Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lutego 2021r.

Sąd Rejonowy w Rybniku Wydział IV Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia SR Ewa Woźniczka

Protokolant: Sandra Wieczorek

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 lutego 2021r. w R.

sprawy z powództwa Ł. K.

przeciwko

małoletniemu J. K. działającemu przez matkę I. K.

o obniżenie alimentów

oraz z powództwa wzajemnego małoletniego J. K. działającego przez matkę I. K.

przeciwko Ł. K.

o podwyższenie alimentów

1)  oddala powództwo Ł. K.;

2)  oddala powództwo wzajemne małoletniego J. K.;

3)  zasądza od powoda Ł. K. na rzecz małoletniego pozwanego J. K. kwotę 1800 zł (tysiąc osiemset złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

4)  zasądza od małoletniego powoda J. K. na rzecz pozwanego Ł. K. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV RC 257/20

UZASADNIENIE

Powód Ł. K. domagał się obniżenia alimentów zasądzonych na rzecz małoletniego pozwanego J. K. wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek (...) w R. z 24 października 2017 roku (sygn. akt II RC 497/17) z kwoty po 1300 zł miesięcznie do kwoty po 800 zł miesięcznie.

Uzasadniając żądanie powód wskazał, że po jego stronie nastąpiła istotna zmiana stosunków uzasadniająca obniżenie dotychczasowych alimentów. Powód jest żołnierzem zawodowym we francuskim wojsku. Stacjonował we Francji na Korsyce. W związku z pogłębiającymi się kłopotami zdrowotnymi jego wynagrodzenie uległo uszczupleniu. Powód rzadziej wyjeżdża na misje wojskowe. Z uwagi na wykonywany zawód nie może podjąć dodatkowego zatrudnienia. Ponosi wysokie koszty utrzymania we Francji oraz koszty związane z przylotem do Polski. Stara się także ukończyć budowę domu. Powód nadmienił, że matka małoletniego pomimo wielokrotnych zapewnień nie podjęła zatrudnienia i utrzymuje się jedynie z otrzymywanych od powoda alimentów i ze świadczenia 500+ (k. 3-5).

W odpowiedzi na pozew pozwany domagał się oddalenia powództwa o obniżenie alimentów w całości. Jednocześnie wniósł powództwo wzajemne domagając się podwyższenia od powoda dotychczasowych alimentów z kwoty po 1300 zł miesięcznie do kwoty po 1500 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu wskazano, że w realiach niniejszej sprawy nie zaszła zmiana stosunków uzasadniająca obniżenie dotychczasowych świadczeń alimentacyjnych. Małoletni uczęszcza bowiem obecnie do przedszkola, a usprawiedliwione koszty jego utrzymania wzrosły. Wskazano, że nawet przy zmniejszeniu dochodów powoda (pozwanego wzajemnego) jest on w stanie łożyć na utrzymanie małoletniego dotychczasową kwotę alimentów, gdyż w dalszym ciągu osiąga wynagrodzenie na stosunkowo wysokim poziomie. Podczas pobytu w Polsce powód (pozwany wzajemny) nie partycypuje w inny sposób w kosztach utrzymania dziecka. Jednocześnie nadmieniono, iż z uwagi na pobyt powoda (pozwanego wzajemnego) za granicą, całość obowiązku związanego z opieką i wychowaniem małoletniego spoczywa na jego matce co w sposób oczywisty ogranicza jej możliwości zarobkowe (k. 34-37).

Powód wniósł o oddalenie powództwa wzajemnego w całości. Zakwestionował koszty utrzymania małoletniego w zakresie wydatków na wyżywienie uznając je za zbyt wygórowane. Jednocześnie nadmienił, iż matka małoletniego powinna mieć swój finansowy wkład w kosztach utrzymania syna, zwłaszcza że jest aktualnie zatrudniona i nie realizuje obowiązku alimentacyjnego wyłącznie poprzez osobiste starania o utrzymanie i wychowanie małoletniego (k. 92-94).

W toku postępowania jurysdykcyjnego strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska procesowe (k. 116).

Sąd ustalił.

Małoletni J. K. ur. (...) pochodzi ze związku małżeńskiego I. K. i Ł. K..

