Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lipca 2020 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu VIII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący : Sędzia Bartłomiej Koelner

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 17 lipca 2020 we Wrocławiu

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w M.

przeciwko K. S.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od strony powodowej na rzecz pozwanej kwotę 1817 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 1800 zł kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VIII C 436/20

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do Sądu Rejonowego w Elblągu w dniu 19 sierpnia 2019 r. strona powodowa (...) S.A. z siedzibą w M. domagała się zasądzenia od pozwanej K. S. kwoty 6.540,77 zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości odsetek maksymalnych od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że pozwaną i pożyczkodawcę (...) Sp. z o.o. łączyła umowa pożyczki nr (...) z dnia 17 lipca 2018 r., na podstawie której pożyczkodawca udostępnił pozwanej środki pieniężne na zasadach określonych w umowie. Powód podał, że pozwana nie wywiązała się z przyjętego na siebie zobowiązana, gdyż nie uregulowała płatności w sposób określony w umowie, tj. do dnia 16 sierpnia 2018 r. Wskazał, iż pożyczkodawca w dniu 2 stycznia 2018 r. zawarł z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. umowę o przeniesieniu ryzyka niespłacania pożyczek, która obejmowała wierzytelność względem pozwanej z tytułu wskazanej umowy pożyczki, na mocy której w dniu 16 września 2018 r. (...) Sp. z o.o. nabyła wierzytelność od pożyczkodawcy. W dniu 25 lutego 2019 r. natomiast (...) Sp. z o.o. zawarła z powodem Umowę Ramową Przelewu Wierzytelności wraz z Porozumieniem, której przedmiotem była m.in. sprzedaż wierzytelności przysługującej powodowi w stosunku do strony pozwanej. Powód podał, że na dochodzone pozwem roszczenie składa się kwota 5.780,59 zł stanowiąca niespłaconą należność główną oraz kwota 760,18 zł stanowiąca wysokość odsetek umownych i odsetek za opóźnienie w spłacie zobowiązania.

W dniu 23 września 2019 r. referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Elblągu X Wydziału Cywilnego wydał w sprawie o sygn. akt X Nc 49361/19 nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty wniesionym w dniu 27 października 2019 r. pozwana wniosła o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa z uwagi na nieudowodnienie roszczenia. Nadto podniosła zarzut braku legitymacji procesowej po stronie powoda, a także wskazała na niewłaściwość miejscową Sądu Rejonowego w Elblągu. W uzasadnieniu sprzeciwu od nakazu zapłaty podała, że argumentacja zawarta w pozwie jest lakoniczna, natomiast przedstawiony materiał dowodowy nie pozwala na szczegółowe ustosunkowanie się do pozwu. Pozwana podała, że powód nie załączył do pozwu żadnych wezwań do zapłaty, tym samym nie udowodnił, iż przed wypowiedzeniem umowy, wzywał ją do uregulowania należności. K. S. stwierdziła, że powód domagając się uiszczenia kwoty wskazanej w pozwie winien wykazać wszelkie dowody nie tylko na jej istnienie, ale również źródło jej pochodzenia i sposób obliczenia.

Postanowieniem z dnia 22 stycznia 2020 r. Sąd Rejonowy w Elblągu I Wydział Cywilny stwierdził swoją niewłaściwość miejscową i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu jako właściwemu do rozpoznania sprawy.

W piśmie procesowym z dnia 30 czerwca 2020 r. pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości, a także zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kwoty 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Pozwana zakwestionowała roszczenie dochodzone pozwem zarówno co do zasady, jak i wysokości. Wskazała, że nie jest zobowiązana do zapłaty na rzecz powoda jakichkolwiek kwot. Pozwana zarzuciła, iż powód nie podołał obowiązkowi wykazania istnienia, ani wysokości wierzytelności, której zasądzenia domaga się od pozwanej. Nadto nie zdołał wykazać legitymacji czynnej w przedmiotowej sprawie, nie wykazał bowiem swojego następstwa prawnego względem rzekomego pożyczkodawcy, natomiast na podstawie przedłożonej przez powoda umowy ramowej przelewu wierzytelności nie sposób wywnioskować, czy przelewem objęto wierzytelność rzekomo przysługującą pierwotnemu wierzycielowi wobec pozwanej. K. S. wskazała nadto, że powód nie załączył do pozwu umowy pożyczki, która rzekomo została zawarta z pozwaną w dniu
17 lipca 2018 r., a także nie wykazał, że przekazał na rzecz pozwanej kwotę wynikającą z rzekomo zawartej umowy. Pozwana z ostrożności procesowej podniosła również zarzut istnienia
w przedmiotowej umowie pożyczki niedozwolonych postanowień umownych.

Stanowisko powoda nie uległo zmianie, mimo iż zarządzeniem z dnia 18.03.2020 r. (k. 58) pełnomocnik powoda został zobowiązany do złożenia dalszego pisma procesowego celem ustosunkowania się do treści doręczonego mu w dniu 30.01.2020r. (k. 49 i 52) sprzeciwu pozwanej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 25 lutego 2019 r. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. zawarła ze (...) S.A. z siedzibą w M. umowę ramową przelewu wierzytelności. Przedmiotem umowy było ustalenie zasad, na których następować będzie przelew wierzytelności w rozumieniu przepisów art. 509 i n. kodeksu cywilnego przez zbywcę na rzecz nabywcy.

W Porozumieniu nr 1 do Umowy Ramowej Przelewu Wierzytelności zawartym między (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. zawarła ze (...) S.A. z siedzibą w M. w dniu 25 lutego 2019 r. wskazano, że zbywcy przysługują wymagalne i nieprzedawnione w rozumieniu niniejszej umowy wierzytelności pieniężne wskazane w Załączniku nr 1 do niniejszego porozumienia.

W załączniku nr 1 do Porozumienia nr 1 z dnia 25 lutego 2019 r. przy numerze ID klienta (...) widniały dane pozwanej, tj. imię i nazwisko oraz nr PESEL. Kwota całkowitego zadłużenia została określona na 6.106,19 zł, natomiast wskazana w załączniku data udzielenie pożyczki to
17 lipca 2018 r.

Dowód: umowa ramowa wierzytelności z dnia 25 lutego 2019 r. (k. 10-11v. akt); porozumienie nr 1 do umowy ramowej przelewu wierzytelności z dnia 25 lutego 2019 r. (k. 12 akt); załącznik nr 1 do Porozumienia nr 1 z dnia 25 lutego 2019 r.( (...) Sp. z o.o., (...) S.A.)- papierowy wykaz wierzytelności dla produktu I. (k. 13-15); potwierdzenie operacji z dnia 17 kwietnia 2019 r. zgodnie z umową z 25 lutego 2019 r.(k. 16 akt).

Pismem z dnia 12 kwietnia 2019 r. powódka zawiadomiła pozwaną o przelewie wierzytelności wynikającej z umowy pożyczki. Jednocześnie powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 7.553,92 zł, na którą składała się kwota 5.780,59 zł tytułem należności kapitałowej, 325,60 zł tytułem naliczonych odsetek i kosztów poprzedniego wierzyciela oraz kwota 170,73 zł tytułem naliczonych odsetek.

Dowód: wezwanie do zapłaty po przelewie wierzytelności z dnia 12 kwietnia 2019 r. (k. 4 akt).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Strona powodowa (...) S.A. z siedzibą w M. domagała się zasądzenia od pozwanej K. S. na swoją rzecz kwoty 6.540,77 zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości odsetek maksymalnych od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Wywodziła, że przedmiotowa wierzytelność została nabyta na podstawie umowy o przeniesieniu ryzyka zawartej w dniu 2 stycznia 2018 r. pomiędzy pożyczkodawcą a (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., a następnie w dniu 25 lutego 2019 r. doszło do zawarcia między (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. a powódką umowy ramowej przelewu wierzytelności wraz z Porozumieniem. Pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty i dalszym piśmie procesowym zakwestionowała powództwo zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. Podkreśliła, że powódka nie wykazała istnienia legitymacji procesowej czynnej po swojej stronie.

Sąd po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów w następstwie wniesienia przez pozwaną sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym, uznał mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne i rozpoznał sprawę na posiedzeniu niejawnym (art. 148 ¹ § 1 k.p.c.), przeprowadzając postępowanie dowodowe z dokumentów przedstawionych przez stronę powodową. Postanowieniem z dnia 17 lipca 2020 r., wydanym na posiedzeniu niejawnym, Sąd w punkcie II pominął dowód z przesłuchania pozwanej na podstawie art. 235 ² § 1 pkt. 2 i 5 k.p.c. jako mający wykazać fakt bezsporny, nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy oraz zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania.

Podstawę materialnoprawną żądania strony powodowej stanowił przepis art. 720 k.c. oraz przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim ( Dz.U. z 2019 r. poz. 1083). Strona powodowa twierdziła, że pierwotny wierzyciel jako przedsiębiorca, w ramach prowadzonej przez siebie działalności udzielił pozwanej, która występowała jako konsument, pożyczki gotówkowej.

Stosownie do przepisu art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wówczas wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (§ 2).

Zważyć należy, że w wyniku przelewu wierzytelności w rozumieniu art. 509 k.c. przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki wiązał go z dłużnikiem. Innymi słowy, stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie, natomiast zmienia się osoba uczestnicząca w nim po stronie wierzyciela.

Podkreślić należy, że powód nie jest pierwotnym wierzycielem pozwanej, a swoją legitymację czynną wywodzi z twierdzenia o przeniesieniu tejże wierzytelności na swoją rzecz przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Okoliczności tej nie można jednak w żadnym razie uznać za udowodnioną w oparciu o przedłożone do akt sprawy dokumenty. W niniejszym postępowaniu powódka nie przedłożyła bowiem do akt sprawy wskazanej w pozwie umowy z dnia 2 stycznia 2018 r. zawartej między pierwotnym wierzycielem a (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Skoro zaś powódka podnosiła, że cedentowi przysługiwała dochodzona pozwem wierzytelność, to w jej interesie było wykazanie, że pomiędzy wierzycielem pierwotnym ( (...) Sp. z o.o.), a jego następcą ( (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.) zachodzi tożsamość podmiotowa albo, że miał miejsce ciąg cesji. Powódka jednak powyższego nie wykazała.

W konsekwencji zgromadzony materiał nie dawał podstawy do ustalenia, że powódka skutecznie nabyła wierzytelność wobec pozwanej. Wobec powyższego nie mogła zatem skutecznie dochodzić zgłoszonego w pozwie roszczenia. Kształtując taką ocenę Sąd miał na względzie, iż legitymacja procesowa to uprawnienie do wytoczenia powództwa i popierania go w celu uzyskania ochrony praw podmiotowych własnych lub cudzych. Dany podmiot, aby móc wystąpić w danym procesie w charakterze strony, musi być podmiotem do tego właściwym, tzn. musi posiadać szczególną kwalifikację pozwalającą na wystąpienie z danym powództwem właśnie przez niego. Mianowicie, aby ochrona prawna mogła być przez sąd udzielona, musi ona być żądana na rzecz osoby, której służy dane uprawnienie materialne wobec innej osoby. O istnieniu czy braku legitymacji procesowej decyduje zatem prawo materialne na podstawie podanego w pozwie stanu faktycznego. Okoliczności na jakich opiera się legitymacja procesowa stron winny być natomiast w danej sprawie udowodnione tak, by sąd mógł dokonać na tej podstawie ustaleń faktycznych. Poczynione zaś w toku niniejszego postępowania ustalenia jednoznacznie prowadzą do wniosku, iż umową przelewu wierzytelności, z przyczyn opisanych wyżej, powódka nie mogła nabyć wierzytelności przysługującej wobec pozwanej.

W myśl art. 3 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki (ust. 2 pkt 1).

W razie istnienia sporu między stronami stosunku cywilnoprawnego, obowiązek (ciężar dowodu) udowodnienia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Unormowania kodeksowe przywiązują duże znaczenie do zasad kontradyktoryjności i dyspozycyjności, co znajduje szczególny wyraz w tym, że strony są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 232 k.p.c.). Stosownie do zasady wyrażonej w art. 3 k.p.c., rozwiniętej w art. 232 zd. 1 k.p.c., dowody są obowiązane przedstawiać strony, a rozkład ciężaru dowodu wynikający także z art. 6 k.c. powoduje, że strona zmierzająca do dochodzenia roszczeń wymagających dowodzenia środkami dowodowymi, z których może skorzystać, powinna liczyć się z koniecznością przedstawienia takich dowodów, albowiem w przeciwnym razie jej powództwo może zostać oddalone. Zatem ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, obowiązany jest udowodnić fakty uzasadniające to żądanie, zaś ten kto odmawia uczynienia zadość żądaniu, negując uprawnienie żądającego, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje.

Nie ulega wątpliwości, że strona powodowa celem udowodnienia swych twierdzeń, obowiązana była w trakcie procesu wykazać bezsprzecznie i jednoznacznie, że pozwana nie uregulowała należności, jak i wykazać odpowiednimi dokumentami podstawę prawną i faktyczną do dochodzenia tej kwoty od pozwanej tak, by wynikał z niej sposób ustalenia konkretnego zadłużenia. Uczynić to mogła poprzez dokumenty, wskazujące podstawę do obciążenia pozwanej kwotą objętą żądaniem pozwu.

Sąd uznał, że strona powodowa w niniejszym postępowaniu nie wykazała istnienia swego roszczenia, bowiem dowody przeprowadzone w niniejszej sprawie z inicjatywy strony powodowej nie są wystarczające do ustalenia, iż doszło do zawarcia umowy pożyczki, będącej źródłem zobowiązania, z którego wynikać miałaby wierzytelność dochodzona pozwem. Wobec powyższego nie było możliwie ustalenie warunków ewentualnej umowy, na którą powoływała się strona powodowa, z uwagi na jej brak.

Zważyć należy, że w myśl przepisu art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Jeżeli wartość pożyczki przekracza 1.000 zł, umowa powinna być zawarta dla celów dowodowych z zachowaniem formy dokumentowej (§ 2).

Istotą zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki, jest przeniesienie przez pożyczkodawcę jej przedmiotu na własność pożyczkobiorcy. Dotyczy to również zwrotu pożyczki, przy czym przedmiotem powrotnego przeniesienia własności nie muszą być te same pieniądze lub te same rzeczy zamienne, byle miały tę samą ilość i jakość. Przeniesienie własności przedmiotu pożyczki może nastąpić w każdy prawem przewidziany sposób. W wypadku pieniędzy wchodzi w grę wydanie gotówki, przelew bankowy, otwarcie kredytu na rachunku bankowym itp. Umowa pożyczki jest umową dwustronnie zobowiązującą, co oznacza, że obowiązkowi pożyczkodawcy do przeniesienia własności przedmiotu umowy na pożyczkobiorcę odpowiada obowiązek zwrotu, czyli przeniesienia przez pożyczkobiorcę na pożyczkodawcę przedmiotu umowy, powiększonego o ewentualne wynagrodzenie ustalone w umowie. Dopóki przedmiot pożyczki nie zostanie wydany pożyczkobiorcy, dopóty nie może powstać obciążający go obowiązek jego zwrotu.

Strona powodowa powołała się w pozwie na zawarcie przez pozwaną umowy pożyczki w dniu 17 lipca 2018 r. Niemniej jednak, w toku postępowania strona powodowa nie przedłożyła rzekomej umowy pożyczki. Strona powodowa w żaden sposób nie wykazała, że pozwana podjęła jakiekolwiek kroki celem zawarcia umowy – brak jest chociażby wniosku, z którym K. S. miałaby występować do pierwotnego wierzyciela. Nadto na podstawie przedłożonych przez stronę powodową dokumentów nie można ustalić faktu realizacji umowy poprzez wypłatę kwoty pożyczki przez pożyczkodawcę. Strona powodowa nie przedstawiła żadnego dowodu na potwierdzenie takiej transakcji.

W konsekwencji Sąd uznał, że strona powodowa nie wykazała, aby doszło do zawarcia umowy pożyczki z dnia 17 lipca 2018 r., jakie były jej postanowienia (co do terminu zwrotu pożyczki, co do odsetek) oraz że przedmiot rzekomej umowy został wydany, tj. że wskazana w umowie kwota została wypłacona na rachunek bankowy należący do pozwanej. Podkreślić należy również, że dowód wydania przedmiotu pożyczki obciąża pożyczkodawcę, który może posługiwać się wszelkimi środkami dowodowymi. Wśród nich – jako najbardziej skuteczne – należy wymienić dowody na piśmie: pokwitowanie, rewers, recepis, skrypt dłużny, oblig itp. ( por. wyrok SN z 05 marca 2002 r.,
I CKN 1086/99, LEX nr 328255). Nadto powódka nie udowodniła, że skutecznie nabyła wierzytelność wobec pozwanej.

Uznając, że strona powodowa nie sprostała wymogom wynikającym z przepisów
art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. i nie udowodniła swego roszczenia, powództwo należało oddalić, o czym orzeczono w punkcie I sentencji wyroku.

Orzeczenie o kosztach oparto o przepis art. 98 k.p.c. stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Pozwana wygrała proces w całości, a na poniesione przez nią koszty w łącznej wysokości 1.817 zł składała się kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kwota kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 1.800 zł, którą Sąd ustalił w oparciu o § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w brzmieniu obowiązującym w dniu wniesienia pozwu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w punkcie II sentencji wyroku.