Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 12 września 2018r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2018 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy w postępowaniu upadłościowym E. J. (1) osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej

w przedmiocie wniosku upadłej o umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłaty wierzycieli

na skutek zażalenia wierzyciela (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz (...) w W. i upadłej

od postanowienia Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie

z dnia 23 października 2017r., sygn. akt X GUp 424/15

postanawia:

oddalić oba zażalenia.

SSO Magdalena Nałęcz SSO Paweł Kieta SSO Anna Janas

Sygn. akt XXIII Gz 797/18

UZASADNIENIE

Postanowieniem z 23 października 2017 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie oddalił wniosek upadłej E. J. (2) o umorzenie zobowiązań w całości (pkt I) i ustalił, że w ramach planu spłaty wierzycieli E. J. (2) przeznaczy na zaspokojenie swoich wierzycieli łączną kwotę 600,00 zł miesięcznie przez okres 36 miesięcy, w terminie do dnia 15 każdego następującego po sobie miesiąca, począwszy od trzeciego miesiąca następującego po miesiącu, w którym uprawomocni się postanowienie o ustaleniu planu spłaty przy czym: na rzecz Banku (...) S.A. przeznaczy kwotę 6,60 zł; na rzecz (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w P. kwotę 17,67 zł; na rzecz (...) sp. z o.o. w P. kwotę 2,45 zł; na rzecz (...) S.A. w B. kwotę 37,65 zł; na rzecz P.U.H. (...) s.c. G. C., A. Z., A. G. w T. kwotę 6,00 zł; na rzecz (...) S.A. w M. kwotę 6,71 zł; na rzecz (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w K. kwotę 2,32 zł; na rzecz (...) S.A. w W. kwotę 10,14 zł; na rzecz (...) Banku (...) S.A. w W. kwotę 47,93 zł; na rzecz (...) sp. z o.o. w W. kwotę 6,50 zł; na rzecz (...) Banku S.A. w W. kwotę 371,26 zł; na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej (...) w W. kwotę 77,58 zł; na rzecz Raport Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w K. kwotę 3,48 zł; na rzecz (...) Banku (...) S.A. we W. kwotę 2,68 zł; przy czym w ramach pierwszej raty upadła spłaci jednorazowo wierzyciela (...) sp. z o.o. w W. kwotą 37,08 zł (pkt II). Po wykonaniu przez upadłą E. J. (2) planu spłaty, jej zobowiązania powstałe przed dniem ogłoszenia upadłości zostaną w całości umorzone ( pkt III).

Sąd rejonowy ustalił, że w dniu 03 września 2015r. ogłoszono upadłość E. J. (2).

Syndyk sporządziła listę wierzytelności, na której uznała 12 wierzycieli i następnie złożyła pierwszą uzupełniającą listę wierzytelności, na której uznała 2 wierzycieli oraz dodatkową wierzytelność wierzyciela poprzednio ujętego na liście wierzytelności. Kolejno syndyk przedłożyła drugą uzupełniającą listę wierzytelności, na której uznała wierzytelność 1 wierzyciela. Przedmiotowe listy wierzytelności zostały zatwierdzone przez sędzia – komisarza.

W postępowaniu upadłościowym E. J. (2) do masy upadłości wpłynęły środki z likwidacji majątku, tj. sprzedaży lokalu mieszkalnego w P. przy ul. (...).

Syndyk sporządziła oddzielny plan podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości wchodzącej w skład masy upadłości. W ramach planu podziału wierzyciel rzeczowy (...) Bank S.A. otrzymał kwotę 101.416,01 zł.

Kolejno syndyk przedłożyła ostateczny plan podziału funduszów masy upadłości, w którym do podziału przeznaczono kwotę 5.999,56 zł, w ramach której wierzyciele uznani w kategorii IV zostali zaspokojeni w 1,455 %. Przedmiotowe plany podziału oddzielne i ostateczny zostały zatwierdzone przez sędziego- komisarza i wykonane.

E. J. (2) ma 44 lata i jest osobą rozwiedzioną. Z małżeństwa ma córkę, która ma 20 lat. Sąd zasądził od ojca dziecka alimenty w wysokości ok. 900,00 zł, których upadła nie otrzymuje. Dopiero w ostatnim czasie upadła skierowała wniosek egzekucyjny do komornika sądowego. Córka - A. J. - studiuje w trybie niestacjonarnym na II roku, nie pracuje i jest na utrzymaniu matki, która przeznacza na jej utrzymanie kwotę 150,00 USD miesięcznie. Kwota ta przeznaczana jest w pierwszej kolejności na opłatę nauki w szkole. Miesięczny koszt czesnego wynosi 300,00 zł. Ponadto córka upadłej ponosi koszt zakupu podręczników oraz dojazdu do szkoły, które co do zasady w całości pokrywa upadła. Córka upadłej jest (...)od urodzenia.

W 2014 r. upadła wyjechała do Stanach Zjednoczonych, nie zna języka angielskiego i nie podejmowała prób zalegalizowania swojego pobytu w USA. E. J. (3) pracuje nielegalnie przy sprzątaniu i zarabia ok. 1.210,00 USD miesięcznie. Miesięczne, stałe wydatki upadłej kształtują się w następujący sposób: czynsz 589,00 USD, wyżywienie 200,00 USD. dojazdy do pracy 100,00 USD. Upadła ponosi także wydatki na zakup leków oraz zakup środków czystości. Przesyła także córce każdego miesiąca kwotę 150,00 USD.

Upadła choruje na chorobę (...). Nie posiada ubezpieczenia zdrowotnego w miejscu zamieszkania, dlatego też w razie potrzeb korzysta z prywatnych usług medycznych. Koszt jednorazowej wizyty waha się w granicach od 80,00 do 150,00 USD.

Sędzia - komisarz wydzielił E. J. (1) z sumy uzyskanej ze sprzedaży lokalu mieszkalnego w P. kwotę 40.800,00 zł tytułem czynszu najmu lokalu mieszkalnego na okres 24 miesięcy. W sprzedanym w toku postępowania upadłościowego mieszkaniu zamieszkiwała córka upadłej oraz jej matka, a do 2014 r. upadła. Córka upadłej oraz jej matka wynajmują mieszkanie, uiszczając na poczet opłat czynszowych kwotę 2.000,00 zł miesięcznie z sumy wydzielonej przez sędziego - komisarza. Wobec matki upadłej - R. J. - również została ogłoszona upadłość. Postępowanie zostało zakończone - aktualnie realizuje ona plan spłat w wysokości 635,00 zł miesięcznie, utrzymując się z emerytury ok. 2.000,00 zł.

Upadła w toku postępowania wykonywała swoje obowiązki.

W ramach rozważań prawnych sąd rejonowy przytoczył i rozważył treści art. 491 ¹⁶ ust.1 puin i uznał, że sytuacja osobista upadłej nie pozwala na umorzenie jej zobowiązań w całości.

Z ustalonego stanu faktycznego wynika, iż upadła E. J. (2) ma 44 lata i jest osobą aktywną zawodowo. Upadła nie posiada żadnych nadzwyczajnych kwalifikacji zawodowych, jednakże jest osobą mobilną i elastyczną. Świadczy o tym chociażby fakt, że w 2014 r. wyjechała z Polski do Stanów Zjednoczonych w poszukiwaniu pracy. Pomimo braku stałego źródła utrzymania rozumianego, jako stałe miejsce zatrudnienia oraz pracodawcę, upadła od 4 lat wykonuje pracę w charakterze sprzątaczki. Brak znajomości języka angielskiego utrudnia jej możliwość podjęcia lepiej płatnej pracy, jednakże nie pozbawia jej możliwości wykonywania pracy w dotychczasowym charakterze. Upadła nie podejmowała prób zalegalizowania swojego pobytu w USA. Zarabia ok. 1.210,00 USD. Na jej stałe i niezbędne wydatki składają się: czynsz 589,00 USD, zakup żywności 200,00 USD, dojazdy do pracy 100,00 USD. Upadła wysyła także córce każdego miesiąca kwotę 150 USD. Ponadto choruje na chorobę (...), które jest chorobą cywilizacyjną, na którą cierpi znaczna część społeczeństwa. W zależności od potrzeb i stanu zdrowia, korzysta z prywatnych usług medycznych, których jednorazowy koszt wynosi od 80,00 do 150,00 USD.

Decydując się na ustalenie planu spłaty w wysokości 600,00 zł sąd miał na względzie zarówno interes upadłej - który uznać należy za nadrzędny w toku niniejszego postępowania - nie obciążając jej ponad miarę, jak i interes wierzycieli, który należy zaspokoić przynajmniej częściowo w przypadku dojścia do przekonania, że upadły ma możliwość przynajmniej w ograniczonym zakresie plan spłaty realizować.

Sąd rejonowy nie zakwestionował wydatków upadłej (albowiem koszty wynajęcia mieszkania w USA, komunikacji są zdecydowanie wyższe niż w Polsce a zatem koszty te przedstawione przez upadłą nie są zawyżone), ale uznał, że upadła nie wykazała w dostateczny sposób, iż rzeczywiście każdego miesiąca wydatkuje na zakup leków kwotę 81 USD czy też na zakup środków czystości 90 USD. Zsumowanie wydatków upadłej oraz uzyskiwanego przez nią wynagrodzenia prowadziło do otrzymania zarówno po stronie wydatków, jak i przychodów kwoty 1.210,00 USD. Zdaniem sądu rejonowego, kierując się zasadami doświadczenia życiowego tak wskazane zestawienie nie było wiarygodne i miało jedynie na celu przedstawienie przez upadłą sądowi takiej wersji - zestawienia - które w zamiarze upadłej prowadziłoby sąd do podjęcia decyzji o umorzeniu zobowiązań w całości. Upadła nie wykazała również, aby jej schorzenia w jakikolwiek sposób ograniczały jej możliwości zarobkowe.

Biorąc pod uwagę rodzaj wykonywanej pracy, wiek upadłej, brak znajomości języka angielskiego uznać należało, że kwota osiąganego przez nią wynagrodzenia, tj. ok. 1.200,00 USD stanowi, co do zasady górną granicę jej możliwości zarobkowych. Sąd uznał, że nie można upadłej obciążać obowiązkiem realizacji planu spłat w wyższej niż 600,00 zł w skali miesiąca, ponieważ byłaby to kwota nierealna i mogłaby stanowić dla niej w przyszłości zagrożenie w zapewnieniu zaspokojenia podstawowych potrzeb bytowo - socjalnych, czy zagrozić zdrowiu poprzez brak środków na pokrycie kosztów leczenia i diagnostyki. W ocenie sądu rejonowego, wyższy plan spłaty w gruncie rzeczy byłby niekorzystny także dla wierzycieli, albowiem w przypadku utraty pracy przez upadłą, czy też ograniczeniu uzyskiwanego dochodu zaprzestałaby ona jego realizacji niwecząc tym samym skutki postępowania upadłościowego.

Zdaniem sądu, upadła bez wątpienia będzie zdolna do realizacji planu spłat wierzycieli w orzeczonej wysokości. Realizacja tego obowiązku wymaga od upadłej jedynie właściwej dystrybucji otrzymywanych środków oraz podjęcia stosownych czynności w celu poprawienia sytuacji osób pozostających na jej utrzymaniu (córki).

Sąd pierwszej instancji krytycznie ocenił postawę upadłej polegającą na pomocy córce z pominięciem obowiązku, przynajmniej częściowego, zaspokojenia wierzycieli, w sytuacji, kiedy upadła posiada wyrok alimentacyjny, na mocy którego zasądzono od ojca córki na rzecz jej córki kwotę 900,00 zł i nie podejmuje jakichkolwiek akcji prawnych w celu ich wyegzekwowania. Ze stanowiska pełnomocnika upadłej zaprezentowanego w toku rozprawy w dniu 16 października 2017 r. wynika, że dopiero w ostatnim czasie upadła zwróciła się do komornika sądowego o pomoc w egzekucji należnych córce alimentów. Podjęcie takiej decyzji w przeszłości niewątpliwie przyczyniłoby się do poprawy jest sytuacji finansowej, poprawy sytuacji materialnej jej córki, a tym samym akumulację przynajmniej części zarobionych środków na spłatę wierzycieli. Sąd rejonowy wskazał także, że upadła nie poczyniła starań w celu uzyskania świadczeń z funduszu alimentacyjnego.

Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że córka ma 20 lat, studiuje zaocznie na II roku, a pomimo dysponowania czasem wolnym nie pracuje, znajdując się na zupełnym utrzymaniu matki, która przekazuje na jej utrzymanie 150,00 USD miesięcznie (ok. 600,00 zł). W ocenie sądu rejonowego mając na uwadze wiek córki upadłej jak i tryb studiów, upadła winna przynajmniej część tej kwoty o ile nie całą przeznaczyć na realizację planu spłat wierzycieli.

Zdaniem sądu pierwszej instancji, córka upadłej ma dwadzieścia lat i mogłaby wykonywać przynajmniej dorywcze prace, z których uzyskiwane wynagrodzenie mogłaby przeznaczać na opłatę czesnego, czy też zakup książek albo żywności. Pamiętać także należy o kwocie wydzielonej przez sędziego - komisarza m.in. na zaspokojenie potrzeb córki upadłej, która zamieszkiwała w sprzedanym w toku postępowania upadłościowego mieszkaniu.

Córka upadłej osiągając wiek 20 lat nabyła - w ocenie sądu rejonowego - już możliwość samodzielnego zaspokajania w części własnych usprawiedliwionych potrzeb, choć być może nie osiągnęła jeszcze pełnej samodzielności życiowej. Oznacza to, że A. J. powinna przynajmniej w zakresie opłaty czesnego i zakupu biletu czy podręczników szkolnych pokrywać koszty własnego utrzymania w całości, albo rozważyć zmianę systemu nauczania na tryb dzienny, co spowodowałoby odciążenie finansowe dla matki. Decyzja upadłej co do chęci utrzymywania pełnoletniej córki, w przypadku niewykazania przyczyn uniemożliwiających podjęcia przez nią pracy, nie może być oceniana na etapie rozpoznania niniejszego wniosku, jako uzasadniony wydatek upadłej.

Upadła także, w toku postępowania nie wykazała, aby problemy zdrowotne córki w znacznym stopniu ograniczały lub wyłączały jej możliwości zarobkowe. Obecna na rozprawie w dniu 16 października 2016 r. pełnomocnik upadłej oświadczyła, że córka upadłej jest alergiczką i cierpi na wszystkie alergie. Okoliczność ta nie została jednak zarówno przez upadłą, jak i jej pełnomocnika w żaden sposób wykazana, czy to dowodem z dokumentów, czy też z zeznań świadków.

Z powyższych względów sąd oddalając wniosek upadłej w pkt I sentencji postanowienia, w pkt II sentencji ustalił, że w ramach planu spłaty wierzycieli E. J. (2) przeznaczy na zaspokojenie swoich wierzycieli łączną kwotę 600,00 zł miesięcznie przez okres 36 miesięcy, w terminie do dnia 15 każdego następującego po sobie miesiąca, począwszy od trzeciego miesiąca następującego po miesiącu, w którym uprawomocni się postanowienie o ustaleniu planu spłaty. Wysokość kwot ustalonych dla każdego z wierzycieli została ustalona jako proporcja wartości całej wierzytelności danego wierzyciela ujętej na liście wierzytelności, do sumy wszystkich wierzytelności ujętych na listach wierzytelności w odniesieniu do kwoty raty 600,00 zł.

Orzekając o jednorazowym zaspokojeniu wierzyciela (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotą 37,08 zł sąd kierował się dobrem wierzyciela, albowiem z uwagi na poziom miesięcznej raty przypadającej na danego wierzyciela (1,03 zł) upadła musiałby ponieść znacznie wyższy koszt przelewu bankowego.

Sąd rejonowy wyjaśnił, że upadła rozpocznie spłatę zobowiązań dopiero od 3 miesiąca po uprawomocnieniu się postanowienia o ustaleniu planu spłaty wierzycieli. Czas ten pozwoli jej na poczynienie oszczędności, znalezienie dodatkowej pracy i przygotowanie się do realizacji nałożonego na nią obowiązku.

Ostatecznie sąd pierwszej instancji wskazał, że ustaleniu miesięcznej kwoty spłat wierzycieli na poziomie 600,00 zł przez okres 36 miesięcy, nie sprzeciwia się jednocześnie wysokość niezaspokojonych wierzytelności, albowiem nawet gdyby upadła zobowiązana byłaby do spłacania należności w wyższej kwocie, to wysokość zaspokajania wierzycieli nie uległaby istotnej zmianie, przy jednoczesnym rażąco odczuwalnym przez upadłą obciążeniu finansowym. Zauważyć należy, że nawet plan spłaty w kwocie 600,00 zł w sytuacji osobistej upadłej będzie stanowił dla niej odczuwalną dolegliwość spełni funkcję prewencyjną, a jednocześnie będzie motywować upadłą w przyszłości do osiągania wyższego wynagrodzenia, co jednocześnie przyczyni się do częściowego zaspokojenia wierzycieli.

Pozostała część zobowiązań uznanych na liście wierzytelności i niespłaconych na zasadach wskazanych w punkcie II postanowienia oraz wszystkie pozostałe zobowiązania upadłej powstałe przed dniem ogłoszenia upadłości z wyłączeniem określonych w art. 491 ²¹ ust. 2 puin zostaną umorzone po wykonaniu planu spłaty wierzycieli.

Zażalenie na powyższe orzeczenie wniosła upadła oraz wierzyciel (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz (...) w W..

Upadła wskazała, że kwota 600 zł przekracza jej możliwości finansowe, wskazała na swoją trudną sytuację materialną i wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

Wierzyciel (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz (...) w W. zaskarżył postanowienie w całości.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 491 ¹⁵ ust. 4 puin w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego przejawiającą się w przyjęciu, że możliwości zarobkowe upadłej, konieczność jej utrzymania, wysokość niezaspokojonych wierzytelności powodują, że kwota 600,00 zł miesięcznie jest maksymalną kwotą, jaką upadła może przeznaczać na poczet spłaty zobowiązań, podczas gdy upadła z uwagi na pobierane stałe, comiesięczne wynagrodzenie za pracę w wysokości 1 210,00 USD netto oraz możliwości zarobkowe predestynujące upadłą do otrzymywania wynagrodzenia w wyższej kwocie, może przeznaczyć większą część uzyskiwanych dochodów na poczet spłaty należności na rzecz wierzycieli niż uznał sąd pierwszej instancji.

Mając powyższe na uwadze, skarżący wierzyciel wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez ustalenie, że E. J. (2) będzie dokonywać spłat na rzecz wierzycieli przez okres kolejnych 36 miesięcy kwoty 1 200,00 zł, począwszy od miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym uprawomocni się postanowienie o ustaleniu planu spłaty zobowiązania, uiszczając w miesięcznych ratach na rzecz każdego wierzyciela kwotę proporcjonalną do udziału wierzytelności danego wierzyciela w ogólnej sumie wierzytelności.

Sąd okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenia nie zasługiwały na uwzględnienie.

Sąd okręgowy, podziela poczynione przez sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne oraz ich prawną ocenę i przyjmuje je za własne.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że z uwagi na ogłoszenie upadłości E. J. (2) w dniu 3 września 2015 roku (a zatem wniosek musiał wpłynąć przed tą datą) do postępowania upadłościowego zastosowanie będą miały przepisy prawa upadłościowego i naprawczego obowiązujące do dnia 31 grudnia 2016 roku. Zgodnie bowiem z art. 449 prawa restrukturyzacyjnego, w sprawach, w których przed dniem wejścia w życie ustawy wpłynął wniosek o ogłoszenie upadłości, stosuje się przepisy dotychczasowe.

