Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 198/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z 18.01.2021 r. sygn. akt V K 62/20

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

obraza przepisów postępowania, która miała wpływ na treść wyroku art. 410 k.p.k. i 7 k.p.k.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Za zasadne należy uznać te zarzuty apelacji obrońcy, które koncentrują się na pominięciu przez sąd pierwszej instancji przy ocenie dowodów nagrania z monitoringu obrazującego przebieg zdarzenia z udziałem oskarżonej. Sąd okręgowy w uzasadnieniu wyroku całkowicie pominął ten dowód, co świadczy o tym, że nie został on również uwzględniony jako podstawa ustaleń faktycznych. Z pobieżnych nawet oględzin zarejestrowanego nagrania wynika natomiast, że ustalenie sądu pierwszej instancji o bezpośrednim zamiarze zabójstwa z jakim działała oskarżona jest nieprawidłowe. Z zapisów monitoringu, na co zasadnie zwraca uwagę obrońca, wynika, że bezpośrednio po ugodzeniu pokrzywdzonego nożem zachowywał się on w sposób, który nie mógł świadczyć o doznaniu ciężkich obrażeń ciała. Nie zachwiał się, nie osunął się na ziemię, nie stracił przytomności, jego zachowanie nie odbiegało od tego poprzedzającego uderzenie nożem. Widziała to również oskarżona, bo odchodząc z miejsca zdarzenia odwróciła się do pokrzywdzonego i mogła zauważyć w jakim stanie się znajduje. Gdyby zatem rzeczywiście działała w zamiarze bezpośrednim podjęłaby dalsze czynności zmierzające do realizacji takiego zamiaru, bo te jakie wykonała nie doprowadziły od razu do śmierci pokrzywdzonego. Nie wiedziała zaś jakie obrażenia swoim działaniem wywołała, więc nie mogła zakładać, że wraz z upływem czasu zagrożą one życiu pokrzywdzonego. Nadto wskazać też należy, że M. T. w ogóle się nie bronił, nie dążył do odwzajemnienia zadanych mu przez oskarżoną uderzeń, również ręką w twarz i stąd oskarżona mogła w sposób nieskrępowany takie działania przy użyciu noża skutecznie ponowić. Jeżeli ich nie wykonała to oznacza, że nie chciała ich podjąć, a w konsekwencji nie chciała zabić pokrzywdzonego.

Bezsporną okolicznością jest oczywiście fakt, że zadane pokrzywdzonemu uderzenie nożem spowodowało u niego chorobę realnie zagrażającą jego życiu i stąd zachodzi konieczność rozważenia czy oskarżona działała z zamiarem ewentualnym zabójstwa M. T. czy też wyłącznie z zamiarem spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. W tym zakresie również podzielić należy wywody obrońcy zaprezentowane w apelacji odnoszące się do miejsca zadania przez oskarżoną obrażeń M. T.. Ponownie podkreślić należy, że P. K. miała nieograniczoną możliwość uderzenia nożem w przednią część ciała pokrzywdzonego. Jak wynikało z zapisów monitoringu była osobą niższą od pokrzywdzonego, a dokładne oględziny nagrania wskazują, że aż wspięła się na palce, by zadać cios nożem M. T.. Uderzenie wykonane zostało od góry i z pewnością wiązało się z większym wysiłkiem dla sprawczyni niż zadanie takiego ciosu od dołu w niższe partie ciała pokrzywdzonego. Taki sposób zadania uderzenia potwierdził biegły medycyny sądowej (902/5). Zwrócić też należy uwagę w oparciu o tą opinię, że kanał rany nie drążył w głąb ciała w kierunku tylnej powierzchni klatki piersiowej, bo wówczas mogłoby dojść do uszkodzenia mięśnia sercowego. Nóż został skierowany pod kątem bardzo ostrym w stosunku do przedniej powierzchni klatki piersiowej. Oznaczało to jednak, że miejsce obrażeń oraz sposób ich zadania nie było przypadkowe, a świadomie przez oskarżoną wybrane. Zrezygnowała ona zatem z uderzenia, które mogło być wykonane w prostszy sposób i mogłoby być bardziej skuteczne, jeżeli kierowała się zamiarem zabójstwa. Zestawiając bowiem miejsce zadania ciosu w okolice lewego barku i spowodowanie rany kłutej w okolicy podobojczykowej z możliwym innym umiejscowieniem obrażeń w okolicy serca, brzucha, gdzie znajdują się istotne dla przeżycia człowieka organy ciała to stwierdzić należy, że ryzyko doprowadzenia do śmierci pokrzywdzonego oczywiście było znacznie większe, gdyby oskarżona z tą samą siłą w te niższe partie ciała bezpośrednio zadała uderzenie nożem. Ma rację obrońca gdy stwierdza, że w powszechnym przekonaniu, zadanie ciosu w okolice barku nie przynosi skutku w postaci śmierci. Całkowicie inaczej należałoby oceniać uderzenie w okolice serca, brzucha, czy też wykonanie więcej niż jeden raz takich czynności. Umiejscowienie rany oraz jednorazowy charakter działania oskarżonej zdaniem sądu odwoławczego świadczył również o tym, że oskarżona nie działała w zamiarze ewentualnym zabójstwa. W przypadku przestępstwa umyślnego przeciwko zdrowiu i życiu zamiar sprawcy należy przede wszystkim oceniać z perspektywy skutku jaki swoim zachowaniem osiągnął, szczególnie wówczas kiedy miał on swobodną możliwość podjęcia działań, które mogły wywołać dalej idące skutki dla zdrowia i życia pokrzywdzonego.