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek (...) w R. z 24 października 2017 roku (sygn. akt II RC 497/17) rozwiązano małżeństwo rodziców małoletniego J. K. przez rozwód. Kosztami utrzymania i wychowania małoletniego obciążono oboje rodziców, przy czym powoda (pozwanego wzajemnie) zobowiązano do łożenia na rzecz małoletniego alimentów w kwocie po 1300 zł miesięcznie, począwszy od dnia prawomocności wyroku rozwodowego.

Następnie mocą ugody zawartej w toku postępowania przed Sądem Rejonowym w Rybniku (sygn. akt IV Nsm 1253/20) uregulowano kontakty Ł. K. z małoletnim synem.

W dacie ustalenia ostatnich alimentów małoletni miał 1,5 roku, uczęszczał do żłobka. Koszt utrzymania małoletniego w stosunku miesięcznym wynosił wówczas ok. 600 zł. plus koszty żłobka 410 zł i udział w utrzymaniu mieszkania ( ½ tj. 600 zł. ).

Matka małoletniego nie pracowała zawodowo. Utrzymywała się z alimentów na syna otrzymywanych od męża w wysokości 400 euro miesięcznie. Korzystała ze stałej pomocy finansowej rodziny. W styczniu 2017 roku wynajęła kawalerkę.

Powód (pozwany wzajemny) mieszkał we Francji. Pracował w charakterze żołnierza zawodowego (spadochroniarza) w wojskach francuskich. Jego dochody kształtowały się na poziomie 2100 euro miesięcznie. Koszty utrzymania we Francji wynosiły łącznie ok. 1100 euro miesięcznie.

Orzekając w przedmiocie obowiązku alimentacyjnego Sąd Okręgowy uznał, iż wysokość uzyskiwanych przez powoda (pozwanego wzajemnego) dochodów pozwalała na ustalenie alimentów na poziomie 1300 zł miesięcznie.

Małoletni J. K. ma obecnie cztery lata. Jest ogólnie zdrowym dzieckiem, nie choruje przewlekle. Od września 2020 roku uczęszcza do przedszkola. W przedszkolu przebywa w godzinach od 7:30 do 16:00. W przedszkolu małoletni je śniadanie, obiad i podwieczorek. Z powodu zagrożenia epidemicznego aktualnie nie uczęszcza na zajęcia dodatkowe.

Miesięczne wydatki małoletniego pozwanego (powoda wzajemnego) przedstawiają się obecnie następująco:

wyżywienie – 600 zł;

opłata za przedszkole -175 – 200 zł;

dodatkowe składki przedszkolne - ok. 50 zł;

zajęcia dodatkowe - 60 zł;

odzież, obuwie- 100 zł;

środki czystości – 100 zł;

zabawki, książki- 100 zł;

zakup sprzętu sportowego- 49 zł;

rozrywka, atrakcje – 50 zł;

leki, witaminy- 50 zł;

wyjazdy wakacyjne, letnie i zimowe – ok. 1300 zł rocznie/ ok. 108 zł miesięcznie;

partycypowanie w kosztach utrzymania mieszkania – ok. 220 zł;

wynagrodzenie opiekunki małoletniego – 200 zł.

Po częściowym zmiarkowaniu wydatków małoletniego Sąd przyjął, że kształtują się one na poziomie 1600 – 1700 zł. średnio miesięcznie.

Matka małoletniego I. K. ma obecnie 41 lat. Począwszy od 15 października 2020 roku odbywa staż z Powiatowego Urzędu Pracy w studiu meblowym. Pracuje w charakterze sprzedawcy w godzinach od 9:00 do 17:00. Osiąga wynagrodzenie w wysokości 1440 zł miesięcznie. Do pracy dojeżdża autobusem. W opiece nad synem korzysta z pomocy sąsiadki, która odbiera małoletniego z przedszkola i opiekuje się nim w godzinach od 16:00 do 18:00, za co matka małoletniego płaci jej 200 zł miesięcznie.

Posiada zadłużenie z tytułu niespłaconego debetu. Spłata karty kredytowej wynosi 70 zł miesięcznie, a koniec spłaty przypada na 2022 rok. Otrzymuje na rzecz małoletniego świadczenie 500 plus. Ponadto nie korzysta z żadnej formy wsparcia z w ramach pomocy społecznej.

