Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2019 roku

Sąd Rejonowy w Świdnicy I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący SSR Maja Snopczyńska

Protokolant Agnieszka Ząbkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2019 roku w Świdnicy

sprawy z powództwa (...) S.A. w B.

przeciwko K. K.

o zapłatę 10.444,36 zł

I.  umarza postepowanie co do kwoty 5.113,00 zł;

II.  dalej idące powództwo oddala;

III.  koszty procesu wzajemnie znosi.

Sygn. akt I C 830/19

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) SA w B. w pozwie skierowanym przeciwko pozwanej K. K. wniosła o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym na podstawie przedłożonego weksla, domagając się zasądzenia od pozwanej kwoty 10.444,36 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi od dnia 24 sierpnia 2018 roku oraz kosztami procesu według nom przepisanych, w tym kosztami zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu pozwu strona powodowa podniosła, że pozwana zobowiązała się poprzez podpisanie weksla dnia 13 listopada 2017 roku do zapłaty w dniu 23 sierpnia 2018 roku kwoty wskazanej na wekslu; pozwana podpisała kalendarz spłat, znała wysokość swojego zobowiązania i termin spłaty.

W toku postępowania stron powodowa sprecyzowała roszczenie wnosząc o zasądzenie odsetek za opóźnienie.

Pozwana na rozprawie w dniu 17 września 2019 roku podniosła, że pożyczki brała dla syna, który miał je spłacać, podpisała kilka pożyczek podłożonych przez syna; obecnie stan zdrowia pozwanej pogorszył się i ma problemy z pamięcią.

Strona powodowa pismem z dnia 4 października 2019 roku cofnęła powództwo ze zrzeczeniem się roszczenia co do kwoty 5.113 zł, która została zapłacona po wniesieniu pozwu.

W toku postępowania Sąd ustalił

następujący stan faktyczny:

W dniu 13 listopada 2017 roku pozwana K. K. zawarła ze stroną powodową (...) SA w B. umowę pożyczki gotówkowej nr (...).

Zgodnie z treścią umowy pozwana miała otrzymać pożyczkę w kwocie 5750 zł i miała zwrócić kwotę pożyczki w 36 miesięcznych ratach po 371 zł. Łącznie pozwana miała zwrócić stronie powodowej kwotę 13.356 zł, w tym 129 zł opłaty przygotowawczej, 4721 zł prowizji i 900 opłaty za opcję „(...)”. Opcja Twój pakiet pozwalała pożyczkobiorcy na jednorazowego w całym okresie kredytowania skorzystania z bezpłatnego odroczenia maksymalnie dwóch kolejnych terminów płatności rat albo bezpłatnego obniżenia o 50% maksymalnie czterech kolejnych rat, odroczone raty lub części obniżonych rat zostaną spłacone w dodatkowym okresie kredytowania. Dodatkowo maksymalny termin postawienia pożyczki do dyspozycji pożyczkobiorcy zostaje skrócony z 14 do 10 dni roboczych oraz pożyczkobiorcy będzie przysługiwał pakiet powiadomień SMS o przelewie kwoty pożyczki, o terminach płatności rat i zaksięgowaniu raty. Nie skorzystanie z uprawnień wynikających z Twojego pakietu nie ma wpływu na cenę pakietu.

Zabezpieczeniem pożyczki był weksel in blanco wystawiony przez pozwaną.

DOWÓD: umowa pożyczki gotówkowej z 13 XI 2017r z zał. k. 15-19

harmonogram spłat k. 20

deklaracja wekslowa k. 8

Pismem z dnia 24 lipca 2018 roku strona powodowa wypowiedziała umowę pożyczki, wskazując, że na dzień24 lipca 2018 roku do zapłaty pozostało 11.515,36 zł pożyczki i 32,36 zł odsetek umownych.

DOWÓD: wypowiedzenie umowy pożyczki k. 7

Strona powodowa wypełniła wystawiony przez pozwaną weksel in blanco na kwotę 11.515,36 zł z terminem płatności przewidzianym na dzień 23 sierpnia 2018 roku.

DOWÓD: weksel k. 6

Pozwana spłaciła łącznie kwotę 8.057 zł.

DOWÓD: zestawienie wpłat k. 35

W tak ustalonym stanie faktycznym

Sąd zważył:

Powództwo było bezzasadne.

Strona powodowa dochodząc kwoty żądanej pozwem powołała się na weksel podpisany przez pozwaną. Jednak podkreślić wymaga, że z wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 13 września 2018 roku (w sprawie C-176/17 dotyczącej strony powodowej) wynika, że sąd rozpoznając pozew dotyczący wierzytelności powstałej z umowy kredytu konsumenckiego ma obowiązek zbadać potencjalnie nieuczciwy charakter warunków tej umowy. Tym samym do rozpoznania sprawy nie wystarczy zbadanie prawidłowości związanych z wypełnieniem weksla, lecz należy także przeanalizować treść umowy.

Zgodnie z treścią art. 720 kc przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy. Szczegółowo prawa i obowiązki stron zostają zazwyczaj uregulowane w umowie pożyczki. Ponadto – skoro umowa została zawarta przez stronę powodową jako przedsiębiorcę a pozwanym jako konsumentem – zastosowanie w niniejszej sprawie znajda przepisy ustawy z 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim.

Analizując treść umowy zauważyć należy, że porównanie łącznej kwoty która została naliczona do spłaty (13356 zł) z kwotą udzielonej pożyczki (5750 zł) budzi poważne wątpliwości w świetle przepisów o zobowiązaniach umownych i ochronie konsumenta przed niedozwolonymi klauzulami umownymi. Zgodnie bowiem z treścią art. 385 ¹ § 1 kc postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy; nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Zaznaczyć należy, że Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów stale piętnuje generowanie dodatkowych kosztów stosowane przez podmioty udzielające pożyczek, gdyż koszty te nie odzwierciedlają faktycznie poniesionych kosztów obsługi pożyczki. Rażące naruszenie interesów konsumenta stanowi niewątpliwie nieusprawiedliwiona dysproporcja praw i obowiązków na niekorzyść konsumenta.

Ustawa o kredycie konsumenckim w art. 36a wprowadziła maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu, czyli maksymalną kwotę jaką obok odsetek - może zostać obciążony pożyczkobiorca. Wskazać należy, że przepis ten nie jest zezwoleniem na obciążanie konsumenta wyliczoną automatycznie według podanego wzoru maksymalną kwotą, jako dodatkowym świadczeniem – obok odsetek - na rzecz pożyczkodawcy. W każdym przypadku wysokość dodatkowych kosztów powinna zostać wykazana, zarówno co do wysokości jak i zasadności obciążenia takimi kosztami konsumenta. Jak już wyżej wskazano powinny one odzwierciedlać faktycznie poniesione koszty związane z udzieleniem pożyczki, nie stanowi to natomiast dodatkowego zysku pożyczkodawcy. Wskazać należy, że zgodnie z art. 6 kc to strona powodowa powinna wykazać zasadność naliczenia dodatkowych opłat np. prowizji oraz sposób ustalenia ich wysokości.

W umowie znajdują się dwie klauzule, które należy uznać za abuzywne.

Pierwsza dotyczy naliczonej prowizji. Z treści umowy nie wynika, od czego uzależniona jest wysokość prowizji i w jaki sposób została ustalona. Porównując tę kwotę z kwotą udzielonej pożyczki należy uznać, że wykazuje ona nieusprawiedliwioną dysproporcję pomiędzy otrzymaną kwotą a kosztami związanym z prowizją. Jak wyżej wskazano, nie wystarczy samo przeliczenie czy kwota prowizji nie przekracza maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu (bo w niniejszej sprawie nie przekracza) lecz strona powodowa powinna wykazać zasadność naliczenia prowizji w takiej, a nie innej wysokości, wykazać jakie okoliczności przy udzielaniu konkretnej pożyczki spowodowały naliczenie prowizji w takiej wysokości. Tym bardziej, że pożyczkobiorca uiścił także opłatę przygotowawczą w kwocie 129 zł, która to kwota – jak wskazuje nazwa - pokrywa koszty związane z przygotowaniem samej umowy.

Kolejna dysproporcja pomiędzy prawami a obowiązkami pożyczkobiorcy wynika z zapisów opcji Twój pakiet. Opłacając ten pakiet pożyczkobiorca może skorzystać z jednorazowego w całym okresie kredytowania bezpłatnego odroczenia maksymalnie dwóch kolejnych terminów płatności rat albo bezpłatnego obniżenia o 50% maksymalnie czterech kolejnych rat, odroczone raty lub części obniżonych rat zostaną spłacone w dodatkowym okresie kredytowania; dodatkowo maksymalny termin postawienia pożyczki do dyspozycji pożyczkobiorcy zostaje skrócony z 14 do 10 dni roboczych oraz pożyczkobiorcy będzie przysługiwał pakiet powiadomień SMS o przelewie kwoty pożyczki, o terminach płatności rat i zaksięgowaniu raty.

Takie postanowienia są niewątpliwe niekorzystne dla konsumenta, gdyż opłata za tą opcję pozostaje w rażącej dysproporcji z korzyściami, które pożyczkobiorca ma osiągnąć. Pożyczkobiorca będzie bowiem mógł skorzystać z odroczenia płatności raty płacąc za to kwotę 900 zł, zaś odsetki którymi byłby obciążony za jeden miesiąc opóźnienia wynoszą 2,21 zł. Także „przyśpieszenie” wypłaty kwoty pożyczki o 4 dni robocze czy otrzymywanie SMS-ów nie uzasadnia pobrania opłaty w kwocie 900 zł. Tym bardziej, że to sam pożyczkodawca ustalił w umowie (...) dniowy termin do wypłaty kwoty pożyczki, aby potem ustalić, że za dopłatą okres ten może zostać skrócony do 10 dni. Jest to bez wątpienia nieuzasadnione wykorzystanie sytuacji strony silniejszej - pożyczkodawcy.

Ponadto pożyczkobiorca zobowiązany jest do uiszczenie te opłaty nieżalenie od tego czy z możliwości tej skorzysta. Zapis taki niewątpliwie stanowi klauzulę abuzywną, gdyż pożyczkobiorca obarczany jest opłatą za samą możliwość skorzystania z pewnych uprawnień, nie zaś za rzeczywiste z nich skorzystanie. Taki zapis stoi w sprzeczności z dobrymi obyczajami i rażąco niekorzystny dla konsumenta.

Podkreślić także należy, że w żaden sposób nie wykazano, że wyżej wskazane zapisy umowy zostały z pozwaną indywidualnie ustalenie i negocjowane. Jaka wynika z doświadczenia życiowego osoba pośrednicząca w zawieraniu umowy przedstawia konsumentowi gotową umowę, którą pożyczkobiorca podpisuje. Ponadto zapisy te nie stanowią postanowień określających główne świadczenia stron, co nakazuje uznać, że wobec stwierdzenia ich abuzywności nie wiążą pozwanej.

Tym samym skoro z zestawienia wpłat sporządzonego przez stronę powodową (k. 35) wynika, ze pozwana spłaciła do dnia sporządzenia pisma kwotę 8.057 zł. Po odjęciu do kwoty 13.356 zł kwot wynikających z klauzul abuzywnych (4721 zł prowizji i 900 zł opłaty za Twój pakiet) wynika, że pozwana uregulowała już zobowiązanie wynikające z umowy pożyczki w całości.

Strona powodowa pismem z dnia 4 października 2019 roku cofnęła powództwo ze zrzeczeniem się roszczenia co do kwoty 5.113 zł, która została zapłacona po wniesieniu pozwu. Zgodnie z treścią art. 203 kpc pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku; sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa (§4). Podkreślić należy, że w przypadku cofnięcia pozwu wraz ze zrzeczeniem się roszczenia zgoda pozwanego nie jest wymagana, zaś strony nie powołały okoliczności które nakazywałyby uznać cofnięcie pozwu za sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzające do obejścia prawa.

W związku z powyższym umorzono postępowanie co do kwoty 5113 zł.

Mając na uwadze powyższe rozważania na podstawie powołanych przepisów dalej idące powództwo oddalono.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 100 kpc mając na względzie wynik procesu.