Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 stycznia 2022 r.

Sąd Rejonowy w Chełmnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 20 stycznia 2022 r. w Chełmnie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...), INC. z siedzibą w M. V. (USA)

przeciwko B. Ś.

o zapłatę

I.  Umarza postępowanie co do kwoty 2 143,63 zł (dwa tysiące sto czterdzieści trzy złote 63/100 grosze).

II.  Zasądza od pozwanej B. Ś. na rzecz powoda (...), INC. z siedzibą w M. V. (USA) kwotę 5 675,81 zł (pięć tysięcy sześćset siedemdziesiąt pięć złotych 81/100 grosze) wraz z odsetkami od kwoty 5 549 zł (pięć tysięcy pięćset czterdzieści dziewięć złotych) w wysokości 2-krotności odsetek ustawowych za opóźnienie, które są równe stopie referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych (odsetki maksymalne za opóźnienie) od dnia 07.07.2019r. do dnia 20 stycznia 2022r.

III.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie.

IV.  Należność zasądzoną w pkt II wyroku rozkłada na 28 (dwadzieścia osiem) miesięcznych rat, w tym pierwsze 27 (dwadzieścia siedem rat) w kwocie po 200 zł (dwieście złotych), a 28 (dwudziesta ósma) ostatnia rata w kwocie 275,81 zł (dwieście siedemdziesiąt pięć złotych 81/100 groszy), płatne do dnia 10 każdego miesiąca, poczynając od miesiąca następnego od tego w którym wyrok się uprawomocnił, z tym zastrzeżeniem, że w przypadku uchybienia przez pozwaną w spłacie kwoty odpowiadającej wysokości dwóch rat, wymagalna stanie się cała pozostała do spłaty należność, o której mowa w punkcie II orzeczenia wraz z niezapłaconymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczonymi do dnia zapłaty.

V.  Zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1 440 zł (tysiąc czterysta czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sędzia

Monika Mleczko – Pawlikowska

I C 476/20

UZASADNIENIE

W dniu 9 lipca 2020 r. powód S. A., Inc. z siedzibą w M. V. (USA) reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od pozwanej B. Ś. kwoty 10 115,54 zł wraz z odsetkami od kwoty 9 988,73 zł w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 7 lipca 2019 r. do dnia zapłaty. Powód wniósł także o zasądzenie od pozwanej kosztów postępowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie według norm przepisanych oraz zaliczenie na poczet opłaty od pozwu opłaty uiszczonej od pozwu wniesionego w Elektronicznym Postępowaniu Upominawczym.

W uzasadnieniu pozwu, powód wskazał, że dochodzona pozwem wierzytelność wynika z umowy pożyczki zawartej przez pozwaną z pożyczkodawcą – (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Na mocy tej umowy pożyczkodawca zobowiązał się wypłacić kwotę pożyczki na wskazany w umowie rachunek bankowy wygenerowany indywidualnie do rozliczenia przedmiotowej umowy, a pożyczkobiorca obowiązany był do zwrotu pożyczki w określonym terminie. Pożyczkodawca wypłacił kwotę zgodnie z postanowieniami umowy. Wobec niespłacania przez pozwaną kwoty pożyczki, pożyczkodawca wypowiedział pozwanej przedmiotową umowę dnia 6 lipca 2019 r. Roszczenie stało się zatem w całości wymagalne z upływem terminu wypowiedzenia. Powód wskazywał również na wynikające z umowy uprawnienie do żądania odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. W dalszej części powód wskazał, iż zawarł z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. umowę poręczenia zobowiązania pozwanej wynikającego z przedmiotowej umowy pożyczki, a wobec niespłacania przez pozwaną zobowiązania, wypłacił kwotę poręczenia. Zatem nabył wierzytelność dochodzoną pozwem. O dokonaniu przelewu wierzytelności powód poinformował pozwaną jednocześnie wzywając ją do zapłaty zaległości. Powód wskazał, iżna dochodzoną kwotę 10 115,54 zł składają się: należność główna tj. kwota pożyczki pozostała do spłaty w wysokości 4 999,00 zł; odsetki umowne w kwocie 126,81 zł; opłaty w kwocie 550,00 zł oraz prowizje w kwocie 4 439,73 zł (k. 1-6 akt).

Pismem procesowym z dnia 18 sierpnia 2020r. powód cofnął powództwo w zakresie kwoty 2 143,63 zł stanowiącej część prowizji bez zrzeczenia się roszczenia, podtrzymując jednocześnie powództwo w pozostałej części. Wyjaśnił, iż aktualnie pozwanej pozostała do zapłaty kwota 7 971,91 zł wraz z odsetkami od kwoty 7 845,10 zł w wysokości 2-krotności odsetek ustawowych za opóźnienie, które są równe stopie referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych od dnia 7 lipca 2019 r., a na dochodzoną kwotę składają się: należność główna tj. kwota pożyczki pozostała do spłaty w wysokości 4 999,00 zł; odsetki umowne w kwocie 126,81 zł; opłaty w kwocie 550,00 zł oraz prowizje w kwocie 2 296,10 zł (k. 71 akt).

Pozwana nie złożyła odpowiedzi na pozew. Na rozprawie nie potrafiła odnieść się do żądania pozwu.

Do zamknięcia rozprawy stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd ustalił, co następuje.

W dniu 24 maja 2019r. pozwana B. Ś. (Pożyczkobiorca) zawarła z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (Pożyczkodawcą) umowę pożyczki gotówkowej nr (...)- (...), na mocy której otrzymała kwotę 5 000,00 zł, którą zobowiązała się zwrócić w 130 tygodniowych ratach. Spłata raty obejmowała również opłatę przygotowawczą w wysokości 550,00 zł, prowizje w kwocie 4 439,73 zł oraz odsetki umowne w łącznej wysokości 300,45 zł. Pożyczka była oprocentowana według stałej stopy oprocentowania w wysokości 10% w skali roku (pkt 3 załącznika nr 1) Całkowita kwota do spłaty wynosiła 10 290,18 zł (§ 5 pkt 4 umowy).

Zgodnie z umową pożyczki opłata przygotowawcza stanowiła opłatę związaną z przygotowaniem umowy pożyczki, a prowizja – opłatę należną Pożyczkodawcy za udostępnienie Pożyczkobiorcy ustalonej kwoty środków pieniężnych w ramach umowy pożyczki. Dodatkowo Pożyczkodawca zastrzegł sobie możliwość naliczenia opłat za nieterminową spłatę stanowiącymi koszty działań upominawczo-windykacyjnych (§ 1 Opłata przygotowawcza i Prowizja i § 7 umowy).

Umowa w § 8 pkt 9 ppkt a) i c) wskazywała na możliwość rozwiązania umowy przez Pożyczkodawcę ze skutkiem natychmiastowym w przypadku: braku spłaty rat P. i/lub; b) podania przez Pożyczkobiorcę nieprawdziwych informacji i danych oraz braku spłaty zaległości w ciągu 14 dni od daty, w której Pożyczkobiorca otrzymał wezwanie do zapłaty i informację o wypowiedzeniu, bądź w ostatnim dniu do odbioru listu poleconego.

Powód zastrzegł także możliwość pobrania Odsetek Umownych w przypadku: a) nieterminowej spłaty pożyczki za okres od dnia wymagalności do dnia zapłaty z zastrzeżeniem zakazu anatocyzmu. Pobierane są odsetki karne w wysokości maksymalnych odsetek ustawowych za opóźnienie, które obecnie wynoszą 14% w skali roku (§ 1 Odsetki i § 8 pkt 10 umowy).

W § 7 pkt 6 umowy wskazano, iż Pożyczkobiorca wyraża zgodę na cesję na inny podmiot niespłaconych przez niego kwot pożyczki, przysługujących Pożyczkodawcy, bez względu na kwotę zaległości i czas jej trwania, również na podstawie art. 518 k.c.

Kwota pożyczki 5 000,00 zł została przelana na rachunek bankowy B. Ś. dnia 24 maja 2019 r.

Pozwana B. Ś. dokonała na rachunek bankowy Pożyczkodawcy minimalnej wpłaty uwierzytelniającej – przelewu w wysokości 1,00 zł. Rachunek bankowy z którego zostały przekazane środki stanowił rachunek, na który ma zostać wypłacona kwota pożyczki przez Pożyczkodawcę (§ 1 Wpłata Uwierzytelniająca).

/Dowody: umowa pożyczki nr (...) wraz z załącznikami – k. 17-27 akt, wniosek o udzielenie pożyczki gotówkowej – k. 13-16 akt, potwierdzenia wykonania operacji – k. 28-29 akt/

W związku z brakiem kolejnych spłat rat pożyczki przez pozwaną, powód pismem z dnia 6 lipca 2019r. wypowiedział pozwanej umowę ze skutkiem natychmiastowym jednocześnie wzywając ją do zapłaty kwoty należnej w wysokości 10 295,92 zł pod rygorem skierowana sprawy na drogę postępowania sądowego. Wypowiedzenie zostało nadane dnia 10 lipca 2019 r. i doręczone dnia 15 lipca 2019 r.

/Dowody: wypowiedzenie umowy pożyczki z dnia 6 lipca 2019 r. - k. 40 akt, wydruk z książki nadawczej – k. 86-87 akt, wydruk śledzenia przesyłki ze strony Poczty Polskiej – k. 91-93 akt, wydruk z książki nadawczej – k. 94-95 akt/

Dnia 7 marca 2019 r. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (Wierzyciel) zawarł z S. A., Inc. z siedzibą w M. V. (Poręczyciel) umowę poręczenia. Na mocy powyższej umowy strony ustaliły zasady w oparciu o które będzie następowało udzielanie poręczenia Wierzycielowi w odniesieniu do każdej umowy pożyczki wskazanej w odpowiednim oświadczeniu dostarczonym przez Wierzyciela. Poręczyciel zobowiązany był do uiszczenia niespłaconej kwoty zadłużenia w ramach zobowiązania za które udzielił poręczenia.

W dniu 31 sierpnia 2019 r. (...) Sp. z (...). z siedzibą w W. oświadczył, że S. A., Inc. z siedzibą w M. V. (USA) na podstawie umowy poręczenia z dnia 7 marca 2019 r. spłaciła w całości na rzecz Wierzyciela należności wynikające z umowy nr (...) zawartej z B. Ś..

/ Dowody: umowa poręczenia z dnia 7 marca 2019 r. wraz z pełnomocnictwem – k. 30-39 i 96-98 akt, potwierdzenie wypłaty kwot poręczenia – k. 41 akt, załącznik nr 1 do umowy poręczenia – k. 42-55 akt, odpis KRS Pożyczkodawcy – k. 56-58 i 99-101 akt/

Pismem z dnia 19 września 2019r. powód poinformował pozwaną o zmianie wierzyciela, wzywając do zapłaty zadłużenia, które wynosi 10 402,88 zł i stanowi: 4 999 zł – tytułem niespłaconego kapitału; 4 439,73 zł – tytułem prowizji, 550,00 zł – opłaty przygotowawczej; 126,81 zł - odsetek umownych oraz 287,34 zł – odsetek za opóźnienie liczonych od dnia wypowiedzenia umowy pożyczki.

/Dowód: zawiadomienie o przelewie wierzytelności wraz z wezwaniem do zapłaty – k. 67-68 akt/

Pozwana B. Ś. mieszka na wsi, nie posiada nikogo na utrzymaniu. Otrzymuje świadczenie emerytalne z KRUS w wysokości około 1 200 zł brutto miesięcznie oraz z ZUS-u w wysokości około 280 - 290 zł brutto. Utrzymuje się sama. Posiada swoje ptactwo, owoce, jajka. Latem także truskawki i maliny, które również sprzedaje na rynku. Wówczas jest w stanie odłożyć jakieś środki. Nie choruje i nie przyjmuje stałych leków.

Wydatki pozwanej obejmują: prąd – ok. 200 zł/m-c, butla gazowa – 60 - 70 zł/m-c, woda – ok. 150 zł/m-c, telefon – 100 zł/m-c, dwa kredyty w (...) – po 400 zł/m-c. Posiada zajęcie komornicze w wysokości ponad 100 zł miesięcznie. Mogłaby spłacać zobowiązanie w wysokości 200 zł miesięcznie.

/Dowód: przesłuchanie pozwanej B. Ś. – k. 121 akt/

Sąd zważył, co następuje.

Powyższych ustaleń Sąd dokonał w oparciu o wyżej wymienione dokumenty przedłożone przez stronę powodową, którym dał w całości wiarę. Zgodnie bowiem z treścią z art. 243 ² k.p.c. dokumenty znajdujące się w aktach sprawy lub do nich dołączone stanowią dowody bez wydawania odrębnego postanowienia. Sąd oparł się także na dowodzie z przesłuchania pozwanej B. Ś., na okoliczność jej sytuacji osobistej i majątkowej, które także Sąd uznał za wiarygodne w całości, albowiem były spójne i logiczne oraz niekwestionowane przez stronę powodową.

Powód domagał się od pozwanej zapłaty kwoty 10 115,54 zł z tytułu zawartej umowy pożyczki wskazując, iż zawarł z pożyczkodawcą umowę poręczenia zobowiązania pozwanej oraz wypłacił kwotę poręczenia, w związku z czym nabył wierzytelność względem pozwanej. Wyjaśnił również, iż na dochodzoną kwotę składają się: należność główna tj. kwota pożyczki pozostała do spłaty w wysokości 4 999,00 zł; odsetki umowne w kwocie 126,81 zł; opłaty w kwocie 550,00 zł oraz prowizje w kwocie 4 439,73 zł.

Przed rozprawą powód cofnął powództwo w zakresie kwoty 2 143,63 zł stanowiącej część prowizji bez zrzeczenia się roszczenia, podtrzymując jednocześnie powództwo w pozostałej części.

Sąd zważył, iż zgodnie z treścią art. 203§ 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku, przy czym z mocy art. 203 § 4 k.p.c. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że czynność ta jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. W niniejszej sprawie powód cofnął powództwo co do części prowizji w kwocie 2 143,63 zł. Jako, że z okoliczności sprawy nie wynika, by cofnięcie pozwu w niniejszej sprawie było sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzało do obejścia prawa należy uznać, iż powód skutecznie ograniczył pozew we wskazanej części.

Zgodnie z art. 355 § 1 k.p.c. jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew, Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania. Skoro strona powodowa skutecznie cofnęła pozew w opisanej części, dlatego też Sąd na mocy art. 355 § 1 k.p.c. orzekł jak w pkt I sentencji wyroku.

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części.

Podstawą roszczenia pierwotnego wierzyciela w stosunku do pozwanej była umowy pożyczki, której istotą zgodnie z art. 720 k.c. jest przeniesienie przez pożyczkodawcę własności określonej sumy pieniężnej na rzecz pożyczkobiorcy przy jednoczesnym zobowiązaniu się przez pożyczkobiorcę, iż w określonym terminie zwróci tę samą ilość pieniędzy pożyczkodawcy. Do zwyczajowych postanowień takich umów należy ponadto odpowiednie oprocentowanie kwoty pożyczki jako swoiste wynagrodzenie dla pożyczkodawcy za udzielenie środków pieniężnych. Natomiast do obowiązków dłużnika wynikających z dyspozycji art. 720 k.c., ustawa nie zalicza konieczności uiszczenia opłat dodatkowych. Obowiązek taki może być oczywiście wprowadzony do treści umowy, co wynika z zasady swobody umów zawartej w art. 353§ 1 k.c. Dodać należy, że w niniejszej sprawie do zawartej między stronami umowy pożyczki miała zastosowanie ustawa o kredycie konsumenckim z dnia z dnia 12 maja 2011 r. (Dz. U. z 2019 r., poz. 1083 t.j.) na podstawie jej art. 3 ust. 2 pkt 1. Przepisy art. 29 i 30 ww. aktu prawnego regulują zawarcie i treść dokumentu umowy, w tym wskazują jakie dane powinna ona zawierać.

Zauważyć należy, iż umowy konsumenckie podlegają ocenie w świetle klauzuli generalnej z art. 385 ^{( 1)}§ 1 k.c. w myśl której postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie (§ 2). Za nieuzgodnione indywidualnie uznaje się te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (§ 3). Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje (§ 4). Za sprzeczne z dobrymi obyczajami uznaje się działania wykorzystujące np. niewiedzę, brak doświadczenia konsumenta, naruszenie równorzędności stron umowy, działania zmierzające do dezinformacji, wywołania błędnego przekonania konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Chodzi tu więc o działanie potocznie określane jako nieuczciwe, nierzetelne i odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania (m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27 stycznia 2011 r.,(...) (...)). Rażące naruszenie interesów konsumenta zachodzi zaś w sytuacji, w których w rażący sposób została naruszona równowaga interesów stron umowy przez to, że jedna z nich wykorzystała swoją przewagę, formułując konkretne postanowienie umowy.

Oceniając postanowienia wzorca umownego, przy pomocy którego zawarto umowę z pozwaną pod kątem zawartych w niej klauzul umownych obejmujących prowizję, w zakresie obejmującym spełnienie wymogu z wyżej przywołanego art. 385 ¹ k.c. Sąd zważył, że wynagrodzenie prowizyjne określone na poziomie 4 439,73 zł przy kwocie pożyczki w wysokości 4 999 zł, a więc stanowiące ok. 89% udzielonej kwoty kapitału, należało uznać za rażąco wygórowane i tym samym za nieobciążające strony pozwanej. Zasadność obciążenia pożyczkobiorcy opłatą prowizyjną ukształtowaną na tak wysokim poziomie w relacji do kwoty pożyczki powinna być każdorazowo podyktowana ściśle określonymi względami związanymi z procesem zawarcia konkretnej umowy pożyczki. Obowiązek dowodowy wykazania, że istniały uzasadnione podstawy do ustalenia prowizji za udzielenie pożyczki na takim, a nie innym poziomie spoczywał na stronie powodowej i w ocenie Sądu powód go nie zrealizował. Powód poinformowany przez sąd o poddaniu badaniu z urzędu klauzul umownych zawartych w umowie pożyczki pod kątem ich abuzywności, nie wskazał na żadne związane z tym okoliczności. Powód nie wykazał także jak wyliczył kwotę prowizji ograniczając się jedynie do wskazania w treści umowy, że jest to opłata za udostępnienie Pożyczkobiorcy ustalonej kwoty środków pieniężnych w ramach umowy pożyczki (§ 1 umowy). W treści pisma procesowego z dnia 29 kwietnia 2021 r. wskazał, iż miał prawo do jej naliczenia, gdyż należy ją traktować jako wynagrodzenie należne pożyczkodawcy z tytułu dokonanej czynności. Nadto w ocenie powoda postanowienie umowne dotyczące prowizji to było sformułowane w sposób jednoznaczny i zrozumiały, co do którego wyłączono możliwość badania postanowień umownych pod kątem abuzywności, a wysokość zastrzeżonej prowizji i opłaty przygotowawczej była zgodna z przepisami ustawy z dnia 12 maja 2011r. o kredycie konsumenckim. Należy zauważyć, iż prowizja nie służyła w przedmiotowej umowie pokryciu kosztów pożyczkodawcy związanych z przygotowaniem umowy pożyczki, zbadaniem zdolności kredytowej pożyczkobiorcy itp., bowiem temu służyła opłata przygotowawcza, która została zastrzeżona w umowie, a Sąd uznał, iż jest ona należna. Powód w żaden sposób nie wykazał, jak dokładnie została wyliczona kwota prowizji. Sąd nie kwestionuje faktu, że administrowanie pożyczką, przyjmowanie wpłat, bieżące ich kontrolowanie powoduje powstawanie kosztów pracy. Pożyczkodawca mógł w tych kosztach partycypować, ale w rozsądnych granicach, co w niniejszej sprawie ograniczać powinno się do pobrania właśnie opłaty przygotowawczej. Pierwotny wierzyciel prowadząc działalność gospodarczą w postaci udzielania pożyczek nie może przerzucać na pożyczkobiorców całego ryzyka gospodarczego z tym związanego, czy całego kosztu prowadzenia swojej działalności. W świetle zasad doświadczenia życiowego i reguł obrotu gospodarczego nie sposób przyjąć, że rzetelnie prowadzona działalność gospodarcza generuje koszty związane z szeroko pojętą obsługą pożyczki na tak wysokim poziomie, jak to określono w umowie. Tym samym takie określenie zobowiązań stron, w którym pożyczkodawca poza odsetkami winien jest zapłacić prowizję niewiele niższą od udostępnionego mu kapitału pożyczki, świadczy o rażącym braku ekwiwalentności wzajemnych świadczeń stron, co jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumenta.

Należy wskazać, iż nawet fakt, iż wysokość prowizji nie przekraczała maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu przewidzianych w art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011r., nie powodowało niemożliwości badania przez Sąd tych klauzuli pod kątem ich abuzywności. Samo określenie wysokości prowizji na poziomie nieprzekraczającym limitu z art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim nie świadczy o tym, że zapisy umowy w tym zakresie nie mają charakteru abuzywnego. Celem ustawowego limitu kosztów kredytu nie jest bowiem wyłączenie kontroli abuzywności, lecz uniemożliwienie kredytodawcom stosowania kosztów przekraczających ten limit, chociażby postanowienia umowy przewidujące takie koszty nie stanowiły postanowień niedozwolonych (zob. wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 19 lipca 2019 r., (...), LEX nr (...); postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2020 r. (...), LEX nr (...); wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 26 marca 2020 r., sygn. (...)).

Nie powinno budzić także wątpliwości, że analizowane postanowienia umowne nie zostały uzgodnione indywidualnie z pozwaną. Zważyć bowiem należy, że w istocie do zawarcia przedmiotowej umowy doszło poprzez zaproponowanie pozwanej wzorca umowy. Powód nie udowodnił, że analizowane postanowienia umowne były wynikiem indywidualnego uzgodnienia treści umowy pożyczki, przez strony tej umowy. Ponadto pozwana występowała w omawianym stosunku prawnym w charakterze konsumenta (art. 22 ¹ k.c.). Analizowane postanowienia umowne nie stanowiły także wbrew argumentacji strony powodowej - świadczenia głównego umowy pożyczki, o którym mowa w art. 385 ¹ § 1 k.c. Istotne dla tej umowy elementy wynikają bowiem wprost z art. 720 k.c. który wskazuje, że podstawowym obowiązkiem pożyczkobiorcy jest jej zwrot w takiej samej ilości, ewentualnie zapłata odsetek. Opłata przygotowawcza zastrzeżona w umowie wynosiła 550 zł, a zatem nie była rażąco wygórowana, zawierała bowiem w sobie element wynagrodzenia. Powód, w ocenie Sądu, mógł domagać się opłaty w takiej wysokości.

Podsumowując zatem, w ocenie Sądu objęta pozwem umowa pożyczki w zakresie w jakim przewidywała obciążenie pozwanej prowizją w kwocie 4n 439,73 zł stanowiła klauzulę abuzywną, a zatem żądanie jej zapłaty należało uznać za nienależne.

Powód mógł też zgodnie z art. 359 § 1 k.c. domagać się odsetek umownych, które nie przekraczały wysokości odsetek maksymalnych, o których mowa w art. 359 § 2 ¹ k.c. Powód domagał się zapłaty tytułem odsetek umownych kwoty w wysokości 126,81 zł z kwoty 300,45 zł, która została wskazana z tego tytułu w umowie. Wobec braku przedłożenia harmonogramu spłaty pożyczki niemożliwe było dokładne obliczenie przez Sąd kwoty należnych odsetek do dnia rozwiązania umowy. Sąd przyjął zatem posługując się doświadczeniem życiowym oraz w braku kwestionowania tej kwoty przez pozwaną, iż żądanie ich zapłaty należy uznać za zasadne.

Mając powyższe na uwadze, w ocenie Sądu, łącznie pozwana winna zatem zapłacić na rzecz powoda kwotę 5 675,81 zł (4 999 + 550 zł + 126,81 zł), którą Sąd zasądził w pkt II sentencji wyroku wraz z odsetkami od kwoty 5 549 zł w wysokości 2-krotności odsetek ustawowych za opóźnienie, które są równe stopie referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych (odsetki maksymalne za opóźnienie) od dnia 7 lipca 2019 r. do dnia 20 stycznia 2022 r. Powód wypowiedział pozwanej umowę ze skutkiem natychmiastowym pismem z dnia 6 lipca 2019 r. - czego pozwana nie kwestionowała. W ocenie Sądu tak sformułowane żądanie należało uznać za zasadne zgodnie z treścią art. 481 § 1 i 2 ¹ k.c. oraz § 1 Odsetki i § 8 pkt 10 umowy.

W pozostałym zakresie jako niezasadne Sąd powództwo oddalił (pkt III sentencji wyroku).

Zgodnie z art. 320 k.p.c. in principio w szczególnie uzasadnionych przypadkach Sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie. Wskazany przepis wprowadza tzw. moratorium sędziowskie - daje możliwość sądowi odroczenia wykonania wyroku. Zastosowanie moratorium sędziowskiego może mieć miejsce jedynie w wypadkach „szczególnie uzasadnionych”, tzn. wyjątkowych. Należy przyjąć, że owe „szczególne okoliczności” zachodzą wówczas, kiedy natychmiastowe wykonanie wyroku byłoby rażąco sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Przypadek szczególnie uzasadniony istnieje wtedy, gdy sytuacja majątkowa, rodzinna lub finansowa strony czyni nierealnym spełnienie całego świadczenia.

W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie zasadnym było rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty. Sąd rozważając kwestie dotyczące zarówno sytuacji strony powodowej i pozwanej, jak również mając na celu zapewnienie realnych możliwości spłaty zobowiązania przez pozwaną i biorąc pod uwagę jej trudną sytuację życiową oraz okoliczność, iż posiada inne zobowiązania, Sąd postanowił rozłożyć pozwanej zasądzone świadczenie w zakresie należności głównej na 28 miesięcznych rat, przy czym pierwsze 27 rat po 200 zł, a ostatnią 28 rata w kwocie 275,81 zł. Z zeznań pozwanej wynikało, że miesięcznie jest w właśnie taką kwotę przeznaczyć na spłatę zobowiązania. Ustalenie zatem rat w takiej wysokości jak deklaruje strona pozwana umożliwi pełne zaspokojenie zobowiązania. Przy ustalaniu wysokości raty sąd uwzględnił miesięczny dochód pozwanej oraz jej stałe wydatki. Na wypadek opóźnienia w płatności poszczególnych rat zastrzeżone zostały odsetki ustawowe za opóźnienie na rzecz powoda. Celem wyważenia interesów stron zastrzeżono, że nieuiszczenie kwoty odpowiadającej sumie dwóch rat w terminie spowoduje natychmiastową wymagalność pozostałej części należności. Zapis ten powinien zmotywować pozwaną do terminowego regulowania rat i zapewnić powodowi możliwość prowadzenia egzekucji po uchybieniu płatności przez pozwaną co do całości zasądzonego roszczenia, co znacząco skróci odzyskanie należności, w przypadku braku chęci wywiązania się pozwanej z obowiązku uiszczania rat.

Wskazać należy, w tym miejscu, iż rozkładając zasądzone świadczenie na raty, Sąd nie może - na podstawie art. 320 k.p.c. - odmówić przyznania wierzycielowi żądanych odsetek za okres do dnia wydania wyroku zasądzającego świadczenie; rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty ma jednak ten skutek, że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - zasada prawna z dnia 22 września 1970 r., III PZP (...), OSNC(...)).

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt V sentencji wyroku na podstawie art. 100 zdanie pierwsze k.p.c. przewidującego, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Z uwagi na fakt, iż powód żądał kwoty 10 115,54 zł, a zasądzono na jego rzecz kwotę 5 675,81 zł, należało uznać, iż wygrał sprawę w 56,10 %. Na koszty poniesione przez stronę powodową, które wynosiły 2 567 zł złożyły się: opłata sądowa od pozwu – 750 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa procesowego - 17 zł oraz koszty zastępstwa procesowego ustalone zgodnie z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2018 r., poz. 265 t.j.) w wysokości 1 800 zł. Pozwana nie poniosła żadnych kosztów związanych z postępowaniem. Wobec tego, jak wskazano powyżej, iż powód wygrał sprawę w 56,10 %, w takim zakresie należał mu się zwrot poniesionych kosztów procesu co dawało kwotę 1 440 zł (2 567 zł x 56,10 %), którą Sąd zasądził wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

C., dnia 16 lutego 2022 r.

Sędzia

Monika Mleczko - Pawlikowska