Wskazane okoliczności o charakterze przedmiotowym dowodziły zatem, że P. K. nie działała z zamiarem zabójstwa, a wsparciem dla takiego wniosku były także okoliczności związane z relacjami oskarżonej i pokrzywdzonego. Pomimo, że stosunki między nimi miały charakter konfliktowy to jednak nie urosły do rozmiarów, które mogły uzasadniać po stronie sprawczyni przyjęcie takiego zamiaru. Nigdy zresztą realizacji takiego zamiaru oskarżona nie zapowiadała. Podobnie i w dniu zdarzenia przyczyna działania P. K. nie wynikała z żadnego prowokacyjnego wobec niej zachowania pokrzywdzonego. Postawa M. T. nie mogła zatem u oskarżonej wyzwolić tak radykalnych zamierzeń w stosunku do niego, nawet uwzględniając jej impulsywny charakter oraz nietrzeźwość alkoholową. W tym zakresie wyjaśniania oskarżonej dotyczące braku zamiaru zabójstwa pokrzywdzonego zgodne były z innymi przeprowadzonymi dowodami opisującymi tło i przyczyny zajścia.

Pominięcie tych okoliczności przez sąd pierwszej instancji świadczyło o naruszeniu przepisów postępowania art. 410 i 7 k.p.k. poprzez nieuwzględnienie przy ustaleniach faktycznych dowodu z zapisów monitoringu oraz poprzez nieprawidłową ocenę dowodów związanych z doznanymi przez pokrzywdzonego obrażeniami i dotyczącymi charakteru relacji między P. K. i M. T.. Sąd okręgowy dla uzasadniania podstawy prawnej orzeczenia przytacza jedynie szablonowe zwroty dotyczące zbrodni zabójstwa koncentrując się na narzędziu, jakie użyła sprawczyni i sile uderzenia. Okoliczności te nie są jednak najważniejsze przy ocenie zamiaru, ponieważ takim samym narzędziem i z taką samą siłą zadania uderzenia można spowodować różne obrażenia ciała w zależności od tego, w jaką jego część uderzenie takie godzi. Umiejscowienie rany oraz jednorazowy charakter działania sprawczyni stanowią w tym zakresie istotne kryteria oceny jej zamiaru, którym sąd pierwszej instancji nie nadał odpowiedniego znaczenia.

Powyższych rozważań sądu odwoławczego nie unieważniają przytaczane przez sąd wypowiedzi jednego ze świadków, z których wynikało, że oskarżona po powrocie do mieszkania M. i P. B. powiedziała, że „zadźgała M.”. Sąd w swoich rozważaniach dla wykazania zamiaru zabójstwa oskarżonej nawet na te stwierdzenia się nie powołuje, ale wskazać też należy, iż nie mogły one mieć większego znaczenia dla takich ocen, ponieważ oczywiście nie odpowiadały one temu co się rzeczywiście stało i co sama oskarżona mogła sama dostrzec jako skutek swojego zachowania. Gdyby bowiem określenie „zadźgać” użyte w czasie przeszłym dokonanym powiązać znaczeniowo z wyrażeniem „zabić” to oczywiście nie doszło do żadnego zabójstwa, a więc słowa oskarżonej nie mogły opisywać spowodowanego przez nią skutku, bo do takiego nie doszło. Uwzględniając natomiast to co oskarżona mogła sama zauważyć bezpośrednio po zadaniu ciosu nożem pokrzywdzonemu użycie formy dokonanej czasu przeszłego również nie odpowiadało rzeczywistości, bo jej działanie nie wywołało w jej obecności żadnych dostrzegalnych zmian w stanie zdrowia pokrzywdzonego. Słowa takie mogły być zatem wyrazem jedynie przerażenia oskarżonej tym co zrobiła oraz konsekwencji jakie mogą ją spotkać, a nie tego, jakie skutki swym działaniem spowodowała, bo ich po prostu nie znała. Potwierdzeniem takiej interpretacji słów oskarżonej jest fakt pozbycia się noża poprzez oddanie go M. B. z poleceniem, by coś z nim zrobiła.

Omówienie w przytoczonym zakresie zarzutów obrońcy było wystarczające dla uwzględniania złożonej apelacji dlatego też sąd odwoławczy mając na uwadze treść art. 436 k.p.k. ograniczył omówienie zarzutów apelacji wyłącznie do opisanych kwestii. W szczególności wskazać należało, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych faktycznie pokrywał się z podniesionymi przez obrońcę uchybieniami dotyczącymi naruszenia przepisów postępowania związanych z przedstawioną przez sąd okręgowy oceną dowodów. Błędne ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji dotyczące zbrodni zabójstwa były bowiem skutkiem dowolnej oceny dowodów i pominięcia przy tym istotnego dla tych ustaleń dowodu w postaci zapisów monitoringu. Naruszenie przepisów postępowania było zatem uchybieniem pierwotnym, a błąd w ustaleniach faktycznym wtórnym do niego.

Wniosek

Przyjęcie, że oskarżona dopuściła się czynu z art. 156§1 pkt 2 k.k. oraz wymierzenie kary z uwzględnieniem okoliczności łagodzących wynikających z właściwości i warunków osobistych oskarżonej.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Mając na uwadze zasadność podniesionych przez obrońcę zarzutów za zasadny sąd odwoławczy uznał również wniosek apelacji o zmianę wyroku i przyjęcie, że P. K. dopuściła się czynu opisanego w art. 156§1 pkt 2 k.k.. Zdaniem sądu apelacyjnego oskarżona działała w zamiarze bezpośrednim spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Oskarżona użyła bowiem niebezpiecznego narzędzia w postaci noża o długim ostrzu i zadanie nim rany kłutej nawet w te partie ciała, gdzie nie ma bezpośrednio zlokalizowanych istotnych dla życia człowieka organów stwarza ryzyko, że wskutek penetracji ostrza takie organy mogą zostać uszkodzone. Oskarżona jest osobą poczytalną, a taki skutek tego rodzaju zachowania może być uznany za typowy i stąd przez nią całkowicie uświadomiony. Jeżeli zatem takim nożem zadała uderzenie pokrzywdzonemu o sile od średniej do znacznej (902/5) to znaczy, że chciała taki skutek osiągnąć. Takie ustalenie uzasadniało przypisanie oskarżonej czynu z art. 156§1 pkt 2 k.k.

