Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 listopada 2021r.

Sąd Rejonowy w Kętrzynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 listopada 2021 r. w K.

sprawy z powództwa (...) Banku S. A. z siedzibą w W.

przeciwko Z. K.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej Z. K. na rzecz powoda (...) Banku S. A. z siedzibą w W. kwotę 14.035,95 zł (czternaście tysięcy trzydzieści pięć złotych i dziewięćdziesiąt pięć groszy) w tym :

- 10,979,09 zł (dziesięć tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt dziewięć złotych i dziewięć złotych) z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP rocznie , nie wyższymi niż odsetki maksymalne za okres od dnia 20.12.2019 r. do dnia zapłaty,

- 2.621,08 zł (dwa tysiące sześćset dwadzieścia jeden złotych i osiem groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 30.12.2019 r. do dnia zapłaty,

- 410,78 zł (czterysta dziesięć złotych i siedemdziesiąt osiem groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 30.12.2019 r. do dnia zapłaty,

zastrzegając pozwanej prawo do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie jej odpowiedzialności wynikające z przyjęcia spadku po zmarłej I. J. (1) z dobrodziejstwem inwentarza,

II.  zasądza od pozwanej Z. K. na rzecz powoda (...) Banku S. A. z siedzibą w W. kwotę 2 293,84 zł (dwa tysiące dwieście dziewięćdziesiąt trzy złote i osiemdziesiąt cztery grosze) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za okres od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  przyznaje radcy prawnemu J. K. kwotę 1.500 zł (jeden tysiąc pięćset złotych) tytułem wynagrodzenia kuratora pozwanej, której miejsce pobytu nie było znane.

Sygn. akt I C 266/20

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank S.A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanej Z. K. kwoty 14.035,95 zł, z czego 10.979,09 zł z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP ale nie więcej niż wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie od 20.12.2019 r., 2.621,08 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, 410,78 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz obciążenie pozwanej kosztami procesu. W uzasadnieniu podniósł, że w dniu 19.11.2011 r. zawarł z I. J. (1) umowę kredytu nr (...). I. J. (1) zmarła w dniu 15.09.2013 r. Wobec stwierdzenia przez Sąd Rejonowy w Kętrzynie, że spadek po zmarłej I. J. (1) nabyła jej prawnuczka Z. K., powód wystąpił z pozwem przeciwko spadkobierczyni.

Kurator ustanowiony dla małoletniej Z. K., której miejsce pobytu nie było znane, w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa, podnosząc zarzut przedawnienia. Wskazał, że stosownie do treści przepisu art. 120 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia. w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Dlatego wskazał, że za datę rozpoczęcia biegu przedawnienia przeciwko spadkobiercy należy przyjąć pierwszą możliwą datę, w której wierzyciel mógł się zwrócić do spadkobiercy o uregulowanie odziedziczonego długu, czyli dzień następny po dniu otwarcia spadku tj. 16.09.2013 r. W ocenie kuratora powód nie wykazał, a nawet nie podniósł twierdzeń, iż po dacie śmierci pierwotnego kredytobiorcy niezwłocznie podjął względem spadkobiercy jakiekolwiek działania mogące prowadzić do przerwania biegu przedawnienia. Podniósł, że powód wystąpił z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłej ale miało to miejsce dopiero w 2018 roku, a więc pięć lat po jej śmierci. Wobec czego bieg terminu przedawnienia upłynął wraz z dniem 16.09.2016 r., a powództwo w niniejszej sprawie zostało wytoczone po upływie terminu przedawnienia. Miało to związek z wejściem w życie w dniu 9.07.2018 r. ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy — Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw zmieniającej terminy przedawnienia roszczeń, która wprowadziła zapis, że koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata, to jednak z przepisów przejściowych (art.5 ust.2 ww ustawy) zdaniem kuratora można wyciągnąć wniosek, że jeżeli bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Jako datę wymagalności roszczenia powód wskazał koniec terminu obowiązywania umowy zawartej z poprzednikiem prawnym pozwanej, tj. dzień 25.10.2016 r. Gdyby nie uległa zmianie treść art. 118 kc w zakresie końca terminu przedawnienia na koniec roku kalendarzowego, roszczenie powoda uległoby przedawnieniu z dniem 25.10.2019 r., a zatem pozew wniesiony w dniu 30.12.2019 r. nie doprowadziłby do przerwania biegu przedawnienia.

Przedstawiciele ustawowi małoletniej Z. K. w odpowiedzi na pozew wnieśli o oddalenie powództwa. W uzasadnieniu podnieśli, że zgodnie z art. 118 kc roszczenie uległo przedawnieniu i dotyczy nieżyjącej babci pozwanej.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 19.12.2011 r. (...) Bank S.A. z siedzibą w W. zawarł z I. J. (1) umowę konsolidacyjnego kredytu gotówkowego nr (...). Na mocy tej umowy Bank udzielił I. J. (1) kredytu w kwocie 14.436,53 zł ze spłatą do dnia 24.10.2016 r.

(dowód: umowa – k.17-19)

I. J. (1) zmarła w dniu 15 września 2013 r.

(dowód: akt zgonu k. 16 akt(...), bezsporne)

Wobec śmierci I. J. (1) do spłaty na rzecz (...) Bank S.A. z siedzibą w W. z tytułu umowy kredytu konsolidacyjnego pozostało:

- 10.979,09 zł z tytułu należności głównej,

- 2.621,08 zł z tytułu odsetek umownych za okres korzystania z kapitału w wysokości 10% od dnia 23.08.2013 r. do dnia 24.10.2016 r.,

- 410,78 zł z tytułu odsetek za opóźnienie naliczonych od kwoty niespłaconego kapitału w wysokości 10% od dnia 23.08.2013 r.

- 25,00 zł z tytułu opłat i innych prowizji.

(dowód: wyciąg ksiąg (...) Bank S.A. – k. 16, bezsporne)

Na wniosek (...) Bank S.A. z siedzibą w W. złożony w dniu 18 stycznia 2018 r. Sąd Rejonowy w Kętrzynie, postanowieniem z dnia 5 listopada 2018 r., w sprawie (...) stwierdził, że spadek po I. J. (2) z domu M., zmarłej dnia 15 września 2013 r. w K., na podstawie ustawy nabyła prawnuczka Z. K. w całości.

(dowód: postanowienie – k. 20, akta sprawy (...))

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Ustaleń stanu faktycznego Sąd dokonał w oparciu o przedłożone przez powoda dokumenty, których prawdziwość nie była przez strony w żaden sposób kwestionowana, a nadto nie budziła wątpliwości Sądu a także dokumenty z akt sprawi (...). Stan faktyczny sprawy był w zasadzie między stronami bezsporny. Nie był kwestionowany fakt zawarcia przez powoda z I. J. (1) umowy kredytu, wysokość wskazanego przez powoda stanu zadłużenia, ani że pozwana jest spadkobierczynią I. J. (1).

W pierwszej kolejności należy odnieść się do zarzutu przedawnienia roszczenia. Pozwana powołała się na treść przepisu art. 120 k.c., zgodnie z którym bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Powołała się także, na wejście w życie ustawy z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy — Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw zmieniającej terminy przedawnienia roszczeń, która wprowadziła zapis, że koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata, to jednak z przepisów przejściowych (art.5 ust.2 ww ustawy) można wyciągnąć wniosek, że jeżeli bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Jako datę wymagalności roszczenia powód wskazał koniec terminu obowiązywania umowy zawartej z poprzednikiem prawnym pozwanej, tj. dzień 25.10.2016 r.

Wskazać należy , iż wymagalność określa najwcześniejsza chwila, w której wierzyciel jest uprawniony do żądania spełnienia świadczenia, a dłużnik ma obowiązek je spełnić - art. 120 § 1 k.c. Termin płatności świadczenia wyznacza końcowy moment, do którego dłużnik nie popada w opóźnienie. Rozłożenie świadczenia na raty nie czyni tych świadczeń okresowymi i nie wpływa na powstanie czy zmianę terminu wymagalności roszczenia. Należy bowiem rozróżniać termin wymagalności i termin płatności, chociaż w odniesieniu do wielu roszczeń terminy te pokrywają się, co nie zmienia faktu, że bieg terminu przedawnienia roszczenia wiąże się z jego wymagalnością (jak to wprost wynika z art. 120 § 1 k.c.), a nie terminem płatności. ( por. wyrok SN z dnia 11 marca 2020 r. w sprawie o sygn. akt I CSK 585/18, opubl. LEX 3012343)

Wobec tego datą wymagalności kredytu będzie dzień, w którym całe roszczenie stało się wymagalne, co w niniejszej sprawie przypada na dzień 25.10.2016 r.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw z dnia 13 kwietnia 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 1104) do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Zastosowanie w rozpoznawanej sprawie znajdzie art. 118 KC w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 13 kwietnia 2018 r. W związku z tym koniec terminu przedawnienia przypadł na ostatni dzień roku kalendarzowego - w realiach niniejszej sprawy na koniec 31 grudnia 2019, a powództwo wniesiono w elektronicznym postępowaniu upominawczym przed ta datą.

Powoda łączyła z I. J. (1) umowa kredytu nr (...). Wobec braku spłaty udzielonego kredytu oraz śmierci kredytobiorcy powód skierował roszczenie przeciwko jego spadkobiercy. Strona powodowa, przedstawiając dokument umowy kredytu udowodniła, że I. J. (1) zaciągnęła takie zobowiązanie. Przedstawione przez stronę powodową dokumenty wskazują na istnienie zadłużenia w wysokości wskazanej w pozwie i potwierdzają legitymację procesową czynną po stronie powodowej.

Bezspornym w sprawie było, że I. J. (1) zmarła w dniu 15 września 2013 roku. Zgodnie z art. 922 § 1 k.c. prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów kodeksu cywilnego. Stosownie do art. 924 k.c. spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Natomiast zgodnie z art. 925 k.c. spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Powołanie do spadku może nastąpić na podstawie ustawy lub testamentu. Dziedziczenie ustawowe następuje wówczas, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy bądź gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą (art. 926 § 1 i 2 k.c.).

Spadkobierca może przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić (art. 1012 k.c.). Według przepisu art. 1020 k.c. spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.

Spadek stanowi więc ogół praw i obowiązków majątkowych zmarłego o charakterze cywilnoprawnym. Obowiązki majątkowe zmarłego, w tym długi spadkowe, przechodzą na spadkobierców i rodzą po ich stronie obowiązek ich uregulowania.

Wobec stwierdzenia przez Sąd Rejonowy w Kętrzynie, postanowieniem z dnia 5 listopada 2018 r. w sprawie (...), że Z. K. nabyła spadek po I. J. (1), nastąpiło przeniesienie na nią obowiązku uregulowania roszczenia powstałego w wyniku zaciągnięcia przez spadkodawczynię kredytu w G. (...) Banku.

Stosownie do art. 1015 § 2k.c. w brzemieniu obowiązującym w dniu otwarcia spadku brak oświadczenia spadkobiercy w terminie określonym w §1 jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Jednakże gdy spadkobiercą jest osoba nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Wobec tego, że pozwana jest osoba małoletnią, nie mającą pełnej zdolności do czynności prawnych zgodnie z obowiązującymi w dniu śmierci jej prababki przepisami, należy uznać , że pozwana nabyła spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Nie stoi ma przeszkodzie takiemu stwierdzeniu , brak wskazania przez Sąd w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku w sprawie (...) dziedziczenia przez małoletnia pozwaną z dobrodziejstwem inwentarza. Wskazać należy , iż żaden przepis nie nakłada na sąd obowiązku zawarcia w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku określenia, w jaki sposób spadek został przyjęty przez spadkobierców. Zawarcie takiego określenia nie jest także uzasadnione celem postępowania o stwierdzenie nabyta spadku. Celem tego postępowania jest bowiem jedynie ustalenie kręgu spadkobierców po określonym spadkodawcy oraz wielkości przypadających im udziałów( por. postanowienie SN z dnia 19 kwietnia 2002 r., w sprawie o sygn. akt III CKN 543/01, opubl. LEX nr 55493).

Dalej wskazać należy, iż zgodnie z treścią art. 319 kpc, jeżeli pozwany ponosi odpowiedzialność z określonych przedmiotów majątkowych albo do wysokości ich wartości, sąd może, nie wymieniając tych przedmiotów ani ich wartości, uwzględnić powództwo zastrzegając pozwanemu prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności. Wynikająca z przepisu art. 319 k.p.c. obligatoryjność zamieszczenia w wyroku zastrzeżenia, że pozwanemu przysługuje prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności, jest uzasadniona obowiązującą z mocy art. 837 k.p.c. kodeksową zasadą ograniczenia egzekucji, według której dłużnik może powoływać się na ograniczenie odpowiedzialności tylko wówczas, gdy ograniczenie to zostało zastrzeżone w tytule wykonawczym ( por. wyrok SN z dnia 7 maja 1971 r. w sprawie o sygn. akt I PR 426/70).

Wobec tego, że pozwana jest osobą małoletnią i nabyła spadek na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza należało w wyroku wydanym w niniejszej sprawie uwzględniającym powództwo w całości jako udowodnione zawrzeć zastrzeżenie o możliwości powoływania się na ograniczenie odpowiedzialności do wysokości odziedziczonego spadku.

Mając powyższe na względzie Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 §1, 1 ¹ i 3 kpc, uznając, iż pozwana jako strona przegrywająca jest zobowiązana zwrócić powodowi poniesione przez niego koszty procesu, na które składają się opłata od pozwu w kwocie 750 zł , opłata skarbowa od pełnomocnictw w kwocie 34 zł ( k. 15) koszty poświadczenia notarialnego pełnomocnictwa ( k.13, 92), zaliczka na kuratora w kwocie 1500 zł ( k. 45).

O wynagrodzeniu radcy prawnego J. K., kuratora ustanowionego dla pozwanej, której miejsce pobytu nie było znane Sąd rozstrzygnął zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej w zw. z § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych . Przyznana kwota obejmuje także zwrot wydatków poniesionych przez kuratora w wysokości 6,30 zł na poczet wysyłanej korespondencji.