Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

10 maja 2021 roku

Sąd Rejonowy dla W. M.w W., Wydział I Cywilny, w składzie:

Przewodniczący: asesor sądowy Łukasz Baranowski

Protokolant: stażysta Weronika Radecka

po rozpoznaniu 10 maja 2021 roku w W., na rozprawie sprawy

z powództwa Centrum (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko A. W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 1.800 zł (tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 4828/19 upr.

UZASADNIENIE

Pozwem z 4 czerwca 2019 r. wniesionym pierwotnie do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie Centrum (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. zwróciło się o zasądzenie na jego rzecz od A. W. kwoty 6.314,18 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od kwoty 4.493,42 zł oraz ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty od kwoty 1.233,3 zł. Powód zażądał również zasądzenia na jego rzecz od pozwanej zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazane zostało, że pozwana 10 lipca 2018 r. zawarła z (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. umowę pożyczki terminowej nr (...). Pozwana nie wywiązała się z warunków zawartej umowy, złożyła jednak wniosek o jej refinansowanie i w tym celu zawarła z powodem umowę pożyczki nr (...). Pożyczka ta nie została spłacona przez pozwaną, wobec czego została wypowiedziana, a roszczenie przeciwko pozwanej stało się wymagalne.

Powód wskazał, że na dochodzone roszczenie składają się: 4.493,42 zł niespłaconego kapitału, 1.233,30 zł prowizji umownej pobranej za udzielenie pożyczki oraz 587,46 zł należności z tytułu odsetek (pozew – k. 1-3).

Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie 24 lipca 2019 r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (nakaz zapłaty w (...) k. 4).

Pozwana zaskarżyła nakaz zapłaty w całości i wniosła o oddalenie powództwa, jednocześnie podnosząc zarzuty: braku legitymacji czynnej powoda do wystąpienia z powództwem z uwagi na nieudowodnienie zawarcia umowy cesji z (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., przedwczesności powództwa w związku z brakiem właściwego wypowiedzenia umowy oraz nieudowodnienia wysokości dochodzonego roszczenia (sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 5-7).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 8 czerwca 2018 r. pozwana A. W. (pożyczkobiorca) zawarła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (pożyczkodawca) umowę ramową pożyczki. Przedmiotem umowy było udzielenie przez pożyczkodawcę pożyczki, którą pożyczkobiorca zobowiązany był zwrócić na warunkach określonych w umowie pożyczki, z uwzględnieniem rat i terminów płatności wynikających z harmonogramu (§ 2). Postanowienia tej umowy przewidywały także m.in. możliwość udzielenia pożyczkobiorcy pożyczki refinansującej zobowiązania u innych pożyczkodawców wymienionych na stronie internetowej pośrednika. W ramach takiej pożyczki refinansującej pożyczkodawca spłaca zobowiązanie wobec pożyczkodawcy, względem którego pożyczkobiorca ma zobowiązanie. Dokonanie przez pożyczkodawcę wypłaty pożyczki refinansującej na rzecz pożyczkodawcy, względem którego pożyczkobiorca ma zobowiązanie, wyczerpuje roszczenia pożyczkobiorcy o wypłatę kwoty pożyczki w zakresie kwoty, która została przelana na rachunek pożyczkodawcy, względem którego pożyczkobiorca ma zobowiązanie (§ 14 pkt 1). Pkt 2 tego paragrafu stanowi, że niezwłocznie po złożeniu przez pożyczkobiorcę wniosku o udzielenie pożyczki refinansującej, na podstawie danych, które pożyczkobiorca zawarł w tym wniosku, pożyczkodawca – działając za pośrednictwem pośrednika – przedstawia pożyczkobiorcy proponowaną ofertę spłaty pożyczki refinansującej, w szczególności w zakresie spłaty pożyczki w jednej lub spłaty ratalnej. Po akceptacji przez pożyczkobiorcę oferty przedstawionej przez pożyczkodawcę – przed zawarciem umowy pożyczki – pożyczkodawca udostępni pożyczkobiorcy za pośrednictwem pośrednika formularz informacyjny dotyczący pożyczki objętej wnioskiem pożyczkobiorcy, przy czym udostępnienie to nastąpi przez stronę internetową, w formie pliku (...) umożliwiającego zapisanie na komputerze pożyczkobiorcy, a dodatkowo formularz ten zostanie przesłany na adres poczty elektronicznej pożyczkobiorcy podany w formularzu rejestracyjnym. Pożyczkobiorca miał możliwość pobrania formularza informacyjnego odnośnie kwoty pożyczki, którą był zainteresowany, ze strony internetowej. Zgodnie z § 14 pkt 4 postanowień ramowej umowy pożyczki, dokonując refinansowania pożyczki udzielonej pożyczkobiorcy przez innego pożyczkodawcę, pożyczkodawca poprzez pośrednika zobowiązał się do przesłania do pożyczkobiorcy elektronicznego powiadomienia (w formie pliku (...) umożliwiającego zapis na komputerze pożyczkobiorcy) o dokonaniu wypłaty pożyczki refinansującej na rzecz pożyczkodawcy, względem którego pożyczkobiorca ma zobowiązanie wraz z umową pożyczki refinansującej oraz formularzem informacyjnym. Wniosek o udzielenie pożyczki refinansującej mógł być złożony przez pożyczkobiorcę za pośrednictwem formularza internetowego jednocześnie z wnioskiem pożyczkobiorcy o udzielenie pożyczki przez innego pożyczkodawcę, celem zrefinansowania tej pożyczki w dacie jej wymagalności (§ 14 pkt 9).

Regulamin świadczenia usług drogą elektroniczną przez (...) sp. z o.o. w rozdziale 16 dotyczącym pożyczki refinansującej, w pkt 16.1 przewidywał możliwość udzielenia pożyczkobiorcy przez pożyczkodawcę pożyczki refinansującej zobowiązania u innych pożyczkodawców wymienionych na stronie internetowej pośrednika. Zgodnie z pkt 16.2 niezwłocznie po złożeniu przez pożyczkobiorcę wniosku o udzielenie pożyczki refinansującej, na podstawie danych, które pożyczkobiorca zawarł w tym wniosku, pożyczkodawca – działając za pośrednictwem pośrednika – przedstawiał pożyczkobiorcy proponowaną ofertę spłaty pożyczki refinansującej, w szczególności w zakresie spłaty pożyczki w jednej racie lub spłaty ratalnej. Następnie po akceptacji przez pożyczkobiorcę oferty przedstawionej przez pożyczkodawcę – przed zawarciem umowy pożyczki – pożyczkodawca zobowiązany był do udostępnienia pożyczkobiorcy za pośrednictwem pośrednika formularza informacyjnego dotyczącego pożyczki objętej wnioskiem pożyczkobiorcy, przy czym jego udostępnienie miało nastąpić poprzez stronę internetową, w formie pliku (...) umożliwiającego zapisanie na komputerze pożyczkobiorcy, a dodatkowo formularz ten miał być przesłany na adres poczty elektronicznej pożyczkobiorcy podany w formularzu rejestracyjnym. Dokonując refinansowania pożyczki udzielonej pożyczkobiorcy przez innego pożyczkodawcę pożyczkodawca poprzez pośrednika przesyłał do pożyczkobiorcy elektroniczne powiadomienie (w formie pliku (...)) o dokonaniu wypłaty pożyczki refinansującej na rzecz pożyczkodawcy, względem którego pożyczkobiorca ma zobowiązanie wraz z umową pożyczki refinansującej oraz formularzem informacyjnym (pkt 16.4). Zgodnie z pkt 16.5 wykonanie przelewu pożyczki zgodnie z dyspozycją pożyczkobiorcy zawartą we wniosku o udzielenie umowy pożyczki refinansującej, oznaczać będzie wydanie pożyczkobiorcy kwoty pożyczki w zakresie kwoty, która została przelana na rachunek pożyczkodawcy, względem którego pożyczkobiorca ma zobowiązanie. Regulamin przewidywał również możliwość złożenia przez pożyczkobiorcę wniosku o udzielenie pożyczki refinansującej za pośrednictwem formularza internetowego jednocześnie z wnioskiem pożyczkobiorcy o udzielenie pożyczki przez innego pożyczkodawcę, celem zrefinansowania tej pożyczki w dacie jej wymagalności (pkt 16.8).

W dniu 10 lipca 2018 r. pozwana A. W. zawarła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. umowę pożyczki nr (...) na kwotę 3.500 zł. Kwota ta została wypłacona A. Z..

(ramowa umowa pożyczki – k. 20-27, 38-45; potwierdzenie zawarcia umowy pożyczki nr (...) – k. 28-29; regulamin świadczenia usług – k. 30-37v.; dane przelewu pożyczki – k. 61).

Pismem datowanym na 14 października 2018 r. powód skierował do pozwanej wezwanie do zapłaty kwoty 5.840,12 zł z uwagi na brak spłaty pożyczki z 14 sierpnia 2018 r. (wezwanie do zapłaty – k. 62-63).

Powyższy stan faktyczny ustalono w oparciu o dowody z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy i wskazanych powyżej, które Sąd w całości uznał za wiarygodne. Pozostałe przedłożone przez powoda dokumenty nie pozwalały na przyjęcie, że do zawarcia umowy pożyczki refinansującej ostatecznie doszło, co miało kluczowe znaczenie w zakresie potwierdzenia istnienia roszczenia w konkretnym kształcie. Powód, pomimo zakwestionowania zaciągnięcia przez pozwaną pożyczki refinansującej, nie wykazał inicjatywy dowodowej w tym przedmiocie, co rzutowało na to, iż szereg pozostałych dokumentów prywatnych przez niego przedłożonych stracił w ocenie Sądu walor wiarygodności. Przede wszystkim dokument umowy pożyczki nr (...), jako wydruk komputerowy, niepodpisany przez strony, stanowił jedynie dokument prywatny. Z uwagi na nieuwiarygodnienie go dalszymi dowodami, które zgodnie z treścią umowy ramowej, powinny znajdować się w posiadaniu powoda, nie mógł on stanowić miarodajnego źródła ustaleń.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo, ze względu na nieudowodnienie przez powoda istnienia roszczenia, podlegało oddaleniu w całości.

W pierwszej kolejności należało się odnieść do zarzutu pozwanej – braku legitymacji czynnej powoda, a to ze względu na nieudowodnienie umowy cesji między nim a pożyczkodawcą (...) sp. z o.o. w W.. W tym zakresie wskazać należy, że powód nie uzasadniał swojej legitymacji w umowie cesji. Centrum (...) sp. z o.o. w W. opierało swoje roszczenie na umowie pożyczki refinansującej z 14 sierpnia 2018 r., która miała zostać zawarta między nim a pozwaną. Niemniej jednak tak sformułowany zarzut pozwanej – niereprezentowanej wówczas przez profesjonalnego pełnomocnika – należy rozumieć jako ogólny zarzut braku legitymacji powoda. Zarzut ten na dalszym etapie procesu został również wprost wyartykułowany przez pełnomocnika pozwanej. Tym samym powód powinien udowodnić, że wiązał go z pozwaną stosunek prawny.

Powód wskazywał, że pozwana zawarła z innym podmiotem umowę pożyczki, której nie spłaciła i w wyniku braku spłaty tej pożyczki pozwana miała zawrzeć z powodem kolejną umowę pożyczki – refinansującą umowę pożyczki, mającą na celu spłatę tej niespłaconej. Znajdująca się w aktach pożyczka nie zawiera podpisów, bo miała zostać zawarta na odległość.

Wskazać należy, że umowa pożyczki podlega ogólnym przepisom prawa cywilnego (art. 720 i nast.). Mają one zastosowanie zarówno w relacjach między osobami fizycznymi oraz w relacjach przedsiębiorca - konsument. W tym ostatnim przypadku zastosowanie mają ponadto przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.

Zgodnie z art. 720 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Jak wskazano powyżej, przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (art. 5 ust. 13 cyt. ustawy) przewidują możliwość zawarcia umowy pożyczki bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumiewania na odległość. W przypadku umowy kredytu konsumenckiego zawartej na odległość, ustawodawca na kanwie art. 2 ust. 1 ustawy o prawach konsumenta przewidział, że może być ona zawarta z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość. Zatem brak podpisu pozwanej pod umową pożyczki co do zasady nie świadczy o tym, że do zawarcia umowy pożyczki nie doszło.

O ile zawarcie pierwszej umowy pożyczki, to jest z 10 lipca 2018 r. nie budzi wątpliwości Sądu, o tyle istnienie drugiego stosunku obligacyjnego będącego podstawą żądania powoda, rodzi zasadnicze zastrzeżenia. Z łączącej pozwaną z (...) spółką z o.o. w W. ramowej umowy pożyczki, a konkretnie z § 14 pkt 1 umowy wynika, że pożyczkodawca dopuszczał możliwość udzielenia pożyczkobiorcy pożyczki refinansującej zobowiązania u innych pożyczkodawców wymienionych na stronie internetowej pośrednika. Kolejny punkt § 14 umowy dokładnie określał w jaki sposób miało dojść do zawarcia pożyczki refinansującej, a mianowicie niezwłocznie po złożeniu przez pożyczkobiorcę wniosku o udzielenie pożyczki refinansującej, na podstawie danych które pożyczkobiorca zawarł w tym wniosku, pożyczkodawca działając za pośrednictwem pośrednika przedstawia pożyczkobiorcy proponowaną ofertę spłaty pożyczki refinansującej, w szczególności w zakresie spłaty pożyczki w jednej racie lub spłaty ratalnej. Po akceptacji przez pożyczkobiorcę oferty przedstawionej przez pożyczkodawcę-przed zawarciem umowy pożyczki-pożyczkodawca udostępni pożyczkobiorcy za pośrednictwem pośrednika formularz informacyjny dotyczący pożyczki objętej wnioskiem pożyczkobiorcy. Zatem nie ulega wątpliwości, że do zawarcia umowy pożyczki refinansującej był potrzebny złożony przez pozwaną wniosek o udzielenie takiej pożyczki, następnie pożyczkodawca miał obowiązek przedstawić ofertę umowy pożyczki refinansującej, a przede wszystkim musiała nastąpić akceptacja ze strony pozwanej warunków umowy pożyczki refinansującej. Należy zwrócić uwagę, że w przypadku umowy pożyczki z dnia 10 lipca 2018 r. pozwana wyraziła wolę jej zawarcia poprzez dokonanie przelewu weryfikacyjnego. Również w przypadku umowy pożyczki refinansującej było konieczne złożenie przez pozwaną oświadczenia potwierdzającego wolę zawarcia umowy. Wynika to wprost z powołanych przepisów umowy ramowej pożyczki z dnia 8 czerwca 2016 r. Trudno zresztą przyjąć, aby umowa pożyczki refinansującej mogła zostać zawarta bez potwierdzenia przez pozwaną, automatycznie, na nieznanych pozwanej warunkach spłaty i wysokości zobowiązania. Wobec tego nie mogą ostać się twierdzenia powoda powołane w uzasadnieniu pozwu o tym, że pozwana zawierając umowę pożyczki z (...) spółką z o.o. w W. i wybierając opcję refinansowania pożyczki, wyraziła zgodę na spłatę swoich zobowiązań za pośrednictwem innego podmiotu. Strona powodowa nie twierdziła nawet, nie mówiąc o przedstawieniu jakichkolwiek dowodów, że pozwana zaakceptowała przedstawione jej warunki umowy pożyczki refinansującej. W konsekwencji powód nie wykazał, aby zawarł z pozwaną umowę pożyczki stanowiącej podstawę żądania, a mianowicie umowę z 14 sierpnia 2018 r. Strona powodowa nie wykazała również, że nabyła wierzytelność przysługującą wobec pozwanej z umowy pożyczki zawartej w dniu 10 lipca 2018 r. z (...) spółką z o.o. w W.. Wobec tego należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie powód nie wykazał, że przysługuje mu wierzytelność w stosunku do pozwanej wynikająca z zawartej umowy pożyczki. Zatem powód nie wykazał swej legitymacji czynnej do występowania w przedmiotowym procesie.

Dodatkowo wskazać należy, że umowa, z której powód wywodzi swoje roszczenie, jest umową refinansującą, jednakże nie zostało w niej określone zobowiązanie, które ma być spłacone. Z umowy tej nie wynika ani jaka umowa jest refinansowana, ani w jakiej wysokości jest refinansowany dług.

Zgodnie z treścią przepisu art. 6 k.c., ciężar udowodnienia twierdzenia faktycznego spoczywa na tej stronie, która z tego twierdzenia wywodzi skutki prawne. W konsekwencji w przedmiotowej sprawie to powód winien udowodnić, że pozwana powinna zapłacić mu należność w dochodzonej pozwem wysokości w związku z umową pożyczki (to nie na pozwanej spoczywał ciężar udowodnienia tego, że umowy takiej nie zawierała i nie jest zadłużona). Stosownie bowiem do treści art. 232 k.p.c., strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Oznacza to, że obecnie Sąd nie jest odpowiedzialny za wynik postępowania dowodowego, a ryzyko nieudowodnienia podstawy faktycznej żądania ponosi powód. Sąd orzekający w przedmiotowej sprawie w pełni podziela zaś stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 r. (I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76), że rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, w szczególności jeżeli strona jest reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.).

Na gruncie przedmiotowej sprawy uznać należy, że konieczność wykazania legitymacji czynnej powoda istniała niewątpliwie już na etapie postępowania przed Sądem pierwszej instancji, skoro twierdzenie to stanowiło podstawę roszczenia dochodzonego niniejszym powództwem. Strona powodowa musiała mieć świadomość niedostatecznej mocy dowodowej złożonych do akt sprawy dokumentów, zwłaszcza że od początku postępowania była ona reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika.

W związku z powyższym uznać należy, że powód Centrum (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. nie wykazał skutecznie, że łączyła go z pozwaną A. W. umowa pożyczki refinansującej, a zatem powództwo należało oddalić, o czym sąd orzekł w punkcie I wyroku.

W tym miejscu ponownie wskazać należy, iż zawarcie pierwszej z omawianych umów nie budzi wątpliwości Sądu – pozwana sama wskazywała, że zawarła umowę z (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. i nie kwestionowała wypłaty na jej rzecz z tego tytułu kwoty 3.500,00 zł. W toku procesu pozwana uznała powództwo na ww. kwotę i gotowa była spłacić swoje zadłużenie w tym wymiarze.

Zgodnie z art. 213 § 2 k.p.c. Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, stwierdzić należało, że uznanie powództwa w tym zakresie, wobec powoda Centrum Rozwiązań Kredytowych niewątpliwie byłoby sprzeczne z prawem i zasadami współżycia społecznego. Takie stanowisko pozwanej nałożyłoby na nią obowiązek spłaty kwoty 3.500 zł wobec podmiotu, który nie był jej wierzycielem. Pozwana ma dług wobec podmiotu udzielającego pierwszej pożyczki, a zatem wobec (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. i to ten podmiot posiada wobec pozwanej legitymację czynną. W tych okolicznościach Sąd przyjął, iż uznanie długu nie wywarło skutków prawnych.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie II sentencji wyroku, zgodnie zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, obciążając tymi kosztami powoda. Koszt należny pozwanej wyniósł 1.800 zł i złożyło się na niego wynagrodzenie pełnomocnika ustalone na podstawie § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

asesor sądowy Łukasz Baranowski

Sygn. akt I C 4828/19

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda (bez pouczenia).

W., 31 maja 2021 roku

asesor sądowy Łukasz Baranowski