Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IX Ka 653/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

0

CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w T. sygn. (...) z dnia 17 czerwca 2019 r.

Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

Granice zaskarżenia

Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

Ustalenie faktów

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

Ocena dowodów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzuty zmierzające do wykazania, że w wyniku niewłaściwej oceny zgromadzonych dowodów sąd meriti błędnie przyjął, że zachodziły podstawy do wydania wobec oskarżonego rozstrzygnięcia uniewinniającego

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Skarżący niezasadnie wywodził, że sąd meriti dowolnie uznał, że zachodziły wystarczające podstawy do przyjęcia, że zachowanie oskarżonego nie wypełniło znamion zarzucanego mu przestępstwa z art. 209 § 1a kk.

Z pisemnych motywów rozstrzygnięcia jednoznacznie wynikało, że sądowi meriti, który dostrzegł, że w świetle zeznań D. B. i wyjaśnień samego oskarżonego niewątpliwym było, że oskarżony nie wywiązywał się z ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie córek i wskutek tego narażone były one na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, asumpt do zajęcia tego stanowiska dało stwierdzenie, że nie miał on obiektywnej możliwości realizacji obowiązku alimentacyjnego. Mając na uwadze, że karalne jest doprowadzenie do powstania 3-miesięcznej zaległości alimentacyjnej, które wiąże się z tym, że osoby uprawnione wskutek braku płatności narażone zostały na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, jedynie w sytuacji, gdy jest ono wynikiem tego, że sprawca uchyla się od realizacji obowiązku alimentacyjnego, a więc nie wywiązuje się z niego ze złej woli, sąd zasadnie uznał, że to, iż zarówno brak alimentacji, jak i wystąpienie skutku w postaci narażenia córek na brak zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych było bezsporne, nie było wystarczające do skazania oskarżonego i badał również to, czy miał on możliwość wywiązania się z ciążącego na nim obowiązku.

Wniosek, że wykluczone było przyjęcie, że oskarżony takową możliwość miał - wbrew temu, co wskazywał skarżący - nie nosił znamion dowolności.

Skarżący nie miał racji twierdząc, że bez przesłuchania rodziców oskarżonego nie było możliwe stwierdzenie, że środki materialne, jakimi dysponował on w okresie objętym zarzutem, nie były wystarczające nawet na pokrycie jego własnych potrzeb życiowych.

Sąd meriti, który - wbrew temu, co wywodził prokurator - wcale nie dał bezkrytycznie wiary wyjaśnieniom twierdzącego, że tak było oskarżonego, tylko wnikliwie je przeanalizował na tle zgromadzonych dokumentów, zasadnie uznał, że zasługiwały one na przyznanie im waloru wiarygodności.

To, że oskarżony złożył owe wyjaśnienia na etapie postępowania przygotowawczego nie stanowiło okoliczności, która mogłaby umniejszać ich wartość dowodową. Wbrew temu, co zdawał się sugerować skarżący, kodeks postępowania karnego nie daje podstaw do przyjęcia, iż wyjaśnienia złożone w postępowaniu przygotowawczym mają mniejszą moc dowodową od składanych na rozprawie. O wartości dowodowej zeznań lub wyjaśnień nie decyduje to, w jakim stadium postępowania zostały one złożone, lecz ich treść w konfrontacji z innymi dowodami (tak np. wyrok Sądu Najwyższego z 20 maja 1978 r., V KR 78/78, OSNKW 12/1978, poz. 147). Obowiązująca w procesie karnym zasada swobodnej oceny dowodów nie pozwala deprecjonować jakiegokolwiek dowodu wyłącznie z tego powodu, że nie został on przeprowadzony przed sądem. Każdy z dowodów zgromadzonych w toku postępowania karnego, niezależnie od etapu, na którym to nastąpiło, podlega ocenie jedynie pod kątem spełnienia wymogów określonych w art. 7 kpk.

Podstaw do podważenia wyjaśnień oskarżonego w zakresie, w jakim wynikało, że jego sytuacja materialna była trudna, nie dawało też to, że nie wskazał on w nich prawidłowo daty złożenia wniosku o wydanie ponownego orzeczenia o niepełnosprawności. Sąd meriti, który dostrzegł ową nieścisłość, trafnie ocenił tę kwestię. Zebrane dokumenty potwierdzały, że w związku z zamieszaniem związanym z wydaniem ponownego orzeczenia o niepełnosprawności przez okres kilku miesięcy oskarżony rzeczywiście nie otrzymywał stałego zasiłku. Wynikało z nich, że jego wypłaty w związku z przyznaniem mu stopnia niepełnosprawności orzeczeniem z marca 2016 roku, zakończyły się w marcu 2018 roku i choć ponownie został mu on przyznany od kwietnia 2018 roku, to decyzja w tym przedmiocie zapadła dopiero w lipcu 2018 roku. Ze względu na upływ czasu, składając w przedmiotowej sprawie wyjaśnienia oskarżony mógł się po prostu pomylić określając datę wystąpienia z wnioskiem o orzeczenie niepełnosprawności. Biorąc pod uwagę nie tylko powyższe, ale i okoliczność, że bezspornym było, że w związku z przebiegiem procedury orzekania o niepełnosprawności rzeczywiście przez okres kilku miesięcy pozbawiony był świadczeń socjalnych, nie było podstaw do uznania, że składając wyjaśnienia, z których wynikało, że wniosek o ponowne orzeczenie niepełnosprawności złożył w grudniu 2017 roku, chciał on wytworzyć mylne wrażenie o tym, że przez kilka miesięcy objętych zarzutem nie był w stanie płacić alimentów, bo nie otrzymywał żadnych dochodów. Bazując nie tylko na wspomnianych wyjaśnieniach oskarżonego, ale i potwierdzających je dokumentach z GOPS w G., obrazujących jego sytuację materialną, która była wszechstronnie badana w związku z przyznaniem mu zasiłku stałego - w szczególności wywiadach przeprowadzonych przez pracowników socjalnych z nim oraz jego matką, podczas których szczegółowo wyjaśniono, z czego utrzymywał się oskarżony, w jakim zakresie był wspierany przez najbliższych, jaki miał majątek (k. 132-136) - sąd, mimo że nie przesłuchał rodziców oskarżonego, w sposób uprawniony przyjął, że w okresie objętym zarzutem jego sytuacja materialna była tak zła, że mimo, iż przez pewien okres osiągał on nawet niewielkie dochody, to sam zmuszony był korzystać z pomocy rodziców, z którymi zamieszkiwał, aby się utrzymać. W toku postępowania nie zostały ujawnione żadne okoliczności, które stwarzałyby wątpliwości co do rzetelności informacji wynikających z ww. dokumentów, a tym samym obligowały do ich weryfikacji poprzez bezpośrednie przesłuchanie oskarżonego, czy też jego rodziców.

Nie sposób było również zgodzić się ze skarżącym, że bez przesłuchania pracownika PUP w G. nie było możliwe stwierdzenie, że z uwagi na stan zdrowia oskarżony nie miał możliwości podjęcia pracy zarobkowej, aby poprawić swą sytuację materialną. Okoliczność, że z poczynionych ustaleń wynikało, że pomimo posiadanego schorzenia nie jest on osobą całkowicie niezdolną do pracy i może pracować w warunkach pracy chronionej, a ze zgromadzonych dowodów wynikało, że PUP w G. w tamtym okresie posiadał pięć ofert pracy dla niepełnosprawnych mężczyzn, zaś oskarżony nie przedłożył orzeczeń lekarskich stwierdzających, że nie mógłby podjąć zatrudnienia na stanowiskach, których dotyczyły, wcale nie powodowała, że bez przeprowadzenia ww. dowodu wykluczone było uznanie za wiarygodne wyjaśnień oskarżonego, że nie mógł znaleźć zatrudnienia.

Przeciwne stanowisko prokuratora pomijało okoliczność, że poszukując pracy, oskarżony nie musiał wcale korzystać z pomocy PUP i mógł poszukiwać zatrudnienia na własną rękę. W toku postępowania nie ujawniono żadnych okoliczności, które wykluczałyby przyjęcie, że tak właśnie było.

Nie jawiły się też wcale jako dowolne twierdzenia oskarżonego, że mimo podejmowania działań w tym kierunku nie zdołał znaleźć pracy dla siebie. Okoliczność, że ze zgromadzonych dowodów wynikało, że do PUP w G. w tym czasie przekazanych zostało 5 ofert pracy dla niepełnosprawnych mężczyzn w wieku oskarżonego, nie stwarzała wcale wątpliwości co do ich zgodności z prawdą. Z faktu, że na przestrzeni blisko roku objętego aktem oskarżenia do PUP w G. trafiły oferty pracy dla niepełnosprawnych mężczyzn nie sposób było logicznie wnioskować o tym, że chcąca pracować osoba niepełnosprawna, jaką był oskarżony, w tamtym okresie bez trudu mogła znaleźć zatrudnienie. Ofert było zaledwie kilka (5). Z informacji PUP w G. jasno wynikało nadto, że nie było wcale pewne, że oskarżony otrzymałby pracę u któregoś z pracodawców, który je zgłosił, gdyż decyzja o zatrudnieniu konkretnej osoby niepełnosprawnej każdorazowo zależałaby od oceny, czy przy uwzględnieniu swojego stanu zdrowia mogłaby ona pracować na którymś z oferowanych stanowisk. W wypadku oskarżonego brać należało zatem pod uwagę, że nie posiadał oni ani wykształcenia, ani dużego doświadczenia zawodowego (k. 147v.), a dodatkowo był osobą cierpiącą na chorobę istotnie obniżającą jego wartość jako pracownika na rynku pracy i w okresie objętym zarzutem amputowano mu jeden palec. Mając na względzie, że wspomniane oferty dotyczyły zatrudnienia w charakterze kasjera (2), pomocy magazyniera, pracownika ochrony oraz sprzedawcy (k. 125), gdy oceniać rzecz rozsądnie, to, że doszłoby do jego zatrudnienia na którymś ze stanowisk, których dotyczyły, jawiło się jako wątpliwe. Oskarżony, który z uwagi na stan zdrowia miał zabronione wykonywanie prac wymagających dźwigania, wysiłku fizycznego, pełnej precyzji manualnej, a także prac na wysokościach, przy obsłudze maszyn i urządzeń w ruchu (k. 147v.-148), najprawdopodobniej nie zostałby zakwalifikowany do zatrudnienia ani jako kasjer, czy sprzedawca (z uwagi na brak wykształcenia, brak precyzji manualnej), ani pomocnik magazyniera (zakaz dźwigania i wykonywania prac wymagających wysiłku fizycznego), czy pracownik ochrony, który również może być narażony na wysiłek fizyczny i powinien wykazywać się sprawnością.

Wystarczających podstaw do przyjęcia, że zachowanie oskarżonego wypełniło nie tylko przedmiotowe, ale i podmiotowe znamiona przestępstwa z art. 209 § 1a kk nie dawała też przywołana przez skarżącego okoliczność, że oskarżony został uznany za winnego dopuszczenia się przestępstwa niealimentacji we wcześniejszym okresie. Z faktu, że był on skazany za taki sam czyn nie sposób było rozsądnie wyprowadzić wniosku, że w okolicznościach objętych zarzutem aktu oskarżenia na pewno uchylał się on od realizacji obowiązku alimentacyjnego, tym bardziej, że wyrok nakazowy, który dotyczył niepłacenia alimentów w latach 2015-2017 nie został zaskarżony przez oskarżonego, który - jak wynikało z jego wyjaśnień - sam fakt niedokonywania wpłat uważał za wystarczający do przypisania odpowiedzialności za przestępstwo niealimentacji.

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie o sprawstwie i winie oskarżonego

Zwi ęź le o powodach utrzymania w mocy

Zarzuty skarżącego zmierzające do wykazania, że sąd meriti błędnie ocenił zgromadzone dowody i wskutek tego wadliwie stwierdził, że na ich podstawie można było stwierdzić w sposób niewątpliwy, że oskarżony nie uchylał się od realizacji obowiązku alimentacyjnego, nie zasługiwały na uwzględnienie.

Sąd odwoławczy nie dopatrzył się w zaskarżonym orzeczeniu żadnych uchybień mogących stanowić bezwzględne przyczyny odwoławcze, będących podstawą do uchylenia wyroku z urzędu.

Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwi ęź le o powodach zmiany

Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Kosztami procesu za postępowanie odwoławcze - stosownie do art. 636 § 1 kpk - obciążono Skarb Państwa.

PODPIS