Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 czerwca 2021 r.

Sąd Rejonowy w Kielcach III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2021 r. w Kielcach

na rozprawie

sprawy z powództwa R. M.

przeciwko J. M.

o alimenty

1.  Zasądza od J. M. PESEL (...) na rzecz R. M. PESEL (...) alimenty w kwocie 250 (dwieście pięćdziesiąt)zł miesięcznie płatne z góry do dnia 10-go każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat poczynając od dnia 01.07.2020r.;

2.  Oddala powództwo w pozostałej części;

3.  Odstąpić od obciążania pozwanego kosztami procesu;

4.  Wyrokowi w punkcie 1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności

sędzia Beata Mierzejewska-Piekarska

Sygn. akt III RC 493/20

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 1 września 2020 r. R. M. domagała się zasądzenia alimentów od byłego męża J. M. w kwocie po 500 zł miesięcznie, płatnych z góry do 10-go dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat, począwszy od dnia 1 lipca 2020 r. (k. 4-8).

W uzasadnieniu pozwu podniosła, że wraz z pozwanym pozostawała w związku małżeńskim, który został rozwiązany przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 8 marca 2018 r. w sprawie I C 3189/16, utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie w sprawie I ACa 675/18 - z wyłącznej winy J. M.. Podkreśliła, że pomimo sądowego orzeczenia o sposobie korzystania ze wspólnego domu przez strony, pozwany nie dopuszcza powódki do korzystania z tego lokalu, pomimo licznych interwencji Policji. Zachowanie pozwanego skutkowało zwiększeniem kosztów utrzymania byłej żony i popadnięciem przez nią w niedostatek. Zamieszkała bowiem w lokalu położonym w K. przy ul. (...) gdzie za opłaty mieszkalne w październiku 2019 r. zapłaciła 3.000 zł, a w czerwcu 2020 r. 2.000 zł, choć w dalszym ciągu reguluje raty kredytu zaciągniętego na budowę domu w kwocie po 500 zł miesięcznie. Co więcej z powodu niewłaściwego traktowania przez pozwanego, do chwili obecnej korzysta z pomocy psychologicznej, co generuje dodatkowe koszty. Podkreśliła, ze zarabia 3.200 zł miesięcznie, a pozwany aż ok. 8.000 zł miesięcznie. Przed rozwodem strony dysponowały więc kwotą ok. 12.000 zł miesięcznie, co pozwalało powódce na godne życie, dając dochód na osobę na poziomie ponad 5.000 zł. Po rozwodzie R. M. ledwo jest w stanie się utrzymać i korzysta z pomocy rzeczowej i finansowej rodziny. Obecnie mając do dyspozycji jedynie swoją pensję nie jest w stanie uregulować comiesięcznych zobowiązań i zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb, co przemawia za zasądzeniem alimentów na jej rzecz.

W odpowiedzi na pozew z dnia 16 lutego 2021 r. pozwany J. M. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych (k. 68-74).

W uzasadnieniu swojego stanowiska podniósł, że powódka nie jest uprawniona do świadczeń alimentacyjnych od pozwanego albowiem jej sytuacja finansowa wskutek rozwodu nie uległa pogorszeniu. Jej dochody są bowiem wyższe niż te wskazane w pozwie, a jej usprawiedliwione koszty utrzymania i niezbędne wydatki niższe. Podkreślił, że nie jest prawdą, iż nie wpuszczał powódki do ich wspólnego domu, a jej wyprowadzka była świadoma i związana z chęcią ułożenia sobie życia na nowo w związku konkubenckim. Zaznaczył również, że była żona część rat kredytu hipotecznego zaczęła spłacać dopiero od lutego 2020 r. i posiada zadłużenie wobec pozwanego z tego tytułu w kwocie 6.880 zł. Co więcej, pozwany z uwagi na zmianę pracy, związane z tym dojazdy, konieczność utrzymania dwóch gospodarstw domowych oraz zabezpieczenie potrzeb syna stron ponosi większe wydatki

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. M. i J. M. zawarli związek małżeński w dniu 26 stycznia 2002 r., z którego posiadają syna M. urodzonego (...) Małżeństwo z pozwanym było dla powódki drugim związkiem małżeńskim gdyż związek w którym pozostawała uprzednio ustał w skutek śmierci małżonka. Powódka posiada z niego córkę A., która mieszka obecnie za granicą. W czasie małżeństwa strony rozpoczęły budowę wspólnego domu w B. M. (...)o powierzchni 154 m ² i w związku z tym zaciągnęli kredyt hipoteczny. Od lipca 2015 r. ustały między stronami wszelkie więzi i mieszkali oni w obrębie wspólnego domu, jednak zajmowali osobne kondygnacje budynku. W czasie rozwodu powódka pracowała w banku i osiągała dochód na poziomie ok. 2.600 zł miesięcznie, a pozwany zatrudniony był na stanowisku kierowniczym i osiągał z tego tytułu dochód w wysokości ok. 4.000-5.000 zł brutto. Powódka od czasu sprawy rozwodowej korzysta z pomocy psychologicznej w ramach prywatnych wizyt. Rozpoznano u niej zaburzenia depresyjne. W 2020 r. odbyła wizyt w następujących dniach: 24 stycznia, 30 stycznia, 5 marca, 7 lipca.

Małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 8 marca 2018 r. w sprawie I C 3189/16, który został utrzymany w mocy przez wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 13 marca 2019 r. w sprawie I ACa 675/18 - z wyłącznej winy J. M.. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem powierzono obojgu rodzicom ustalając miejsce zamieszkania małoletniego wtedy syna w każdorazowym miejscu zamieszkania ojca ustalono również że małoletni M. będzie miał nieograniczony kontakt z matką kosztami utrzymania i wychowania syna obciążono oboje rodziców i z tego tytułu zasądzone od powódki alimenty w kwocie po 300 zł miesięcznie płatne do rąk J. M.. Następnie wyrokiem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 26 września 2019 r. w sprawie III RC 504/19 alimenty należne od R. M. na rzecz M. M. (2) podwyższono z dniem 9 września 2019 r. do kwoty po 800 zł miesięcznie.

W wyroku rozwodowym orzeczono również o sposobie korzystania ze wspólnego domu stron położonego w B. M. (...) w ten sposób, że powódka będzie zajmować pokój oraz łazienkę na dole, a pozwany zajmować będzie jedne pokój i łazienkę na górze, natomiast pozostałe pomieszczenia strony będą zajmować wspólnie. Z uwagi na zachowanie pozwanego, powódka wyprowadziła się ze wspólnie zajmowanego domu w marcu 2018 r. Chciałaby jednak tam wrócić, lecz były maż nie przekazał jej kluczy do domu. W związku z czym zainicjowana postępowanie sądowe, w ramach którego postanowieniem z dnia 16 kwietnia 2021 r. w sprawie III RNs 509/20 Sąd Rejonowy w Kielcach wezwał dłużnika J. M., aby w terminie 21 dni od dnia ogłoszenia niniejszego postanowienia wykonał czynność wynikającą z tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 08 marca 2018 roku sygn. akt I C 3189/16, pkt V, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 17 czerwca 2019 roku, polegającą na dopuszczeniu wierzycielki R. M. do korzystania ze wspólnego domu położonego w B. M. (...) przy ul. (...), tj. do wyłącznego zajmowania jednego pokoju oraz łazienki na dole oraz współposiadania pozostałych pomieszczeń, z wyłączeniem prawa do korzystania z jednego pokoju oraz łazienki na górze.

Przed Sądem Rejonowym w Kielcach pod sygn. akt I Ns 811/20 toczy się sprawa z wniosku R. M. z udziałem J. M. o podział majątku wspólnego i o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym.