Miesięczne wydatki matki małoletniego przedstawiają się następująco:

wyżywienie – 300 zł;

kosmetyki i środki czystości – 100 zł;

ubrania- 100 zł;

opłata za Internet- 54 zł;

bilet miesięczny – 84 zł;

udział w opłatach mieszkaniowych – 220 zł;

spłata karty kredytowej 70 zł;

tj. łącznie ok. 930 zł.

Powód (pozwany wzajemny) Ł. K. ma obecnie 38 lat. Jest żołnierzem zawodowym. Od piętnastu lat służy w wojskach francuskich. Podczas służby w desancie w 2016 roku zdiagnozowano u niego dyskopatię kręgosłupa i artozę kolan wobec czego nie może kontynuować służby w desancie i wykonywać skoków spadochronowych. Podczas służby w desancie osiągał wynagrodzenie w wysokości ok. 2300 euro netto. Od lipca 2019 roku służy w piechocie, jest technikiem broni. Otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 1490 euro netto miesięcznie. Ma zamiar nadal służyć w wojsku francuskim. Ma do wykorzystania łącznie 45 dni urlopu rocznie. Uprawnienia do przejścia na emeryturę uzyska w 2025 roku.

Powód (pozwany wzajemny) odwiedza małoletniego zazwyczaj kilka razy w roku. Ostatnie spotkanie miało miejsce w grudniu 2020 r. Najczęściej przyjeżdża do Polski na 2-3 tygodnie. Wówczas zabiera małoletniego do wesołego miasteczka czy wspólne wyjście na lody. Koszt letnich spotkań z małoletnim wynosi ok. 500 zł. Koszty biletów lotniczych do Polski w dwie strony wynoszą około 1500 zł. Z powodu zagrożenia epidemicznego w ubiegłym roku jego kontakt z dzieckiem był ograniczony.

W związku ze służbą wojskową we Francji zamieszkuje w koszarach. Jego miesięczne wydatki przedstawiają się następująco: czynsz – 35 euro, wyżywienie- 200 euro, ubezpieczenie samochodu (zarejestrowanego w Polsce) – 800 zł rocznie/ 66 zł miesięcznie, abonament telefoniczny – 25 euro, ubezpieczenie na życie – 100 euro, odzież, obuwie, bielizna – 70 euro, środki czystości – 30 euro, podatek dochodowy we Francji – 1100 euro rocznie/ ok. 91 euro miesięcznie, podatek od nieruchomości w Polsce – ok. 100 zł rocznie/ ok. 8 zł miesięcznie

tj. łącznie ok. 570 euro.

Powód (pozwany wzajemny) jest w trakcie budowy domu jednorodzinnego w województwie (...). Dokonał sprzedaży działek skąd pozyskał środki na rozpoczęcie budowy nieruchomości, którą rozpoczął w 2013 roku. Z tytułu sprzedaży dwóch działek uzyskał kwotę w wysokości ok. 105 000 zł. Poza tym na koszt budowy przeznacza środki z otrzymywanego wynagrodzenia za pracę. Dotychczas na budowę domu wydał kwotę 130 000 zł. Poza wspomnianą nieruchomością nie posiada żadnego majątku.

Dowód: akta sprawy II RC 497/17 a zwłaszcza wyrok i uzasadnienie k. 148,153- 155v, zaświadczenie oraz decyzja PUP k. 77, zeznania podatkowe za rok 2018 i 2019 k.101 -104, protokół k. 113- 114, postanowienie k. 115, zeznania powoda (pozwanego wzajemnego) Ł. K. k.23-24, zeznania matki małoletniego I. K. k. 90.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody przeprowadzone w sprawie, szczegółowo powyżej opisane, którym Sąd zasadniczo dał wiarę uznając je za logiczne, spójne i wzajemnie się uzupełniające. Zeznania stron w zakresie kosztów utrzymania małoletniego oraz sytuacji majątkowej i zarobkowej powoda (pozwanego wzajemnego) zasadniczo znalazły odzwierciedlenie w przedłożonych dokumentach.

Strony nie składały dalszych wniosków dowodowych a przeprowadzone postępowanie Sąd uznał za wystarczające do merytorycznego rozstrzygnięcia.

Sąd zważył.

