Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 listopada 2021 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 9 listopada 2021 r. w Kielcach

sprawy z powództwa Banku Spółdzielczego w K. i Banku (...) z siedzibą w W.

przeciwko Ł. K., I. K.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

I.  oddala powództwo

II.  zasądza od Banku Spółdzielczego w K. i Banku (...) z siedzibą w W. na rzecz I. i Ł. małż. K. solidarnie kwoty po 2708,50 zł ( dwa tysiące siedemset osiem 50/100 złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt: I C 1328/19

UZASADNIENIE

Powodowie: Bank Spółdzielczy w K. i Bank (...) w W. wnieśli o uznanie za bezskuteczną w stosunku do nich umowy z dnia 12 czerwca 2014 roku zawartej w formie aktu notarialnego sporządzonego przed notariuszem M. D. w Kancelarii Notarialnej w B., Rep. A numer (...), mocą której M. H. (1) i E. H. darowali swojej córce i zięciowi, tj. pozwanym I. K. i Ł. K., należącą do nich nieruchomość lokalową mieszczącą się w B., na Os. (...), dla której Sąd Rejonowy w Busku - Zdroju prowadzi księgę wieczystą Nr (...), w celu przeprowadzenia egzekucji należności objętych tytułami wykonawczymi:

a) wydanymi na rzecz Banku Spółdzielczego w K. z siedzibą w K., tj.:

- nakazem zapłaty z dnia 29 lutego 2016 roku Sądu Rejonowego w Busku — Z. I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt I Nc 115/16;

- nakazem zapłaty z dnia 18 kwietnia 2016 roku Sądu Rejonowego w Busku — Z. I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt I Nc 276/16;

- nakazem zapłaty z dnia 13 maja 2016 roku Sądu Rejonowego w Busku — Z. I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt I Nc 278/16;

- nakazem zapłaty z dnia 19 maja 2016 roku Sądu Okręgowego w Kielcach I Wydziału I Cywilny w sprawie o sygn. akt I Nc 188/16;

- nakazem zapłaty z dnia 17 czerwca 2016 roku Sądu Rejonowego w Busku — Z. I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt I Nc 118/16;

- nakazem zapłaty z dnia 17 czerwca 2016 roku Sądu Rejonowego w Busku — Z. I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt I Nc 277/16;

- nakazem zapłaty z dnia 1 lipca 2016 roku Sądu Okręgowego w Kielcach I Wydział I Cywilny w sprawie o sygn. akt I Nc 173/16, z których łączny stan zadłużenia na dzień 7 czerwca 2019 roku wynosi kwotę 545.735 zł;

b) wydanymi na rzecz Banku (...) z siedzibą w W., tj.:

- nakazem zapłaty z dnia 29 lutego 2016 roku Sądu Rejonowego w Busku — Z. I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt I Nc 117/16;

- nakazem zapłaty z dnia 17 czerwca 2016 roku Sądu Rejonowego w Busku — Z. I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt I Nc 116/16, z których łączny stan zadłużenia na dzień 7 czerwca 2019 roku wynosi kwotę 24.504,12 zł.

Powodowie wnieśli nadto o zasądzenie solidarnie od pozwanych na ich rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictw.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż E. i M. H. (1) zaciągnęli w Banku Spółdzielczym w K. kredyty na podstawie następujących umów:

1) Nr (...) o kredyt mieszkaniowy (kredyt konsumencki) z dnia 31 stycznia 2013 roku w wysokości 100.000 zł, zawartej z Bankiem przez E. i M. małż. H.;

2) Nr (...) o kredyt konsumencki — pożyczka gotówkowa z dnia 8 lutego 2013 roku w wysokości 100.000 zł, zawartej z Bankiem przez E. i M. małż. H.;

3) Nr (...) o kredyt w rachunku bieżącym z dnia 13 czerwca 2013 roku w wysokości 87.000 zł, zawartej z Bankiem przez E. H. jako przedsiębiorcę;

4) Nr (...) o kredyt obrotowy - zwykły z dnia 13 czerwca 2013 roku wysokości 200.000 zł, zawartej z Bankiem przez M. H. (1) jako przedsiębiorcę;

5) Nr (...) o kredyt obrotowy - zwykły z dnia 17 czerwca 2013 roku w wysokości 113.000 zł, zawartej z Bankiem przez E. H. jako przedsiębiorcę;

6) Nr (...) o kredyt konsumencki — pożyczka okazjonalna szkolna z dnia 28 sierpnia 2013 roku w wysokości 30.000 zł, zawartej z Bankiem przez E. H.,

7) o kredyt inwestycyjny zwykły Nr (...) z dnia 3 grudnia 2013 roku w wysokości 300.000 zł, zawartej z Bankiem przez E. H. jako przedsiębiorcę;

Powodowie wskazali, iż kredyty udzielone na podstawie umów wymienionych wskazanych wyżej w pkt 3 i 4 zabezpieczone były między innymi gwarancjami spłaty kredytu udzielonymi przez Bank (...) w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis. W związku z brakiem spłat kredytów zabezpieczonych w/w gwarancjami, zostały one zrealizowane, tj. przelewami z dnia 13 listopada 2015 roku na kwotę 40.708,25 zł i na kwotę 50.403,80 zł. Bank Spółdzielczy w K., jako beneficjent gwarancji otrzymał częściową spłatę należności z tytułu kredytu w rachunku bieżącym udzielonego E. H. i kredytu obrotowego zwykłego udzielonego M. H. (1).

Należności powodowego Banku Spółdzielczego w K. i powodowego Banku (...) objęte są tytułami wykonawczymi w postaci nakazów zapłaty. Na ich podstawie powodowie wszczęli egzekucję przeciwko dłużnikom, kierując wnioski w tym zakresie do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Busku - Zdroju. Egzekucja jednak jest bezskuteczna. W toku postępowania egzekucyjnego, organ egzekucyjny ustalił, że E. H. i M. H. (1) aktem notarialnym z dnia 12 czerwca 2014 roku wyzbyli się własności nieruchomości lokalowej mieszczącej się w B. — Z. na Os. (...) poprzez jej darowanie swojej córce I. K. i zięciowi Ł.. Jak wynika z dokumentów znajdujących się w aktach księgi o numerze (...) przeniesienie własności nastąpiło w czasie, w którym M. i E. małż. H. byli dłużnikami Banku z tytułu szeregu zaciągniętych przez nich zobowiązań kredytowych i pojawiły się problemy z ich spłatą. Powodowie wskazali, iż korzystają w niniejszej sprawie z domniemania przewidzianego w art. 529 kc oraz z uprawnienia przewidzianego w art. 528 kc, jako dalej idącego w stosunku do art. 527 § 3 kc (pozew – k. 1-7).

Pozwani I. i Ł. małż. K. wnieśli o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powodów solidarnie na ich rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

Pozwani w pierwszej kolejności zarzucili, że czynność prawna, której bezskuteczności domagają się powodowie nie była czynnością nieodpłatną, w związku z czym nie działa w przedmiotowej sprawie domniemanie z art. 528 kc. W mieszkaniu, które było przedmiotem zaskarżonej czynności pozwana I. K. zamieszkuje od urodzenia, zaś Ł. K. od 12 czerwca 2010 roku, czyli od daty zawarcia związku małżeńskiego z I. K.. Ponosili koszty utrzymania tego lokalu, opłacali rachunki oraz należności czynszowe, stanowiło ono ich centrum życiowe. Kiedy dowiedzieli się, że pozwana jest w ciąży chcieli uregulować tytuł prawny do -zajmowanego za zgodą rodziców pozwanej – mieszkania. Podczas załatwiania formalności dowiedzieli się, że w dziale III księgi wieczystej rządzonej dla tego lokalu wpisane były ostrzeżenia o wszczęciu egzekucji do tej nieruchomości w sprawach Km 59/14 i 136/14 i Km 582/12 Komornika Sądowego w B. — Z. S. M. przeciwko M. H. (1) i E. H.. Dlatego też w dniu 12 czerwca 2014 roku dokonali na rzecz komornika wpłat kwot 56.377,35 zł i 5.595,35 zł po uprzednim uzyskaniu zezwoleń dłużnika na wykreślenie wpisu. Wywodzili, iż były to jedyne długi M. H. (1) i E. H., o których wiedzieli w dacie dokonania zaskarżonej czynności. Ł. K., aby spłacić wierzycieli teściów, wyręczyć M. H. (1) w spłacie długów i przejąć mieszkanie bez obciążenia, zaciągnął w tym celu kredyt, który spłacał przez okres 3 lat. Dalej pozwani argumentowali, iż M. H. (1) i E. H. również byli ich dłużnikami z tytułu udzielonej pożyczki. Sąd Rejonowy w Busku — Z. w sprawie I Nc 378/17 wydał w dniu 29 marca 2017 roku nakaz zapłaty, zasądzając od M. H. (1) i E. H. na rzecz I. K. i Ł. K. kwotę 7.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 czerwca 2014 roku do dnia zapłaty. Na tej podstawie pozwani występują obok powodowych banków jako wierzyciele w postępowaniach egzekucyjnych i przyłączyli się do egzekucji z nieruchomości dłużników objętej księgą wieczystą (...).

Pozwani wywodzili, iż nie mieli nadto wiedzy, że istnieją jakieś inne, nie spłacone (wymagalne bądź niewymagalne) zobowiązania M. H. (1) wobec jakichkolwiek osób, tym bardziej pozwanych. Ponadto zarzucili , że z raportu o stanie przedsiębiorstwa (...) za okres 2011-2014 wynika, że w tych latach udzielono przedsiębiorstwie (...) zamówień publicznych na łączną kwotę 1.422.154 zł. W dniu dokonania czynności (i obecnie również) dłużnik M. H. (1) i E. H. posiadali liczny majątek, z którego można prowadzić skuteczną egzekucję, m.in. autobusy, liczne nieruchomości objęte księgami wieczystymi (...). Nie można więc mówić o niewypłacalności dłużników w momencie dokonywania darowizny. W ocenie pozwanych istotną kwestią jest nadto fakt, że czynność prawna, której uznania za bezskuteczną domagają się Banki była czynnością zawartą z obojgiem dłużników tj. E. i M. H. (1) i obejmowała składnik majątku wspólnego małżonków H. — mieszkanie przy O.. L. C. w B.. Tymczasem większość wierzytelności opisanych w pozwie była wynikiem czynności zawartej z powodami przez jednego z dłużników. Powodowe Banki dysponując tytułami wykonawczymi przeciwko tylko jednemu z dłużników nie mogłyby skierować egzekucji do mieszkania na O.. L. C. w B..

Pozwani z ostrożności procesowej zarzucili nadto, że powództwo jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Wskazali, że spłacili wierzycieli dłużników o których wiedzieli, aby uzyskać bez obciążeń tytuł do mieszkania w którym od lat zamieszkiwali i które stało się ich centrum życiowym. Otrzymali mieszkanie na 4 rocznicę swojego ślubu i zajściu w ciążę przez I. K.. Jest to jedyna nieruchomość jaką posiadają. Skierowanie przez powodów egzekucji do mieszkania pozbawi ich oraz ich małoletniego syna dachu nad głową (odpowiedź na pozew – k. 143-148).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 12 czerwca 2014 roku w kancelarii notarialnej w B. przed notariuszem M. D. doszło do zawarcia umowy darowizny, której przedmiotem była nieruchomość lokalowa położona w B., przy ul. (...). L. C. (2) 1/47, dla której Sąd Rejonowy w Busku- Zdroju IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę nr KW (...) . Jej współwłaściciele - E. i M. małżonkowie H. przenieśli na rzecz swojej córki i zięcia – I. K. i Ł. K. własność tego lokalu mieszkalnego. I. K. mieszkała w nim od urodzenia. Po zwarciu związku małżeńskiego z Ł. K., tj. po 12 czerwca 2010 roku rodzice przekazali jej go do użytkowania. Od tamtej pory małżonkowie K. zajmowali go wspólnie, regulowali bieżące opłaty, robili konieczne nakłady. Traktowali je jako swoje centrum życiowe. Rodzice pozwanej – E. i M. H. (1) zamieszkiwali również w B., ale na nieruchomości zabudowanej domem jednorodzinnym przy ulicy (...).

Kiedy zbliżała się czwarta rocznica ślubu małż. K., pozwana zaszła w pierwszą ciążę. Jej rodzice E. i M. małż. H. zdecydowali, że przekażą córce i zięciowi darowizną zajmowane przez nich mieszkanie. W trakcie załatwiania formalności pozwani dowiedzieli się, że w dziale III księgi wieczystej lokalu ujawnione zostało ostrzeżenie o prowadzonej egzekucji komorniczej do tego mieszkania w sprawach: Km 59/14, Km 136/13 Komornika Sądowego w B. S. M.. Rodzice tłumaczyli to okolicznością, że nie odebrali nakazu zapłaty i wierzyciel wszczął postępowanie egzekucyjne .

Dowody: wydruk księgi wieczystej nr KW (...) – k. 25-33, skrócone odpisy aktów USC – k. 149-150, zeznania świadków: E. H., M. H. (1), E. K., B. M., J. M., B. T. – protokół rozprawy z dn. 14.07.2020, zeznania pozwanej – protokół rozprawy z dn. 09.11.2021r. zeznania pozwanego – protokół rozprawy z dn. 09.11.2021r.