R. M. ma 50 lat, posiada wykształcenie wyższe, z zawodu jest ekonomistką. Od 25 czerwca 2007 roku jest zatrudniona w Banku (...) S.A. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony na stanowisku starszego specjalisty w wymiarze pełnego etatu jej wynagrodzenie za okres od lutego do lipca 2020 roku wyniosło łącznie 26.418,12 zł, a ponadto otrzymała w tym czasie premie kwartalną w kwocie łącznej 2.688 zł brutto (średnie wynagrodzenie 4.850 zł brutto miesięcznie, co w przeliczeniu stanowi ok. 3.400 zł netto miesięcznie). Powódka mieszka obecnie od kwietnia 2018 r. w domu położonym w K. przy ul. (...) o powierzchni 90 m ², na działce o powierzchni 680 metrów, który został przepisany jej i byłemu mężowi przez jej rodziców na podstawie umowy dożywocia. R. M. zajmuje jedną kondygnację domu, o powierzchni ok. 40 m ², gdzie znajduje się kuchnia, łazienka oraz przechodnie pokoje. Rodzice powódki zajmują drugą kondygnację domu, matka powódki otrzymuje świadczenie emerytalne w kwocie 1063 zł miesięcznie, a ojciec w kwocie 1.670 zł. miesięcznie. Za energię R. M. płaci 100 zł miesięcznie, za wodę i ścieki – 150 zł miesięcznie, za wywóz śmieci – 20 zł miesięcznie, za gaz – 100 zł miesięcznie oraz za opał na węgiel – 3000 zł rocznie. Powódka jest właścicielką samochodu marki S. (...) z 2009 r. W sierpniu 2020 r. nabyła lodówkę, która łącznie z transportem kosztowała 1.434,57 zł. Ponadto zakupiła również pralkę oraz telewizor, które spłaca w ratach po 314 zł miesięcznie. Alimenty na rzecz syna przekazuje terminowo w kwocie po 800 zł miesięcznie. Za leki płaci ok. 200 zł miesięcznie. Na wyżywienie przeznacza ok. 500 zł miesięcznie, na paliwo ok. 190 zł miesięcznie, na środki kosmetyczne i chemiczne ok. 200 zł miesięcznie, a na karnet sportowy 140 zł miesięcznie. Pomimo tego, że nie zamieszkuje we wspólnym domu stron położonym w B. M. (...) spłaca obecnie cześć rat kredytu hipotecznego i przeznacza na to 100 franków szwajcarskich miesięcznie.

J. M. ma 48 lat, posiada wykształcenie wyższe, z zawodu jest inżynierem mechanikiem. Do ok. połowy 2020 r. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w firmie (...) Sp. z.o.o. w K., na stanowisku kierownika działu i osiągał z tego tytułu dochód w wysokości 5.600 zł netto miesięcznie, brutto 8000zł.. W czerwcu 2020 r. wyprowadził się z zajmowanego wraz z synem domu stron położonego w B. M. (...) i zamieszkał we W., gdzie podjął zatrudnienie jako kierownik D. Remontowego M. i (...) w (...) S.A. Oddział W. i zarabia z tego tytułu ok. 9.000 zł brutto miesięcznie. Ponadto posiada oszczędności w kwocie ok. 15.000 zł. Co weekend przyjeżdża do domu stron, aby sprawdzić co słychać u syna. Ponosi koszty utrzymania domu w B. M. (...) i z tego tytułu ponosi średnio następujące wydatki w skali miesiąca: energia elektryczna 100 zł, wywóz odpadów 25 zł, gaz z butli 40 zł, podatek od nieruchomości 48 zł, woda 70 zł, I. 48 zł, opał 335 zł. Ponadto spłaca wraz z byłą żoną raty kredytu hipotecznego zaciągniętego na budowę domu. Ponosi również koszty utrzymania syna, który w związku ze szkoleniem na trenera personalnego jest na specjalnej diecie. W marcu 2020 r. nabył dla syna samochód osobowy marki B. (...) z 2009 r. za kwotę 19.500 zł, którego jest również współwłaścicielem. Ponadto zakupił dla niego rower treningowy za 740 zł oraz telefon komórkowy za 1.250 zł. Sfinansował mu również egzamin na prawo jazdy, co kosztowało 2.000 zł.

W dniu 25 maja 2020 r. strony sprzedały samochód marki V. (...) z 2000 r., który stanowił ich współwłasność za kwotę 3.500 zł.

dowody: wyrok Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 8 marca 2018 r. w sprawie I C 3189/16 wraz z uzasadnieniem (k. 99-111), wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 13 marca 2019 r. w sprawie I ACa 675/18 (k. 112), wyrok Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 26 września 2019 r. w sprawie III RC 504/19 wraz z uzasadnieniem (akta Sądu Rejonowego w Kielcach w sprawie III RC 504/19 ), zaświadczenie o zarobkach R. M. (k. 12), historia rachunku bankowego (k. 15-37), faktura VAT (k. 38, 87-88), potwierdzenia wpłat gotówkowych (k. 39-41), dokumentacja medyczna R. M. (k. 42-48), polecenie przelewu (k. 75-81, 91-94), kserokopia umowy sprzedaży samochodu (k. 89), postanowienie Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 16 kwietnia 2021 r. w sprawie III RNs 509/20 wraz z uzasadnieniem (akta Sądu Rejonowego w Kielcach w sprawie III RNs 509/20), zeznania R. M. , Pit za 2020 r., zaświadczenie o zarobkach (k.141,151-152,153 ), zeznania J. M., Pit za 2020 r. ,zaświadczenie o zarobkach (k.141,145-148,144 )zeznania świadków: M. B. P. H.,M. H. P. M. (k.140-141).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 60 § 2 k.r.o. jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Kryteria oceny pogorszenia sytuacji materialnej małżonka niewinnego sformułował Sąd Najwyższy w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej i Administracyjnej z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, zgodnie z którą ,,dla oceny, czy przesłanka istotnego pogorszenia sytuacji materialnej występuje, przeprowadzić należy porównanie każdorazowej sytuacji materialnej małżonka niewinnego z tym położeniem, jakie istniałoby, gdyby rozwód nie został w ogóle orzeczony i gdyby małżonkowie kontynuowali pożycie (…)”. Przyjęte uregulowanie nie daje wprawdzie małżonkowi niewinnemu prawa do równej stopy życiowej z małżonkiem zobowiązanym, lecz małżonek niewinny ma prawo do bardziej dostatniego poziomu życia, aniżeli tylko zaspokajanie usprawiedliwionych potrzeb. Pojęcie stopy życiowej stanowi element, który przy określeniu usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego trzeba także brać pod uwagę. Należy również pamiętać, że skoro obowiązek alimentacyjny małżonka wyłącznie winnego ma polegać na przyczynianiu się do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego w odpowiednim zakresie to należy przyjąć, że obowiązek alimentacyjny zależy od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Uprzywilejowanie małżonka niewinnego polega na tym, że może on żądać alimentów od małżonka winnego, chociażby nie znajdował się w niedostatku. Dla oceny, czy zachodzą przesłanki z art. 60 § 2 k.r.o., konieczne jest natomiast stwierdzenie w szczególności istotnego pogorszenia sytuacji materialnej małżonka niewinnego. (...) jest zaś to pogorszenie, które potocznie łatwo dostrzec (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 1973 r. III CRN 72/73, Biuletyn Informacyjny Sądu Najwyższego 1973/8 poz. 145). Zdaniem SN: „usprawiedliwione potrzeby to takie, których zaspokojenie zapewni uprawnionemu normalne warunki bytowania, odpowiednie do jego stanu zdrowia i wieku" (wyrok SN z 7.09.2000 r., I CKN 872/00, LEX nr 530682).

W okolicznościach niniejszej sprawy, porównując wysokość dochodu i standard życia obojga małżonków po orzeczeniu rozwodu, należy dojść do wniosku, iż sytuacja bytowa powódki niewątpliwie uległa pogorszeniu. Należy zgodzić się z R. M., iż dysproporcja w wysokości uzyskiwanych przez nich dochodów jest znaczna, a jednocześnie warunki mieszkaniowe powódki uległy istotnemu obniżeniu, skoro w czasie trwania małżeństwa zamieszkiwała z mężem i synem w domu stanowiącym ich współwłasność o powierzchni 154 m ^{( 2)}, a obecnie wraz z rodzicami zajmuje dom stanowiący współwłasność małżonków, gdzie do dyspozycji ma pomieszczenia o powierzchni ok. 40 m ^{( 2)}. W tym miejscu należy zaznaczyć, że choć powódka pragnie powrócić do domu położonego w B. M. (...), gdzie zgodnie z wyrokiem rozwodowym do wyłącznego zajmowania przeznaczono jej jeden pokój oraz łazienkę na dole, to pozwany do chwili obecnej nie udostępnił jej kluczy do domu. Choć sam nie mieszka już na stałe w tym domu, a przyjeżdża tam jedynie na weekendy, uniemożliwia byłej żonie korzystanie z tego lokalu. Zachowanie pozwanego doprowadziło więc do sytuacji, w której powódka musi ponosić dodatkowe koszty utrzymania w domu, który dzieci wraz z rodzicami, a ponadto spłacać cześć raty kredytu hipotecznego za dom w B. M. (...), z którego nie może korzystać. Niewątpliwie wpływa to na zwiększenie jej wydatków miesięcznych.

