Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lipca 2020 roku

Sąd Rejonowy w Nowym Sączu V Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSR Bartosz Łopalewski
Protokolant:	sekr. sąd. Elżbieta Fałowska

po rozpoznaniu w dniu 1 lipca 2020 roku w Nowym Sączu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A.

w L.

przeciwko P. R.

o zapłatę

I. oddala powództwo;

II. zasądza od strony powodowej (...) S.A. w L. na rzecz pozwanej P. R. kwotę 5.417,00 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt V GC 118/20

UZASADNIENIE WYROKU

Stan faktyczny

Strona powodowa organizowała przetarg na dostawę z montażem wagi samochodowej z pomostem stalowym.

(niesporne)

W specyfikacji istotnych warunków zamówienia wskazała, że wykonawca na swój koszt, ryzyko i odpowiedzialność dostarczy oraz zamontuje przedmiot zamówienia w miejscu przeznaczonym do jego wbudowania.

Dowód: specyfikacja (k. 14-23)

13 stycznia 2017 roku strony zawarły umowę, której przedmiotem była dostawa wraz z montażem elektronicznej wagi samochodowej z pomostem stalowym.

Dowód: umowa (k. 6-10)

Pozwana wykonała umowę.

(niesporne)

1 marca 2017 roku pozwana wydała przedmiot umowy stronie powodowej. Waga była wówczas sprawna.

Dowód: protokoły odbioru (k. 110-111)

W dniach 18 maja 2017 roku oraz 25 maja 2017 roku pozwana przeprowadzała czynności serwisowe.

Dowód: protokoły (k. 35-36)

22 września 2017 roku dokonano kolejnej naprawy wagi.

(niesporne)

17 lipca 2018 roku kontrolę wagi przeprowadził Okręgowy Urząd Miar w W..

Dowód: protokół (k. 37-44)

Pismem z 18 lipca 2018 roku strona powodowa zgłosiła stronie pozwanej, że zespół kontrolujący stwierdził, że waga nie spełnia wymagań.

Dowód: pismo (k. 45)

Pismem z 25 lipca 2018 roku pozwana – przez swojego pełnomocnika – zażądała przedstawienia dowodów wykonania zaleceń zawartych w protokołach serwisowych, to jest wykonania nowego podłoża pod wagę.

Dowód: pismo (k. 48)

Pismem z 16 sierpnia 2018 roku strona powodowa oświadczyła, iż odstępuje od umowy i wezwała do zwrotu ceny.

(niesporne)

Pismem z 31 października 2018 roku pozwana – przez swojego pełnomocnika – oświadczyła, iż uznaje wezwanie za bezpodstawne.

Dowód: pismo (k. 49-50)

Decyzją z 7 listopada 2018 roku Dyrektor OUM w W. zakazała udostępniania wagi.

Dowód: decyzja (k. 51)

Pismem z 7 stycznia 2019 roku strona powodowa – przez pełnomocnika – wezwała do zapłaty kwoty 63.960,09 złotych.

Wezwanie to pozwana otrzymała 14 stycznia 2019 roku.

Dowód: wezwanie (k. 52)

potwierdzenie odbioru (k. 53)

Ocena dowodów

I.

Zawarcie umowy oraz jej wykonanie było pomiędzy stronami niesporne.

II.

W uzasadnieniu pozwu zawarto niesprecyzowany wniosek o „przesłuchanie świadków” (k. 4 akt sprawy). Został on cofnięty podczas rozprawy.

III.

Pozwana w sprzeciwie zarzuciła, iż wadliwość rzeczy nie wynika z przyczyn, za które ponosi odpowiedzialność (k. 67 akt sprawy). Strona powodowa nie podjęła w tym zakresie polemiki, o czym szerzej w części poświęconej ocenie prawnej (pkt V i następny oceny prawnej).

Ocena prawna

I.

Tłem sporu była umowa, którą strona powodowa określała jako umowę o „dostawę wraz z montażem elektronicznej wagi samochodowej”. Umowę tę Sąd zakwalifikował jako kodeksową umowę o dzieło (art. 627 k.c.). Obejmowała ona nie tylko przeniesienie własności określonego waloru majątkowego ale też wykonanie nieistniejącego uprzednio wytworu pracy ludzkiej, który strony szczegółowo w umowie oznaczyły.

II.

Strona powodowa wyraźnie powoływała się w uzasadnieniu pozwu na swoje uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy (k. 5 akt sprawy). Nie próbowała natomiast realizować uprawnień z gwarancji i nie powoływała się na postanowienia umowne dotyczące gwarancji (§ 5 umowy).

Przepisy o rękojmi za wady fizyczne rzeczy – ulokowane przez ustawodawcę w części kodeksu poświęconej umowie sprzedaży – stosuje się odpowiednio do umowy o dzieło (art. .638 § 1 k.c.)

III.

Odpowiedzialność w reżimie rękojmi za wady fizyczne – w odróżnieniu od odpowiedzialności na zasadach ogólnych – jest niezależna od kwestii zawinienia. Jej cechami jest jednocześnie to, że odnosi się wyłącznie do przypadków spełnienia świadczenia (nie dotyczy natomiast sytuacji braku świadczenia), ograniczona jest do wad rzeczy (art. 556 k.c.) i to istniejących już w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego lub wynikających z przyczyn tkwiących w rzeczy sprzedanej w tej samej chwili (art. 559 k.c.).

Chwila przejścia niebezpieczeństwa na kupującego jest regulowana ustawowo jako chwila wydania rzeczy (art. 548 § 1 k.c.), przy czym regulacja ta ma charakter dyspozytywny (art. 548 § 2 k.c.). Żadna ze stron nie twierdziła, by uczyniono użytek z kompetencji do określenia chwili przejścia niebezpieczeństwa, stąd Sąd przyjął, iż momentem przejścia niebezpieczeństwa na stronę powodową był moment wydania wagi po jej montażu.

IV.

Strona powodowa nie wyraziła żadnych twierdzeń odnośnie tego, kiedy doszło do montażu wagi i jej wydania. Pozwana natomiast ograniczyła się w sprzeciwie do twierdzenia, iż 1 marca 2017 roku „wykonała ocenę zgodności urządzenia” (k. 67 akt sprawy). Dopiero podczas rozprawy pełnomocnik pozwanej oświadczył, iż wydanie nastąpiło 1 marca 2017 roku, czego dowodem są protokoły z tego dnia (k. 110-111). Dowody te zawnioskował także dla wykazania, iż chwili wydania stwierdzono poprawne działanie wagi (minuta 6:16 protokołu).

Sąd ustalił więc, że do wydania przedmiotu umowy doszło 1 marca 2017 roku i w chwili wydania waga była sprawna (niewadliwa).

V.

Strona powodowa określiła wadliwość wagi enigmatycznie wskazując, że „po montażu zaczęły się problemy” (k. 4 akt sprawy) a w dniach 17-20 lipca 2018 roku stwierdzono, że waga „nie spełnia właściwości metrologicznych” (k. 4 akt sprawy). Strona powodowa nie twierdziła więc, że waga już w chwili jej wydania była wadliwa ale że stała się wadliwa później (w szczególności „niespełnianie właściwości metrologicznych” stwierdzono po ponad roku i czterech miesiącach od montażu).

Pozwana nie kwestionowała tego, iż obecnie waga nie spełnia wymagań metrologicznych. Wyraźnie przyznała ten fakt. Twierdziła jednocześnie, że stan ten nie wynika z przyczyn, za które ponosi odpowiedzialność (k. 67 akt sprawy). Wobec powyższego procesowy ciężar dla wskazania, z jakiej przyczyny waga jest obecnie wadliwa oraz że przyczyna ta istniała już w chwili wydania, spoczywał na stronie powodowej.

VI.

W tym miejscu trzeba zwrócić uwagę, że wybór reżimu rękojmi, jako reżimu ochrony interesów majątkowych kupującego (zamawiającego), nakłada na niego określone ciężary procesowe. Do podstawowych ciężarów procesowych należy ciężar przytoczenia twierdzeń (oraz ewentualnie prezentacji dowodów) na temat tego, na czym polega wada oraz że istniała ona (lub jej przyczyna) już w chwili przejścia niebezpieczeństwa.

Przepis art. 559 k.c. w pierwotnym brzmieniu stanowił, iż sprzedawca nie jest odpowiedzialny z tytułu rękojmi za wady fizyczne, które powstały po przejściu niebezpieczeństwa na kupującego, chyba że wady wynikły z przyczyny tkwiącej już poprzednio w rzeczy sprzedanej. Wobec zgłaszanych niekiedy wątpliwości interpretacyjnych przepis ten znowelizowano. Od 25 grudnia 2014 roku stanowi on, że sprzedawca jest odpowiedzialny z tytułu rękojmi za wady fizyczne, które istniały w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego lub wynikły z przyczyny tkwiącej w rzeczy sprzedanej w tej samej chwili.

Sformułowanie przepisu zmieniło się z negatywnego (sprzedawca nie jest odpowiedzialny) na pozytywne (sprzedawca jest odpowiedzialny), co niedwuznacznie komunikuje, że ciężar wykazania, iż wada lub jej przyczyna istniała w chwili wydania, spoczywa na kupującym (tak np. Fr. Zoll, Rękojmia Odpowiedzialność sprzedawcy, W-wa 2018, str. 156). Ten sam wniosek daje się wyprowadzić z porównania przepisu art. 559 k.c. oraz przepisu art. 556 ² k.c., który przerzuca ciężar dowodu wyłącznie w sytuacji gdy kupujący jest konsumentem. Przerzucenie takie byłoby zbyteczne gdyby – co do zasady – ciężar ten spoczywał na sprzedającym (wykonawcy).

VII.

Strona powodowa nie wyraziła żadnych twierdzeń co do przyczyny wady. Tym bardziej nie twierdziła, że przyczyna ta (nieokreślona) tkwiła w rzeczy już w chwili jej wydania.

Wobec powyższego Sąd nie mógł udzielić stronie powodowej ochrony prawnej w reżimie rękojmi, to jest uznać oświadczenia o odstąpieniu od umowy za skuteczne.

Uzasadniało to oddalenie powództwa.

VIII.

Strona pozwana twierdziła, że przyczyną wady jest pracujące podłoże, na którym urządzenie zostało posadowione (k. 67 akt sprawy). Twierdzenie to – wykraczającego poza ciężar procesowy spoczywający na pozwanej – nie było rozstrzygające dla sprawy. Nie sposób jednak pominąć, że strona powodowa nie odniosła się do niego ani na piśmie (pisma procesowego nie składała) ani na rozprawie. Jej stanowisko ograniczone było do zawartej w uzasadnieniu pozwu frazy, iż „przygotowanie terenu leżało po stronie pozwanej” (k. 4 akt sprawy). Ocena taka nie jest równoznaczna z twierdzeniem, iż to właśnie zaniechanie przygotowania terenu stanowiło przyczynę wady. Co więcej, z dokumentacji przetargowej wynika, że do obowiązków pozwanej nie należało przygotowanie terenu a jedynie przedstawienie projektu dokumentacji technicznej przygotowania terenu (§ 3 pkt 9 umowy) a sama waga miała był zamontowana na gruncie utwardzonym i nie wymagać wylewania fundamentów (pkt III ppkt 2 specyfikacji warunków zamówienia), co wyjaśniono jako teren pokryty płytami betonowymi (pkt 9 zapytań i odpowiedzi).

IX.

W ostatniej kolejności wskazać trzeba, że zgodnie z art. 638 k.c. odpowiedzialność przyjmującego zamówienie w reżimie rękojmi jest wyłączona, jeżeli wada dzieła powstała z przyczyny tkwiącej w materiale dostarczonym przez zamawiającego.

W niniejszej sprawie kwestia przyczyny wady i jej czasowego ulokowania nie została ustalona (wobec pasywności strony powodowej, na której spoczywał w tym zakresie ciężar dowodu).

Jeśli jednak hipotetycznie przyjąć, iż przyczyną była niestabilność terenu, to per analogiam znajdowałby zastosowanie przepis art. 638 k.c. wyłączając odpowiedzialność w reżimie rękojmi (co nie oznacza generalnego wyłączenia odpowiedzialności).

Koszty procesu

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z art. 98 k.p.c.