Przepis art. 138 k.r.o. stanowi, że w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Istotą niniejszej sprawy było zatem ustalenie, czy od ostatniego orzeczenia w przedmiocie alimentów nastąpiła takowa zmiana stosunków po stronie powoda lub pozwanych. Ustalenie, czy nastąpiła zmiana stosunków, o których mowa powyżej, następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami istniejącymi poprzednio podczas ustalania wysokości alimentów (a zatem zakresu tego obowiązku w rozumieniu art. 135 k.r.o). Zakres świadczeń alimentacyjnych, który ustawodawca określił w art. 135 § 1 k.r.o, jest bowiem uzależniony z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, z drugiej zaś od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Przez usprawiedliwione potrzeby należy rozumieć potrzeby, których zaspokojenie zapewni podmiotowi uprawnionemu do alimentów odpowiedni rozwój fizyczny i duchowy. A zatem są to nie tylko elementarne potrzeby polegające na zapewnieniu minimum egzystencji lecz również te, których celem jest stworzenie warunków bytowania stosownie do wieku uprawnionego, stanu zdrowia i innych okoliczności, których uprawniony nie jest w stanie własnymi siłami sobie zapewnić. Należy przy tym podkreślić, że opisane, usprawiedliwione potrzeby uprawnionego do alimentów powinny być oceniane całościowo, a zatem nie tylko na podstawie wieku, lecz również miejsca pobytu, jego środowiska, możliwości zarobkowych zobowiązanych do jego utrzymania, a także całego szeregu okoliczności każdego konkretnego wypadku. Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można przy tym - co słusznie wskazano w orzecznictwie Sądu Najwyższego - odrywać od pojęcia zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego oraz jego osobistej sytuacji, w tym uzasadnionych potrzeb bytowych, stanu zdrowia itp. Pojęcia te (usprawiedliwione potrzeby uprawnionego i możliwości majątkowe oraz zarobkowe zobowiązanego) w praktyce pozostają bowiem we wzajemnej zależności i obie te przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, zwłaszcza przy ustaleniu przez sąd wysokości alimentów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1969 roku, III CRN 350/69, OSNPG 1970/2/15). Przy ocenie zakresu obowiązku alimentacyjnego należy brać pod uwagę także usprawiedliwione potrzeby własne zobowiązanego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 1975 roku, III CRN 330/75, LEX nr 7777). Ponieważ potrzeby uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego mogą zmieniać się w czasie, w konsekwencji takim zmianom ulega również zakres obowiązku alimentacyjnego. Dlatego też w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony, jak i zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego - zgodnie z art. 138 k.r.o. - a takowa zmiana stosunków może prowadzić do podwyższenia, obniżenia bądź uchylenia obowiązku alimentacyjnego.

Zgodnie z art. 133 § 1, 2 i 3 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

W realiach niniejszej sprawy od uprawomocnienia się orzeczenia ustalającego obowiązek alimentacyjny powoda (pozwanego wzajemnego) w sprawie o rozwód, do czasu zainicjowania przez niego niniejszego postępowania upłynął okres 3,5 roku. Powód (pozwany wzajemny) nie wykazał, aby w tym czasie nastąpiła istotna modyfikacja stosunków uzasadniająca obniżenie obowiązku alimentacyjnego względem małoletniego pozwanego (powoda wzajemnego). Koszty utrzymania małoletniego pozwanego (powoda wzajemnego) od czasu ostatniego ustalenia alimentów nieznacznie wzrosły. Wprawdzie zmniejszyły się koszty mieszkaniowe, gdyż matka małoletniego nie wynajmuje już mieszkania, a opłata za przedszkole jest niższa niż za żłobek, niemniej jednak w związku z rozwojem dziecka jego potrzeby są bardziej zróżnicowane, pojawiły się także nowe wydatki. Małoletni pozwany (powód wzajemny) jest dorastającym i szybko rozwijającym się dzieckiem i do prawidłowego rozwoju i zdrowia potrzebuje dostosowania odpowiedniej diety oraz zaspokojenia innych przeciętnych potrzeb, a podawane w toku postępowania wydatki małoletniego ( po ich niewielkim zmiarkowaniu przez Sąd ) w ocenie Sądu nie są przejawem zbytku i stanowią realne odzwierciedlenie rzeczywistych kosztów utrzymania dziecka w wieku pozwanego (powoda wzajemnego).

W ocenie Sądu powód (pozwany wzajemny) pomimo napotkanych problemów zdrowotnych związanych z wypełnianiem służby wojskowej, nadal osiąga stosunkowo wysokie wynagrodzenie, które obecnie wynosi 1490 euro netto miesięcznie, co w przeliczeniu na złote polskie wynosi ok. 6700 zł netto. Po odliczeniu kosztów utrzymania we Francji na poziomie ok. 570 euro, powód (pozwany wzajemny) nadal dysponuje kwotą pozwalającą zaspokoić potrzeby syna na dotychczasowym poziomie. Ponadto powód (pozwany wzajemny) nie jest osobą zadłużoną ani poza synem nie ma nikogo na swoim utrzymaniu. Zważyć także należy, iż powód (pozwany wzajemny) zamieszkuje na stałe we Francji i jedynie kilka razy w roku przyjeżdża do Polski, a zatem całość obowiązków związanych z wychowaniem i opieką nad małoletnim spoczywa na jego matce.

Na marginesie wskazać również należy, iż wydatki na poczet dokończenia budowy domu jednorodzinnego powoda (pozwanego wzajemnego) nie mogą w żaden sposób wyprzedzać jego obowiązku alimentacyjnego wobec małoletniego dziecka. Podkreślić należy, iż powód (pozwany wzajemny) uzyskując uprzednio wyższe wynagrodzenie mógł zgromadzić stosowne oszczędności na przyszłość i przeznaczyć je na poczet dokończenia budowy i wykończenia domu jednorodzinnego.

Matka małoletniego podjęła wprawdzie pracę zarobkową niemniej jednak odbywając staż osiąga stosunkowo niskie wynagrodzenie.

Uwzględniając powyższe ustalenia oraz rozważania prawne, Sąd doszedł do przekonania, iż powództwo Ł. K. o obniżenie alimentów nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem nie nastąpiła istotna zmiana, która determinowałaby konieczność modyfikacji wydanego wcześniej orzeczenia. Z tych względów, w oparciu o art. 138 k.r.o., powództwo zostało oddalone. W ocenie Sądu sytuacja dochodowa i majątkowa powoda nadal umożliwia mu płacenie alimentów pozwalających zapewnić dziecku nieco podwyższony standard życia.

Należało również oddalić powództwo wzajemne małoletniego J. K..

Małoletni powód (pozwany wzajemny) w żaden sposób nie wykazał, aby po jego stronie nastąpiło istotne zwiększenie usprawiedliwionych wydatków przemawiające za podwyższeniem alimentów. Jednocześnie obecna sytuacja życiowa pozwanego, jego możliwości zarobkowe i majątkowe również nie pozwalają na podwyższenie dotychczasowych alimentów.

W ocenie Sądu kwota alimentów na poziomie 1300 zł miesięcznie obecnie zaspokaja większość usprawiedliwionych potrzeby małoletniego powoda (pozwanego wzajemnego), a jednocześnie leży w granicach możliwości majątkowych i zarobkowych pozwanego (powoda wzajemnego).

Dlatego na mocy art. 133, 135 i 138 k.r.o. powództwo wzajemne należało oddalić.

Z uwagi na wynik postępowania w niniejszej sprawie, Sąd na zasadzie art. 98 k.p.c., zasądził od powoda Ł. K. na rzecz małoletniego pozwanego J. K. kwotę 1800 zł (tysiąc osiemset złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego, uwzględniając stawki opłat za czynności adwokatów przewidziane w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dn. 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz. U. 2015.1800 z późn. zm. ) tj. § 2 pkt 4.

Mając na uwadze oddalenie powództwa wzajemnego małoletniego J. K., Sąd z mocy art. 98 k.p.c. zasądził od małoletniego powoda J. K. na rzecz pozwanego Ł. K. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego, uwzględniając stawki opłat za czynności adwokatów przewidziane w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dn. 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz. U. 2015.1800 z późn. zm. ) tj. § 4 ust. 1 pkt 9.

Sygn. akt IV RC 257/20

Zarządzenia :

1.  Projekt uzasadnienia sporządzony przez asystenta sędz. D. P. ( poprawki sędziego ),

2.  Proszę odnotować uzasadnienie,

3.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda Ł. K.,

4.  K.. 14 dni.

R., dn. 16 marca 2021 r. sędzia Ewa Woźniczka