Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lipca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Ewa Milczarek

po rozpoznaniu w dniu 8 lipca 2021 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

odwołania: M. S. reprezentowanego przez kuratora J. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 9 października 2019 roku, znak:(...)

w sprawie: M. S. reprezentowanego przez kuratora J. S.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rentę rodzinną

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu M. S. prawo do renty rodzinnej od dnia (...) na stałe,

2)  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt VI U 3697/19

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., na podstawie art. 68 ustawy o emeryturach i rentach z FUS odmówił ubezpieczonemu M. S. prawa do renty rodzinnej po zmarłej w dniu (...) r. matce G. S. albowiem zgodnie z orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS z dnia 2.10. 2019 r. nie jest on całkowicie niezdolny do pracy.

Odwołanie od powyższych decyzji wniósł ubezpieczony, poprzez swojego kuratora ustanowionego dla całkowicie ubezwłasnowolnionego ubezpieczonego wskazując, że jego schorzenia uniemożliwiają podjęcie pracy.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o ich oddalenie, wskazując, że komisja lekarska nie stwierdziła niezdolności ubezpieczonej do pracy.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Ubezpieczony M. S. urodzony (...) , w dniu 22.07.2019 r. złożył wniosek o przyznanie renty rodzinnej po zmarłej w dniu (...) r. matce G. S. . Zarówno lekarz orzecznik jak i komisja lekarska ZUS stwierdziły, iż nie jest on całkowicie niezdolny do pracy. Ubezpieczona pobierała rentę socjalną i posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.

okoliczności bezsporne

W celu zweryfikowania ustaleń dotyczących stanu zdrowia ubezpieczonego dokonanych przez organ rentowy Sąd dopuścił dowód z opinii

biegłych sądowych lekarzy o specjalnościach: neurologa, psychologa, psychiatry i specjalisty chorób wewnętrznych.

Biegły psycholog i psychiatra w opinii z dnia 4.02.2020 r. stwierdzili u ubezpieczonego schizofrenię paranoidalną i uzależnienie od leków uspokajających , alkoholu i nikotyny.

We wnioskach opinii biegli stwierdzili, że stan zdrowia ubezpieczonego czyni go całkowicie niezdolnym do pracy z powodu stwierdzonych u ubezpieczonego schorzeń. Niezdolność ta, w ocenie biegłego, ma charakter trwały i powstała w dniu złożenia wniosku o rentę. Zdaniem biegłych całkowita niezdolność do pracy powstała u ubezpieczonego przed 16 rokiem życia. Biegli powołali się w tym zakresie na dokumentację medyczną z (...) w B. , z której wynika, że ubezpieczony leczy się od 19.12.2000 r. z rozpoznaniem schizofrenia paranoidalną F20. Z treści wywiadu podczas pierwszej wizyty ubezpieczonego w PZP w dniu 19.12.2000 r., gdy ubezpieczony miał 17 lat, wynikało, ze symptomy choroby pojawiły się u niego w 1998 r. czyli przed 10.10.1999 r. a więc przed ukończeniem 16 roku życia. Zdaniem biegłych ubezpieczony nigdy nie był zdolny do podjęcia pracy na otwartym rynku pracy a biegli uznali, że stan zdrowia ubezpieczonego nie rokuje poprawy w związku z czym biegli uznali brak podstaw do przyznania renty czasowej. Biegli nie zgodzili się więc z opinią Komisji Lekarskiej.

W opinii z dnia 15.10.2020 r. biegły neurolog na podstawie dokumentacji medycznej oraz badania lekarskiego rozpoznał u ubezpieczonego przebyty incydent przemijającego niedokrwienia mózgu, podejrzenie czerwienicy prawdziwej, schizofrenię paranoidalną, uzależnienia mieszane i subkliniczną niedoczynność tarczycy.

We w nioskach opinii biegły stwierdził że stan zdrowia ubezpieczonego z powodu schorzeń dotyczących układu nerwowego nie czyni ubezpieczonego ani całkowicie ani częściowo niezdolnym do pracy ale zasadniczym schorzeniem ubezpieczonego jest choroba psychiczna i to schorzenie decyduje o jego niezdolności do pracy.

Specjalista chorób wewnętrznych w swojej opinii z dnia 20.07.2020 r. w rozpoznaniu stwierdził u ubezpieczonego pierwotną subkliniczną niedoczynność tarczycy, otyłość i podejrzenie wtórnej czerwienicy. Pod względem schorzeń internistycznych , zdaniem biegłego, ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy. dowód: opinie biegłych sądowych - k. 32-34. 45-46 i 59-60 akt.

