Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V U 23/20

UZASADNIENIE

Ubezpieczony S. W. wniósł odwołanie od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 13.12.2019r. o odmowie prawa do jednorazowego odszkodowania w związku z wypadkiem w dniu 14.09.2019r.

Uzasadniając wskazał, że wbrew ustaleniom organu, uległ wypadkowi podczas prac związanych z prowadzeniem działalności rolniczej, bowiem wiata, przy której prowadzone były prace służy do przechowywania drewna zarówno dla budynku mieszkalnego, jak też dla budynku gospodarczo-garażowego, zlokalizowanego na tej samej posesji. Zaznaczył, że budynek gospodarczo-garażowy jest ogrzewany z uwagi na fakt, iż przechowywane są w nim nawozy do uprawy ziemi. Podał, że w wiacie są również składowane narzędzia do uprawy roli – grabie, szpadle itp.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy - Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w G. P. Terenowa w S. , reprezentowana przez radcę prawnego, wniosła o oddalenie odwołania w całości oraz zasądzenie od S. W. na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa prawnego, według norm przepisanych.

Uzasadniając wskazał, że z ustaleń organu wynika, iż w dniu zdarzenia S. W. przykręcał belki stanowiące element konstrukcji wiaty do przechowywania drewna przeznaczonego do ogrzewania budynku mieszkalnego. Organ uznał, że do zdarzenia doszło podczas wykonywania czynności, które nie są związane z prowadzeniem działalności rolniczej, stąd odmówiono prawa do jednorazowego odszkodowania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

S. W. ma 60 lat. Z zawodu jest mechanikiem maszyn rolniczych. Wykonuje własną działalność rolniczą (roślinną).

Bezsporne.

W dniu 14.09.2019r. S. W. budował wiatę przy budynku gospodarczym. Budowana wiata miała służyć składowaniu w niej materiału opałowego do ogrzewania pomieszczeń gospodarczych oraz budynku mieszkalnego. (...) ogrzewania zainstalowany na posesji przewiduje jeden piec, który służy zarówno do ogrzewania budynku mieszkalnego, jak również budynku gospodarczego (na zasadzie centralnego ogrzewania). Piec jest usytuowany w budynku gospodarczym, obok którego wybudowano wiatę. Jeden piec zasila wszystkie budynki na posesji.

Około godz. 18.00, na terenie podwórza, S. W. w celu przybicia belki (stanowiącej element konstrukcji wiaty) wszedł na aluminiową drabinę przy szopie. Nieoczekiwanie wskoczył mu na plecy obcy kot. Wówczas S. W. wystraszył się i stracił równowagę, a w konsekwencji spadł z drabiny na podłoże, upadając na lewy bok. Poczuł wtedy ból w lewej ręce. Nie było świadków naocznych tego zdarzenia.

Jeszcze w tym samym dniu udał się do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego w S., gdzie udzielono mu pomocy medycznej.

Przyczyną wypadku uznano niespodziewaną agresję zwierzęcia.

Na miejscu zdarzenia został sporządzony protokół oględzin miejsca i przedmiotów związanych z wypadkiem.

Na terenie posesji należącej do S. W., za budynkiem mieszkalnym znajduje się budynek gospodarczy, do którego przylega wiata, której belkę konstrukcyjną przybijał S. W. tuż przed ww. zdarzeniem. Obok budynku gospodarczego stoi murowany garaż z dwiema bramami.

Dowód: akta organu rentowego – protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy rolniczej – k. 4-6; protokół oględzin miejsca i przedmiotów związanych z wypadkiem oraz dokumentacja fotograficzna – k. 9-10; treść zeznań S. W. – k. 24-24v. akt sprawy.

S. W. nie posiada na swej posesji odrębnej wiaty dla składowania materiału opałowego do ogrzewania budynku mieszkalnego i innej, odrębnej wiaty, w której składowałby wyłącznie opał dla ogrzewania pomieszczenia gospodarczego, gdzie przechowuje nawozy.

W wiacie przechowywane są również narzędzia.

Bezsporne.

W dniu zdarzenia S. W. podlegał ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu (od dnia 01.10.2004r.).