Pozwani udali się do komornika, który poinformował ich o wysokości zobowiązania rodziców pozwanej wobec wierzycieli. Przed zawarciem umowy darowizny dokonali wpłat na rzecz Komornika w kwotach: 56.377,35 zł oraz 5.595,35 zł. Postępowania egzekucyjne wobec całkowitego zaspokojenia wierzycieli zostały umorzone. W dacie zawarcia umowy lokal został wyceniony na kwotę 180.000 zł.

Dowody: wydruk księgi wieczystej nr KW (...) – k. 25-33, pokwitowanie – k. 151, postanowienie o zakończeniu postępowania egzekucyjnego i ustaleniu kosztów dn. 16.06.2014r. – k. 152, 153 , zeznania świadków: E. H., M. H. (1), E. K. – protokół rozprawy z dn. 14.07.2020, zeznania pozwanej – protokół rozprawy z dn. 09.11.2021r. zeznania pozwanego – protokół rozprawy z dn. 09.11.2021r.

Na dzień 12 czerwca 2014 roku dłużnicy prowadzili przedsiębiorstwo handlowo-usługowe (M. H. (1)) oraz firmę transportową (E. H.). W ramach działalności E. H. zajmowała się m.in. transportem krajowym i międzynarodowym oraz dowozem dzieci do szkół. Była właścicielką autobusów, które przewłaszczyła na rzecz BS w K. na zabezpieczenie udzielonej jej kredytów. Ponadto małż. H. byli współwłaścicielami licznych nieruchomości położonych: w W., Z., w B., w P., J. i P.. Prowadzili zakład meblowy w W. oraz sklep z meblami w B..

W 2013 r. E. H. z tytułu prowadzenia działalności osiągnęła dochód w kwocie około 293.000 zł , w 2014 r. w wysokości 669.800 zł. a w 2015 r. 148.642 zł.

M. H. (2) w ramach działalności gospodarczej w 2013 r. osiągnął dochód w kwocie ok. 86.300 zł, w 2014 r. w kwocie ponad 19.860 zł, a w 2015 r. wykazał stratę w wysokości ponad 148.640 zł . W tym roku doznał pierwszego udaru.

Dowody: zeznania podatkowe PIT 36L E. H. i M. H. (1) za lata 2013-2014 – k. 272-277, 283-287, rozliczenia dochodu z remanentem za styczeń-grudzień 2013 PPUH (...) – k. 294, rozliczenia dochodu z remanentem za styczeń-grudzień 2014 PPUH (...) – k. 295, rozliczenia dochodu z remanentem za styczeń-grudzień 2013 E. H. – k. 297, rozliczenia dochodu z remanentem za styczeń-grudzień 2014 E. H. – k. 298, odpisy ksiąg wieczystych prowadzonych przez Sąd Rejonowy w Busku — Z. IV Wydział w Ksiąg Wieczystych: Kw Nr (...); Kw Nr (...); Kw Nr (...); Kw Nr (...) – k. 203-247, wydruk z portalu e-gospodarka – k. 174-179, zeznania świadków: E. H., M. H. (1), E. K. – protokół rozprawy z dn. 14.07.2020, zeznania pozwanej – protokół rozprawy z dn. 09.11.2021r. zeznania pozwanego – protokół rozprawy z dn. 09.11.2021r.

E. i M. H. (1) w dacie zawarcia umowy z pozwanymi posiadali zobowiązania wobec Banku Spółdzielczego w K., które wnikały z kilku umów kredytowych tj:

- umowy Nr (...) o kredyt mieszkaniowy (kredyt konsumencki) z dnia 31 stycznia 2013 roku w wysokości 100.000 zł, zawartej z Bankiem przez E. i M. małż. H.;

- umowy Nr (...) o kredyt konsumencki — pożyczka gotówkowa z dnia 8 lutego 2013 roku w wysokości 100.000 zł, zawartej z Bankiem przez E. i M. małż. H.;

- umowy Nr (...) o kredyt w rachunku bieżącym z dnia 13 czerwca 2013 roku w wysokości 87.000 zł, zawartej z Bankiem przez E. H. jako przedsiębiorcę;

- umowy Nr (...) o kredyt obrotowy - zwykły z dnia 13 czerwca 2013 roku wysokości 200.000 zł, zawartej z Bankiem przez M. H. (1) jako przedsiębiorcę;

- umowy Nr (...) o kredyt obrotowy – zwykły z dnia 17 czerwca 2013 roku w wysokości 113.000 zł, zawartej z Bankiem przez E. H. jako przedsiębiorcę;

- umowy Nr (...) o kredyt konsumencki — pożyczka okazjonalna szkolna z dnia 28 sierpnia 2013 roku w wysokości 30.000 zł, zawartej z Bankiem przez E. H.,

- umowy o kredyt inwestycyjny zwykły Nr (...) z dnia 3 grudnia 2013 roku w wysokości 300.000 zł, zawartej z Bankiem przez E. H. jako przedsiębiorcę.

Dowody: odpisy umów wraz z aneksami z dn. 08.10.2014r. i harmonogramami spłat – k. 75-118, 305-307.

W dacie sporządzenia aktu notarialnego tj. umowy darowizny dłużnicy E. i M. małżonkowie H. posiadali zaległości w bieżącym regulowaniu rat kredytowych na kwoty:

- 9.212,25 zł na dzień 9 czerwca 2014 roku z tytułu umowy nr (...) z dnia 8 lutego 2013 roku;

- 1.888,98 zł na dzień 9 czerwca 2014 roku z tytułu umowy nr (...) z dnia 13 czerwca 2013 roku;

- 35.799,98 zł na dzień 9 czerwca 2014 roku z tytułu umowy nr (...) z dnia 3 grudnia 2013 roku;

- 6.880,24 zł na dzień 9 maja 2014 roku z tytułu umowy nr (...) z dnia 8 lutego 2013 roku;

- 26,151,30 zł na dzień 9 maja 2014 roku z tytułu umowy nr (...) z dnia 13 czerwca 2013 roku.

Dowody: ugoda z dnia 30.01.2014r. – k. 43, wezwania do zapłaty i upomnienia wraz z potwierdzeniami odbioru – k. 45-56, wniosek o rozłożenie płatności na raty z dnia 30.12.2013r. – k. 57.

Żadna z powyższych zaległości nie była objęta tytułem wykonawczym, ani nie było prowadzone w związku z nimi postępowanie egzekucyjne. W dniu 8 października 2014 roku doszło pomiędzy dłużnikami, a powodowym Bankiem Spółdzielczym w K. do aneksowania zwartych umów kredytowych. Dłużnicy zobowiązali się wówczas do dokonania bezwarunkowej cesji wierzytelności z tytułu umów zawartych przez E. H. prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwa Handlowo Usługowego (...) - E. H. z Gminą B. — Z., Gminą W. i Gminą M., których przedmiotem był dowóz uczniów do Zespołu (...) na terenie tychże (...) w roku szkolnym 2014/2015. Cesja miała polegać na tym, iż 35 % z każdego wpływu z tytułu w/w umów przeznaczone będzie na spłatę kredytów natomiast 65% wypłacane kredytobiorcy.

Dowody: odpisy umów wraz z aneksami z dn. 08.10.2014r. i harmonogramami spłat – k. 75-118

Sytuacja majątkowa dłużników pomimo przejściowych zaległości w regulowaniu rat kredytowych była stabilna. Do zapaści finansowej doszło w 2015 roku, gdy E. H. doznała zawału serca , a jej mąż M. H. (1) przeszedł udar niedokrwienny mózgu i utracił sprawność fizyczną . Nie mógł prowadzić działalności oraz pracować jako kierowca. Przedsiębiorstwo nie realizowało zleceń terminowo i zaczęło się zadłużać, w 2015 roku wykazało stratę na poziomie 148.642,74 zł. Firma (...) nadal jednak przynosiła dochody. Rok 2015 r. zakończyła z dochodem w wysokości 463.933,48 zł.

Dowody: zeznania podatkowe PIT 36L E. H. i M. H. (1) za 2015 rok – k. 278-282, 289-293, rozliczenia dochodu z remanentem za styczeń-grudzień 2015 PPUH (...) – k. 296, rozliczenia dochodu z remanentem za styczeń-grudzień 2015 E. H. – k. 299, zaświadczenia lekarskie – k. 300-301, zeznania świadków: E. H., M. H. (1), E. K. – protokół rozprawy z dn. 14.07.2020, zeznania pozwanej – protokół rozprawy z dn. 09.11.2021r. zeznania pozwanego – protokół rozprawy z dn. 09.11.2021r.