Organ rentowy zgłosił zastrzeżenia do opinii biegłych psychologa i psychiatry, nie kwestionując pozostałych opinii. Zdaniem organu rentowego niesłuszny jest pogląd biegłych o powstaniu niezdolności do pracy przed 16 rokiem życia oraz o trwałym charakterze tej niezdolności.

Organ rentowy wniósł więc o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej a w przypadku odmowy temu wnioskowi, o oddalenie odwołania.

Biegli psycholog i psychiatra w opinii uzupełniającej z dnia 11.01.202 Ir. podtrzymał swoje orzeczenie i podał, że podtrzymali swoją opinię stwierdzając, że zastrzeżenia Komisji Lekarskiej ZUS nie uwzględniają analizy dokumentacji medycznej z której wynika, że pierwsze objawy psychopatologii odnotowano u ubezpieczonego w 1998 r. czyli przed ukończeniem przez niego 16 roku życia.

dowód: opinia biegłch 11.01.2021 r. k.80 akt sądowych

W piśmie procesowym z dnia 19.02.2021 r. organ rentowy ponownie wskazał, że podtrzymuje poprzednie zarzuty i nie podziela opinii biegłych oraz wniósł o powołanie w sprawie opinii uzupełniającej oraz podkreślił fakt, że biegli dysponowali nową dokumentacją lekarska a także stwierdzili, że stan zdrowia ubezpieczonego może ulec poprawie.

W kolejnej więc opinii uzupełniającej biegli po raz kolejny podtrzymali swoje dotychczasowe wnioski i stwierdzili brak możliwości aktywizacji zawodowej ubezpieczonego oraz niepomyślne rokowania w obszarze zatrudnienia w perspektywie dłuższego czasu.

dowód: opinia biegłych z dnia 16.04.2021 r. k.98

Organ rentowy ponownie złożył zastrzeżenia do opinii biegłych podkreślając ponownie, ze zdaniem organu rozpoznanie u ubezpieczonego schizofrenii nastąpiło po ukończeniu przez niego 16 roku życia a także akcentowali, że pod wpływem leczenia może nastąpić u ubezpieczonego poprawa stanu zdrowia. Organ ponownie wniósł o wydanie opinii uzupełniającej.

Sąd uwzględnił wydaną przez biegłych psychiatrę i psychologa ( z uwagi na schorzenie dominujące ) opinię wraz z opiniami uzupełniającymi i uznał je za miarodajne dla rozstrzygnięcia sprawy, uznając, że dalsze prowadzenie postępowania dowodowego jest niezasadne a biegli odpowiedzieli na wszystkie zastrzeżenia organu rentowego w sposób pozwalający na rozstrzygniecie sprawy. Zdaniem Sądu opinie te jako zgodne co do oceny stanu zdrowia ubezpieczonej były zarówno wyczerpujące jak i poddawały wszechstronnej analizie stan zdrowia ubezpieczonej w odniesieniu do jej możliwości zawodowych.

Opinie biegłych zostały uzasadnione w staranny i szczegółowy sposób a ponadto wnioski w nich zawarte nie nasuwały wątpliwości, co do ich trafności, zatem brak było podstaw do dalszego prowadzenia postępowania dowodowego. Biegli psycholog i psychiatra są doświadczonymi specjalistami z tych dziedzin medycyny, które odpowiadały schorzeniom ubezpieczonego. Opinię wydali po zapoznaniu się z wszystkimi dokumentami leczenia przedłożonymi przez ubezpieczonego oraz po przeprowadzeniu stosownego badania ubezpieczonego. Swoje stanowisko biegli uzasadnili fachowo, logicznie i wyczerpująco, odnosząc się w opiniach uzupełniających do wszystkich zarzutów organu rentowego, zatem brak było podstaw do dalszego prowadzenia postępowania dowodowego. Zastrzeżenia zgłoszone przez organ rentowy w ostatnim piśmie procesowym z dnia 11.06.2021 r. sprowadzały się do zanegowania opinii biegłych i opierały się na odmiennej ocenie stanu zdrowia ubezpieczonego dokonanej przez organ rentowy, dlatego niezasadne było dalsze prowadzenie postępowania dowodowego.

Przedmiotem niniejszego postępowania jest prawo ubezpieczonego do renty rodzinnej. Spór stron w tej kwestii należy więc rozstrzygać w oparciu o przepisy oraz ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Zgodnie z art. 68 ust. 1 ustawy emerytalnej:

Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo

do renty rodzinnej:

l)do ukończenia 16 łat

2)do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej

jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo

3)bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do

samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o

którym mowa w pkt 1 lub 2.

