Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lipca 2021 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Rosłan-Karasińska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 7 lipca 2021 r. w Warszawie

sprawy D. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania D. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

z dnia 3 marca 2021 r. znak (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

30 marca 2021r. D. B. za pośrednictwem organu rentowego wniosła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z 3 marca 2021r. znak: (...) w przedmiocie przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy na okres od 1 października 2020r. do 31 stycznia 2022r. Odwołująca wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy od 1 stycznia 2019r. do 31 stycznia 2022r. ( k.3-4 a.s.).

W uzasadnieniu odwołania, ubezpieczona wskazała, że skarżona decyzja została wydana po rozpoznaniu jej wniosku z 26 października 2020r., jednak w decyzji ten organ rentowy pominął okres od 1 stycznia 2019r. do 30 września 2020r., tj. okres kiedy przed tut. Sądem i w drugiej instancji przed Sądem Apelacyjnym w Warszawie toczyło się postępowanie o sygn. akt VII U 856/16. D. B. w tym okresie nie pracowała zawodowo, tak jak obecnie, z powodu niezdolności do pracy.

We wniesionej 23 kwietnia 2021r. odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹ § 1 k.p.c., wskazując że w wyniku zastosowania się do wyroku zapadłego w sprawie o sygn. akt VII U 856/16 (który uprawomocnił się 21 lipca 2020r.), 17 grudnia 2020r. wydano decyzję o przyznaniu odwołującej się renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 20 stycznia 2016r. do 31 grudnia 2018r. Kolejny wniosek o przyznanie renty wpłynął do ZUS 27 października 2020r. i w wyniku jego rozpoznania wydano skarżoną decyzję. Organ rentowy wskazał, że stosownie do treści art. 133 ust. 1 ustawy emerytalnej przyznano D. B. świadczenie począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek, a przyznanie go z datą wcześniejszą nie było możliwe ( k.22 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z 28 marca 2018r., wydanym w sprawie o sygn. akt VII U 856/16 Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 6 kwietnia 2016r. znak: (...) w ten sposób, że przyznał D. B. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 20 stycznia 2016r. do 31 grudnia 2018r. Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z 21 lipca 2020r. w sprawie III AUa 729/18 oddalił apelację organu rentowego w ww. sprawie ( wyrok z 28.03.2018r. k.167 akt VII U 856/16, wyrok SA z 21.07.2020r. k.208 akt VII U 856/16).

Wykonując powyższy wyrok, Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. wydał decyzję z 17 grudnia 2020r. znak: (...), w której przyznał D. B. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 20 stycznia 2016r. do 31 grudnia 2018r., tj. na okres określony w wyroku ( decyzja z 17.12.2020r. w nieoznaczonym II tomie a.r.).

27 października 2020r. D. B. złożyła kolejny wniosek o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy. Lekarz orzecznik ZUS w orzeczeniu z 26 stycznia 2021r. uznał odwołującą za częściowo niezdolną do pracy od 20 stycznia 2016r. do 26 października 2020r. i całkowicie niezdolną do pracy od 27 października 2020r. do 31 stycznia 2022r. Skarżoną decyzją z 3 marca 2021r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. przyznał odwołującej rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 1 października 2020r. tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek do 26 października 2020r. i z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 27 października 2020r. do 31 stycznia 2022r. ( wniosek k.1-6 – tom I a.r., orzeczenie lekarza orzecznika k.21 a.s., decyzja z 3.03.2021r. k.17 – tom I a.r.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie ww. dowodów, mając na uwadze, że nie był on sporny między stronami niniejszego postępowania. Dowodów z dokumentów żadna ze stron nie kwestionowała wobec faktu, że spór w niniejszej sprawie był sporem co do prawa. Sąd z urzędu nie znalazł podstaw do tego, aby odmówić dowodom wiarygodności i mocy dowodowej. Zdaniem Sądu Okręgowego nie zachodziła również potrzeba uzupełnienia materiału dowodowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Spór w niniejszym postępowaniu dotyczył daty, od jakiej przyznano odwołującej prawo do renty. Odwołująca podnosiła, że skarżona decyzja była ponownym przyznaniem renty, a pierwszy raz przyznano jej rentę na skutek uwzględnienia przez Sąd jej odwołania. Pierwsza decyzja o przyznaniu D. B. renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy została wydana na okres od 20 stycznia 2016r. do 31 grudnia 2018r. Tymczasem odwołująca pozostawała nieprzerwanie częściowo niezdolna do pracy od 20 stycznia 2016r. do 26 października 2020r. czego organ rentowy nie uwzględnił w skarżonej decyzji, nie przyznając jej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od 1 stycznia 2019r. do 30 września 2020r.

Zgodnie z art. 116 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej. Do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. (ust. 5).

Przepis art. 116 ust. 1 wprowadza generalną zasadę postępowania emerytalno-rentowego, tj. zasadę wnioskowości (fakultatywności). Działanie z urzędu w sprawach świadczeń ma charakter wyjątkowy i musi wynikać wprost z ustawy. To do osoby występującej o przyznanie czy przeliczenie świadczenia należy przy tym zarówno wystąpienie z samym wnioskiem o przyznanie świadczenia, jak też zgromadzenie dokumentacji niezbędnej do uzyskania korzystnej decyzji organu rentowego. ( tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 27.04.2017r., III AUa 1219/16).

Konsekwencją wnioskowego charakteru świadczeń jest uregulowanie w przepisie art. 129 ust. 1 ww. ustawy maksymalnego wstecznego terminu podjęcia wypłaty. Dotyczy to pierwszego dnia miesiąca złożenia wniosku, o ile w tej dacie spełnione są wszystkie warunki do powstania prawa o podjęcia jego wypłaty. W zakresie podjęcia wypłaty świadczeń po przeliczeniu zasadę tę powtarza przepis art. 133 ust. 1 ww. ustawy. Brak jest podstaw prawnych, które modyfikowałyby powyższą zasadę, czy uzależniały termin wypłaty od dnia kiedy strona zasięgała informacji w organie rentowym, nie składając sformalizowanego wniosku. Przepis art. 133 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy konstruując instytucję błędu organu rentowego i możliwości wyrównania wstecz świadczenia wiąże to również z datą złożenia wniosku ( wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 21.04.2017r., III AUa 1912/16).

Powyższe ma kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, że generalną zasada prawa emerytalno-rentowego jest wypłata świadczenia na wniosek zainteresowanego, poczynając od dnia powstania prawa do świadczenia, lecz nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie w celu jego przyznania. Reguła powyższa wyklucza możliwość wstecznego wypłacenia świadczenia, tj. za okres po nabyciu prawa in abstracto, a przed złożeniem wniosku (por. wyrok SA w Białymstoku z 20.02.2020 r., III AUa 1018/19, LEX nr 2979119). Żądając wypłaty wyrównania emerytury za okres od 1 stycznia 2019r. skarżąca bezpodstawnie utożsamia istnienie prawa do świadczenia, związanego ze stwierdzeniem u niej częściowej niezdolności do pracy za okres od 20 stycznia 2016r. do 26 października 2020r. z obowiązkiem przyznania i wypłaty świadczenia za wskazany okres. Odwołująca pomija przy tym, że ustalenie prawa do świadczenia przez stwierdzenie spełnienia jego warunków nie odpowiada przyznaniu świadczenia. Jeżeli zatem przesłanki uprawniające do świadczenia zostały spełnione przed datą złożenia wniosku o to świadczenia (jak ma to miejsce w rozpoznawanej sprawie), to jego przyznanie nie może nastąpić wcześniej niż od miesiąca, w którym ten wniosek zgłoszono. Wykładnia przepisu art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jest utrwalona. Nie wypłaca się świadczeń z wyrównaniem za czas od nabycia do nich prawa in abstracto, bez względu na to, czy niezłożenie wniosku spowodowane było brakiem staranności w prowadzeniu własnych spraw czy też innymi okolicznościami, w tym brakiem wiedzy. W realiach niniejszego postępowania należy stwierdzić, że nie stanowi o konieczności wypłaty świadczenia rentowego z wyrównaniem fakt, że odwołująca w toku postępowania odwoławczego od pierwotnej decyzji organu rentowego o odmowie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, nie składała kolejnego wniosku o przyznanie renty za późniejszy okres.

W ocenie Sądu Okręgowego organ rentowy prawidłowo przyznał prawo do renty od 1 października 2020r. tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożono wniosek. Świadczenie to wypłacono zatem od prawidłowej daty zgodnie z treścią cytowanego wyżej art. 133 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej.

W konsekwencji Sąd Okręgowy w rozpatrywanej sprawie nie stwierdził błędu po stronie organu rentowego, który mógłby skutkować uwzględnieniem odwołania.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.