Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt X Ka 247/22

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

11 maja 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie X Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Monika Jankowska

Sędziowie: Sędzia SO Grażyna Puchalska

Sędzia SR (del.) Przemysław Dziwański (spr.)

Protokolant: prot. sądowy Karolina Popowska

przy udziale Prokuratora Ewy Kiec

po rozpoznaniu 11 maja 2022 r.

sprawy T. S. (1) oskarżonego o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżyciela publicznego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy – Woli w Warszawie z dnia 21 grudnia 2021 r. sygnatura akt IV K 119/21

orzeka:

zaskarżony wyrok uchyla i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu dla Warszawy – Woli w Warszawie do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

X Ka 247/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Woli w Warszawie w sprawie IVK 119/21 z 21.12.2021 r.

Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

Granice zaskarżenia

Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

Wnioski

uchylenie

Zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

Ustalenie faktów

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

T. S. (1)

karalność

karta karna

555-558

2.1.1.2.

T. S. (1)

Oskarżony nie wykonywał w dacie czynu czynności zawodowych w restauracji „(...)” na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony i nie osiągał z tego tytułu dochodu w wysokości 2448,40 zł netto miesięcznie. Miał świadomość, że gdyby oświadczył w banku, że wykonuje czynności na podstawie umowy zlecenia, kredyt mógłby nie być mu przyznany. Miał również wiedzę, że umowa o pracę daje lepsze zabezpieczenie dla banku przy udzielaniu kredytu.

wyjaśnienia T. S. (1)

193 akt IVK 119/21,

834 akt IVK 887/07,

226 akt IVK 119/21,

676-677 akt IVK 628/15,

310-311 akt IVK 119/21,

1761-1763 akt IVK1414/07

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

Ocena dowodów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1.

karta karna

niezaprzeczona

2.1.1.2.

wyjaśnienia T. S. (1)

niezaprzeczone w trakcie postępowania, spójne z zeznaniami T. Z. (1)

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Apelacja prokuratora:

I. błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia i mających wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, że zgromadzony materiał dowodowy nie pozwala na uznanie T. S. (1) za winnego zarzucanego mu przestępstwa poprzez wyciągnięcie wadliwych wniosków opartych na nieprawidłowej argumentacji i błędnej ocenie dowodów, podczas gdy ich prawidłowa analiza prowadzi do wniosku, że T. S. (1) dopuścił się zarzucanego mu przestępstwa, który to błąd był konsekwencją

II. mającej wpływ na treść orzeczenia obrazy przepisów postępowania zawartych w art. 7 kpk, tj. dokonania przez Sąd dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów,

III. obraza przepisów postępowania, to jest art. 410 kpk, które to naruszenie mogło mieć wpływ na treść orzeczenia - poprzez pominięcie przy wyrokowaniu istotnych okoliczności w postaci zeznań E. B..

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd rejonowy istotnie dokonał dowolnej oceny dowodów obrażając art. 7 k.p.k. Zważył wyjaśnienia oskarżonego niezgodnie z zasadami prawidłowego rozumowania i bez należytego powiązania ich z innymi dowodami. T. S. (1) wyjaśniał w dniu 11.4.2008 r. (k. 193 akt IV K 119/21, k. 834 akt IVK 887/07, k. 226 akt IVK 119/21): „W sierpniu 2005 r. pracowałem w restauracji „(...)” na umowę zlecenia. Miałem świadomość że występując z taką umową do banku kredyt mógłby być mi nie przyznany”. Z kolei 13.5.2016 r. wyjaśnił (k. 677 akt IVK 628/15): „Umowa o pracę daje lepsze zabezpieczenie dla banku przy udzielaniu kredytu”. Również na rozprawie w dniu 5.8.2021 r. wyjaśnił, że w restauracji „(...) wykonywał zlecenie (k. 310). Tymczasem sąd rejonowy na podstawie tych depozycji ustalił, że oskarżony pracował w restauracji „(...)”. Co więcej, dając wiarę wyjaśnieniom wskazał, że znalazły one potwierdzenie w dokumentacji bankowej.

Tymczasem z oświadczenia złożonego do banku wynika, że oskarżony rzekomo był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w restauracji „(...)” na stanowisku manager restauracji (k. 276 akt IV K 565/07). Analogiczne zapisy widnieją na wniosku o kredyt, gdzie zaznaczono pozycję „ umowa o pracę na czas nieokreślony”. Co prawda przedmiotowe oświadczenie wypełnił T. Z. (1), ale podpisał oskarżony. T. Z. (1) wiarygodnie wyjaśnił: „Ja zapisałem dokładnie to co mówił klient w oświadczeniu” (k. 485). Z kolei oskarżony wyjaśniał: „T. Z. wiedział co ma tam wpisać bo zapytał mnie, on wpisał a ja podpisałem, ja nie podpisuję dokumentów bez wcześniejszego ich przeczytania” (k. 1763 akt IVK 1414/07. Co więcej oskarżony wyjaśniał (k. 676 akt IVK 628/15, k. 1761, 1763 akt IVK 1414/07 i k. 311 akt IVK 119/21), że kwota dochodów wpisana na oświadczeniu pochodziła nie tylko z restauracji, ale też jego działalności gospodarczej. Wyjaśnił, że w restauracji miał dochody jedynie 1000 zł netto. Tymczasem na przedmiotowym oświadczeniu widnieją jedynie dochody z w kwocie 2448,40 zł netto miesięcznie z tytułu umowy o pracę na czas nieokreślony w restauracji „(...)”. Pole „dodatkowe źródło dochodu” nie jest wypełnione. Tak więc swobodna, kompleksowa ocena dowodów prowadzi do wniosku, że wyjaśnienia oskarżonego są rażąco sprzeczne z powołanymi dokumentami bankowymi.

Sąd rejonowy nie powiązał również wyjaśnień T. S. (1) ze słowami T. Z. (1). Ten ostatni wyjaśniał na k. 6372 - 6373 akt IV K 565/07: „Do tego kredytu S. było tylko nieprawdziwe zaświadczenie o zatrudnieniu. T. S. (2) nie był tam zatrudniony, kiedyś pracował w danej firmie, była to jakaś restauracja nie znam nazwy. S. powiedział, że właściciele tej firmy potwierdzą jego zatrudnienie”. Dnia 11.4.2008 r. potwierdził (k. 228 akt IVK887/07) cytowane wyjaśnienia. Dalej w dniu 22.11.2021 roku składając zeznania w charakterze świadka T. Z. (1) zeznał (k. 485): „potwierdzam wyjaśnienia bo tak wtedy powiedziałem, podpisałem to własnoręcznie. Nie powiedziałem, że coś mogło być sugerowane”. Tak więc i depozycje T. Z. (1) nie zostały przez sąd rejonowy ocenione swobodnie. Ustalenie na podstawie zeznań tego świadka, że oskarżony w dacie podpisywania oświadczenia do banku osiągał dochody z pracy w restauracji „(...)” (co wynika z uzasadnienia sądu rejonowego) razi dowolnością.

Wskazana obraza przepisów postępowania oczywiście miała wpływ na treść rozstrzygnięcia. To głównie na podstawie tych dowodów sąd rejonowy rozstrzygał. Pozostałe dowody miały charakter uzupełniający.

Podkreślić należy, że przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną reguły z art. 7 k.p.k., tylko jeżeli jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego oraz jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (tak wyr. SA w Katowicach z 10.11.2016 r., II AKa 420/16, Legalis).

Powyżej wskazana obraza art. 7 k.p.k. doprowadziła ponadto do błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia. Sąd rejonowy ustalił, że oskarżony złożył do banku zgodne z prawdą oświadczenie głównie na podstawie wyjaśnień oskarżonego i zeznań T. Z. (1), a fakt ten wcale z tych dowodów nie wynika. Uchybienie to miało oczywiście wpływ na treść orzeczenia.

Sąd rejonowy rzeczywiście pominął zeznania E. B. obrażając art. 410 k.p.k., jednak zeznania te mają dość marginalne znaczenie w sprawie. Nie sposób uznać, że naruszenie to mogło mieć wpływ na treść orzeczenia.

Wniosek

uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec zasadności części zarzutów, wniosek zasługiwał na uwzględnienie.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

Wyrok uchylono w całości

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Sąd rejonowy dowolnie ocenił wyjaśnienia oskarżonego i zeznania T. Z. (1), obrażając art. 7 k.p.k., co miało wpływ na treść rozstrzygnięcia. Konsekwencją powyższego był błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść. Prawidłowe ustalenia faktyczne to takie, że oskarżony nie wykonywał w dacie czynu czynności zawodowych w restauracji „(...)” na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony i nie osiągał z tego tytułu dochodu w wysokości 2448,40 zł netto miesięcznie. Miał świadomość, że gdyby oświadczył w banku, że wykonuje czynności na podstawie umowy zlecenia, kredyt mógłby nie być mu przyznany. Miał również wiedzę, że umowa o pracę daje lepsze zabezpieczenie dla banku przy udzielaniu kredytu. Tym samym, w celu otrzymania kredytu samochodowego, przedłożył do banku oświadczenie stwierdzające nieprawdę, które miało istotne znaczenie dla ustalenia jego zdolności kredytowej oraz uzyskania przedmiotowego kredytu, usiłując wprowadzić w błąd przedstawiciela banku. Takim działaniem oskarżony chciał doprowadzić bank do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem.

Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Sąd rejonowy przeprowadzi postępowanie dowodowe, rozważając skorzystanie z dobrodziejstwa art. 442 §2 k.p.k. Następnie swobodnie oceni dowody. W szczególności starannie przeanalizuje treść oświadczenia złożonego do banku w kontekście depozycji oskarżonego i świadka T. Z. (1). W przypadku gdyby oskarżony nie podtrzymywał wcześniejszych wyjaśnień co do tego, że wykonywał czynności zawodowe w restauracji „(...)” jedynie na podstawie umowy zlecenia i osiągał z tego tytułu dochód znacznie mniejszy niż 2448,40 zł netto miesięcznie, sąd rejonowy przeprowadzi dowody mające na celu ustalenie czy i na podstawie jakiej umowy oskarżony w dacie czynu wykonywał czynności zawodowe w restauracji „(...)” i jakie z tego tytułu osiągał dochody, pamiętając o treści art. 174 k.p.k.

Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

PODPIS

Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

rozstrzygnięcie

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana