Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt VI Ka 488/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2021 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący sędzia Marcin Mierz

Protokolant Aleksandra Studniarz

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2021 r.

przy udziale Adama Szewca Prokuratora Prokuratury Rejonowej G. w G.

sprawy A. W. syna G. i M.

ur. (...) w G.

oskarżonego z art. 286§1 kk, art. 270§1 kk, art. 218§1a kk w zw. z art. 12 kk, art. 225§2 kk w zb. z art. 270§1 kk w zw. z art. 11§2 kk w zw. z art. 12 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 31 marca 2021 r. sygnatura akt IX K 450/18

na mocy art. 437 § 1 kpk i art. 636 § 1 kpk

1. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2. zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki postępowania odwoławczego w kwocie 20 zł (dwadzieścia złotych) i wymierza mu opłatę za II instancję w kwocie 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych).

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 488/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.1.Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 31.03.2021r. (IX K 450/18)

0.1.Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.1.Granice zaskarżenia

0.0.1.Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.0.1.Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.Wnioski

uchylenie

zmiana

1.Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.1.Ustalenie faktów

0.0.1.Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

A. W.

Dotychczasowa karalność oskarżonego

Dane o karalności

452-453

0.0.1.Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

0.1.Ocena dowodów

0.0.1.Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

Dane o karalności

Dane o karalności zostały wystawione przez uprawniony organ.

Nie budziły wątpliwości odnośnie ich rzetelności i autentyczności.

0.0.1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obraza przepisów prawa procesowego, mająca istotny wpływ na treść wydanego w sprawie orzeczenia, a to art. 201 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k., poprzez oddalenie wniosku dowodowego o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej/nowej opinii biegłego sądowego, pomimo że w toku prowadzonego postępowania dopuszczono i przeprowadzono dowód z:

- zaświadczenia (...),

- karty Informacyjnej,

- zaświadczenia (...) i (...),

z których to jednoznacznie wynika, że oskarżony w okresie zbieżnym do okresu, w którym miał dopuścić się popełnienia czynu zabronionego był poddawany leczeniu uzależnień - w tym przebywał w ośrodkach leczenia, a o których okolicznościach badający go biegli nie wiedzieli, względnie (jak wynika z ich opinii) nie poddali tych okoliczności stosownej ocenie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji w przedmiocie oddalenia wniosku dowodowego obrońcy o przeprowadzenie kolejnego dowodu z opinii biegłych lekarzy psychiatrów na okoliczność poczytalności oskarżonego, było prawidłowe i nie może zostać ocenione jako uchybienie procesowe.

Z wydanych w sprawie opinii biegłych wynika, że opiniując wiedzieli oni o terapii oskarżonego na którą powołuje się w apelacji obrońca. Zarówno w opinii wydanej w sprawie IX K 450/18, jak i w połączonej z tą sprawą sprawie IX K 1139/18 biegli wskazali na terapię oskarżonego w Ośrodku (...) w Z. oraz w Ośrodku (...) w M.. Dokumenty przedłożone przez obrońcę w toku postępowania sądowego nie zawierały istotnych informacji, które nie wynikałyby z kopii dokumentów przedłożonych na wcześniejszym etapie postępowania.

Nie ma przy tym podstaw do stwierdzenia, że załączone do akt sprawy dokumenty rodziłyby jakiekolwiek, niewyjaśnione jeszcze w tym postępowaniu, wątpliwości co do poczytalności oskarżonego i jego zdolności do udziału w postępowaniu. Nie ma również powodów do przyjęcia, że konieczne pozostaje dopuszczenie dowodu z kolejnej opinii biegłych lekarzy psychiatrów. Nie ma podstaw do ustalenia, że wydane w dotychczasowym postępowaniu opinie biegłych są niejasne lub niepełne (art. 201 k.p.k.). Potrzeby prowadzenia dalszego postępowania w tym względzie nie rodzą z pewnością dokumenty na które w apelacji powołał się obrońca. Wynika z nich, że oskarżony leczy się w (...) w Z. od lipca 2016 roku "do nadal" (zaświadczenie wystawiono w dniu 17.02.2018r.) z zastrzeżeniem, że pacjent regularnie uczestniczył w terapii do kwietnia 2017r., a od tego czasu kilkakrotnie zgłosił się na wizyty kontrolne (k. 128 akt IX K 450/18). Z zaświadczenia wystawionego przez tą samą placówkę w marcu 2019 roku (k. 395 akt IX K 450/18) wynika, że leczył się tam wyłącznie do lutego 2018 roku. Ponadto, w okresie od 10.08.2017r. do 29.08.2017r. przebywał w Centrum (...) i (...) w M., gdzie poddawany był wyłącznie psychoterapii i nie stosowano wobec niego farmakoterapii. W ramach (...)brał udział w programie terapeutyczno- rehabilitacyjnym oraz programie umiejętności społecznych, którego nawet nie ukończył.

W wydanych opiniach biegli nie stwierdzili u oskarżonego upośledzenia umysłowego, choroby psychicznej w rozumieniu psychozy ani uzależnienia od alkoholu, środków odurzających lub substancji psychoaktywnych. Nie postawili rozpoznania istotnego z punktu widzenia opiniowania w procesie karnym.

W wywiadach przeprowadzonych w związku z opiniowaniem oskarżony wskazywał, że nie ma poczucia choroby psychicznej. Zaprzeczał, by w czasie czynów znajdował się pod wpływem alkoholu lub środków odurzających. Uczęszcza na indywidualne spotkania z terapeutą, żadnych leków nie zażywa (k. 172 akt IX K 1139/18). Psychoterapia, której poddawany był oskarżony, nie wywołuje potrzeby przeprowadzenia dowodu z kolejnej opinii biegłych lekarzy psychiatrów.

Przedłożona dokumentacja nie wskazuje na żadne okoliczności, które podważałyby poczytalność oskarżonego, bądź jego zdolność do udziału w postępowaniu.

Okoliczność, iż jak wynika z zaświadczenia wydanego przez (...) w M., oskarżony od dnia 10.08.2017r. poddawany był w tej placówce psychoterapii, a czyn przypisany mu miał zostać popełniony do dnia 14.08.2017r. nie może mieć wpływu ocenę opinii biegłych, skoro z treści zeznań świadków - pracowników wobec których oskarżony zalegał z płatnościami, potwierdzonych również dokumentami wynika, iż do dnia wskazanego w opisie czynu jako ostatni dzień jego popełnienia pracownicy ci otrzymywali od oskarżonego przelewy zaległego wynagrodzenia (np. karty 123, 130 akt IX K 1139/18). Wyłącznie przypisany oskarżonemu czyn z art. 218 § 1a k.k. w zw. z art. 12 k.k., którego oskarżony dopuszczał się w okresie od stycznia 2017 roku do 14.08.2017r. swoim zakresem czasowym objął terapię w (...) w M.. W (...) w Z. oskarżony regularnie uczestniczył w terapii do kwietnia 2017r..

W świetle powyższych okoliczności nie może być żadnej wątpliwości w kwestii poczytalności oskarżonego w czasie zarzuconych mu czynów. Okoliczności powołane w apelacji takich wątpliwości nie rodzą. Nie powodują one również potrzeby uzupełnienia postępowania dowodowego w tym zakresie poprzez dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłych lekarzy psychiatrów lub opinii innych biegłych lekarzy psychiatrów.

Wydaje się to truizmem, jednak odnosząc się do argumentacji zawartej w tym zakresie w uzasadnieniu apelacji stwierdzić trzeba, iż nie tylko osoby o ograniczonej i zniesionej poczytalności popełniają przestępstwa, a sam fakt popełnienia przestępstwa nie oznacza, że sprawca jest osobą niepoczytalną.

Wniosek dowodowy do którego odnosi się zarzut apelacji został złożony przez obrońcę po przeprowadzeniu całego postępowania dowodowego (z wyłączeniem ujawnienia dokumentów), chociaż dotyczył okoliczności i dokumentów, które znane były znacznie wcześniej. Zasadnie został zatem potraktowany jako w sposób oczywisty zmierzający do przedłużenia postępowania.

Wniosek

O uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec braku podstaw do uwzględnienia podniesionego zarzutu, nie było również podstaw do uwzględnienia wniosku apelacji.

Rozstrzygnięcie o uchyleniu zaskarżonego wyroku i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania zapaść może wyłącznie w wypadkach wskazanych w art. 439 § 1, art. 454 lub jeżeli jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu w całości (art. 437 § 2 zdanie 2 kpk). Żaden z takich przypadków w niniejszej sprawie nie wystąpił, w szczególności nie było podstaw do przyjęcia, że konieczne pozostaje przeprowadzenie na nowo w całości przewodu sądowego. Okoliczności takiej apelujący nie wykazał.

3.2.

Na wypadek nie podzielenia przez Sąd trafności wskazanego powyżej zarzutu obrońca zarzucił alternatywnie rażącą niewspółmierność kary przejawiającą się orzeczeniem względem oskarżonego: kary grzywny 80 stawek dziennych, przy wysokości jednej stawki w kwocie 20 złotych oraz obowiązku naprawienia szkody poprzez zapłatę 9.000,00 zł pokrzywdzonemu D. D. a nadto włożenie na niego innych obowiązków fiskalnych, mimo że wobec oskarżonego aktualnie prowadzone jest postępowanie upadłościowe, co w oczywisty sposób -z uwagi na fakt dysponowania środkami upadłego przez syndyka masy upadłości, ogranicza oskarżonemu możliwość dysponowania własnymi środkami finansowymi, w tym zaspokojenia pokrzywdzonego przed innymi wierzycielami osobistymi.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Kara grzywny odpowiadającej sumie 1600 złotych, orzeczona obok kary pozbawiania wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania za przestępstwo oszustwa na kwotę 10.000 złotych, wobec osoby karanej już za przestępstwo oszustwa, w żadnej mierze nie może zostać uznana za rażąco niewspółmiernie surową. Nie przekracza ona stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu oskarżonego. Żadna z okoliczności podniesionych w apelacji nie uzasadnia odstąpienia od orzeczenia wobec oskarżonego o karze w sposób wynikający z przepisów kodeksu karnego i kodeksu postępowania karnego zawierających reguły orzekania w sprawach karnych. Orzeczonej grzywny w żadnej mierze nie można ocenić jako wygórowanej, także w odniesieniu do wysokości wyrządzonej szkody. Wymierzenie wobec oskarżonego kary wywołującej dolegliwość o charakterze majątkowym pozostawało konieczne dla osiągnięcia wobec oskarżonego celów kary.

Nie ma również podstaw do tego, by odstąpić od orzeczenia wobec oskarżonego obowiązku naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego, który przez okres ponad czterech lat nie otrzymał od oskarżonego należnej mu sumy pieniężnej. Wysokość orzeczonego obowiązku naprawienia szkody wynika wprost z wysokości szkody wyrządzonej przez oskarżonego i nienaprawionej przez niego do dnia wyrokowania, a co za tym idzie wysokość ta jest całkowicie uzależniona od oskarżonego.

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie uchyla przepisów prawa karnego o karach i środkach kompensacyjnych. Instytucje przewidziane w ramach odpowiedzialności karnej są odrębne od postępowania związanego z ogłoszeniem upadłości konsumenckiej.

Oskarżony jest osobą wykształconą i zdolną do pracy, toteż nie ma w odniesieniu do niego podstaw do zwolnienia od zapłaty kosztów procesu, które wywołane zostały jego czynami.

Wniosek

O uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Treść wniosku nie odpowiada podniesionemu zarzutowi rażącej niewspółmierności orzeczonej kary i środka kompensacyjnego.

Obrońca nie wskazał w wywiedzionej apelacji żadnej okoliczności, która przy uwzględnieniu zarzutu rażącej niewspółmierności kary skutkować powinna uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania, chociażby wyłącznie w zakresie orzeczenia o karze, którego dotyczy zaskarżony wyrok.

Wobec braku podstaw do uwzględnienia podniesionych zarzutów, nie było również podstaw do uwzględnienia wniosku.

1.OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

1.ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.1.Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

W całości, co do winy, kary, środka kompensacyjnego i kosztów procesu.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wobec braku podstaw do uwzględnienia wywiedzionej apelacji oraz zmiany lub uchylenia zaskarżonego wyroku z urzędu, wyrok utrzymany został w mocy.

0.1.Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.1.Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.1.Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.0.1.Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.1.Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1.Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

Zasadą w procesie karnym jest obciążanie oskarżonego kosztami procesu, który wywołany został przypisanym mu zachowaniem. Tylko w wyjątkowych przypadkach dojść może do zwolnienia od zapłaty tych kosztów. Postępowanie odwoławcze zostało wywołane wyłącznie środkiem zaskarżenia pochodzącym od strony oskarżonej.

Oskarżony jest osobą wykształconą i zdolną do pracy, w toku postępowania podał, że pracuje, toteż nie ma w odniesieniu do niego podstaw do zwolnienia od zapłaty kosztów postępowania odwoławczego, które wywołane zostały apelacją wniesioną w jego imieniu przez obrońcę. Nie ma podstaw, by przyjąć, iż oskarżony kosztów procesu za postępowanie odwoławcze nie będzie w stanie uregulować również w przyszłości.

1.PODPIS

0.1.Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Poczytalność oskarżonego w czasie czynów, orzeczenie o karze grzywny, orzeczenie środka kompensacyjnego.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana