Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 kwietnia 2021 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia SR Wioletta Sychniak

Protokolant: staż. Aleksandra Sikora

po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2021 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa K. J.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda K. J. kwotę 6002,40 zł (sześć tysięcy dwa złote i czterdzieści groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 lipca 2017 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 2717 (dwa tysiące siedemset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części.

Sygn. akt I C 1134/20

UZASADNIENIE

W pozwie złożonym 4 czerwca 2020 roku K. J. wniósł o zasądzenie od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwot: 5904 złotych i 98,40 złotych z odsetkami za opóźnienie od dnia 6 lipca 2017 roku do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych.

Roszczenie dochodzone pozwem stanowi odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego i dodatkowych kosztów podstawienia tego pojazdu poza godzinami pracy wypożyczalni, przysługujące poszkodowanemu w wyniku kolizji drogowej od Pozwanego, który ubezpieczał sprawcę kolizji w zakresie jego odpowiedzialności cywilnej. Powód nabył powyższą wierzytelność od bezpośrednio poszkodowanego.

Najem pojazdu trwał 46 dni (tj. od 11 kwietnia do 26 maja 2017 roku), a stawka dobowa wynosiła 200 złotych netto. /pozew k.4 – 7/

W odpowiedzi na pozew (...) SA w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania.

Pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności co do zasady. Wskazał, że wypłacił w postępowaniu likwidacyjnym kwotę 5412 zł brutto, która stanowiła rekompensatę za 22 dni najmu pojazdu. Pozwany zakwestionował zasadność najmu pojazdu zastępczego przez okres wskazany przez Powoda oraz dodatkowe koszty związane z podstawieniem pojazdu zastępczego poza godzinami pracy biura.

/odpowiedź na pozew k. 28 – 31/

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 kwietnia 2017 roku o godz. 10:00 w Ł., na skrzyżowaniu ulic (...) doszło do wypadku, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki O. (...), nr rej. (...), stanowiący własność P. K.. Kierujący pojazdem marki M. o nr. rej. (...) G. Z. wyjechał z ulicy podporządkowanej, wymuszając pierwszeństwo przejazdu i uderzył w pojazd marki O. (...). Sprawcy szkody w dacie zdarzenia ochrony ubezpieczeniowej od odpowiedzialności cywilnej udzielał (...) S.A. z siedzibą w W..

/ zgłoszenie szkody komunikacyjnej – k. 36-37 oraz akta szkodowe na płycie CD k.38,

potwierdzenie sprawcy wypadku k. 34, oświadczenie k. 35/

P. K. jest motorniczym tramwaju. Do kolizji doszło przed rozpoczęciem przez niego pracy. Po kolizji uszkodzony O. (...) nie mógł być użytkowany. Został odholowany z miejsca zdarzenia.

Poszkodowany zdecydował się na wynajem pojazdu zastępczego. Pojazd zastępczy został podstawiony po godzinach pracy poszkodowanego.

W 2017 roku P. K. miał dwa samochody. Drugi samochód użytkowała jego partnerka (obecna żona), która jeździła nim do pracy. P. K. i jego partnerka mieli różne godziny pracy. Obydwa samochody używali zamiennie w celu dojazdów do pracy, na zakupy, do lekarzy. Poszkodowany używał samochodu zastępczego do tych samych celów, co własnego.

/zeznania świadka P. K. k. 71v i 73 [znacznik czasowy 00:06:58-00:23:15]/

P. K. zawarł z Powodem umowę najmu samochodu zastępczego marki S. (...). Umowa przewidywała, że będzie trwać od dnia 11 kwietnia 2017 roku do dnia zakończenia likwidacji szkody. Stawka dobowa czynszu została określona na kwotę 200 zł + 23% podatku VAT. Najem trwał od 11 kwietnia 2017 roku do 26 maja 2017 roku (46 dni). Powód podstawił poszkodowanemu auto poza godzinami pracy biura, co wiązało się z dodatkową opłatą 80 złotych + VAT.

Umowa nie przewidywała dodatkowych opłat z tytułu przekroczenia limitu 300 km/dobę, za zwrot brudnego samochodu, ani kaucji zwrotnej. Najemcy nie było wolno oddawać auta innym osobom bez zgody wynajmującego.

Łącznie cena za najem (uwzględniając dodatkową opłatę za podstawienie samochodu poza godzinami wypożyczalni) wyniosła 9280 złotych netto - 11 414,40 złotych po doliczeniu VAT.

/umowa k.11 – 12, faktura VAT nr (...) k.13/

W dniu 26 maja 2017 r. P. K. zawarł z Powodem umowę przelewu wierzytelności przysługującej mu od A. z tytułu odszkodowania w związku z wypadkiem komunikacyjnym z dnia 11 kwietnia 2017 roku, którego sprawca posiadał umowę ubezpieczenia OC potwierdzoną polisą nr (...).

/umowa przelewu wierzytelności k.15/

(...) SA w dniu 13 kwietnia 2017 roku przyjęło zgłoszenie szkody i zarejestrowało ją pod numerem (...).01.

Decyzją z 9 maja 2017 roku Pozwany przyznał kwotę 10588,31 złotych tytułem odszkodowania za samochód uszkodzony wskutek zdarzenia z 11 kwietnia 2017 roku. Odszkodowanie zostało wypłacone około 16 maja 2017 roku.

/przyjęcie zgłoszenia szkody, decyzja z 9.05.2017 roku – akta szkodowe na płycie CD k. 38,

zeznania świadka P. K. k. 71v i 73 [znacznik czasowy 00:06:58-00:23:15]/

Wiadomością e – mail z dnia 6 czerwca 2017 roku Powód przesłał Towarzystwu (...) faktury za wynajem i podstawienie pojazdu oraz wezwał do zapłaty kwoty 12 336,90 złotych w terminie 7 dni od daty otrzymania korespondencji elektronicznej. /e – mail k.16/

Decyzją z 6 lipca 2017 roku (...) SA przyznało kwotę 6334,50 złotych, w tym kwotę 5 412 złotych tytułem zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego.

Powód złożył reklamację drogą elektroniczną w dniu 21 września 2017 roku. Decyzją z 3 października 2017 roku Pozwany poinformował, że po ponownej analizie dokumentacji nie znajduje podstaw do zmiany dotychczasowego stanowiska.

/decyzja z 6.07.2017 r. k.14, reklamacja k.17,

odpowiedź na reklamację k.19-20/

Początkowo P. K. zamierzał naprawić uszkodzony samochód. Chciał naprawić go przy użyciu części oryginalnych. Po kolizji nie dysponował funduszami, które mógłby od razu przeznaczyć na naprawę samochodu. Rozpoczął naprawę po wypłacie odszkodowania. Jednak brakło mu pieniędzy na zamierzoną naprawę i ostatecznie sprzedał samochód nienaprawiony.

Technologiczny czas naprawy samochodu wyniósłby 10 dni, wliczając czas na zamówienie i dostarczenie części zamiennych.

/opinia biegłego k.57 – 59,

zeznania świadka P. K. k. 71v i 73 [znacznik czasowy 00:06:58-00:23:15]/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów zaoferowanych przez strony (wyszczególnionych powyżej), których prawdziwość i rzetelność nie była kwestionowana. Wobec zaistniałego sporu dotyczącego niezbędnego czasu trwania najmu pojazdu, konieczne było odwołanie się do wiadomości specjalnych i w związku z tym zasięgnięcie opinii biegłego. Taka opinia została sporządzona przez biegłego G. P.. Sąd oparł się na wnioskach wynikających z opinii, a dotyczących uzasadnionego technologicznego czasu trwania naprawy uszkodzonego auta. W tym zakresie opinia biegłego nie była kwestionowana przez strony. Natomiast w części została wykonana z przekroczeniem tezy dowodowej, wynikającej z postanowienia wydanego 9 listopada 2020 roku. Zadaniem biegłego było wskazanie czynności naprawczych, koniecznych do przywrócenia stanu samochodu sprzed szkody zaistniałej 11 kwietnia 2017 roku i uzasadnionego technologicznego czasu trwania tej naprawy. Nie była zadaniem biegłego ocena uzasadnionego czasu trwania najmu samochodu zastępczego, bo to jest przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu.

Sąd na podstawie art. 235 ² par. 1 pkt. 2 k.p.c. pominął dowód z zeznań stron z jego ograniczeniem do przesłuchania Powoda na okoliczności wskazane w pozwie. Okoliczności, na które miałby zostać przeprowadzony wnioskowany dowód zostały udowodnione za pomocą dokumentów: umowy najmu samochodu zastępczego, umowy przelewu wierzytelności oraz dokumentów znajdujących się w aktach szkody. Zatem powielanie postępowania dowodowego w tym zakresie było zbędne.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu w całości. Swoją podstawę prawną znajduje w treści art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2019 r., poz. 2214 t.j.), poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej (OC) może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Podkreślenia wymaga, że w realiach rozpoznawanej sprawy Pozwany nie kwestionował zasady swojej odpowiedzialności, ani legitymacji czynnej Powoda. Powód jest legitymowany czynnie do wzięcia udziału w procesie w związku z nabyciem przez niego od poszkodowanego wierzytelności z tytułu szkody na podstawie umowy przelewu wierzytelności. Zawierając umowę przelewu wierzytelności, Powód wstąpił w prawa dotychczasowego wierzyciela, przysługujące wobec strony pozwanej z tytułu szkody w pojeździe powstałej na skutek zdarzenia z 11.04.2017 r. i należnego, a nie wypłaconego jeszcze odszkodowania, na podstawie art. 509 § 1 i 2 k.c. Dlatego Powód może skutecznie realizować uprawnienia poprzedniego wierzyciela również w zakresie dochodzenia należności na drodze sądowej.

W sprawie bezsporny jest fakt zaistnienia zdarzenia, którego skutkiem było uszkodzenie samochodu stanowiącego własność P. K. oraz cesja wierzytelności na rzecz Powoda. Nie było również wątpliwości, że sprawcą szkody był samoistny posiadacz pojazdu, ubezpieczony w zakresie OC u Pozwanego. Spór w niniejszej sprawie koncentrował się wokół wysokości należnego odszkodowania, a dokładnie określenia uzasadnionego okresu najmu samochodu zastępczego.

Obowiązujące przepisy regulujące odpowiedzialność odszkodowawczą, w szczególności art. 361 § 1 k.c., nie dają podstawy do automatyzmu przy orzekaniu o zwrocie kosztów wynajmu pojazdu zastępczego. W judykaturze akcentuje się przede wszystkim indywidualny charakter każdej sprawy, przez co należy rozumieć, że indywidualnie powinna być oceniana nie tylko zasadność refundacji kosztów najmu pojazdu zastępczego, ale i ich wysokość. Dobitnie zostało to wyrażone w uchwale Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku (III CZP 5/11, opubl. w OSN z 2012 r., nr 3, poz. 28), w której podkreślono, że „odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej”. Jednocześnie w uzasadnieniu omawianej uchwały Sąd Najwyższy wprost wypowiedział się, że utrata możliwości korzystania z pojazdu nie powoduje samoistnie odrębnego uszczerbku majątkowego oraz, że nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane ze względu na obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów.

Uznając przytoczone powyżej stanowisko za słuszne stwierdzić należy, że roszczenie o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego nie przysługuje zawsze i każdemu, a o jego zasadności decydują okoliczności konkretnej sprawy. Potrzebę korzystania z pojazdu zastępczego, wysokość kosztów z tego tytułu, jak i niezbędny czas trwania najmu, zgodnie z art. 6 k.c., powinien udowodnić Powód.

Zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy pozwala na stwierdzenie, że uzasadnione było korzystanie przez poszkodowanego z samochodu zastępczego przez cały czas trwania najmu.

Nie ulega wątpliwości, że w chwili wypadku z dnia 11 kwietnia 2017 roku poszkodowany P. K. był właścicielem dwóch samochodów. Przeznaczenie każdego z nich było jednak odmienne. Poszkodowany użytkował pojazd marki O. (...), podczas gdy drugi samochód użytkowała jego ówczesna partnerka życiowa. Oboje używali samochodów w celu dojazdu do pracy oraz w zadaniach życia codziennego, np. w celu dokonania zakupów, udania się do lekarza. Należy wskazać, że korzystanie przez rodzinę z więcej niż jednego samochodu jest dziś standardem. Jeśli więcej niż jedna osoba w rodzinie kieruje samochodem, a każdy z członków rodziny ma potrzebę korzystania z samochodu, to posiadanie więcej niż jednego auta nie jest rzeczą zbytku, a zwykłych realiów życia. Tak również było w sytuacji poszkodowanego P. K.. Kolizja drogowa z 11 kwietnia 2017 roku i co za tym idzie uszkodzenie jednego z samochodów, pozbawiło poszkodowanego możliwości użytkowania samochodu, który był wyłącznie do jego dyspozycji. Zgodnie z zeznaniami świadka, nie mógł korzystać z drugiego samochodu („drugi samochód użytkowała moja partnerka – obecnie żona. Mieliśmy różne godziny pracy, a ona drugim samochodem dojeżdżała do pracy”). Z powyższego powodu wynajęcie samochodu zastępczego było jak najbardziej uzasadnione.

Zgodnie z ustalonym przez Sąd stanem faktycznym, zgłoszenie szkody nastąpiło 13 kwietnia 2017 roku, decyzją z dnia 9 maja 2017 roku Towarzystwo (...) przyznało odszkodowanie w wysokości 10588,31 zł. Wypłata środków z odszkodowania nastąpiła natomiast około 16 maja 2017 roku. Uwzględniając okoliczność, że technologiczny czas naprawy samochodu to około 10 dni, to naprawa uszkodzonego pojazdu powinna zakończyć się około 26 maja 2017 roku, a więc do czasu trwania najmu samochodu zastępczego.

W ocenie Sądu niezbędny czas najmu pojazdu zastępczego należy powiązać z procesem likwidacji szkody. Nie ulega wątpliwości, że poszkodowany nie ma obowiązku rozpoczynać naprawy pojazdu przed otrzymaniem odszkodowania, o ile nie ma stosownych środków, aby to uczynić we własnym zakresie. Nie jest przy tym wystarczające poinformowanie poszkodowanego przez zakład ubezpieczeń o wyliczeniu uzasadnionych kosztów naprawy uszkodzonego samochodu (poprzez np. doręczenie kosztorysu naprawy), ani nawet o przyznaniu odszkodowania. Efektem kolizji drogowej i uszkodzenia samochodu należącego do poszkodowanego w stopniu uniemożliwiającym jego dalszą eksploatację, jest pozbawienie poszkodowanego możliwości faktycznego wykorzystywania swojego samochodu. By mógł ponownie korzystać ze swojej rzeczy, musi ona zostać naprawiona, a do tego konieczne są wydatki. Zatem w momencie wypłaty odszkodowania poszkodowany realnie uzyskuje możliwości podjęcia działań zmierzających do naprawy pojazdu.

W rozpoznawanej sprawie poszkodowany otrzymał odszkodowanie w połowie maja 2017 roku, a najem samochodu zastępczego zakończył po upływie okresu, w którym powinno dojść do naprawy uszkodzonego samochodu. Nie można więc poszkodowanemu postawić zarzutu, że przedłużył czas korzystania z samochodu zastępczego ponad niezbędne minimum. Podkreślenia wymaga i to, że do kolizji doszło 11 kwietnia, a P. K. zgłosił szkodę 13 kwietnia, więc bez zbędnej zwłoki. Tym samym należy uznać, że uzasadniony był cały okres trwania najmu (46 dni).

W ocenie Sądu zasadnym również było roszczenie powoda o kwotę 98,40 zł tytułem zwrotu kosztów podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego. Umowa najmu samochodu przewidywała bowiem opłatę za wydanie lub zwrot samochodu poza godzinami pracy przedsiębiorstwa w wysokości 80 zł netto + 23% podatku VAT. Godziny pracy biura Powoda zostały określone w godzinach 8:00 – 16:00 od poniedziałku do piątku. Zgodnie z zeznaniami świadka P. K., otrzymał on pojazd zastępczy, kiedy skończył pracę („szkoda była przed moją pracą, a samochód zastępczy był podstawiony po godzinach mojej pracy”). Biorąc pod uwagę, że wypadek miał miejsce we wtorek, a poszkodowany wykonuje zawód motorniczego, to jest przekonujące, iż pojazd zastępczy został podstawiony poszkodowanemu poza w/w godzinami pracy przedsiębiorstwa Powoda.

Reasumując w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego korzystanie przez poszkodowanego z samochodu zastępczego przez okres 46 dni było uzasadnione. Z powyższych względów powództwo co do kwoty głównej 6002,40 zł podlegało uwzględnieniu w całości.

O odsetkach od żądanej kwoty tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego Sąd orzekł w oparciu o art. 481 k.c. w związku z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Jako termin początkowy Sąd określił datę wezwania do zapłaty kosztów wynajęcia pojazdu zastępczego w drodze e – mail tj. 6.06.2017 roku. Upływ 30 – dniowego terminu kończy się 6.07.2017 roku, a zatem należne odsetki należy liczyć od dnia 7.07.2017 roku, a nie jak wnosił powód od dnia 6.07.2017 roku.

Powództwo w zakresie żądania odsetek za okres od 6 lipca 2017 r. zostało oddalone, jako niezasadne.

Sąd orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 100 k.p.c. Włożył na Pozwanego obowiązek zwrotu Powodowi wszystkich poniesionych kosztów jako, że Powód uległ nieznacznie co do swojego żądania. Na koszty uiszczone w toku postępowania przez Powoda złożyły się: opłata od pozwu – 400 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł, zaliczka na poczet wynagrodzenia biegłego – 500 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 1800 zł. Koszty zastępstwa procesowego zostały określone zgodnie z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800).