Przechodząc do omówienia sytuacji zarobkowej stron należy wskazać, że choć pozwany od wielu lat posiadał stabilne zatrudnienie w firmie (...) Sp. z.o.o., gdzie zarabiał ok. 5.600 zł netto miesięcznie, to od czerwca 2020 r. podjął nową pracę we W.. W firmie (...) S.A. Oddział W. uzyskuje obecnie dochód w kwocie ok. 9.000 zł brutto miesięcznie (w przeliczeniu ok. 6.430 zł netto miesięcznie), a ponadto posiada oszczędności w kwocie ok. 15.000 zł. Pozwana od czerwca 2007 r. pracuje natomiast w Banku (...) S.A. jako starszy specjalista i jej dochód wynosi średnio 4.850 zł brutto miesięcznie (ok. 3.500 zł netto miesięcznie). W tym miejscu należy wskazać, że nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem pozwanego przedstawionym w odpowiedzi na pozew, że może znaleźć lepiej płatną pracę skoro od wielu lat posiada stałe i stabilne zatrudnienie.

Dysproporcję w dochodach stron widać po porównaniu powyższych zarobków. Zakładając hipotetyczną sytuację, że rozwód nie byłby orzeczony, a małżonkowie kontynuowaliby pożycie jako rodzina obecnie uzyskiwaliby łącznie środki finansowe w kwocie ok. 9.930 zł . Uwzględniając zasadę równiej stopy życiowej małżonków obowiązującą w czasie trwania małżeństwa, na zaspokojenie potrzeb powódki przypadałaby ok. połowa łącznych dochodów stron, czyli ok. 4.965 zł miesięcznie, z czego musiałaby pokryć koszty utrzymania syna, co czyni obecnie w kwocie 800 zł miesięcznie. R. M. po rozwodzie ma natomiast do dyspozycji kwotę ok. 3.500 zł miesięcznie, czyli o ok. 1.465 zł mniejszą niż w przypadku gdyby małżeństwo nie zostało rozwiązane, co niewątpliwie świadczy o istotnym pogorszeniu jej sytuacji materialnej.

Oceniając obecną sytuację obojga małżonków należy stwierdzić, iż standard życia J. M. jest zdecydowanie wyższy niż powódki. Pozwany podejmując bowiem decyzję o przeprowadzce do W. liczył się z tym, że będzie utrzymywał dwa domy, gdyż w lokalu położonym w B. M. (...) w dalszym ciągu zamieszkuje syn stron. Ponadto ponosi z tego tytułu dodatkowe koszty transportu.

Niewątpliwie pomimo tej znacznej dysproporcji w ich sytuacji materialnej małżonek niewinny rozkładu pożycia nie może oczekiwać po rozwodzie zapewnienia mu porównywalnego standardu życia przez drugiego z nich, ale skoro obecnie powódka znajduje się w dużo gorszej sytuacji niż w czasie trwania małżeństwa, to obecnie pozwany powinien przynajmniej w niewielkim stopniu zrekompensować byłej małżonce to pogorszenie sytuacji życiowej, nawet jeśli ta nie znajduje się w niedostatku, posiadając stałe źródło dochodu.

Reasumując należy stwierdzić, iż orzeczenie rozwodu doprowadziło do istotnego pogorszenia sytuacji powódki na podstawie art. 60 § 2 k.r.o., Sąd zasądziła od J. M. na rzecz R. M. alimenty w kwocie po 250 zł miesięcznie. W ocenie Sądu kwota ta mieści się w możliwościach płatniczych pozwanego. Jednocześnie Sąd oddalił powództwo w pozostałej części jako nadmierne wygórowane.

Na podstawie art.102 k.p.c Sąd odstąpił od obciążania pozwanego kosztami procesu biorąc pod uwagę jego sytuację materialną i nałożony obowiązek alimentacyjny.

Rygor natychmiastowej wykonalności Sąd nadał orzeczeniu w części uwzględniającej powództwo na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c.

Sędzia Beata Mierzejewska-Piekarska