Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 kwietnia 2022 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Choczaj

Protokolant: Agnieszka Sobolczyk

po rozpoznaniu w dniu 14 kwietnia 2022 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. S.

przeciwko T. S.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego T. S. na rzecz powoda J. S. kwotę:

a)  73 529,00 zł (siedemdziesiąt trzy tysiące pięćset dwadzieścia dziewięć złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
od dnia 7 kwietnia 2018 roku do dnia zapłaty;

b)  5 300,00 EUR (pięć tysięcy trzysta euro) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 kwietnia 2018 roku do dnia zapłaty;

c)  12 475,02 zł (dwanaście tysięcy czterysta siedemdziesiąt pięć złotych 2/100) tytułem zwrotu części kosztów procesu;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  ściąga z roszczenia zasądzonego na rzecz powoda J. S. w pkt 1 a wyroku na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 250,67 zł (dwieście pięćdziesiąt złotych 67/100) tytułem części brakujących kosztów procesu;

4.  nakazuje pobrać od pozwanego T. S. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 793,76 zł (siedemset dziewięćdziesiąt trzy złote 76/100) tytułem części brakujących kosztów procesu.

Sygn. akt I C 141/18

UZASADNIENIE

J. S. wniósł o zasądzenie od T. S. kwoty 103 810,00 zł i 5 300,00 EUR wraz z ustawowymi odsetkami od 7 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty, a także o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu. Jednocześnie podniósł zarzut potrącenia kwoty 185 000,00 zł tytułem nakładów na nieruchomość powoda.

Powód uznał zarzut potrącenia za zasadny do kwoty 30 281,00 zł.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 27 marca 2006 r. D. S. darowała powodowi nieruchomość położoną w M., P. i K., gmina B., o powierzchni 8,9280 ha, składającą się z działek o numerach: (...), dla której
w Sądzie Rejonowym w Wieluniu prowadzona jest księga wieczysta (...), (dowód: odpis z księgi wieczystej - k. 259 - 268 verte).

Jeszcze przed zawarciem umowy darowizny strony prowadziły różne prace na działce o numerze (...). Chodziło przede wszystkim o prace porządkowe, bieżące naprawy i dotyczące rozbiórki domu, który uległ spaleniu w 2003 r., (bezsporne).

Po darowiźnie, na działce o numerze (...) były prowadzone prace porządkowe i budowlane, które dotyczyły adaptacji budynku stodoły i dawnej chlewni w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych stron i ich rodzin oraz matki w czasie pobytu w Polsce. Część prac finansowały strony, a część matka stron. Spędzali oni na tej działce swój wolny czas przez wiele lat, (bezsporne).

Nakłady pozwanego na część nieruchomości powoda zabudowanej oborą
i stodołą w 2008 r., to: pięcioprocentowy udział w zakupie kompletnej instalacji elektrycznej do stodoły; montaż okien i parapetów zewnętrznych z obróbką zewnętrzną; naprawa i wstawianie drzwi wejściowych; wykopanie, szalowanie, murowanie oraz izolacja studzienki rewizyjnej w łazience; wycięcie dwóch podpór - trygrów nośnych; wypożyczenie młotów udarowych i płyty zagęszczającej. Nakłady pozwanego w 2009 r., to: pięćdziesięcioprocentowy udział w kosztach montażu instalacji elektrycznej, antenowej internetowej
i telefonicznej. Nakłady pozwanego w 2010 r., to: przebudowa - przeniesienie otworu drzwiowego spiżarni (zamurowanie i wykucie); zakup i montaż klamek
do drzwi pokojowych. Nakłady pozwanego w 2011 r., to zakup mebli kuchennych. Nakłady pozwanego na nieruchomość powoda w 2012 r., to: zakup oraz osadzenie studzienki rewizyjnej z kręgów o średnicy 1 m w pralni; przeniesienie centrali CO ze spiżarni do kotłowni; pięćdziesięcioprocentowy udział w kosztach dwukrotnego gruntowania sufitów i ścian; pięćdziesięcioprocentowy udział w kosztach szpachlowania sufitów podwieszanych kartonowo - gipsowych; montaż wewnętrznych parapetów z granitu; pięćdziesięcioprocentowy udział w kosztach dwukrotnego szpachlowania ścian gładzią; pięćdziesięcioprocentowy udział
w kosztach dwukrotnego malowania ścian i sufitów; montaż grzejnika drabinkowego w łazience; poszerzenie otworu drzwiowego łazienki; zakup używanego kotła olejowego wraz kosztami robocizny; pięćdziesięcioprocentowy udział w kosztach gruntowania podłóg; pięćdziesięcioprocentowy udział
w kosztach położenia płytek w kuchni, jadalni, salonie i przedpokoju; zakup
i położenie paneli podłogowych z podkładem w czterech pokojach; zakup i montaż szafki łazienkowej z umywalką i armaturą; zakup rynny odprowadzającej
do prysznica; rozkucie istniejącej posadzki, montaż rynny odprowadzającej oraz wylanie posadzki ze spadkiem; ustawienie, założenie i zabudowa mebli kuchennych wraz z montażem sprzętu AGD i listwami wykończeniowymi; montaż płyty gazowej; zakup i montaż baterii prysznicowej z deszczownicą; zakup
i montaż pochłaniacza nad płytą gazową. Nakłady pozwanego na nieruchomość powoda w 2013 r., to: zakup i montaż kanałów wentylacyjnych w kuchni, spiżarni i łazience; przeniesienie studzienki rewizyjnej z łazienki do pralni; zakup
i położenie izolacji przeciwwilgociowej w łazience; wylanie podestu przed drzwiami wejściowymi; pięćdziesięcioprocentowy udział w kosztach posadzenia roślin, położenia kamieni ozdobnych, tłucznia i ułożeniu skalnika; pięćdziesięcioprocentowy udział w wykopaniu i zalaniu fundamentów pod ścianę działową między pralnią a korytarzem; montaż instalacji głównej CO i CWU oraz rozdzielacza ogrzewania podłogowego wraz z podłączeniem i uruchomieniem kotła; zakup pompy CO i wymiana dwóch pomp w instalacji CO. Nakłady pozwanego na nieruchomość powoda w 2014 r., to: montaż jednego punktu elektrycznego w kuchni; zakup i montaż wentylatora elektrycznego w łazience. Nakłady pozwanego na nieruchomość powoda w 2015 r. to: zakup winkla aluminiowego i montaż taśmy oświetleniowej L.; pięćdziesięcioprocentowy udział w kosztach wylania pierwszej posadzki w korytarzu; udział w 50 %
w kosztach rozłożenia folii oraz styropianu i wylaniu posadzki w spiżarni
i korytarzu; rozłożenie instalacji elektrycznej w spiżarni i korytarzu; montaż
i szpachlowanie sufitu podwieszanego kartonowo - gipsowego w spiżarni; tynkowanie ścian spiżarni i korytarza oraz sufitu w korytarzu; zakup i montaż
z przeniesieniem grzejnika łazienkowego z automatycznym odpowietrznikiem
w pralni; wykonanie kompletnej instalacji sanitarnej; zakup i wykopanie studzienki rewizyjnej na zewnątrz budynku wraz z przeniesieniem wszystkich rur spustowych; zakup i podłączenie kompletnej instalacji rur kanalizacyjnych
z pralni i kotłowni do głównej rury na zewnątrz budynku; wyprowadzenie rur ogrzewania podłogowego z kotłowni na zewnątrz budynku do planowanego
w przyszłości wiatrołapu; zakup i rozłożenie folii, styropianu oraz ogrzewania podłogowego i wylanie posadzki w pralni; zakup materiałów oraz gruntowanie
i malowanie ścian i sufitów w spiżarni, korytarzu i pralni; zakup i położenie płytek podłogowych w spiżarni, korytarzu i pralni; szpachlowanie ścian i położenie zakupionego tynku ozdobnego w przedpokoju; montaż, szpachlowanie
i malowanie sufitu podwieszanego kartonowo - gipsowego oraz montaż oświetlenia w przedpokoju; zakup i montaż nowego okna do łazienki
z demontażem starego okna; gruntowanie ścian i położenie płytek na ścianach
i podłodze w łazience; montaż, szpachlowanie, malowanie sufitu podwieszanego kartonowo - gipsowego oraz montaż oświetlenia w łazience; przyklejanie cokołów w salonie, kuchni, przedpokoju, jadalni, spiżarni, korytarzu i pralni. Nakłady pozwanego na nieruchomość powoda w 2016 r., to: zakup i montaż listew progowych w 4 pokojach; silikonowanie płytek; położenie płytek ściennych
w pralni; zabudowa spłuczki podtynkowej w pralni; zakup oraz montaż linki stalowej, kołków rozporowych, haków i napinaczy do podwieszenia pnączy malin i winorośli, (dowód: zeznania powoda - k. 398 verte - 399 verte i nagranie
z 13 stycznia 2022 r. - płyta - koperta - k. 424, minuta od 00:09:25 do 01:19:27 i k. 417 verte - 418 i nagranie z 14 kwietnia 2022 r. - płyta - koperta - k. 424, minuta od 01:25:28 do 01:49:42 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 34 - 35 i nagranie z 11 czerwca 2018 r. - płyta - koperta - k. 424, minuta od 00:04:28 do 00:35:30; częściowo zeznania pozwanego - k. 416 verte - 417 verte i nagranie
z 14 kwietnia 2022 r. - płyta - koperta - k. 424, minuta od 00:10:45 do 01:24:32 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 35 - 35 verte i nagranie z 11 czerwca 2018 r. - płyta - koperta - k. 424, minuta od 00:35:30 do 00:45:24; częściowo zeznania świadka D. S. - k. 46 verte - 47 verte i nagranie
z 22 października 2018 r. - płyta - koperta - k. 424, minuta od 00:10:12
do 01:14:28; częściowo zeznania świadka M. S. - k. 47 verte
- 48 i nagranie z 22 października 2018 r. - płyta - koperta - k. 424, minuta
od 00:10:12 do 01:14:28; częściowo zeznania świadka W. S.
- k. 50 verte - 51 verte; częściowo zeznania świadka E. L. - k. 51 verte
- 52 verte; częściowo zeznania świadka M. L. - k. 57 verte - 58
i nagranie z 21 stycznia 2019 r. - płyta - koperta - k. 424, minuta od 00:09:28
do 00:35:13; częściowo zeznania świadka P. C. - k. 58 verte - 59 i nagranie z 21 stycznia 2019 r. - płyta - koperta - k. 424, minuta od 00:35:13
do 00:46:29; częściowo zeznania świadka Z. G. - k. 58 verte - 59 verte i nagranie z 21 stycznia 2019 r. - płyta - koperta - k. 424, minuta
od 00:46:29 do 01:26:40; częściowo zeznania świadka W. P.
- k. 65 - 65 verte i nagranie z 18 kwietnia 2019 r. - płyta - koperta
- k. 424, minuta od 00:03:23 do 00:13:16; częściowo zeznania świadka Z. P. - k. 65 verte - 66 i nagranie z 18 kwietnia 2019 r. - płyta
- koperta - k. 424, minuta od 00:13:16 do 00:28:35; częściowo zeznania świadka M. W. - k. 66 - 66 verte i nagranie z 18 kwietnia 2019 r.
- płyta - koperta - k. 424, minuta od 00:28:35 do 00:42:23; opinia biegłego E. S. - k. 200 - 287, k. 320 - 324 i k. 367 - 369).

Wartość odtworzeniowa wyżej opisanych nakładów pozwanego na budynek dawnej chlewni wynosi 64 455,00 zł. Wartość odtworzeniowa wyżej opisanych nakładów pozwanego na budynek stodoły wynosi 375,00 zł. Na skutek poczynionych powyżej nakładów wartość nieruchomości powoda (w zakresie części działki (...)) wzrosła o 30 281,00 zł, (dowód: opinia biegłego E. S. - k. 200 - 287, k. 320 - 324 i k. 367 - 369).

Relacje stron były bardzo dobre przez wiele lat. W 2018 r. pozwany wraz siostrą E. zażądali od powoda podziału darowanej mu przez matkę nieruchomości. Powód nie zgodził się na to. Nakazał pozwanemu, aby opuścił jego nieruchomość. Wymienił także zamki do budynku, (bezsporne).

Strony, siostra stron i matka stron nigdy nie ustalali, że darowana w 2006 r. powodowi nieruchomość zostanie podzielona pomiędzy strony i ich siostrę
w późniejszym terminie, (dowód: zeznania powoda - k. 398 verte - 399 verte
i nagranie z 13 stycznia 2022 r. - płyta - koperta - k. 424, minuta od 00:09:25
do 01:19:27 i k. 417 verte - 418 i nagranie z 14 kwietnia 2022 r. - płyta - koperta -k. 424, minuta od 01:25:28 do 01:49:42 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 34 - 35 i nagranie z 11 czerwca 2018 r. - płyta - koperta - k. 424, minuta
od 00:04:28 do 00:35:30; zeznania świadka D. S. - k. 46 verte - 47 verte i nagranie z 22 października 2018 r. - płyta - koperta - k. 424, minuta od 00:10:12 do 01:14:28; zeznania świadka M. L. - k. 57 verte - 58 i nagranie z 21 stycznia 2019 r. - płyta - koperta -k. 424, minuta od 00:09:28
do 00:35:13).

Powód sporządził testament, w którym powołał do spadku pozwanego
i swoją córkę. Został on odwołany, (bezsporne).

Strony nie zawarły umowy dotyczącej rozliczenia nakładów pozwanego
na przedmiotową działkę powoda, (bezsporne).

W dniu 29 marca 2018 r. pozwany, w oparciu o udzielone
mu pełnomocnictwo, wypłacił z rachunku powoda w (...) S.A. z siedzibą
w W. o numerze (...) 0000 0000 1910 597 - bez jego zgody
i wiedzy - kwotę 7 900,00 EUR. W tym samym dniu pozwany, w oparciu
o udzielone mu pełnomocnictwo, wypłacił z konta powoda w (...) Banku (...) w K. o numerze (...) - bez jego zgody i wiedzy - kwotę 125 000,00 zł, (dowód: potwierdzenie wypłaty - k. 10; zestawienie obrotów na rachunku - k. 11).

W dniu 30 marca 2018 r. powód odwołał powyższe pełnomocnictwo udzielone pozwanemu, (dowód: odwołanie pełnomocnictwa - k. 12 - 13).

W tym samym dniu powód, w oparci o udzielone mu pełnomocnictwo, wypłacił z konta pozwanego - bez jego zgody i wiedzy - kwotę 21 190,00 zł
i kwotę 2 600,00 EUR, (dowód: potwierdzenie wypłaty - k. 20 - 21).

W piśmie z 3 kwietnia 2018 r. powód zażądał od pozwanego zapłaty kwoty 7 900,00 EUR i 125 000,00 zł w terminie 2 dni od doręczenia tego pisma,
co nastąpiło 4 kwietnia 2018 r., (dowód: pismo - k. 14, dowód nadania i odbioru pisma - k. 15 - 16).

Pozwany odmówił zwrotu pobranych z kont powoda pieniędzy twierdząc, że poczynił nakłady na nieruchomość w wysokości 260 000,00 zł, które podlegają zwrotowi. Ponadto dodał, że należy mu się od powoda kwota 250 000,00 zł, którą wydał na zakup ziemi na nazwisko powoda, który następnie miał mu ją przekazać na własność, (dowód: pismo - k. 17 - 19).

Powyższy stan faktyczny jest częściowo bezsporny, gdyż został oparty
na niekwestionowanym przez strony nieosobowym materiale dowodowym zgromadzonym w aktach sprawy.

Sąd nie dał wiary zeznaniom pozwanego w części, w której twierdził,
że dokonywał także innych nakładów, które nie zostały przyznane przez powoda
i oszacowane w opinii biegłego E. S., gdyż w tej części są one gołosłowne i sprzeczne z jasnymi i logicznymi zeznaniami powoda. Ponadto zeznań powoda nie potwierdzają w tej części przesłuchiwani w sprawie świadków, którzy mieli dość ogólnikową wiedzę na temat tego, jakie kwoty były wydatkowane na czynione w obu budynkach nakłady i skąd pochodziły na nie środki. Na takich zeznaniach Sąd nie może budować stanu faktycznego.

Sąd nie dał wiary pozwanemu w części, w której twierdził, że strony, siostra stron i matka stron uzgodnili, że po pewnym czasie od zawarcia umowy darowizny strony dokonają podziału nieruchomości objętej umową darowizny, gdyż w tej części są one sprzeczne z jasnymi i logicznymi zeznaniami powoda i świadka M. L., a także gołosłowne, gdyż Sąd w tym zakresie nie dał wiary zeznaniom żony pozwanego i siostry stron, gdyż uznał je za enigmatyczne w tym zakresie oraz stronnicze (siostra stron jest skłócona z powodem, a żona pozwanego ma oczywisty interes w tym, by zeznawać na jego korzyść).

Sąd pominął przy ustalaniu stanu faktycznego opinię biegłej K. P., gdyż uznał jej wnioski za błędne. Poza tym Sąd oparł swoje rozstrzygnięcie m.in. na opinii biegłego E. S., która jest jasna, logiczna, przekonywująca i która ostatecznie - po jej uzupełnieniu - nie była negowana przez strony.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie powód wystąpił o zasądzenie kwoty pieniędzy wypłaconych przez pozwanego z jego rachunków bankowych. Wystąpił zatem zbieg roszczenia z czynu niedozwolonego z roszczeniem z bezpodstawnego wzbogacenia. Należy więc pamiętać o zasadzie da mihi factum dabo tibi ius,
co oznacza, że powód dochodzący roszczenia majątkowego nie jest zobowiązany do wskazania podstawy prawnej swojego żądania - to sąd rozpoznający sprawę powinien dokonać właściwej kwalifikacji prawnej zgłoszonego żądania. Jeżeli jednak powód w ramach dokonanego wyboru realizuje tylko jedno z roszczeń, dokładnie określając jego treść i przywołując fakty w celu wykazania jego przesłanek, to sąd nie ma obowiązku poszukiwania innej podstawy prawnej niż wskazana. Innymi słowy, jeżeli powód twierdzi, że żądanie odszkodowawcze oparte jest na delikcie, nie jest rzeczą sądu doszukiwanie się alternatywnej podstawy prawnej w postaci bezpodstawnego wzbogacenia w sytuacji, gdyby wskazana przez powoda podstawa nie była uzasadniona. To samo dotyczy sytuacji odwrotnej - gdy powód twierdzi, że dochodzi roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, nie jest obowiązkiem sądu poszukiwanie alternatywnej podstawy faktycznej i prawnej w delikcie.

Mając powyższe na uwadze oraz to, że powód wskazał w pozwie,
że żąda od pozwanego zwrotu przywłaszczył przez niego pieniędzy, należy uznać, iż powód opiera swoje żądanie na treści art. 415 k.c., z którego wynika, że kto
z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Pozwany przyznał, że wypłacił z kont powoda - bez jego wiedzy i zgody
- pieniądze w kwotach dochodzonych w pozwie, dlatego Sąd uznał, że winien
on zwrócić powodowi kwotę 103 810,00 zł i kwotę 5 300,00 EUR, po odliczeniu kwoty 30 281,00 zł tytułem wartości nakładów na nieruchomość, które zostały przyznane przez powoda, a które były objęte częściowo skutecznym zarzutem potrącenia. Dlatego Sąd orzekł, jak w pkt 1 a i b wyroku, na podstawie art. 415 k.c.

Kwoty te zasądzono na rzecz powoda z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 476 k.c., zgodnie z żądaniem pozwu, gdyż już przed wytoczeniem powództwa powód wezwał 4 kwietnia 2018 r. pozwanego do zapłaty w terminie 2 dni żądanych w pozwie kwot. Zatem 6 kwietnia 2018 r. roszczenie stało się wymagalne, a od 7 kwietnia 2018 r. pozwany pozostaje w zwłoce.

W pozostałej części - wobec uznania przez powoda zarzutu potrącenia
za zasadny do kwoty 30 281,00 zł - Sąd powództwo oddalił, o czym orzekł, jak
w pkt 2 wyroku.

W tym miejscu należy szerzej odnieść się do zarzutu potrącenia wartości nakładów poczynioną przez pozwanego na nieruchomość powoda. Zarzut ten dotyczył tylko i wyłącznie tych nakładów, a nie żądania zwrotu pieniędzy przekazanych powodowi na zakup dla niego innych gruntów. Nawet gdyby uznać, że zarzutem potrącenia objęte były inne wierzytelności, to należy uznać,
że pozwany nie udowodnił, by one istniały, zatem by były one wymagalne
i określone kwotowo.

Zatem Sąd w tej sprawie rozpoznał zarzut potrącenia nakładów
na nieruchomość powoda, a w zasadzie na część nieruchomości powoda, na której znajdują się remontowane budynki obory i stodoły.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że strony nie zawarły umowy dotyczącej rozliczenia tych nakładów, co w sprawie jest bezsporne. Zatem należy ustalić podstawę prawną korzystania przez pozwanego z nieruchomości powoda.

Mając na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy należy uznać,
że korzystanie przez pozwanego z nieruchomości powoda, na której czynił nakłady, odbywało się na zasadzie umowy użyczenia. Zawarcie takiej umowy potwierdza sam powód. Zdaniem Sądu - wbrew stanowisku pozwanego - zaktualizowały się bowiem określone w art. 710 k.c. elementy przedmiotowo istotne tej umowy, gdyż powód (użyczający) niewątpliwie zobowiązał się zezwolić pozwanemu (biorącej w użyczenie) na bezpłatne używanie spornej nieruchomości. Przeszkody do uznania stosunku prawnego łączącego strony
za umowę użyczenia, nie stanowi okoliczność czynienia przez pozwanego nakładów na jej przedmiot z pożytkiem faktycznym dla siebie (hipoteza art. 710 k.c. nie zawiera zakazu dokonywania nakładów przez biorącego w użyczenie,
a uprawnienie takie - abstrahując od możliwości ich rozliczenia - wynika wprost z art. 713 k.c.).

Przesądzenie, iż strony łączyła umowa użyczenia wpływa na określenie właściwej podstawy prawnej dochodzonego roszczenia. Sąd Okręgowy stoi
na stanowisku, iż normy przewidziane w art. 224 - 226 k.c. mogą znaleźć zastosowanie tylko wówczas, gdy rzecz znalazła się w posiadaniu osoby niebędącej właścicielem, a zarazem źródłem tego stanu rzeczy nie była umowa. Przepisy te nie mają natomiast zastosowania do stosunku umownego między właścicielem a inną osobą, na podstawie którego korzystał on z rzeczy za zgodą właściciela. W takim wypadku mają zastosowanie w pierwszej kolejności postanowienia umowy, a w razie jej braku albo odpadnięcia tego tytułu przepisy kodeksu cywilnego o zobowiązaniach (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 27 lutego 2009 r., sygn. akt II CSK 512/08, Lex nr 494013).

W niniejszej sprawie strony nie uzgodniły sposobu rozliczenia nakładów poczynionych na nieruchomość. Co jednak istotne, nakłady te realizowane były za wiedzą i zgodą powoda, celem zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych obu stron i ich rodzin. Jak wyjaśniono w aprobowanych przez Sąd Okręgowy judykatach wydanych na gruncie zbliżonych stanów faktycznych, do rozliczenia nakładów
na rzecz użyczoną, uzgodnionych przez strony i dokonanych w interesie biorącego
w użyczenie nie znajduje zastosowania art. 753 § 2 zdanie drugie k.c. w zw. z art. 713 k.c. Zgoda użyczającego wskazuje bowiem na istnienie między stronami porozumienia umownego dotyczącego dokonania nakładów - porozumienie takie wyklucza uznanie, że komodatariusz działał sine mandatu w rozumieniu art. 752 k.c. (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 18 grudnia 2018 r., sygn. akt IV CSK 493/17; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 23 września 2020 r., sygn. akt
I ACa 851/19). Ustawodawca odsyła do negotiorum gestio jako modelowego rozwiązania kwestii rozliczenia nakładów w sytuacjach, w których podmiot ponosi wydatki i nakłady przynoszące korzyść drugiej stronie stosunku obligacyjnego, a nie czyni ich - w ujęciu prawnym - dla siebie (patrz uchwała Sądu Najwyższego z 20 stycznia 2010 r., sygn. akt III CZP 125/09, OSNC 2010, nr 7 - 8, poz. 108; wyrok Sądu Najwyższego z 18 grudnia 2018 r., sygn. akt IV CSK 493/17).

Powtórzyć zatem wymaga, że w realiach niniejszej sprawy poza sporem
w istocie było to, że strony w ogóle nie dokonały precyzyjnego uregulowania swojej sytuacji prawnej, w tym ustalenia sposobu rozliczenia nakładów czynionych przez pozwanego na przedmiot użyczenia, gdyż użyczenie przez powoda części jego nieruchomości wraz z zezwoleniem na wykonywanie tam prac adaptacyjno - remontowych, miało służyć zabezpieczeniu potrzeb mieszkaniowych stron i ich rodzin w czasie pobytu w Polsce. Perspektywicznie, część nieruchomości darowanej przez matkę stron powodowi miała stać się własnością pozwanego, czego ekspektatywę stanowiło rozrządzenie zawarte
w testamencie powoda. Powód najprawdopodobniej odwołał testament,
na co zwracał uwagę jego pełnomocnik w głosie do protokołu, a ponadto wypowiedział umowę, żądając od pozwanego opuszczenia nieruchomości
i wymieniając zamki. W tym stanie rzeczy łącząca strony umowa użyczenia uległa rozwiązaniu. Odpadł też zawierający się w jej ramach cel, dla którego została ona zawarta. Aktualnie pozwany nie zaspokaja swoich potrzeby mieszkaniowych poprzez korzystanie z wyremontowanego budynku gospodarczego.

Powyższe okoliczności wypełniają hipotezę świadczenia nienależnego,
o jakim mowa w art. 410 § 2 k.c., do którego stosuje się przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. Taka kwalifikacja znajduje potwierdzenie w szeregu orzeczeń odnoszących się do stanów faktycznych, których istotą jest poczynienie nakładów na cudzym gruncie, tak w relacjach rodzinnych, jak i gospodarczych (patrz przywoływany już wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, sygn. akt I ACa 851/19 oraz wskazywane tam wcześniejsze orzecznictwo Sądu Najwyższego, m.in. wyrok Sądu Najwyższego z 1 marca 2017 r., sygn. akt IV CSK 287/16). Zatem należy uznać, że powód jest bezpodstawnie wzbogacony kwotą 30 281,00 zł, gdyż
na skutek poczynionych przez pozwanego nakładów na jego nieruchomość, jej wartość wzrosła. Zatem zarzut potrącenia w tej właśnie kwocie jest zasadny.

Pozwany nie udowodnił, by wartość nieruchomości wzrosła o wyższą kwotę na skutek poczynionych przez niego nakładów, przyznanych przez powoda.
Nie udowodnił także, że poczynił nakłady w większym rozmiarze, gdyż
na tę okoliczność nie przedstawił wystarczających dowodów. Jego twierdzenia Sąd znał w tej części za gołosłowne, co zostało szerzej wyjaśnione w omówieniu zebranego w sprawie materiału dowodowego. Ponadto nie można brać pod uwagę wartości odtworzeniowych nakładów, gdyż w momencie wydania wyroku z całą pewnością nie mają one takiej samej wartości, jak w chwili
ich dokonywania. Z opinii biegłego nie wynika, że wartość nieruchomości wzrosła o wartość odtworzeniową tych nakładów. Zatem Sąd nie mógł uznać za zasadny zarzutu potrącenia ponad kwotę uznaną przez powoda.

O kosztach procesu należnych powodowi Sąd orzekł, jak w pkt 1 c wyroku,
na podstawie art. 100 k.p.c.

Powód poniósł koszty zastępstwa prawnego w wysokości 5 400,00 zł, które zostały ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 r., poz. 265). Ponadto uiścił opłatę skarbową
od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł, opłatę stosunkową od pozwu
w wysokości 6 324,00 zł i zaliczki na koszty opinii w wysokości 7 585,14 zł. Zatem powód poniósł koszty procesu w łącznej wysokości 19 326,14 zł. Przyjmując,
że powód wygrał sprawę w 76 %, należy stwierdzić, że wygrał koszty procesu
w wysokości 14 687,86 zł (76 % z kwoty 19 326,14 zł).

Pozwany poniósł koszty zastępstwa prawnego w wysokości 5 400,00 zł, które zostały ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.). Ponadto uiścił opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł i zaliczki na koszty opinii
w łącznej wysokości 3 803,20 zł. Zatem pozwany poniósł koszty procesu w łącznej wysokości 9 220,20 zł. Przyjmując, że pozwany wygrał sprawę w 24 %, to należy stwierdzić, że wygrał koszty procesu w wysokości 2 212,84 zł (24 % z kwoty 9 220,20 zł).

Różnice obu kwot wygranych przez obie strony tytułem kosztów procesu (14 687,86 zł minus 2 212,84 zł), czyli kwotę 12 475,02 zł, Sąd zasądził na rzecz powoda.

O brakujących kosztach procesu, które obciążają obie strony stosownie
do wyniku sprawy, Sąd orzekł, jak w pkt 3 i 4 wyroku, na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn., Dz. U. z 2022 r., poz. 1125 ze zm.) w zw. z art. 100 k.p.c. Brakujące koszty procesu wynoszą 1 044,43 zł. Skoro powód przegrał sprawę w 24 %, to Sąd nakazał pobrać
od niego kwotę 250,67 zł (24 % z kwoty 1 044,43 zł). Pozostałą kwotę Sąd nakazał pobrać od pozwanego.