1369/18

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Błąd w ustaleniach faktycznych przez przyjęcie, że oskarżony uchylał się od łożenia alimentów.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Oskarżony w przypisanym okresie był zobowiązany płacić 600 złotych miesięcznie, co łącznie daje rocznie 7200 złotych. Tymczasem jego roczne wpłaty nie przekraczały 2800 złotych (tak było w 2016 roku, a w pozostałych latach wpłacał mniej). W tym czasie prowadził działalność gospodarczą, której nie zawiesił ani nie zlikwidował i to mimo tego, że jak pisze w apelacji, jej nie wykonywał, bo odebrano mu prawo jazdy. Nie był zarejestrowany jako bezrobotny. Twierdząc, że możliwości majątkowe i finansowe nie pozwalają mu na łożenie alimentów, nie wystąpił o obniżenie obowiązku alimentacyjnego. Wykazał się bierną postawą. Nie kontaktował się z córką. Przepisy ustawy z dnia 7 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentów przewidują w art.5 ust.6 możliwość uchylenia decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy dłużnikowi alimentacyjnemu np. gdy ustanie przyczyna zatrzymania prawa jazdy, o której mowa w ust.3, oraz dłużnik alimentacyjny przez okres ostatnich 6 miesięcy wywiązał się w każdym miesiącu ze zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50 % kwoty bieżąco ustalonych alimentów. Oskarżony deklarował, że starał się odzyskać prawo jazdy, ale jednocześnie stwierdził, iż nie pisał żadnych wniosków i "nie wiem w jaki sposób chciałem odzyskać prawo jazdy" (k.108v.). Dlatego nie można zgodzić się z twierdzeniem oskarżonego, że względy niezależne od niego zadecydowały o niemożliwości wykonywania zawodu kierowcy. Oskarżony miał możliwości, by czynić zadość obowiązkowi alimentacyjnemu i ich nie wykorzystał.

Wniosek

Uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania może nastąpić wyłącznie w wypadkach wskazanych w art.439 § 1 kpk, art.454 kpk lub jeżeli jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu sądowego. Przesłanki te się nie spełniły. Oskarżony zarzucając w swoim zachowaniu brak elementu uchylania się od obowiązku alimentacyjnego powinien wnosić o zmianę wyroku przez uniewinnienie. Uznano, że oskarżony uchylał się od tego obowiązku.

3.2.

Błąd w ustaleniach faktycznych przez przyjęcie, że córka oskarżonego została narażona na niezaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Przyjmuje się jednolicie w orzecznictwie, że stanu zagrożenia spowodowanego niepłaceniem rat alimentacyjnych nie niweluje to, że potrzeby uprawnionej osoby zaspokajają inne osoby czy też fundusz alimentacyjny lub ośrodek pomocy społecznej. Matka dziecka na rozprawie szczegółowo opisała swoją sytuację rodzinna, uzyskiwane dochody i wydatki. Wynika z jej wypowiedzi, że gdyby nie pomoc państwa, nie byłaby w stanie zapewnić podstawowych potrzeb dziecku.

Wniosek

Uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania może nastąpić wyłącznie w wypadkach wskazanych w art.439 § 1 kpk, art.454 kpk lub jeżeli jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu sądowego. Przesłanki te nie spełniły się. Oskarżony zarzucając brak elementu narażenia córki na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych winien wnioskować o zmianę wyroku przez zakwalifikowanie jego zachowania z art.209 § 1 kk. Uznano, że oskarżony swoim zachowaniem naraził córkę na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Stąd prawidłowa kwalifikacja z art.209 § 1a kk.

3.3.

Naruszenie prawa materialnego art.4 § 1 kk.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wbrew stanowisku Sądu Rejonowego i oskarżonego problem względności ustaw w sprawie nie wystąpił. Przepisy dotyczące niealimentacji zmieniły się od 31 maja 2017 roku. oskarżonemu przypisano popełnienie przestępstwa w okresie od 24 kwietnia 2015 roku do 9 maja 2018 roku. Niealimentacja jest przestępstwem trwałym. Przestępstwo trwałe polega na wywołaniu i utrzymaniu określonego skutku przestępczego. Jest ono popełnione z ostatnim momentem bezprawnego zachowania sprawcy. Zatem przestępstwo zostało popełnione po 31 maja 2017 roku. W okresie popełnienia czynu i orzekania przez sąd obowiązywały te same przepisy.