Przy wymiarze kary za ten czyn sąd uwzględnił podnoszone przez obrońcę okoliczności łagodzące związane z warunkami i właściwościami osobistymi P. K.. Rzeczywiście oskarżona nie miała dogodnych życiowych okazji do samorozwoju i internalizacji odpowiednich norm współżycia społecznego. Brak właściwych wzorców zachowań oraz niekorzystne warunki rodzinne i społeczne, w jakich oskarżona się wychowywała, spowodowało ukształtowanie nieprawidłowych jej cech osobowości. Impulsywność, brak umiejętności radzenia sobie ze złością przyczynił się do tego, jakiego czynu się dopuściła. Wyrażana przez oskarżoną skrucha z pewnością dowodzi, że czuje się odpowiedzialna za swoje zachowanie, a utrata kontaktu z dziećmi, jako również dolegliwe następstwo jej czynu, odczucia te jeszcze bardziej pogłębia.

Z drugiej jednak strony wskazać należy, że oskarżona jest osobą karaną i dotychczasowe oddziaływania karne okazały się nieskuteczne dla zmiany jej postawy życiowej. Dramatyczne zdarzenia z jej życia również nie przyczyniły się do tego, by dokonać wyboru innej ścieżki życiowej, a oskarżona powielając negatywne wzorce zachowań urządza swoim dzieciom podobny los, jaki był powodem jej krzywd. Mając również na uwadze okoliczności ściśle związane z popełnieniom przez nią czynem, który dokonany został bez żadnego poważnego powodu i który wyrażał całkowite lekceważenie przez nią podstawowych dla człowieka wartości, sąd odwoławczy uznał, że kara 5 lat pozbawienia wolności będzie odpowiadać celom wychowawczym kary pozostając we właściwym stosunku do stopnia winy sprawczyni i społecznej szkodliwości dokonanej zbrodni. Reszta kary jaką ma odbyć oskarżona powinna bowiem być w takim rozmiarze, by podjęte działania resocjalizacyjne, poprzez ich oddziaływanie w odpowiednim okresie, okazały się wobec niej skuteczne. Mając zaś na uwadze dotychczasową postawę życiową oskarżonej zbyt krótki okres kary pozbawienia wolności mógłby nie przynieść pożądanych dla dobra P. K. rezultatów.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Pkt VI, VII, VIII i IX wyroku w zakresie dotyczącym P. K..

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Apelacja obrońcy nie podnosiła zarzutów dotyczących ww. rozstrzygnięć.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok wobec P. K. w ten sposób, że w ramach zarzucanego jej czynu uznał ją za winną tego, że w dniu 21 maja 2019 r. na ul. (...) w W. działając z zamiarem bezpośrednim, spowodowała u M. T. ciężki uszczerbek na zdrowiu poprzez zadanie mu jednego ciosu nożem drążącego do śródpiersia w okolicy podobojczykowej lewej, w wyniku którego M. T. doznał obrażeń ciała w postaci uszkodzenia II żebra i tętnicy piersiowej wewnętrznej lewej z obfitym krwawieniem, powodujące ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci choroby realnie zagrażającej jego życiu i za tak przypisany czyn na podstawie art. 156§1 pkt 2 k.k. skazał oskarżoną i wymierzył jej karę 5 lat pozbawienia wolności, a na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonej okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od 21 maja 2019 r. godz. 14:15 do 28 października 2021 r.

Zwięźle o powodach zmiany

Zmiany były wynikiem uwzględniania zarzutów apelacji obrońcy.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

4

Na podstawie §17 ust. 2 pkt 5, §4 ust. 2 pkt 3) i ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz T. S. kwotę 1107 złotych w tym 23% VAT z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym. Podwyższając zasądzoną na rzecz obrońcy opłatę do 150% jej wartości uwzględniono wkład adwokata w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych. Obrońca złożył bowiem apelację, która z uwagi na trafnie podniesione zarzuty doprowadziła do zmiany wyroku.

5

Na podstawie art. 624§1 k.p.k. zwolniono oskarżoną od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, wydatkami z tego tytułu obciążając Skarb Państwa. Uznano, że z uwagi na pozbawienie wolności oskarżonej nie ma ona możliwości zapłaty kosztów sądowych w sprawie.

7.  PODPIS

Anna Zdziarska Anna Kalbarczyk Paweł Dobosz

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całość wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana