Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 stycznia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 stycznia 2014 r. w O.

sprawy z odwołania H. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o wartość kapitału początkowego

na skutek odwołania H. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 14.08.2013r. znak (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przy obliczaniu wartości kapitału początkowego H. J. zalicza dodatkowo jako okresy składkowe okres od dnia 09.10.1965r. do dnia 21.10.1971r., od dnia 18.10.1973r. do dnia 12.05.1974r., od dnia 16.03.1976r. do dnia 23.08.1977r. i od dnia 01.01.1990r. do dnia 14.11.1991r.;

2.  w pozostałym zakresie oddala odwołanie.

Sygn. akt III U 1555/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14.08.2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. ustalił dla H. J. wartość kapitału początkowego na dzień 01.01.1999r. Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił tych okresów, w których H. J. pracował jako członek rolniczych spółdzielni produkcyjnych z uwagi na brak zaświadczenia o liczbie przepracowanych dni w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej.

H. J. wniósł odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o zaliczenie tych okresów.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. wniósł o oddalenie odwołania. Podniósł, że dla udowodnienia okresów pracy w spółdzielni przebytych przed dniem 15.11.1991r. wymagana jest dokumentacja potwierdzająca liczbę dni przepracowanych, w celu oceny tych okresów przy zastosowaniu zasad wynikających z art.4 dekretu z dnia 04.03.1976r. o ubezpieczeniu społecznym członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz członków ich rodzin (Dz.U. z 1983r., Nr 27, poz.135 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19.03.1976r. w sprawie wykonania przepisów dekretu o ubezpieczeniu społecznym członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz członków ich rodzin (Dz.U. Nr 13, poz.74 ze zm.). Ponieważ odwołujący nie złożył informacji o ilości przepracowanych dni w danym roku obrachunkowym, ustalono odwołującemu kapitał początkowy z pominięciem tych okresów.

Ponieważ ZUS dnia 13.09.2013r. wydał kolejną decyzję ustalającą wartość kapitału początkowego, w której częściowo uwzględnił okresy zakwestionowane w decyzji z dnia 14.08.2013r. – zatem w niniejszej sprawie spór dotyczył jedynie następujących okresów: od dnia 21.06.1965r. do dnia 21.10.1971r., od dnia 17.10.1973r. do dnia 12.05.1974r., od dnia 16.03.1976r. do dnia 23.08.1977r. i od dnia 01.01.1990r. do dnia 14.11.1991r., gdy był członkiem Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w K..

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

H. J. zatrudniony był w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w K. w okresie od dnia 21.06.1965r. do dnia 21.10.1971r., od dnia 17.10.1973r. do dnia 12.05.1974r., od dnia 16.03.1976r. do dnia 20.02.1992r. jako traktorzysta, pracownik fizyczny w mieszalni pasz i w przetwórni owocowo-warzywnej. Pracował w pełnym wymiarze czasu pracy. Wymiar czasu pracy wynosił 8 godzin dziennie, przy czym w czasie wzmożonych prac polowych – praca trwała nawet po kilkanaście godzin dziennie. Była to praca wykonywana codziennie przez wszystkie pracujące dni w tygodniu.

Wszystkie osoby zatrudnione na stałe w Spółdzielni były jednocześnie jej członkami, w tym także odwołujący.

(...) w K. uległa likwidacji w 1992r., a dokumenty pracowników nie zostały należycie zabezpieczone i uległy zniszczeniu. H. J. zachowały się jedynie częściowo dokumenty z okresu zatrudnienia w (...) w K.. Na podstawie tych dokumentów ZUS uznał mu okres zatrudnienia od dnia 24.08.1977r. do dnia 31.12.1989r., gdyż (...) K. za ten okres wystawiła zaświadczenie o pracy i dochodach H. J., z którego wynika ilość przepracowanych dni w poszczególnych latach. Za okresy od dnia 21.06.1965r. do dnia 21.10.1971r., od dnia 17.10.1973r. do dnia 12.05.1974r., od dnia 16.03.1976r. do dnia 23.08.1977r. i od dnia 01.01.1990r. do dnia 14.11.1991r. – takie zaświadczenie nie zachowało się.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 174 ust. 2 w zw. z art. 6 i 7 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U z 2013, poz.1440) - przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy okresy składkowe i nieskładkowe.

Stan faktyczny ustalony w niniejszej sprawie nie był sporny. Sporne było jedynie to, czy w związku niemożnością wykazania przez odwołującego w toku postępowania przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych liczby dni przepracowanych w roku, można zaliczyć mu do okresów składkowych i nieskładkowych okres pracy w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w K. w okresach od dnia 21.06.1965r. do dnia 21.10.1971r., od dnia 17.10.1973r. do dnia 12.05.1974r., od dnia 16.03.1976r. do dnia 23.08.1977r. i od dnia 01.01.1990r. do dnia 14.11.1991r.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 2 pkt 12 ustawy o emeryturach i rentach z FUS - za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15.11.1991r. okresy pracy na obszarze Państwa Polskiego w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych, objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie, lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki, jak również przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego z tego tytułu.

W spornym okresie zatrudnienia odwołującego w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w K. kwestie ubezpieczenia społecznego członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych regulował dekret z dnia 04.03.1976r. o ubezpieczeniu społecznym członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz ich rodzin (tekst jedn.Dz. U. z 1983r., Nr 27, poz.135 ze zm.), uchylony przez art. 195 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Ubezpieczenie społeczne określone dekretem obejmowało, między innymi, członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych, którzy wykonywali pracę w tych spółdzielniach (art.1 pkt 1), kwestie związane z ubezpieczeniem społecznym odwołującej w spornym okresie należy zatem oceniać w oparciu o powołany akt prawny.

Przy ustalaniu okresu pracy w spółdzielni, wymaganego do uzyskania świadczeń, za dzień pracy uważało się 8 godzin pracy, począwszy od dnia 01.07.1962r., przy czym do dni pracy zaliczało się również dni urlopu wypoczynkowego oraz dni pobierania zasiłku chorobowego, macierzyńskiego lub opiekuńczego. Za miesiąc pracy uważało się natomiast 20 dni pracy dla mężczyzny, jeżeli ubezpieczony nie użytkował działki przyzagrodowej i nie dostarczał spółdzielni produktów rolnych wytworzonych w prowadzonym przez siebie gospodarstwie rolnym. Za rok pracy uważało się natomiast rok obrachunkowy, w którym mężczyzna przepracował w spółdzielni co najmniej 240 dni pracy, jeżeli nie użytkował działki przyzagrodowej i nie dostarczał spółdzielni produktów rolnych (art. 4 dekretu).

W świetle powyższego skuteczność odwołania H. J. w zakresie zaliczenia mu do okresów składkowych okresu pracy w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w K. uzależniona była od wykazania, że świadczył pracę w wymiarze określonym powyżej.

Jakkolwiek nie zachowały się żadne dokumenty, na podstawie których można ustalić dzienny, czy też miesięczny wymiar czasu pracy odwołującego (np. ewidencja czasu pracy) w spornych okresach, to jednak postępowanie dowodowe przeprowadzone w niniejszej sprawie pozwala na dokonanie ustaleń, umożliwiających zaliczenie odwołującemu spornego okresu zatrudnienia. Na podstawie zeznań świadków J. P. (k.18) i J. W. (k18-19) Sąd ustalił, że w okresie zatrudnienia odwołującego dzienny wymiar czasu pracy w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w K. wynosił 8 godzin. W takim też rozmiarze świadczył pracę H. J.. Praca była świadczona codziennie. Przy czym w okresie wzmożonych prac polowych odwołujący świadczył pracę w rozmiarze przekraczającym 8 godzin dziennie.

Sąd dał wiarę zarówno zeznaniom świadków jak i odwołującego. Świadkowie są osobami obcymi dla odwołującego, nie mającymi żadnego interesu w składaniu zeznań nie odpowiadających prawdzie. Ponadto byli zatrudnieni z odwołującym w spornym okresie w tym samym zakładzie pracy. Świadkowie mogą zatem mieć informacje na temat zatrudnienia H. J., istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w K. została zlikwidowana i zakończyła działalność na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. W trakcie jej likwidacji nie zabezpieczono dokumentacji osobowej i płacowej pracowników, która uległa zaginięciu lub zniszczeniu; nie udało się także odzyskać tej dokumentacji w trakcie postępowania prowadzonego przez funkcjonariuszy Komendy Powiatowej Policji w W.. Okoliczności te są znane Sądowi z urzędu z innych spraw toczących się na skutek odwołań byłych pracowników Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, odmawiających zaliczenia okresów pracy lub zarobków uzyskanych z tytułu zatrudnienia w Spółdzielni do świadczeń z ubezpieczenia społecznego lub przy ustalaniu wartości kapitału początkowego.

W takiej sytuacji żądanie od odwołującego złożenia zaświadczenia o liczbie przepracowanych dni wyłączyłoby możliwość zaliczenia spornych zarobków i okresu zatrudnienia do wartości kapitału początkowego.

Nadto przy rozstrzyganiu przedmiotowej sprawy, Sąd miał na uwadze, że okresy zatrudnienia odwołującego w (...) w K. wynikają ze świadectwa pracy z dnia 20.02.1992r. (k.11 akt ZUS). Świadectwo to zostało wystawione bezpośrednio po zakończeniu zatrudnienia, zatem istniały wówczas dokumenty, w oparciu o które je wystawiono. Nadto Sąd miał na uwadze, że zachowały się dokumenty, które pozwoliły organowi rentowemu na zaliczenie okresu zatrudnienia w (...) w K. od dnia 24.08.1977r. do dnia 31.12.1989r.

Dlatego też, mając na uwadze powyższe okoliczności i przepisy prawa, Sąd zaliczył H. J. do wartości kapitału początkowego okresy zatrudnienia w (...) w K. od dnia 09.10.1965r. do dnia 21.10.1971r., od dnia 17.10.1973r. do dnia 12.05.1974r., od dnia 16.03.1976r. do dnia 23.08.1977r. i od dnia 01.01.1990r. do dnia 14.11.1991r.

Są to okresy wynikające ze świadectwa pracy z dnia 20.02.1992r. (k.11 akt ZUS). Przy czym Sąd dokonał korekty co do początkowego okresu zatrudnienia. Z powoływanego świadectwa pracy wynika, że H. J.rozpoczął pracę w (...)w K.od dnia 21.06.1965r. Odwołujący urodził się dnia (...)zatem gdy rozpoczynał pracę w (...)w K.nie miał ukończonych 15 lat.

Zgodnie z art.6 ust.2 pkt 3 w/w ustawy – za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991r. okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975r. W okresie, gdy odwołujący rozpoczynał pracę w (...) w K., czyli dnia 21.06.1965r., za młodocianego uznawana była osoba, która ukończyła 15 lat. Od dnia 21 lipca 1961r. - na mocy art. 45 ustawy z dnia 15 lipca 1961r. o rozwoju oświaty i wychowania (Dz. U. Nr 32, poz. 160) - podwyższono bowiem tę granicę wieku z 14 lat do lat 15 lat.

Wobec powyższego w niniejszej sprawie możliwe było zaliczenie odwołującemu jako okresu składkowego dopiero okresu od dnia ukończenia przez niego 15 lat, czyli od dnia (...)

Dlatego Sąd oddalił odwołanie za okres od dnia 21.06.1965r. do dnia 08.10.1965r. na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Natomiast w pozostałym zakresie Sąd zmienił zaskarżoną decyzję na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.