Wniosek

Uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Skarżący poprzez zastosowanie przepisów obowiązujących przed 31 maja 2017 roku chciał przyjęcia, że wówczas odpowiedzialność ponosiło się za uporczywe uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego, jemu zaś tego przypisać nie można i dlatego nie zapadłby wyrok skazujący. Jednakże nie doszło do obrazy art.4 § 1 kk.

3.4.

Rażąca niewspółmierność kary.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Oskarżony nie jest osobą zdemoralizowaną na tyle, by jedynie kara pozbawienia wolności była adekwatna do przypisanego przestępstwa a także spełniła cele wychowawcze i zapobiegawcze wobec niego oraz w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Oskarżony był już karany, w tym za przestępstwa z art.209 § 1 kk, ale ostatnie skazanie miało miejsce w 2015 roku. W przypadku sprawców przestępstw niealimentacji pierwszeństwo winny mieć cele zapobiegawcze kary, zaś kara bezwzględna pozbawienia wolności powinna być ostatecznością. Na pierwszy plan wysuwa się takie oddziaływanie na sprawcę, by zaczął realizować obowiązek alimentacyjny. Izolacja oskarżonego to uniemożliwi. Oskarżony ma możliwości zarobkowe, pracuje lub może pracować. Wprawdzie realizacja obowiązku alimentacyjnego w sposób nieregularny i w kwotach znacząco odbiegających od ustalonej wysokości nie mogła zwolnić oskarżonego od odpowiedzialności, ale jednocześnie świadczy, że całkowicie obowiązku alimentacyjnego nie lekceważy. Dlatego pozbawianie go wolności, w zasadzie na krótki okres (2 miesiące), nie jest celowe. Ważniejsze jest, by pozostając na wolności oskarżony realizował swój obowiązek alimentacyjny i spłacał zaległości (jego zadłużenie przekracza 100 tys. złotych). Na to pozwoli mu kara wolnościowa.

Wniosek

Zmiana wyroku poprzez nieorzekanie kary pozbawienia wolności. Na rozprawie oskarżony wniósł o karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania albo grzywnę.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W przypadku dłużnika alimentacyjnego, który na bieżąco jest zobowiązany płacić alimenty, orzeczenie kary grzywny jest pozbawione sensu. Zobowiązanie finansowe ograniczałoby możliwości łożenia alimentów. Oskarżony w czasie popełnienia przestępstwa był skazany na karę pozbawienia wolności. To zaś wyklucza warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności. Zresztą, w przypadku kary mieszanej - pozbawienia wolności i ograniczenia wolności, przepisów o warunkowym zawieszeniu wykonania kary nie stosuje się. Pozostała zatem kara ograniczenia wolności. W postaci obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięczny oskarżony jest w stanie wykonywać tę karę, a jednocześnie zarobkować i płacić alimenty. Wniosku tego nie mogło zmienić powoływanie się przez oskarżonego w apelacji i na rozprawie odwoławczej na sytuację rodzinną. Z wypowiedzi oskarżonego wynika, że w styczniu 2020 roku będzie mógł pracować i spłacać zaległości. Nie jest też tak, że tylko on może opiekować się córką. Żona oskarżonego jest pielęgniarką, jej czas pracy odbiega od ośmiogodzinnej dniówki.

3.5.

Naruszenie prawa materialnego art.53 kk i art.58 § 1 kk.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Inna kara niż kara pozbawienia wolności spełni cele kary.

Wniosek

Zmiana wyroku poprzez nieorzekanie kary pozbawienia wolności. Na rozprawie oskarżony wniósł o karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania albo grzywnę.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W przypadku dłużnika alimentacyjnego, który na bieżąco jest zobowiązany płacić alimenty, orzeczenie kary grzywny jest pozbawione sensu. Zobowiązanie finansowe ograniczałoby możliwości łożenia alimentów. Oskarżony w czasie popełnienia przestępstwa był skazany na karę pozbawienia wolności. To zaś wyklucza warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności. Zresztą, w przypadku kary mieszanej - pozbawienia wolności i ograniczenia wolności, przepisów o warunkowym zawieszeniu wykonania kary nie stosuje się. Pozostała zatem kara ograniczenia wolności. W postaci obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięczny oskarżony jest w stanie wykonywać tę karę, a jednocześnie zarobkować i płacić alimenty. Wniosku tego nie mogło zmienić powoływanie się przez oskarżonego w apelacji i na rozprawie odwoławczej na sytuację rodzinną. Z wypowiedzi oskarżonego wynika, że w styczniu 2020 roku będzie mógł pracować i spłacać zaległości. Nie jest też tak, że tylko on może opiekować się córką. Żona oskarżonego jest pielęgniarką, jej czas pracy odbiega od ośmiogodzinnej dniówki.