Ustosunkowując się do argumentacji skarżących, na wstępie poczynić wypada kilka uwag natury ogólnej dotyczących ratio legis postępowania upadłościowego prowadzonego wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Podkreślić przede wszystkim należy, że nadrzędnym celem postępowania upadłościowego tzw. konsumentów jest ich oddłużenie, tak by osoby objęte tą procedurą, powróciły do normalnego życia. Celem zatem takiego postępowania upadłościowego jest w zasadzie oddłużenie konsumenta, tak by umożliwić mu nowy start. Ta okoliczność winna być decydująca przy ustalaniu planu spłaty. Kwota przeznaczona na spłatę nie powinna być tak wysoka, by spłata dokonywana była kosztem utrzymania siebie i swojej najbliższej rodziny, bowiem przedmiotowe prowadziłoby do wypaczenia celu postępowania upadłościowego prowadzonego wobec konsumentów. Zwrócić nadto trzeba szczególną uwagę na zasadę optymalizacji wyrażoną w art. 2 ust. 1 analizowanej ustawy, która ulega modyfikacji wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej w ust. 2 tego przepisu, w którym ustawodawca wskazał, że postępowanie to należy prowadzić tak, by umożliwić umorzenie zobowiązań upadłego niewykonanych w postępowaniu upadłościowym, a jeśli jest to możliwe - zaspokoić roszczenia wierzycieli w jak najwyższym stopniu. Z powyższej redakcji wynika jednoznacznie, że charakter windykacyjny postępowania upadłościowego prowadzonego w stosunku do osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej traci swą rolę pierwszoplanową na rzecz funkcji oddłużeniowej. Zasadę optymalizacji oczywiście należy stosować, ale nie powinna ona być realizowana z uszczerbkiem dla oddłużeniowej funkcji upadłości konsumenckiej. Reguła zawarta w art. 2 ust. 2 puin jest więc wskazówką dla prawidłowej wykładni przepisów zawartych w art. 491 ¹ i nast. tej ustawy w razie kolizji interesów niewypłacalnego dłużnika niebędącego przedsiębiorcą i jego wierzycieli. W każdym wypadku takiego konfliktu pierwszeństwo powinna uzyskiwać funkcja oddłużeniowa. Nie można też tracić z pola widzenia, co zostało już zasygnalizowane, że w obecnym stanie prawnym umorzenie zobowiązań dłużnika stanowi naczelny cel postępowania upadłościowego prowadzonego wobec osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Nie jest nim zaspokojenie wierzycieli, zatem ustawodawca dokonał znacznej zmiany priorytetów w zakresie postępowania upadłościowego prowadzonego w stosunku do konsumentów i wyznaczył inny kierunek orzekania. Co prawda umorzenie zobowiązań powinno zostać poprzedzone próbą spłacenia przynajmniej części zadłużenia w drodze fazy likwidacyjnej i fazy realizacji planu spłaty wierzycieli, niemniej jeśli te dwa mechanizmy zaspokajania wierzycieli nie mogą przynieść pożądanego rezultatu, nie mogą zatamować oddłużenia konsumenta.

W świetle art. 491 ¹⁵ ust. 4 puin sąd upadłościowy ustalając plan spłaty wierzycieli powinien uwzględnić możliwości zarobkowe upadłego, konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, w tym ich potrzeby mieszkaniowe, wysokość niezaspokojonych wierzytelności i realność ich zaspokojenia w przyszłości. Podkreślenia jednak wymaga, że każdorazowo należy badać indywidualną sytuację upadłego.

Ocena sytuacji osobistej upadłej dokonana przez sąd pierwszej instancji nie nosi znamion dowolności.

W ocenie sądu okręgowego nie zasługuje na uwzględnienie też zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. W orzecznictwie akcentuje się, że skuteczne postawienie takiego zarzutu wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest wystarczające natomiast przekonanie strony o innej niż przyjął sąd doniosłości poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu. (zob. wyrok SN z dnia 8 kwietnia 2009 r., II PK 261/08, LEX numer 707877; zob. wyrok SA w Krakowie z dnia 29 listopada 2012 r. I Aca 1033/12, LEX numer 1246686; wyrok SA w Gdańsku z dnia 25 października 2012 r. III AUa 1380/1, LEX numer 1236159). Podkreślić należy, że sąd rejonowy wyjaśnił wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Sąd pierwszej instancji przede wszystkim w sposób wyczerpujący, bardzo szczegółowy rozważył zgromadzony materiał dowodowy. Jednocześnie przedstawił on tok rozumowania i umotywował wnioski, do których doszedł. W ocenie sądu drugiej instancji, sąd rejonowy oceniając zebrane w sprawie dowody, nie przekroczył granic swobodnej oceny dowodów wyprowadzając z materiału dowodowego prawidłowe i logiczne wnioski, zgodne z wiedzą i doświadczeniem życiowym.