Bezsporne, a nadto dowód: akta organu rentowego – potwierdzenie podlegania ubezpieczeniu społecznemu poszkodowanego – k. 2.

Organ rentowy ustalił, że S. W. nie spowodował wypadku umyślnie, ani na skutek rażącego niedbalstwa.

Dowód: akta organu rentowego – protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy rolniczej – k. 4-6.

U S. W. rozpoznano: złamanie głowy kości promieniowej lewej leczone operacyjnie z uszkodzeniem nerwu łokciowego, przykurczem łokcia i zniesioną supinacją przedramienia.

W wyniku wypadku w dniu 14.09.2019r. S. W. doznał długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 13%. Stan ten najpełniej opisany jest w punkcie 119b tabeli procentowego uszczerbku na zdrowiu.

Istniejący przykurcz łokcia, zniesiona supinacja przedramienia oraz stłuczenie nerwu łokciowego lewego skutkują 13% długotrwałym uszczerbkiem na zdrowiu.

Dowód: pisemna opinia z dnia 09.02.2021r. sporządzona przez biegłego sądowego z zakresu ortopedii i traumatologii – k. 31-31v.

Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego decyzją z dnia 13.12.2019r. odmówił S. W. prawa do jednorazowego odszkodowania w związku z wypadkiem w dniu 14.09.2019r.

Organ rentowy podniósł, że zdarzenia z dnia 14.09.2019r. nie uznano za wypadek przy pracy rolniczej. Podał m.in., że ustalono, iż w dniu zdarzenia S. W. przykręcał belki stanowiące element konstrukcji wiaty do przechowywania drewna przeznaczonego do ogrzewania budynku mieszkalnego, a zatem uległ wypadkowi podczas wykonywania prac nie związanych z prowadzeniem działalności rolniczej.

Dowód: a kta organu rentowego – decyzja nr (...) z dnia 13.12.2019r. – k. 19.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie S. W. jest słuszne oraz zasadne, a zatem zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie spornym było, czy w chwili wypadku ubezpieczony wykonywał czynności związane z prowadzoną działalnością rolniczą.

Bezspornym była natomiast okoliczność podlegania ubezpieczonego ubezpieczeniu wypadkowemu.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U.2017.2336), jednorazowe odszkodowanie przysługuje ubezpieczonemu, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej.

Z kolei art. 11. ust. 1 pkt 1 ww. ustawy stanowi, że za wypadek przy pracy rolniczej uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas wykonywania czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo pozostających w związku z wykonywaniem tych czynności:

1)na terenie gospodarstwa rolnego, które ubezpieczony prowadzi lub w którym stale pracuje, albo na terenie gospodarstwa domowego bezpośrednio związanego z tym gospodarstwem rolnym

2)w drodze ubezpieczonego z mieszkania do gospodarstwa rolnego, o którym mowa w pkt 1, albo w drodze powrotnej

3)podczas wykonywania poza terenem gospodarstwa rolnego, o którym mowa w pkt 1, zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo w związku z wykonywaniem tych czynności, lub

4)w drodze do miejsca wykonywania czynności, o których mowa w pkt 3, albo w drodze powrotnej.

Należy zatem ocenić, czy czynności ubezpieczonego mieszczą się w zakresie czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej lub pozostających w związku z wykonywaniem tych czynności.

Analiza akt sprawy, w szczególności dokumentów zgromadzonych w aktach organu rentowego, pozwoliła bowiem na ustalenie, że w dniu 14.09.2019r. S. W. budował wiatę tuż przy budynku gospodarczym – na terenie gospodarstwa rolnego.

Nadto, z ustaleń wynika, że około godz. 18.00, na terenie podwórza, S. W. w celu przymocowania belki (stanowiącej element konstrukcji wiaty) wszedł na aluminiową drabinę przy szopie. Nieoczekiwanie wskoczył mu jednak na plecy obcy kot. Wówczas S. W. wystraszył się i stracił równowagę, a w konsekwencji spadł z drabiny na podłoże, upadając na lewy bok. Poczuł wtedy ból w lewej ręce. Nie było świadków naocznych tego zdarzenia. Przyczyną wypadku uznano niespodziewaną agresję zwierzęcia.

Organ rentowy kwestionował żądanie ubezpieczonego wskazując wyłącznie na okoliczność, że do wypadku doszło podczas wykonywania czynności, które nie są związane z prowadzeniem działalności rolniczej.

Odnosząc się do artykułowanych w sprawie twierdzeń organu rentowego i zmierzając do wnikliwego rozpoznania wszelkich istotnych dla sprawy okoliczności, Sąd przeprowadził dowód z zeznań S. W., z treści których wynika wprost, że budowana w dniu zdarzenia wiata miała służyć składowaniu w niej materiału opałowego do ogrzewania pomieszczeń gospodarczych oraz budynku mieszkalnego. Co więcej, ubezpieczony wskazał zeznając, że system ogrzewania zainstalowany na posesji przewiduje jeden piec, który służy zarówno do ogrzewania budynku mieszkalnego, jak również budynku gospodarczego (na zasadzie centralnego ogrzewania). Podkreślenia wymaga przy tym fakt, iż piec jest usytuowany w budynku gospodarczym, obok którego wybudowano wiatę. Jeden piec zasila zatem wszystkie budynki na posesji – w obrębie tego gospodarstwa rolnego prowadzonego przez ubezpieczonego.

Nadto, na miejscu zdarzenia został sporządzony protokół oględzin miejsca i przedmiotów związanych z wypadkiem, jednakże z pominięciem wejścia do konkretnych pomieszczeń budynku gospodarczego i garażu. Organ rentowy nie miał zatem możliwości ustalenia w ten sposób, że w pomieszczeniu gospodarczym znajdowały się narzędzia do uprawy, wykorzystywane przez ubezpieczonego w działalności rolniczej oraz że jedyny piec - do ogrzewania wszystkich budynków (gospodarczego i mieszkalnego) - znajduje się właśnie w budynku gospodarczym. Powyższe okoliczności wprost wynikają z treści zeznań ubezpieczonego i w sprawie nie były przedmiotem sporu.

Zgodnie ze stanowiskiem judykatury, podzielanym przez Sąd orzekający w niniejszej sprawie, za wypadek przy pracy rolniczej uważa się także zdarzenie, które nastąpiło na terenie gospodarstwa domowego, bezpośrednio związanego z gospodarstwem rolnym, zaś dom mieszkalny znajdujący się na terenie gospodarstwa rolnego wchodzi w skład tego gospodarstwa (vide: uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach, sygn. akt IV Ua 17/17 z dnia 16.11.2017r.). Gospodarstwo rolne to zorganizowana całość, w zakres którego wchodzą pola uprawne, jak też działka siedliskowa wraz z budynkami znajdującymi się na tej działce, w tym również budynkiem mieszkalnym. Pogląd ten pozostaje aktualny również na gruncie przedmiotowej sprawy.

Stąd, zdarzenie, któremu uległ ubezpieczony spadając z drabiny podczas montażu belki budując wiatę zakwalifikować należy jako wypadek przy pracy rolniczej. Ubezpieczony budował konstrukcję wiaty znajdującej się na terenie gospodarstwa rolnego przez niego prowadzonego.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że opał, dla którego składowania postawiona została wiata (a w trakcie tych właśnie czynności ubezpieczony doznał urazu) miała przeznaczenie również powiązane z prowadzoną działalnością rolniczą. Otóż w wiacie tej jest składowany materiał opałowy, który służy do ogrzewania wszystkich budynków, tak gospodarczego, jak również mieszkalnego – z uwagi na jeden obieg i jeden tylko piec. Zauważyć przy tym potrzeba, że poza sporem w sprawie pozostawała okoliczność, iż ubezpieczony nie posiada na swej posesji odrębnej wiaty dla składowania materiału opałowego do ogrzewania budynku mieszkalnego i innej, odrębnej wiaty, w której składowałby wyłącznie opał dla ogrzewania pomieszczenia gospodarczego, gdzie przechowuje nawozy do produkcji rolniczej.

W ocenie Sądu, okoliczności powyższe uprawnioną czynią konstatację, iż wyczerpane zostały przesłanki określone w treści przepisu art. 11 ust. 1 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Nadto, zdarzenie z dnia 14.09.2019r. było niewątpliwie zdarzeniem nagłym, wywołanym przyczyną zewnętrzną. Te zaś okoliczności pozostawały w sprawie poza sporem.

Reasumując powyższe uznać należy, zdaniem Sądu, że ubezpieczony uległ wypadkowi, o którym mowa w art. 11 ust. 1 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, a także, iż nie wystąpiły okoliczności, których wystąpienie prowadziłoby do odmowy przyznania mu tego prawa (określonych w treści przepisu art. 10 ust. 2 pkt 2 powyżej cytowanej ustawy).

W dalszej kolejności należało ustalić, czy skarżący może skutecznie skorzystać z uprawnień przewidzianych z tytułu wypadku przy pracy rolniczej. Ubezpieczony domagał się bowiem jednorazowego odszkodowania.

Stosownie do treści powyżej cytowanego przepisu art. 10 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, jednorazowe odszkodowanie przysługuje ubezpieczonemu, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Art. 6.

1.

Celem ustalenia stałego bądź długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jakiego doznał ubezpieczony w wyniku wypadku oraz wskazania na czym ten uszczerbek polega i ile procent wynosi Sąd, na podstawie art. 278 k.p.c., przeprowadził dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu ortopedii. Powyższe wymaga bowiem wiedzy specjalnej.

Z opinii biegłego ortopedy wynika, iż u S. W. rozpoznano: złamanie głowy kości promieniowej lewej leczone operacyjnie z uszkodzeniem nerwu łokciowego, przykurczem łokcia i zniesioną supinacją przedramienia. Odpowiadając na pytania Sądu biegły opiniując wskazał, że w wyniku wypadku w dniu 14.09.2019r. S. W. doznał długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 13%. Podał nadto, że stan ten najpełniej opisany jest w punkcie 119b tabeli procentowego uszczerbku na zdrowiu. W ocenie biegłego, istniejący przykurcz łokcia, zniesiona supinacja przedramienia oraz stłuczenie nerwu łokciowego lewego skutkują 13% długotrwałym uszczerbkiem na zdrowiu (vide: pisemna opinia z dnia 09.02.2021r. sporządzona przez biegłego sądowego z zakresu ortopedii i traumatologii – k. 31-31v.).

Sąd w pełni zaakceptował opinię biegłego, nie znajdując podstaw do jej kwestionowania. Jest ona jasna, w czytelny sposób przedstawia tok rozumowania biegłego, a co za tym idzie umożliwia Sądowi dokonanie pełnej kontroli prawidłowości opinii z punktu widzenia wymagań logiki oraz zasad doświadczenia życiowego. Sąd nie dopatrzył się w powyższej opinii żadnych nieścisłości lub sprzeczności. Biegły wykonał wszystkie polecenia Sądu, gdyż sporządził opinię w sposób wyczerpujący i zupełny, dlatego też Sąd oparł na niej ustalenia faktyczne. Co istotne, opinia niniejsza nie była kwestionowana przez strony postępowania.

Zważywszy przeprowadzenie w niniejszej sprawie postępowania dowodowego w całości, Sąd na podstawie art. 15 zzs 2 ustawy z dnia 14 maja 2020r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku
z rozprzestrzenianiem się wirusa (...) 2 (Dz.U. 785.2020)
, poinformował strony, że zamknie rozprawę i wyda orzeczenie kończące na posiedzeniu niejawnym. Nadto, Sąd zakreślił stronom termin 7 dni, w którym mogły zająć ostateczne stanowiska w sprawie na piśmie.

Z uwagi na powyższe ustalenia oraz rozważania, Sąd uwzględnił odwołanie ubezpieczonego na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c., przyznając ubezpieczonemu prawo do jednorazowego odszkodowania w kwocie 10.517 zł z tytułu wypadku przy pracy rolniczej z dnia 14.09.2019r., za 13% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.