Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 czerwca 2020 roku

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodnicząca: SSO Katarzyna Wilczyńska

Protokolant: stażysta protokolant sądowy Aleksander Kondej

po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2020 roku w Warszawie

sprawy z powództwa J. Z. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą PPHU (...)

przeciwko K. Z.

o nakazanie publikacji sprostowania

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od J. Z. na rzecz K. Z. kwotę 737 (siedemset trzydzieści siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Katarzyna Wilczyńska

Sygn. akt I C 495/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 sierpnia 2018 r. J. Z. prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą PPHU (...) wniosła o nakazanie pozwanej K. Z. opublikowania w tygodniku „(...)” sprostowania do artykułu „(...) (...) zamieszczonego w nr (...) tygodnika „(...)” z dnia 16 lipca 2018 roku o treści:

„W związku z opublikowaniem na łamach tygodnika (...) (numer wydany 13 lipca 2018 r.) artykułu p. K. Z. pt. „(...) (...), firma PPHU (...) zaprzecza, aby miała cokolwiek wspólnego z patologiami na rynku gospodarowania odpadami komunalnymi, opisywanymi przez redaktor Z.. PPHU (...) swoje usługi wycenia w sposób rzetelny i pozwalający na prawidłowe zagospodarowanie odpadów komunalnych zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz niezbędne inwestycje. Obecnie PPHU (...) jest jednym z najnowocześniejszych zakładów w Polsce, osiągających jeden z najwyższych w kraju wskaźników odzysku surowców wtórnych z zagospodarowanego strumienia odpadów komunalnych. Sam zakład (...) odpowiada za 2% recyklingu butelek PET w kraju. Nie jest więc uzasadnione przywoływanie firmy nazwy firmy PPHU (...) w materiale prasowym poświęconym patologiom tj. zaniżania cen zagospodarowania odpadów komunalnych oraz podpaleniom gromadzonych odpadów. Przetargi na zagospodarowanie odpadów komunalnych jakie (...) wygrała w ostatnim czasie, wygrane zostały przy zachowaniu zasad uczciwej konkurencji i spełnieniu wyśrubowanych kryteriów jakościowych. To, iż oferty PPHU (...) były najkorzystniejsze cenowo, wynika z efektu skali w jakiej działa PPHU (...), będąc jednym z najnowocześniejszych (...)ów w kraju. W związku z rozpoczętą budową drogi (...) PPHU (...) nie przewiduje zmian w prowadzonej działalności. Ponadto nie jest prawdą aby działalność PPHU (...) wiązała się z uciążliwościami odorowymi w sąsiedztwie zakładu, które powodowane są przez inne instalacje gospodarki odpadami.

(podpis) J. Z., PPHU (...), W. (...), (...)-(...) G.”

Jednocześnie powódka wniosła o przeprowadzenie dowodów zawnioskowanych w sprawie oraz o zasądzenie o kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że na podstawie art. 31a Ustawy Prawo Prasowe skierowano do pozwanej pismo z żądaniem publikacji sprostowania o treści wskazanej w pozwie. W odpowiedzi na powyższe wezwanie pozwana odmówiła publikacji ww. sprostowania uzasadniając swoje stanowisko tym, że jego treść nie odpowiada formule przewidzianej przepisami Prawa Prasowego. Powódka podkreśliła, że tekst pt. „(...) L.?” może powodować u czytelników mylne przeświadczenie, iż w skutek budowy drogi (...) instalacja PPHU (...) będzie musiała byś zamknięta lub ograniczyć swoją działalność, a kwestia uciążliwości odorowych podawana w kontekście firmy jest informacją nieprawdziwą. Wskazano także, iż informacją nieścisłą jest także wskazanie, iż firma (...) wygrywa kolejne przetargi za sprawą niskich cen. W ocenie powódki koniecznym jest zatem dokonanie sprostowania (pozew k. 1-31)

Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Wskazano przy tym, iż sprostowanie, którego zamieszczenia domaga się powódka nie odnosi się do informacji nieprawdziwych czy też nieścisłych a sama jego treść jest swoistą reklamą zakładu powódki (odpowiedź na pozew k.36-44).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 13 lipca 2018 roku na łamach tygodnika „(...)” zamieszczono artykuł autorstwa K. Z. pt. „(...) L.?” W publikacji opisywano problemy związane z odbiorem oraz gospodarowaniem odpadów komunalnych przez firmy zajmujące się segregacją, recyklingiem oraz utylizacją odpadów. Artykuł poruszał między innymi kwestie cen wywozu śmieci oraz ich utylizacji, uciążliwości dla mieszkańców mieszkających w pobliżu firm zajmujących się recyklingiem oraz utylizacją odpadów oraz postulował budowę nowoczesnych zakładów celem poprawy jakości życia osób zamieszkujących w pobliżu zakładów. Artykuł poruszał, również ogólny problem tworzenia nielegalnych wysypisk śmieci oraz nieprawidłowego pozbywania się śmieci przez ich złe składowanie oraz nieprawidłową utylizację przez zakłady zajmujące się utylizacją oraz recyklingiem podyktowane chęcią obniżenia kosztów (egzemplarz (...) z dnia 13 lipca 2018 r., k.20).

Powódka w dniu 16 lipca 2018 r., wystąpiła z wnioskiem do redaktora naczelnego tygodnika „(...)” o zamieszczenie sprostowania dotyczącego materiału prasowego „(...) L.” o treści tożsamej z tą sformułowaną w treści pozwu (kserokopia pisma k.14-15). Pozwana pismem z dnia 1 sierpnia 2018 r. odmówiła publikacji, wskazując, że przedstawione oświadczenie nie spełnia cech sprostowania, bowiem nie odnosi się do konkretnych faktów zamieszczonych w materiale prasowym, zawiera wyłącznie stanowisko powódki i stanowi marketingową reklamę zakładu PPHU (...) (pismo z dnia 1 sierpnia 2018 r. – k.17).

Wobec niespełnienia przez pozwaną wskazanego powyżej żądania powódka złożyła do tut. Sądu w trybie art. 39 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe pozew o nakazanie publikacji sprostowań.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych w niniejszej sprawie, które w całości uznał za wiarygodne, gdyż ich rzetelność i prawdziwość nie były przez strony kwestionowane, a okazały się być dopuszczonymi jako dowody niezbędne do ustalenia stanu faktycznego oraz na okoliczności uznane przez Sąd za bezsporne, bowiem albo zostały przez strony wprost przyznane, bądź też nie zostały zaprzeczone.

Sąd ustalił i zważył co następuje:

Powódka w sprawie niniejszej wywodziła swoje roszczenie o nakazanie publikacji sprostowania z obecnie obowiązujący przepisów art. 39 w zw. z art. 31a ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. prawo prasowe. Dla powstania obowiązku sprostowania wystarczające jest ukazanie się materiału prasowego zawierającego kwestionowane informacje i żądanie zainteresowanego, aby opublikować sprostowanie informacji, która w jego subiektywnym przekonaniu jest nieścisła lub nieprawdziwa. Tekst oświadczenia nie powinien sprowadzać się do żądania publikacji tekstu zawierającego w istocie polemikę nie mającą charakteru wypowiedzi, ograniczonej do rzeczowego stanowiska odnoszącego się wyłącznie do faktów. Rozstrzygnięcie tego, czy żądanie zawarte w pozwie spełnia powyższe wymogi, pozwalało ustalić, czy powództwo jest uzasadnione, a jeśli tak – to w jakim zakresie.

W ocenie Sądu Okręgowego, tekst oświadczenia wskazanego w pozwie w istocie sprowadza się do polemiki powódki oraz szczegółowego wskazania zalet działalności zakładu PPHU (...). Nie spełnia on zatem wymogów sprostowania. Stosownie do art. 31a p.p. sprostowanie może odnosić się do nieścisłej lub nieprawdziwej wiadomości zawartej w treści jakiegokolwiek materiału prasowego. Zgodnie z art. 7 ust. 2 pkt 4 p.p. materiałem prasowym jest każdy opublikowany lub przekazany do opublikowania w prasie tekst albo obraz o charakterze informacyjnym, publicystycznym, dokumentalnym lub innym, niezależnie od środków przekazu, rodzaju, formy, przeznaczenia czy autorstwa. Celem instytucji sprostowania prasowego nie jest więc kompensacja naruszenia dóbr osobistych, lecz umożliwienie zainteresowanemu zaprezentowania własnej wersji zdarzeń, w opozycji do zawartych w materiale prasowym, dotyczących go informacji, które w jego ocenie są nieprawdziwe lub nieścisłe. Natomiast przypadki, w których redaktorowi naczelnemu służy prawo odmowy opublikowania sprostowania zostały określone w sposób wyczerpujący w art. 33 p.p. Odmowa taka może nastąpić, jeżeli sprostowanie jest nierzeczowe lub nie odnosi się do faktów. Wymóg rzeczowości sprostowania jest spełniony wówczas, gdy oświadczenie odnosi się do zaistnienia lub niezaistnienia, albo też sposobu przedstawienia określonych stanów faktycznych i zawiera opartą na konkretach argumentację, wykazującą nieścisłość lub nieprawdziwość informacji podanych w pierwotnej publikacji. W orzecznictwie Sądu Najwyższego doprecyzowano, że sprostowanie powinno odnosić się do istoty rzeczy, którą określa w pierwszej kolejności treść wypowiedzi prasowej, na którą stanowi reakcję oraz cel realizowanej przy jego pomocy ochrony prawnej w postaci przywrócenia wypowiedzi prasowej zgodności z prawdą materialną (por. wyrok z Sądu Najwyższego z dnia (...) grudnia 2003 r., sygn. akt V CK 95/03) oraz że opublikowaniu podlegają tylko rzeczowe stwierdzenia, że jakieś obiektywne zdarzenie nie miało miejsca lub określony fakt postrzegany jest przez zainteresowanego inaczej (por. wyrok Sadu Najwyższego z dnia z 8 lutego 2008 r., sygn. akt I CSK 375/07).