Ponowna ocena przez sąd okręgowy sytuacji osobistej upadłej E. J. (2) prowadzi do tożsamych wniosków, jakie wyciągnął z przedmiotowej analizy sąd pierwszej instancji. Zarzuty upadłej oraz wierzyciela w tym zakresie nie znajdują żadnego uzasadnienia. Za ustaleniem planu spłaty na poziomie 600 zł miesięcznie w okresie 36 miesięcy przemawia szereg następujących okoliczności faktycznych.

Upadła E. J. (2) zarabia ok. 1.210,00 USD. Na jej stałe i niezbędne wydatki składają się: czynsz 589,00 USD, zakup żywności 200,00 USD, dojazdy do pracy 100,00 USD. Upadła wysyła także córce każdego miesiąca kwotę 150 USD. Ponadto choruje na chorobę (...) oraz (...). W zależności od potrzeb i stanu zdrowia, korzysta z prywatnych usług medycznych, zaś koszt jednorazowej wizyty wynosi od 80,00 do 150,00 USD.

W niniejszym postępowaniu, sąd okręgowy nie znalazł podstaw by kwestionować większości kosztów utrzymania upadłej, ponieważ wskazane wydatki nie obejmują żadnych dóbr czy też usług luksusowych, a jedynie podstawowe, które są niezbędne do zwykłego przeciętnego funkcjonowania w obecnych czasach. Jednocześnie należy zważyć, że wysokość niektórych wydatków miesięcznych czynionych przez upadłego budzi uzasadnioną wątpliwość sądu okręgowego , co zostało zauważone także przez sąd rejonowy.

Słusznie wątpliwość sądu wzbudziła kwota, jaką upadła przeznacza każdego miesiąca wydatkuje na zakup leków tj. kwota 81 USD czy też na zakup środków czystości 90 USD.

Słusznie wskazał sąd pierwszej instancji, że tak wskazane zestawienie nie było wiarygodne i miało jedynie na celu przedstawienie przez upadłą sądowi takiej wersji - zestawienia - które w zamiarze upadłej prowadziłoby sąd do podjęcia decyzji o umorzeniu zobowiązań w całości. Upadła nie wykazała również, aby jej istniejące schorzenia w jakikolwiek sposób ograniczały jej możliwości zarobkowe. Jak słusznie wskazał sąd rejonowy (...)jest chorobą cywilizacyjną na którą cierpi znaczna część społeczeństwa i to schorzenie nie wpływa w sposób radykalny na możliwości zarobkowe upadłej. Podobnie choroba (...)chociaż uciążliwa i wpływająca na codzienne życie, dotyczy wielu osób które pracują i udaje im się pogodzić dolegliwości związane z tą choroba z aktywnością zawodową.

Należy również wskazać, że upadła nie musi w dalszym ciągu stale wspierać finansowo swojej córki. Przede wszystkim upadła posiada wyrok alimentacyjny na mocy, którego zasądzono od ojca córki na rzecz jej córki kwotę 900,00 zł i nie podejmuje jakichkolwiek akcji prawnych w celu ich wyegzekwowania. Upadła nie poczyniła także starań w celu uzyskania świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Córka upadłej ma 20 lat, studiuje zaocznie na II roku i pomimo dysponowania czasem wolnym nie pracuje, znajdując się na zupełnym utrzymaniu matki, która przekazuje na jej utrzymanie 150,00 USD miesięcznie (ok. 600,00 zł). Skoro córka upadłej ma dwadzieścia lat to mogłaby wykonywać przynajmniej dorywcze prace, z których uzyskiwane wynagrodzenie mogłaby przeznaczać na opłatę czesnego, czy też zakup książek, albo żywności. Oszczędności poczynione w tym zakresie pozwolą upadłej na wygospodarowanie kwoty koniecznej dla wykonania planu spłaty ale jednocześnie nie pozwalają na zmianę planu spłaty w kierunku postulowanym przez skarżącego wierzyciela.

Rozpoznając zażalenie wierzyciela (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz (...) w W. należy wskazać, że jego uwzględnienie spowodowałoby najprawdopodobniej zaprzestanie spłat wierzycieli przez upadłą. Całkowicie możliwe jest, że upadła pomimo 4 letniego pobytu w USA nie opanowała języka angielskiego w stopniu komunikatywnym. Praca, jaką aktualnie wykonuje zupełnie tego nie wymaga, wystarczy jedynie znajomość podstawowych zwrotów. Nie sposób też wymagać w kontekście ustalenia planu spłaty by upadła zalegalizowała pobyt w USA bowiem jest to okoliczność, na którą upadła w obecnych warunkach politycznych ma umiarkowany wpływ. Wbrew także zarzutom zażalenia wierzyciela, sąd pierwszej instancji negatywnie ocenił zaniechanie upadłej w zakresie egzekucji alimentów na córkę jak i wskazał na konieczność podjęcia przez dorosłe dziecko upadłej pracy szczególnie w sytuacji studiowania w trybie zaocznym. Okoliczności te sąd pierwszej instancji uwzględnił przy ustaleniu planu spłaty, piszą wprost, że mając na uwadze wiek córki upadłej i tryb studiów upadła winna przynajmniej część kwoty przeznaczanej na utrzymanie córki w Polsce, o ile nie całą przeznaczyć na realizację planu spłat wierzycieli. Podobnie sąd rejonowy wskazał i uwzględnił okoliczność, że podjęcie przez upadłą decyzji o egzekucji alimentów niewątpliwie przyczyniłoby się do poprawy jest sytuacji finansowej jak i córki, a tym samym akumulację przynajmniej części zarobionych środków na spłatę wierzycieli.

W ocenie sądu okręgowego, ustalony przez sąd rejonowy poziom spłat wierzycieli spełnia także rolę wychowawczą i będzie stanowił dla upadłej realna dolegliwość.

Ostatecznie podkreślenia wymaga, że kwestia ustalenia planu spłaty należy
do dyskrecjonalnej władzy sędziowskiej i jest w znacznym stopniu uznaniowa. Tej dyskrecjonalnej władzy sędziego sąd odwoławczy zmieniać nie może, o ile sąd pierwszej instancji prawidłowo zbadał i ocenił wszystkie okoliczności sprawy. Atrybut swobody orzekania o wysokości planu spłaty wynika z faktu, że istnieją tylko bardzo ogólne ustawowo określone kryteria pozwalające sądowi na ocenę danej sprawy poprzez odwołanie się do tych ogólnych reguł i zasad. Sąd odwoławczy może dokonać korekty oceny sądu pierwszej instancji tylko wyjątkowo, wtedy gdyby w wyniku rozpoznania przez niego zażalenia okazało się, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, że jest ona rażąco niesprawiedliwa, zaś w niniejszej sprawie taka sytuacja nie ma miejsca. W związku z powyższym, zdaniem sądu okręgowego, ustalenie przez sąd pierwszej instancji kwoty spłat na poziomie 600 zł miesięcznie, uprawnia do stwierdzenia, iż plan spłat będzie możliwy do wykonania przez upadłą oraz że upadła będzie w stanie podjąć wysiłek, aby obowiązki wynikające z planu spłat wykonać. W szczególności wskazać należy, że sąd rejonowy ustalił plan spłaty wierzycieli upadłej na maksymalny przewidziany prawem upadłościowym okres a zatem na czas 36 miesięcy, co jest dla upadłej o tyle korzystne, że ma dłuższy okres czasu na zaspokojenie wierzycieli.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.
w zw. z art. 491 ² ust. 1 puin w zw. z art. 229 puin., sąd okręgowy oddalił oba zażalenia.

SSO Magdalena Nałęcz SSO Paweł Kieta SSO Anna Janas