Stosownie do treści art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i

rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t: Dz. U. z 2009 r. Nr 153,

poz. 1227 ze zm.; powoływana dalej jako „ustawa") renta z tytułu niezdolności

do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące

warunki: jest niezdolny do pracy; ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy; niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów (ust. 1).

W myśl art. 12 ustawy niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (ust. 1). Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (ust. 2). Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (ust. 3). Zgodnie natomiast z treścią art. 13 ust. 1 ustawy przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się: stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji (pkt 1); możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (pkt 2).

Jak wskazano już powyżej, ocena całkowitej bądź częściowej niezdolności do pracy, w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy, wymaga z reguły wiadomości specjalnych. W niniejszej sprawie biegli orzekli w opinii sądowo - lekarskich uznanych przez Sąd za miarodajne, że rozpoznane u ubezpieczonego schorzenia pozbawiały go całkowicie zdolności do wykonywania pracy od dnia złożenia wniosku na stałe.

Mając na uwadze powyższe ustalenia oraz konstrukcję art. 12 ustawy emerytalnej, należy uznać, iż sens przepisu polega na tym, że ostateczna ocena, w jakim stopniu ubezpieczony jest niezdolny do pracy musi uwzględniać także inne elementy poza stricte medycznymi należącymi do kompetencji biegłych z zakresu medycyny. Innymi słowy przy ocenie niezdolności do pracy w myśl art. 12 ustawy emerytalnej o tej niezdolności nie przesądza wyłącznie ocena medyczna stwierdzająca występowanie określonych jednostek chorobowych i ich wpływ na funkcjonowanie organizmu człowieka, tylko decydujące znaczenie ma ocena prawna dokonana w oparciu o okoliczności natury medycznej i okoliczności innej natury, w tym zwłaszcza poziom kwalifikacji ubezpieczonego, możliwości zarobkowania w zakresie tych kwalifikacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (tak SN w wyrokach z dnia 9 stycznia 2002 r., II UKN 701/00, Lex nr 559961; z dnia 8 maja 2008 r., I UK 356/07, OSNP 2009/17-18/238; z dnia 13 października 2009 r., II UK 106/09, Lex nr 558589 i postanowieniu z dnia 3 września 2008 r., I UK 86/08, Lex nr 565996). Tym samym składająca się z powyższych elementów ocena stanowiąca subsumcję stanu faktycznego do norm prawnych, należąca do wyłącznej kompetencji sądu, pozwala uznać osobę za niezdolną do pracy w świetle powołanej wyżej ustawy i pozwala określić stopień tej niezdolności. Samo naruszenie sprawności organizmu ustalone na podstawie wiadomości specjalnych przez biegłych sądowych nie daje jeszcze możliwości stwierdzenia niezdolności do pracy, jednak wskazuje na podstawową przesłankę prawa do renty - stan zdrowia ubezpieczonego, który w niniejszej sprawie z uwagi stwierdzone u niego schorzenia wskazuje na całkowitą niezdolność ubezpieczonego do pracy na stałe. Nie zasługiwały na uwzględnienie argumenty organu, który przeciwstawiał się wnioskowi opinii biegłych o trwałej niezdolności do pracy ubezpieczonego z uwagi na możliwość poprawy stanu zdrowia ubezpieczonego w przyszłości pod wpływem leczenia, bowiem zadaniem biegłych była ocena stanu zdrowia ubezpieczonego w momencie orzekania przez Komisję Lekarską i biegli, biorąc pod uwagę zdolność ubezpieczonego do readaptacji zawodowej uznali iż u ubezpieczonego rokowania w obszarze zatrudnienia w perspektywie dłuższego czasu są niepomyślne, co uzasadniało orzeczenie o trwałej jego niezdolności do pracy. Ewentualna poprawa stanu zdrowia ubezpieczonego w przyszłości uzasadniać może zweryfikowanie przez organ rentowy swojego stanowiska i wydanie nowej decyzji. W chwili orzekania przez biegłych stan zdrowia ubezpieczonego przemawiał natomiast za trwałym orzeczeniem niezdolności do pracy. Pozostałe argumenty organu rentowego powołane w pismach procesowych stanowiły w istocie niedopuszczalną polemikę z prawidłowymi wnioskami opinii biegłych i nie zasługiwały na uwzględnienie,

Z uwagi na powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji, przyznając prawo do renty rodzinnej ubezpieczonemu na stałe orzekając o tym w punkcie 1 wyroku.

Z uwagi na to, ze biegli wydając opinie dysponowali, przy ustaleniu daty powstania niezdolności do pracy przed 16 rokiem życia dokumentacją medyczną , którą nie dysponował organ rentowy, Sąd Okręgowy na podstawie art. 118 ust. 1 a ustawy emerytalnej nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

SSO Ewa Milczarek