Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 listopada 2021 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi - Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Tomasz Kalsztein

Protokolant: st. sekr. sąd. Dorota Piasek

po rozpoznaniu w dniu 26 października 2021 w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa A. O. i D. G.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w S.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w S. solidarnie na rzecz powodów A. O. i D. G. kwotę 1.700,50 zł (jeden tysiąc siedemset złotych pięćdziesiąt groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 października 2020 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w S. solidarnie na rzecz powodów A. O. i D. G. kwotę 1.117 zł (jeden tysiąc sto siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu w całości.

Sygn. akt VIII C 621/21

UZASADNIENIE

W dniu 30 czerwca 2021 roku A. O. i D. G., reprezentowani przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wytoczyli przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w S. powództwo o zapłatę kwoty 1.700,50 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 7 października 2020 roku do dnia zapłaty tytułem odszkodowania oraz o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pełnomocnik powodów powołał się na zdarzenie drogowe, które miało miejsce w dniu 17 lipca 2020 roku i w jego wyniku uszkodzeniu uległ należący do poszkodowanych P. i M. F. (1) samochód marki O. (...). Sprawca szkody ubezpieczony był w zakresie OC w pozwanym towarzystwie. Poszkodowany w związku z brakiem możliwości korzystania z uszkodzonego w kolizji pojazdu, zawarł z powodami umowę najmu pojazdu zastępczego marki R. (...) o nr rej. (...).

Najem pojazdu trwał 19 dni, a powodowie wystawili z tego tytułu fakturę na kwotę 3.977,82 zł brutto tytułem wynagrodzenia za najem samochodu zastępczego wraz z kosztami podstawienia pojazdu do miejsca zamieszkania wskazanego przez poszkodowanego.

Pisemnie dokonano zgłoszenia szkody w imieniu poszkodowanego i wezwano do zapłaty wskazanej w fakturze kwoty, przesyłając jednocześnie upoważnienie do jej odbioru w imieniu poszkodowanych. Pozwany przyjął na siebie odpowiedzialność za zaistniałe zdarzenie. Pozwany zwrócił jedynie część powyższej kwoty uznając cały okres najmu pojazdu zastępczego za zasadny i redukując stawkę najmu, nie uznając zasadności zwrotu kosztów podstawienia pojazdu.

Kwota dochodzona pozwem stanowi różnicę pomiędzy kwotą uznaną i wypłaconą przez pozwanego w toku postępowania likwidacyjnego z tytułu najmu pojazdu (1.805 zł), a kwotą wynikającą z faktury za sam najem pojazdu bez uwzględnienia kosztów podstawienia pojazdu (3.505,50 zł).

(pozew k. 9-10 )

W odpowiedzi na pozew strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany zakwestionował żądanie powoda co do wysokości podnosząc, że poszkodowany zgłosił szkodę pozwanemu w dniu 20 lipca 2020 roku, zaś dnia następnego pozwany za pośrednictwem poczty elektronicznej zaoferował poszkodowanemu bezgotówkowy najem pojazdu zastępczego przez współpracujące z nim wypożyczalnie. Wskazał, że oferta najmu została również przedstawiona w raporcie szkody z dnia 29 lipca 2020 roku wysłanym tego samego dnia poszkodowanemu. Pozwany oświadczył, że wiadomość zawierała istotne informacje dla poszkodowanego w zakresie najmu pojazdu zastępczego oraz zastrzeżenie o możliwości weryfikacji stawki najmu w przypadku skorzystania z propozycji innej wypożyczalni. Skoro poszkodowany nie skorzystał z oferty i wynajął pojazd zastępczy od powoda przy wyższej stawce za dobę, to nie spełnił swojego obowiązku dążenia do minimalizowania szkody. Zakwestionował wysokość zastosowanej stawki najmu. Wskazał również, że koszty podstawienia jak i odbioru pojazdu nie pozostają w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą.

(odpowiedź na pozew k. 62-69 )

Do zamknięcia rozprawy stanowisko stron nie uległo już zmianie.

(protokół rozprawy k. 98)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 lipca 2020 roku doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzony został należący do P. F. i M. F. (2) samochód O. (...) nr rej. (...). Sprawca zdarzenia posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym towarzystwie.

(okoliczności bezsporne)

W dniu 20 lipca 2020 roku poszkodowany P. F. zgłosił szkodę pozwanemu towarzystwu ubezpieczeniowemu. Pozwany przyjął zgłoszenie i zarejestrował sprawę pod nr WA50/21656/20.

(okoliczności bezsporne, wydruk wiadomości poczty elektronicznej k. 71)

Pozwany nie poinformował powoda o możliwości wynajęcia samochodu zastępczego oraz nie poinformował o akceptowanych stawkach za wynajem.

(oświadczenie k. 32)

W dniu 20 lipca 2020 roku poszkodowani zawarli ze stroną powodową umowę najmu pojazdu zastępczego R. (...) o nr rej. (...) ze stawką czynszu w wysokości 150 zł netto za dobę. Umowa przewidywała opłatę za dostarczenie i odbiór pojazdu w wysokości 1,5 zł netto /km. Poza tym poszkodowani upoważnili powodów do uzyskiwania wszelkich informacji dotyczących szkody.

(umowa najmu pojazdu zastępczego k. 19-20, załączniki do umowy najmu k. 22-24, pełnomocnictwa k. 26-27, oświadczenie k. 25)

P. F. użytkował pojazd zastępczy do dnia 7 sierpnia 2020 roku. Zarówno pojazd uszkodzony jaki i wynajmowany wykorzystywał do celów prywatnych. Uszkodzony pojazd nie nadawał się do użytkowania, zaś poszkodowany nie miał możliwości korzystania z innego pojazdu, nie miał również środków finansowych na zakup nowego.

(oświadczenie k . 25, załącznik do umowy najmu nr (...) k. 28, załącznik do umowy najmu nr (...) k. 29, oświadczenie a k. 33, k. 34)

Powodowie w dniu 7 sierpnia 2020 roku wystawili fakturę VAT nr (...) na łączną kwotę 3.977,82 zł, na którą składały się następujące kwoty: 3.505,50 zł z tytułu wynajmu pojazdu zastępczego, 236,16 zł z tytułu podstawienia pojazdu oraz 236,16 zł z tytułu odbioru pojazdu.

(faktura VAT k. 37)

Również tego samego dnia strona powodowa zawarła z poszkodowanymi umowę cesji wierzytelności, w treści której cedent oświadczył, że przysługuje mu wierzytelność o wypłatę odszkodowania za szkodę powstałą w dniu 17 lipca 2020 roku w czasie którego został poszkodowany, szkoda została zgłoszona do pozwanego towarzystwa ubezpieczeń, które zarejestrowało ją pod nr (...). Przedmiotową wierzytelność cedent przelał na rzecz powoda.

(umowa cesji (...))

Pismem z dnia 19 sierpnia 2020 roku powód wezwał pozwane towarzystwo do zapłaty odszkodowania. Pozwany uznał zasadność najmu pojazdu zastępczego za cały okres tj. 19 dni, przy stawce 95 zł brutto za dobę najmu, przyznając odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego w kwocie 1.805 zł.

(pismo k. 40, decyzja o przyznaniu odszkodowania k. 45-46)

Nie zgadzając się z decyzją pozwanego strona powodowa pismem z dnia 20 października 2020 roku wysłanym za pośrednictwem poczty elektronicznej, wniosła reklamację i wezwała do dopłaty odszkodowania w terminie 3 dni od daty otrzymania pisma.

W odpowiedzi na powyższe pozwany podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko, odmawiając dopłaty.

(pismo k. 41-42, wydruk poczty elektronicznej k. 43-44, decyzja k. 47-49)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako bezsporny, bądź na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, których prawdziwości ani rzetelności ich sporządzenia nie kwestionowała żadna ze stron.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo było zasadne i zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W niniejszej sprawie znajdują zastosowanie zasady odpowiedzialności samoistnego posiadacza mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody statuowane w przepisie art. 436 k.c., oraz – w związku z objęciem odpowiedzialności posiadacza pojazdu obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej – przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz.U. 2013, poz. 392 ze zm.). W kwestii zakresu szkody i odszkodowania obowiązują reguły wyrażone w przepisach ogólnych księgi III Kodeksu cywilnego, tj. przepisy art. 361 § 2 k.c. oraz art. 363 k.c. Zastosowanie w przedmiotowej sprawie znajdują także przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące ubezpieczeń majątkowych.

W myśl przepisu art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zaś zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, zakład ubezpieczeń zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Ubezpieczyciel odpowiada w granicach odpowiedzialności sprawcy szkody – odpowiada za normalne następstwa działania bądź zaniechania, z którego szkoda wynikła. Wysokość odszkodowania winna odpowiadać rzeczywistym, uzasadnionym kosztom usunięcia skutków wypadku, ograniczona jest jedynie kwotą określoną w umowie ubezpieczenia (art. 824 § 1 k.c., art. 36 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych).

Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu (art. 35 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych).

Zakład ubezpieczeń w ramach odpowiedzialności gwarancyjnej wynikającej z umowy ubezpieczenia przejmuje obowiązki sprawcy wypadku. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń nie może wykraczać poza granice odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, ale również nie może być mniejsza niż wynikła na skutek ruchu pojazdu mechanicznego szkoda.

Poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń (art. 19 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, art. 822 § 4 k.c.).

W przedmiotowej sprawie bezspornym między stronami był fakt zaistnienia zdarzenia komunikacyjnego z dnia 17 lipca 2020 roku, w wyniku którego należący do P. F. i M. F. (2) samochód marki O. (...) nr rej. (...) uległ uszkodzeniu. Do zdarzenia drogowego doszło z winy osoby ubezpieczonej w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym towarzystwie. Przedmiotem sporu nie była zatem zasada odpowiedzialności pozwanego za przedmiotową szkodę. Pozwany nie kwestionował także uprawnienia poszkodowanego do wynajęcia pojazdu zastępczego na czas likwidacji szkody.

Oś sporu w niniejszej sprawie stanowiła uzasadniona stawka dobowa za najem, która w ocenie pozwanego wynosiła 95 zł brutto za dzień najmu pojazdu zastępczego przez P. F..

Odnosząc się do zarzutów pozwanego godzi się przypomnieć, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Jednakże, jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały 7 sędziów z dnia 17 listopada 2011 roku (III CZP 5/11, OSNC 2012/3/28), nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane. Istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2 k.c., art. 362 k.c. i art. 826 § 1 k.c.). Na ubezpieczycielu ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji gwarancyjnej ubezpieczyciela. W tożsamy sposób wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 15 lutego 2019 roku (III CZP 84/18, OSNC 2020/1/6), akcentując, że w ramach tego obowiązku powinnością poszkodowanego, jako wierzyciela, jest lojalne postępowanie na etapie likwidacji szkody przez ograniczanie zakresu świadczenia odszkodowawczego ubezpieczyciela, a nie zbędne powiększanie wysokości szkody. Brak podjęcia takich działań mimo, że leżały w zakresie możliwości poszkodowanego, nie może zwiększać odszkodowania należnego od ubezpieczyciela zobowiązanego do naprawienia szkody. W tym zakresie należy proporcjonalnie wyważyć interesy poszkodowanego i ubezpieczyciela kierując się standardem rozsądnie myślącej osoby, która określone zachowanie uznałaby za celowe, konieczne i racjonalne ekonomicznie. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 roku (III CZP 20/17, OSNC 2018/6/56), wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że P. F. oświadczył, że nie został poinformowany przez pozwanego o możliwości wynajęcia samochodu zastępczego oraz o akceptowanych stawkach za wynajem. Wprawdzie pozwany po zarejestrowaniu szkody poniesionej przez P. F. przesłał poszkodowanemu ogólną informację o możliwości najmu ze wskazaniem nazw sieci wypożyczalni, jednakże nie zamieścił w niej danych kontaktowych wypożyczalni ani stosowanych przez te podmioty regulaminów najmu.

Poza tym pozwany nie kwestionował, że przyjęta stawka najmu w wysokości 150 zł netto (184,50 zł brutto) za dobę miała rynkowy charakter. Reasumując tę część rozważań Sąd uznał, że strona powodowa była uprawniona do przyjęcia stawki dobowej na wskazanym poziomie tj. 184,50 zł brutto.

Wobec udokumentowania przez stronę powodową kosztów wynikających z najmu pojazdu zastępczego, należy uznać wysokość czynszu najmu za uzasadnione. Obowiązek pozwanego pokrycia kosztów najmu pojazdu zastępczego wynika również z wytycznych Komisji Nadzoru Finansowego. Zgodnie z rekomendacją (...) z dnia 1 grudnia 2009 r. poszkodowany może żądać pokrycia kosztów najmu pojazdu zastępczego za okres, w którym nie było możliwe korzystanie z pojazdu, który uległ uszkodzeniu. Okres najmu winien być uzasadniony. Długość tego okresu warunkowana jest lojalnym zachowaniem się poszkodowanego wobec ubezpieczyciela. W toku sporu ustalono, że zachodziła konieczność wynajmu samochodu zastępczego, bowiem samochód uszkodzony w wyniku wypadku komunikacyjnego był samochodem z którego korzystał poszkodowany właściciel pojazdu P. S., który używał przedmiotowego pojazdu do przewożenia narzędzi, służących do wykonywania przez niego usług budowlanych. W rozpoznawanym sporze brak podstaw do uznania, że do zwiększenia rozmiarów szkody przyczyniło się działalnie poszkodowanego P. S.. W ocenie Sądu za usprawiedliwione należy uznać korzystanie z pojazdu zastępczego w okresie w którym wystawiano fakturę za najem. Sytuacja, gdy doszło do poniesienia przez poszkodowanego wydatków na uzyskanie pojazdu zastępczego w okresie remontu uszkodzonego pojazdu albo przez okres niezbędny do nabycia nowego pojazdu stanowi wydatki poniesione w następstwie zdarzenia szkodzącego, które by nie powstały bez tego zdarzenia, prowadzące do powypadkowego zmniejszenia majątku poszkodowanego, czyli straty (art. 361 § 2 k.c.). Przeważa w piśmiennictwie stanowisko, że muszą to być wydatki zmierzające do wyłączenia lub ograniczenia szkody i niewątpliwie są nimi koszty wynajmu pojazdu zastępczego w celu kontynuowania działalności gospodarczej lub zawodowej, ponieważ zapobiegają utracie określonych dochodów (art. 361 § 2 k.c.) Szkodę stanowią również konieczne wydatki związane ze zdarzeniem szkodzącym. Przy takim ujęciu, stratą w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. są objęte także wydatki, które służą ograniczeniu (wyłączeniu) negatywnych następstw majątkowych doznanych przez poszkodowanego w wyniku uszkodzenia (zniszczenia) pojazdu. Zwrotowi mogą podlegać tylko wydatki rzeczywiście poniesione na taki najem.... (OSNC 2012/3/28, LEX nr 1011468, Biul.SN 2011/11/5

Reasumując Sąd uznał, że strona powodowa, jako nabywca wierzytelności, mogła się skutecznie domagać uzupełniającego odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego w kwocie 1.700, 50 zł.

O odsetkach od żądanej kwoty tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego Sąd orzekł w oparciu o art. 481 k.c. w związku z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie.

Powód wskazał, że pozwany pismem z dnia 6 września 2020 roku potwierdził przyjęcie szkody w postaci kosztów najmu pojazdu zastępczego do likwidacji, zaś po upływie 30 dniowego terminu na zlikwidowanie szkody roszczenie powoda stało się wymagalne. Wobec czego, zgodnie z żądaniem pozwu ustawowe odsetki za opóźnienie zasądzono od dnia 7 października 2020 roku.

O kosztach procesu rozstrzygnięto w oparciu o art. 98 k.p.c. Strona powodowa wygrała proces w całości, dlatego też była uprawniona do żądania zwrotu kosztów procesu w pełnej wysokości.

Koszty poniesione przez powodów obejmowały: opłatę sądową od pozwu – 200 zł, opłatę skarbową od pełnomocnictwa – 17 zł, koszty zastępstwa radcy prawnego w kwocie 900 zł – § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Mając na uwadze powyższe należało zasądzić od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.117 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Z tych względów, orzeczono jak w sentencji.