Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 maja 2022r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 maja 2022r. w Suwałkach

sprawy P. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o wysokość świadczenia

w związku z odwołaniem P. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 4 lutego 2022 r. znak (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od P. P. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. 180 (sto osiemdziesiąt) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Decyzją z 4.02.2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 291 ze zm.) oraz ustawy z dnia 5 marca 2015 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. poz. 552) odmówił P. P. prawa do ponownego ustalenia wysokości emerytury z zastosowaniem najkorzystniejszego średniego dalszego trwania życia.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył P. P.. W odwołaniu wniósł o jej zmianę i ustalenie wysokości emerytury z uwzględnieniem najkorzystniejszego średniego dalszego trwania życia na dzień złożenia wniosku o przeliczenie.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. wniósł o jego oddalenie. Wskazał na prawidłowe wyliczenie świadczenia i brak podstaw do jego ponownego przeliczania.

Sąd ustalił, co następuje:

Decyzją z 18.10.2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. przyznał P. P., urodzonemu (...) emeryturę poczynając od 1.10.2017 r. (znak: (...)). Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w brzmieniu obowiązującym na dzień wydania decyzji (tj. Dz.U. z 2017 r. Nr 1383 ze zm.). Kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji została zsumowana z kwotą zwaloryzowanego kapitału początkowego. Otrzymaną kwotę podzielono przez średnie dalsze trwanie życia - 206,40 miesięcy.

Na wniosek P. P. z 20.12.2021 r., decyzją z 29.12.2021 r. organ rentowy na podstawie art. 108 ustawy emerytalnej przeliczył emeryturę i ponownie ustalił jej wysokość, poczynając od 1.12.2021 r., to jest od miesiąca, w którym złożono wniosek. Ustaloną w październiku 2017 r. emeryturę, po uwzględnieniu waloryzacji, zwiększono o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie po dniu ponownego ustalenia wysokości emerytury, do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ich waloryzacji, przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku wnioskodawcy w dniu złożenia wniosku, to jest 20.12.2021 r. (pkt II decyzji z 29.12.2021 r.: (...)).

P. P. nie zaskarżył tej decyzji do Sądu i stała się ona prawomocna. Złożył natomiast 17.01.2022 r. kolejny wniosek o ponowne obliczenie świadczenia z zastosowaniem najkorzystniejszego średniego trwania życia. Zaskarżoną decyzją odmówiono wnioskodawcy ponownego obliczenia świadczenia, powołując się na rozstrzygnięcie zawarte w decyzji z 18.10.2017 r., gdzie przyjęto najkorzystniejsze średnie dalsze trwanie życia obowiązujące w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy nie jest zasadne. Wnioskodawca nabył prawo do emerytury po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego na podstawie art. 24 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w brzmieniu obowiązującym na dzień wydania decyzji – 18.10.2017 r. (tj. Dz.U. z 2017 r. Nr 1383 ze zm.). W myśl art. 25 tej ustawy podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175, z zastrzeżeniem art. 185.

Zgodnie z treścią art. 26 powołanej wyżej ustawy, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Kwotę emerytury w systemie zdefiniowanej składki ustala się tylko raz. Tak ustalona emerytura może być już tylko powiększona w przypadku dalszego opłacania składek w sposób podany w art. 108 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 291 ze zm.) W odniesieniu do emerytury nabytej na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej, ryzykiem emerytalnym było osiągnięcie wieku emerytalnego. Decyzja wydawana jest tylko raz i w ustawie emerytalnej nie przewidziano przepisu ustalającego tryb przeliczenia podstawy wymiaru emerytury w systemie zdefiniowanej składki.

Źródeł takiego poglądu prawnego należy poszukiwać w obszernym już orzecznictwie sądów:

W orzeczeniu z dnia 3 listopada 2015 r., sygn. akt III UZP 12/15, Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że kwotę emerytury w systemie zdefiniowanej składki ustala się tylko raz. Tak ustalona emerytura może być już tylko powiększona w przypadku dalszego opłacania składek w sposób podany w art. 108 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W tym kontekście wysokość emerytury ubezpieczonego w systemie zdefiniowanej składki została ustalona prawidłowo w październiku 2017 r. w dniu nabycia przez niego prawa do emerytury.

Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 6 października 2015 r., sygn. akt III UZP 9/15, gdzie nadto dokładnie zilustrował mechanizm ustalania podstawy obliczenia świadczenia.

W myśl art. 108 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jeżeli po dniu, od którego przyznano emeryturę określoną w art. 24 lub 24a, emeryt podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wysokość świadczenia ulega ponownemu ustaleniu w sposób określony w ust. 2. Z kolei wspomniany ust. 2 art. 108 ustawy stanowi, iż emerytury obliczone według zasad określonych w art. 26 powiększa się o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu ustalenia prawa do emerytury, o której mowa w art. 24 i 24a, i zwaloryzowanych zgodnie z art. 25 przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku danego ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku o przeliczenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ust. 4 i 5. Istotny tutaj jest ust. 4, który określa podstawę obliczenia emerytury mówiąc, że stanowi ją kwota składek zaewidencjonowanych od miesiąca, od którego została podjęta wypłata emerytury po raz pierwszy, do miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury.

Stosując powyższy mechanizm do wyliczenia wysokości emerytury ubezpieczonego trzeba zauważyć, iż w świetle art. 108 ust. 2 przeliczenie w tym trybie dotyczy tylko uwzględnienia dalszych składek na ubezpieczenie, nie daje natomiast podstawy do zmiany wcześniej ustalonej podstawy ustalenia świadczenia.

Rozpoznanie wniosku ubezpieczonego z 17.01.2022 r. nastąpiło zgodnie z art. 108 ust. 2 ustawy emerytalnej już w decyzji z 29.12.2021 r. Zastosowany w tym zakresie mechanizm ujęty w tej decyzji jest zgodny z dyspozycją art. 108 ust 2 ustawy emerytalnej i brak podstaw do ponownego obliczenia świadczenia z zastosowaniem korzystniejszego obecnie średniego dalszego trwania życia.

Mając powyższe na uwadze, Sąd w oparciu o przepis art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 98 § 1 k.p.c. oraz § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t. j. Dz.U. z 2018 r. poz.265).