Żądanie sprostowania, o jakim mowa w art. 31a p.p., odnosi się nie tylko do informacji fałszywych, ale również do informacji nieścisłych, gdy poszczególnym fragmentom tekstu, analizowanym w oderwaniu od innych fragmentów, nie można postawić zarzutu nieprawdziwości, ale fragmenty te zestawione w całość, w określonej konfiguracji, przekazują czytelnikowi informację nieścisłą. W ocenie Sądu Okręgowego, treść oświadczenia przedstawionego przez powódkę stanowi polemikę z pierwotnym tekstem prasowym, znacznie wykraczając poza zakres sprostowania prasowego określony w art. 31a ust. 1 prawa prasowego. Oświadczenie nie wskazuje na chęć sprostowania informacji nieprawdziwych lub nieścisłych lecz zawiera szereg ocennych pojęć, wskazujących na rzetelność i szeroki zakres kompetencji firmy PPHU (...). Zasadnie przy tym wskazała pozwana, że publikacja sprostowania tej treści w istocie stanowiłaby reklamę PPHU (...), nie zaś bezpośrednie odniesienie do opublikowanego w dniu 13 lipca 2018 r. artykułu. Samo sprostowanie zawiera przy tym szereg informacji o działaniach firmy niezwiązanych ze wskazywanymi w treści artykułu opublikowanego na łamach (...). Sprostowanie winno być krótkim i jasnym przekazem, takim by - bez przeprowadzania głębszej jego analizy - możliwym było szybkie zdekodowanie jego treści. Jego przedmiotem jest konkretna wypowiedź, twierdzenie, któremu zaprzecza. Tymczasem sprostowanie artykułu z dnia 13 lipca 2018 r., przedstawione przez powódkę nie jest jasne samo w sobie i wymaga zestawienia z całością opublikowanego materiału prasowego. Nie jest również możliwe w ramach sprostowania przedstawienie uzasadnienia własnego komunikatu o fakcie, stanowiącego jego uzupełnienie, zwłaszcza poprzez podanie innych okoliczności towarzyszących faktowi, co miało miejsce w niniejszej sprawie. Tym samym przedłożoną treść sprostowania uznać należało za pozbawioną rzeczowości i nie odnoszącą się bezpośrednio do konkretnego faktu. Tekst miał raczej charakter ocenny, wyjaśniający. Ponadto wypowiedź prostująca, negując określony fakt, podaje własną wersję autora. Ta nowa wypowiedź, stanowiąca twierdzenie prostującego o faktach, winna też poddawać się kategoryzacji logicznej w ramach kryteriów "prawda" lub "fałsz". Zaproponowana treść sprostowania tych kryteriów nie spełnia, mając charakter ocennego komentarza, nacechowanego elementami reklamy.

Mając na uwadze, iż sformułowane w treści pozwu oświadczenie nie spełnia kryteriów instytucji sprostowania prasowego (art. 31 a ust. 1 p.p.), powództwo należało oddalić jako bezzasadne. O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 par. 1 i 3 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, zasądzając od powódki na rzecz pozwanej kwotę 737 zł. Na kwotę tę złożyły się koszty: opłata od pełnomocnictwa (17 zł) oraz zastępstwo procesowe (720 zł) ustalone na podstawie § 8 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 20 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.265 j.t.).

Katarzyna Wilczyńska