3.6.

Błąd w ustaleniach faktycznych przez przyjęcie negatywnej prognozy kryminologicznej.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Oskarżony nie jest osobą zdemoralizowaną na tyle, by jedynie kara pozbawienia wolności była adekwatna do przypisanego przestępstwa a także spełniła cele wychowawcze i zapobiegawcze wobec niego oraz w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Oskarżony był już karany, w tym za przestępstwa z art.209 § 1 kk, ale ostatnie skazanie miało miejsce w 2015 roku. W przypadku sprawców przestępstw niealimentacji pierwszeństwo winny mieć cele zapobiegawcze kary, zaś kara bezwzględna pozbawienia wolności powinna być ostatecznością. Na pierwszy plan wysuwa się takie oddziaływanie na sprawcę, by zaczął realizować obowiązek alimentacyjny. Izolacja oskarżonego to uniemożliwi. Oskarżony ma możliwości zarobkowe, pracuje lub może pracować. Wprawdzie realizacja obowiązku alimentacyjnego w sposób nieregularny i w kwotach znacząco odbiegających od ustalonej wysokości nie mogła zwolnić oskarżonego od odpowiedzialności, ale jednocześnie świadczy, że całkowicie obowiązku alimentacyjnego nie lekceważy. Dlatego pozbawianie go wolności, w zasadzie na krótki okres (2 miesiące), nie jest celowe. Ważniejsze jest, by pozostając na wolności realizował swój obowiązek alimentacyjny i spłacał zaległości (jego zadłużenie przekracza 100 tys. złotych). Na to pozwoli mu kara wolnościowa.

Wniosek

Zmiana wyroku poprzez nieorzekanie kary pozbawienia wolności. Na rozprawie oskarżony wniósł o karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania albo grzywnę.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W przypadku dłużnika alimentacyjnego, który na bieżąco jest zobowiązany płacić alimenty, orzeczenie kary grzywny jest pozbawione sensu. Zobowiązanie finansowe ograniczałoby możliwości łożenia alimentów. Oskarżony w czasie popełnienia przestępstwa był skazany na karę pozbawienia wolności. To zaś wyklucza warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności. Zresztą, w przypadku kary mieszanej - pozbawienia wolności i ograniczenia wolności, przepisów o warunkowym zawieszeniu wykonania kary nie stosuje się. Pozostała zatem kara ograniczenia wolności. W postaci obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięczny oskarżony jest w stanie wykonywać tę karę, a jednocześnie zarobkować i płacić alimenty. Wniosku tego nie mogło zmienić powoływanie się przez oskarżonego w apelacji i na rozprawie odwoławczej na sytuację rodzinną. Z wypowiedzi oskarżonego wynika, że w styczniu 2020 roku będzie mógł pracować i spłacać zaległości. Nie jest też tak, że tylko on może opiekować się córką. Żona oskarżonego jest pielęgniarką, jej czas pracy odbiega od ośmiogodzinnej dniówki.

3.7.

Naruszenie przepisów postepowania - art.7 kpk i art.410 kpk, poprzez ich niezastosowanie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Rejonowy dokładnie zbadał wszystkie istotne okoliczności sprawy i odniósł się do nich wystarczająco w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Wniosek

Uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak w apelacji uzasadnienia dla tego zarzutu. Ocena dowód zaprezentowana przez Sąd Rejonowy jest zgodna z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Podstawa wyroku opiera się na całokształcie okoliczności ujawnionych w toku rozprawy.

1 OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

1ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.15.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

W miejsce kary mieszanej 2 miesięcy pozbawienia wolności i 10 miesięcy ograniczenia wolności orzeczono karę 1 roku ograniczenia wolności w postaci obowiązku wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin miesięcznie.

Zwięźle o powodach zmiany

Kara okazała się rażąco niewspółmiernie surowa w zakresie orzeczenia kary pozbawienia wolności. Kara wymierzona przez Sąd odwoławczy jest adekwatna do popełnionego przestępstwa. Jej dolegliwość nie przekracza stopnia zawinienia oskarżonego i społecznej szkodliwości jego czynu. Spełni też cele przed karą stawiane. Tym bardziej, że pozostało zobowiązanie oskarżonego do wykonywania obowiązku łożenia na utrzymanie córki.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

Zwolniono od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze oskarżonego, który jest dłużnikiem alimentacyjnym, ma obowiązek łożenia bieżących alimentów, utrzymuje się z prac dorywczych.

1PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

oskarżony

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

uznanie winy oskarżonego oraz wymierzenie kary pozbawienia wolności

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana