Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt – IX Ka 718/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 kwietnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu w składzie:

Przewodniczący – S.S.O. Rafał Sadowski

Protokolant – sekr. sąd. Mateusz Holc

przy udziale prokuratora Prokuratury Rejonowej w T. (...) T. G.,

po rozpoznaniu w dniu 23 kwietnia 2021 r.

sprawy I. K. – oskarżonego z art. 178a§1 i §4 kk,

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego,

od wyroku Sądu Rejonowego w W. (...)z dnia 23 września 2020 r., sygn. akt (...) ,

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  w punkcie 1. tego wyroku eliminuje z podstawy prawnej skazania oskarżonego przepisy z art. 244 kk oraz 11§2 kk, zaś z podstawy prawnej wymiaru kary przepis z art. 11§3 kk;

2.  uchyla punkt 3. tego wyroku;

II.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w W. (...)) na rzecz kancelarii adwokackiej adw. M. G. 516,60 ( pięćset szesnaście złotych i sześćdziesiąt groszy) zł ( brutto), tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

IV.  zwalnia oskarżonego z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym, a wydatkami tego postępowania obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IX Ka 718/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwi ęź le o powodach utrzymania w mocy

Apelacja jest całkowicie bezzasadna. Obrońca kwestionując wymierzona oskarżonemu kare pozbawienia wolności wywodzi, że zasługuje on na kare łagodniejszego rodzaju lub na warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności i wniósł o taka zmianę zaskarżonego wyroku. Otóż w myśl art. 69§4 kk warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności wobec sprawcy skazanego za czyn z art. 178a§4 kk jest możliwe tylko w szczególnie uzasadnionych wypadkach (który w tym przypadku bynajmniej nie zachodzi – o czym poniżej), zaś art. 69§1 kk w ogóle wyklucza możliwość warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności wobec sprawców już uprzednio skazanych (w chwili czynu) na kare pozbawienia wolności – a takim sprawca jest oskarżony (co słusznie podkreślił sad meriti). Natomiast kary łagodniejącego rodzaju za przestępstwo z art. 178a§4 kk po prostu nie przewiduje sankcja tego przepisu.

Teoretycznie możliwe byłoby w tym wypadku jedynie zastosowanie złagodzenia kary poprzez zastosowanie art. 37a kk, ale przepis ten ma charakter nadzwyczajny i może być zastosowany – zwłaszcza wobec sprawcy z art. 178a§4 kk (którego ustawodawca nie pozwala traktować pobłażliwie – o czym świadczy chociażby dyspozycja art. 69§4 kk) – jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Skarżący wywodzi, że za łagodniejszym potraktowaniem oskarżonego przemawia niewielkie zagrożenie jakie jego czyn stworzył dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym z uwagi na porę jazdy, niewielki odcinek drogi i jej marginalny charakter, a także przyznanie się do winy i szczera skrucha. Otóż te argumenty sa całkowicie chybione. Wręcz niezrozumiałym jest dlaczego to jazda w godzinach południowych i popołudniowych (bo w tych godzinach oskarżony zamierzał się udać w drogę powrotną) miałaby stwarzać mniejsze zagrożenie niż w pozostałych porach dnia, skoro ruch drogowy jest wówczas nasilony, zwłaszcza na szosach, co najmniej tak samo jak rankiem czy w godzinach wieczornych (a bardziej niż nocą). Oskarżony przybył do W. po towar ciężarówką (a więc samochodem ze względu na swoja dużą masę bardziej niebezpiecznym dla innych użytkowników dróg niż np. motorower, czy nawet przeciętny samochód osobowy i trudniejszym do prowadzenia aniżeli samochód osobowy) i zamierzał tym samochodem wracać w stanie nietrzeźwości zapewne przez wiele kilometrów. Jego stan nietrzeźwości również trudno uznać za niewielki, skoro dwu i pól-krotnie przekraczał ustawową granice między przestępstwem a wykroczeniem prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu, zaś pięciokrotnie przekraczał stan graniczny pozwalający na prowadzenie pojazdu w ogóle. Zważywszy na miejsce docelowe transportu realizowanego przez oskarżonego, zapewne jechałby on (gdyby nie został wcześniej ujęty) drogami krajowymi, a nie – jak sugeruje skarżący – drogami mało uczęszczanymi. Jak trafnie zauważył sąd 1-szej instancji, oskarżony pił alkohol w czasie jazdy po towar – a więc można przyjąć, że jego czyn miał charakter w pełni świadomy, wręcz przemedytowany. Przyznanie się do winy oskarżonego nie można przeceniać, skoro został on złapany na gorącym uczynku przestępstwa, a jego stan trzeźwości zbadany laboratoryjnie, więc ewentualne zaprzeczanie (zresztą czemu: temu że to on prowadził samochód, czy tez temu, że był nietrzeźwy?) byłoby całkowicie nieskuteczne. Również skrucha oskarżonego nie jest zbyt przekonywująca, skoro nie był to wybryk incydentalny, lecz zachowanie którego oskarżony dopuścił się już po raz trzeci. Zauważyć tez należy, że znamiona przestępstwa z art. 178a§4 można wypełnić albo poprzez ponowną jazdę w stanie nietrzeźwości po uprzednim skazaniu za taki czyn, albo też poprzez jazdę w stanie nietrzeźwości w trakcie obowiązywania sadowego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Oskarżony wyczerpał zarówno jedną jak i drugą przesłankę, aczkolwiek do przypisania mu czynu z art. 178a§4 kk wystarczyłaby tylko jedna z nich. Niewątpliwie jest to istotna okoliczność obciążająca. Dlatego sąd odwoławczy nie doszukał się żadnych przesłanek łagodzących odpowiedzialność oskarżonego – ani podmiotowych, ani też przedmiotowych, zaś okoliczności podnoszone w apelacji można uznać w istocie za okoliczności obciążające. Orzeczone przez Sąd Rejonowy wobec oskarżonego kara i środki karne jawią się w tych okolicznościach jako bardzo łagodne.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwi ęź le o powodach zmiany

Sąd odwoławczy nie znalazł więc podstaw do zmiany wyroku zgodnie z wnioskiem apelacji, ale na zasadzie arft 455 kpk zmienił wadliwa kwalifikację prawną czynu przypisanego oskarżonemu, eliminując przepis art. 244 kk, który sąd meriti skumulował w zbiegu z art. 178a§4 kk. Ten ostatni przepis określa w istocie odrębną postać przestępstwa z art. 178a§1 kk kwalifikowaną poprzez swoistą recydywę sprawcy (czyli ponowną jazdę w stanie nietrzeźwości po uprzednim skazaniu za taki czyn) albo poprzez prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości mimo obowiązującego sądowego zakusu prowadzenia pojazdów. W praktyce bardzo często sprawcy przestępstw z art. 178a§4 kk wyczerpują obydwa znamiona tego przepisu, bowiem jeżeli byli uprzednio skazani za przestępstwo z art. 178a§1 kk to zasadniczo orzeczono wobec nich zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych. Pozornie taki sprawca rzeczywiście wyczerpuje znamiona przestępstw zarówno z art. 178a§1 kk jak i art. 244 kk, ale w istocie przestępstwo z art. 244 kk jest współukarane w stosunku do czynu z art. 178a§4 kk, bowiem wyczerpanie znamion z art. 244 kk stanowi w istocie znamię sine qua non (o ile nie można sprawcy przypisać uprzedniego prowadzenia pojazdu po pijanemu) przestępstwa z art. 178a§4 kk. Dlatego sąd odwoławczy wyeliminował art. 244 kk z kwalifikacji pranej czynu przypisanego oskarżonemu (a także art. 11§2 kk oraz 11§3 kk wynikające z wadliwie przyjętego realnego zbiegu przepisów, który we tym wypadku nie zachodzi), a w konsekwencji wyeliminował z zaskarżonego wyroku także orzeczenie o wymierzeniu środka karnego 5 lat zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w związku ze skazaniem z art. 244 kk. Zaznaczyć należy, że ta zmiana nie koliduje z kierunkiem apelacji, gdyż w zasadzie jest to zmiana na korzyść oskarżonego. Na marginesie niniejszych wywodów można też zauważyć, że zgodnie z przeważającym w orzecznictwie poglądem taki czyn jaki popełnił oskarżony kwalifikuje się li tylko z art. 178a§4 kk, bowiem uważa się, że wobec odesłania w tym przepisie do art. 178a§1 kk powoływanie tego ostatniego przepisu jest zbędne. Z tej przyczyny w ocenie sądu odwoławczego powołanie §1 artykułu 178a (zarówno w zaskarżonym wyroku jak i w akcie oskarżenia) było zbędne, ale ponieważ trudno to uznać za błąd, sąd odwoławczy w tym zakresie nie korygował kwalifikacji prawnej zastosowanej przez sąd 1-szej instancji, uznając, że sprzeciwia się temu powaga wyroku

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Sąd odwoławczy zwolnił oskarżonego z obowiązku zapłaty kosztów sądowych za postepowanie odwoławcze na zasadzie art. 624§1 kpk, uznając, że jego możliwości zarobkowe są istotnie ograniczone na skutek wymierzenia mu bezwzględnej kary pozbawienia wolności, a brak jest danych pozwalających stwierdzić by posiadał on majątek lub inne dochody, które pozwoliłyby mu na uiszczenie tych kosztów bez uszczerbku na możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb materialnych jego i jego rodziny.

7.  PODPIS