W 2015 r. E. i M. H. (1) zaprzestali regulować swoich zobowiązań wobec powodowego Banku toteż w 2016 r. wystąpił on z licznymi pozwami. W toku postępowań sądowych uzyskał tytuły wykonawcze w postaci:

- nakazu zapłaty z dnia 29 lutego 2016 roku Sądu Rejonowego w Busku — Z. I Wydział Cywilny wydanego w sprawie o sygn. akt I Nc 115/16, opatrznego klauzą wykonalności nadaną dnia 18 października 2016 roku (obejmującego należność z Umowy Nr (...) o kredyt obrotowy - zwykły z dnia 13 czerwca 2013 roku), na kwotę 30.083,64 zł;

- nakazu zapłaty z dnia 18 kwietnia 2016 roku Sądu Rejonowego w Busku — Z. I Wydział Cywilny wydanego w sprawie o sygn. akt I Nc 276/16 opatrznego klauzulą wykonalności nadaną dnia 30 maja 2016 roku (obejmującego należność z Umowy Nr (...) o kredyt obrotowy - zwykły z dnia 17 czerwca 2013 roku), na kwotę 59.913,87 zł;

- nakazu zapłaty z dnia 13 maja 2016 roku Sądu Rejonowego w Busku — Z. Wydział I Cywilny wydanego w sprawie o sygn. akt I Nc 278/16 opatrznego klauzulą wykonalności nadaną dnia 29 czerwca 2016 roku (obejmującego należność z Umowy Nr (...) o kredyt konsumencki — pożyczka gotówkowa z dnia 8 lutego 2013 roku), na kwotę 66.042,84 zł;

- nakazu zapłaty z dnia 19 maja 2016 roku Sądu Okręgowego w Kielcach Wydział I Cywilny wydanego w sprawie o sygn. akt I Nc 188/16 opatrznego klauzulą wykonalności nadaną dnia 7 września 2016 roku (obejmującego należność z Umowy o kredyt inwestycyjny zwykły Nr (...) z dnia 3 grudnia 2013 roku), na kwotę 270.306,91 zł;

- nakazu zapłaty z dnia 17 czerwca 2016 roku Sądu Rejonowego w Busku — Z. I Wydział Cywilny wydanego w sprawie o sygn. akt I Nc 118/16, opatrzonego klauzulą wykonalności nadaną dnia 25 października 2016 roku (obejmującego należność z Umowy Nr (...) o kredyt w rachunku bieżącym z dnia 13 czerwca 2013 roku) na kwotę 35.159,63 zł;

- nakazu zapłaty z dnia 17 czerwca 2016 roku Sądu Rejonowego w Busku — Z. I Wydział Cywilny wydanego w sprawie o sygn. akt I Nc 277/16, opatrzonego klauzulą wykonalności nadaną dnia 25 listopada 2016 roku (obejmującego należność z Umowy Nr (...) o kredyt konsumencki — pożyczka okazjonalna szkolna z dnia 28 sierpnia 2013 roku), na kwotę 18.334,65 zł;

- nakazu zapłaty z dnia 1 lipca 2016 roku Sądu Okręgowego w Kielcach I Wydział Cywilny wydanego w sprawie o sygn. akt I Nc 173/16, opatrzonego klauzulą wykonalności nadaną dnia 4 października 2016 roku (obejmującego należność z Umowy Nr (...) o kredyt mieszkaniowy (kredyt konsumencki) z dnia 31 stycznia 2013 roku), na kwotę 96.656,89 zł;

- nakazu zapłaty z dnia 29 lutego 2016 roku Sądu Rejonowego w Busku — Z. I Wydział Cywilny wydanego w sprawie o sygn. akt I Nc 117/16, opatrzonego klauzulą wykonalności wobec E. H. nadaną dnia 25 października 2016 roku oraz wobec M. H. (1) nadaną dnia 8 września 2017 roku (obejmującego należność z tytułu zrealizowanej przez Bank (...) w W. gwarancji bankowej zabezpieczającej Umowę Nr (...) o kredyt obrotowy - zwykły z dnia 13 czerwca 2013 roku) na kwotę 41.712,02 zł;

- nakazu zapłaty z dnia 17 czerwca 2016 roku Sądu Rejonowego w Busku — Z. I Wydział Cywilny wydanego w sprawie o sygn. akt I Nc 116/16, opatrzonego klauzulą wykonalności wobec M. H. (1) nadaną dnia 12 września 2016 roku oraz wobec E. H. nadaną dnia 17 lipca 2017 roku (obejmującego należność z tytułu realizowanej przez Bank (...) w W. gwarancji bankowej zabezpieczającej Umowę Nr (...) o kredyt w rachunku bieżącym z dnia 13 czerwca 2013 roku), na kwotę 51.646,63 zł.

Dowody: kopie nakazów zapłaty zaopatrzonych w klauzulę wykonalności – k. 60-70, odpisy nakazów zapłaty zaopatrzonych w klauzulę wykonalności z akt komorniczych Km 343/19, Km 340/19, Km 347/19, Km 344/19, Km 346/19, Km 342/19 – k. 133138.

Na podstawie w/w tytułów wykonawczych powodowe Banki zażądały wszczęcia i prowadzenia egzekucji przeciwko E. H. i M. H. (1). Wnioski w tej sprawie skierowali do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Busku - Zdroju S. M.. Sprawy egzekucyjne zostały przekazane w związku ze zbiegiem egzekucji do świadczeń emerytalno-rentowych dłużników, do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Busku — Z. K. B.. W toku postepowania egzekucyjnego komornik poinformował, że dłużnicy są właścicielami nieruchomości i zobowiązał wierzyciela do złożenia odpowiednich wniosków egzekucyjnych . Bank Spółdzielczy w K. nie zaspokoił swoich wierzytelności z przewłaszczonych na jego rzecz przez E. H. autobusów.

W toku postępowania egzekucyjnego organ egzekucyjny ustalił jednak, że E. H. i M. H. (1) aktem notarialnym z dnia 12 czerwca 2014 roku wyzbyli się własności nieruchomości lokalowej mieszczącej się w B. — Z. na Os. (...) poprzez jej darowanie swojej córce I. K. i zięciowi Ł. K.. W związku powyższym powodowie pismem z dnia 9 lipca 2018 roku wezwali pozwanych do zapłaty kwoty 729.563,41 zł. Pozwali odebrali powyższe pismo w dniu 13 lipca 2018 roku. W odpowiedzi na wezwanie nie uznali roszczenia i odmówili zapłaty wskazując, że przejmując mieszkanie spłacili wierzycieli E. i M. małżonków H.. Nie mieli nadto wiadomości o innych wierzytelnościach dłużników, z którymi nie utrzymują kontaktu od 4 lat.

Pozwani w 2017 roku sami wystąpili z roszczeniem zapłaty wobec E. i M. małżonków H. kwoty w wysokości 7.000 zł. Z uwagi na brak spłaty żądanej należności Sąd Rejonowy w Busku -Zdroju I Wydział Cywilny nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym sygn. akt I Nc 378/17 dnia 29 marca 2017 roku zasądził na ich rzecz kwotę 7.000 zł wraz z kosztami procesu. Pozwani wystąpili do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Busku- Zdroju S. M. z wnioskiem o egzekucję, która również jest bezskuteczna.

Dowody: zawiadomienie z dn. 03.01.2017r. wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 58-59, wezwanie z dn. 09.07.2018r. wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 119-120, odpis nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego w Busku-Zdroju z dn. 29.03.2017r. sygn. akt I Nc 378/17 – k. 154, odpis zawiadomienia o wszczęciu egzekucji z dn. 06.02.2019r. – k. 156-157 , kopia odpowiedzi na wezwanie do zapłaty z dn. 16.07.2018r. – k. 180, zeznania świadków: E. H., M. H. (1), E. K. – protokół rozprawy z dn. 14.07.2020, zeznania pozwanej – protokół rozprawy z dn. 09.11.2021r. zeznania pozwanego – protokół rozprawy z dn. 09.11.2021r.

Na podstawie umowy z dnia 18 maja 2020 roku powodowy Bank Spółdzielczy w K. zbył na rzecz CF 1 Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W. wierzytelności objęte:

- nakazem zapłaty z dnia 18 kwietnia 2016 roku Sądu Rejonowego w Busku — Z. I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt I Nc 276/16;

- nakazem zapłaty z dnia 13 maja 2016 roku Sądu Rejonowego w Busku — Z. I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt I Nc 278/16;

- nakazem zapłaty z dnia 19 maja 2016 roku Sądu Okręgowego w Kielcach I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt I Nc 188/16;

- nakazem zapłaty z dnia 17 czerwca 2016 roku Sądu Rejonowego w Busku — Z. I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt I Nc 277/16;

- nakazem zapłaty z dnia 1 lipca 2016 roku Sądu Okręgowego w Kielcach I Wydział I Cywilny w sprawie o sygn. akt I Nc 173/16.

Dłużnicy pismami z dnia 22 czerwca 2020 roku zostali zawiadomieni o cesji wierzytelności oraz wezwani do uregulowania zadłużenia.

Dowody: kopie zawiadomień o cesji wierzytelności z dn. 22.06.2020r. – k. 395-397, kopie wezwań do zapłaty – k. 398-399.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci dowodów z dokumentów, które nie były kwestionowane przez strony i nie budziły również wątpliwości Sądu

Zeznaniom świadków E. H. i M. H. (1) – protokół rozprawy z 14 lipca 2020 r., w których podnosili, że mieszkanie, którego byli właścicielami przekazali córce i zięciowi, gdyż otrzymali od nich wcześniej kwoty na zakup autobusów równe wartości mieszkania Sąd uznał za niewiarygodne i służące polepszenie sytuacji procesowej pozwanych. Pozostają one bowiem w sprzeczności z zeznaniami I. i J. K., którzy podnosili, że dokonali spłaty zobowiązań, które obciążały lokal nie zaś, że przekazali rodzicom pozwanej kwoty na prowadzenie działalności gospodarczej w wysokości równoważnej wartości lokalu. Stąd tez zeznania E. H. i M. H. (1) w tej części nie mogły zostać uznane za wiarygodne. W części natomiast, w której wskazywali, że zachwianie płynności finansowej w działalności gospodarczej nastąpiło w 2015 r. Sąd dał wiarę, gdyż zeznania te znajdują potwierdzenia w dowodach z dokumentów w postaci aneksów do umów bankowych, nakazów zapłaty, deklaracji PIT i rozliczenia dochodu z remanentem firmy dłużników E. I J. małż H..

Sąd dał wiarę zeznaniom pozwanych I. i J. małż. K. / protokół rozprawy z 21.04.2021 r. i 9 listopada 2021 r./, albowiem są logiczne i przekonujące. Nie zawierają sprzeczności i wraz z dowodami z dokumentów oraz zeznaniami świadka E. K. – protokół rozprawy z 14.07.2020 tworzą spójna i logiczna całość. Wynika z nich, że w dacie przeniesienia przez dłużników powodowych Banków współwłasności lokalu nie było symptomów do uznania, że małż. H. mogą stracić płynność finansową, że ich sytuacja majątkowa może być trudna.

Niewiele istotnego do sprawy wniosły zeznania świadków: B. M. i J. M. - protokół rozprawy z 14.07.2020 r., którzy zeznali, że od daty przejęcia przez pozwanych własności lokalu nie mieli żadnych zaległości w opłatach za niego należnych na rzecz Spółdzielni.

Sąd oddalił wniosek pełnomocnika powodów o dopuszczenie dowodu z akt komorniczych KM 339/19 na okoliczność braku możliwości skutecznego zaspokojenia się powodowego Banku z egzekucji z zajętych autobusów, gdyż okoliczność niewypłacalności dłużników nie była sporna ( a więc okoliczność, na którą miał zostać przeprowadzany dowód nie miał istotnego znaczenia do rozpoznania przedmiotowej sprawy art. 235 ² § 1 pkt 2).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu.

Podstawą prawną roszczenia powoda jest art. 527 § 1 kc, zgodnie z którym gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

Roszczenie uregulowane w przepisie art. 527 i następnych kodeksu cywilnego określane jest w doktrynie prawniczej i judykaturze prawa jako skarga pauliańska. Jego celem jest umożliwienie wierzycielowi zaspokojenia się z majątku osoby trzeciej w zakresie, w jakim byłoby to skuteczne w stosunku do dłużnika gdyby ten nie pozbył się swego majątku lub nie zrezygnował z jego powiększenia. Wyrok sądu uwzględniający powództwo stanowi materialnoprawną przesłankę powstania po stronie osoby trzeciej obowiązku takiego zachowania się, które pozwala wierzycielowi na uzyskanie tego, na co mógł liczyć w przypadku realizacji wierzytelności z majątku dłużnika (zob. wyrok SN z dnia 3 lutego 2005 r., II CK 412/2004, LEX nr 359437).

Jak wynika z powyższego przesłankami skargi paulińskiej są: 1) pokrzywdzenie wierzycieli, jeśli wskutek czynności prawnej osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, 2) działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli i 3) wiedza lub możliwość - przy zachowaniu należytej staranności- dowiedzenia się tym przez osobę trzecią. Ciężar udowodnienia tych przesłanek spoczywa na wierzycielu zgodnie z art. 6 kc. Jednak stosownie do treści art. 527 § 3 kc, który stanowi, że jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał z pokrzywdzeniem wierzycieli - ciężar udowodnienia faktu przeciwnego spoczywa z kolei na stronie pozwanej. Powodowie powołują się zaś na regulacje zawarte w art. 528 kc, zgodnie z którym jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Odnosząc się do umowy darowizny z 12 06.2014 r zawartej pomiędzy E. i M. małżonkami H., a I. i Ł. małżonkami K. wskazać należy, iż okoliczność określona w art. 528 kc nie zachodzi w niniejszej sprawie, albowiem przedmiotowa umowa przeniesienia prawa własności nieruchomości lokalu położnego w B., przy ul. (...). L. C. (2) 1/47, dla której Sąd Rejonowy w Busku- Zdroju IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę nr KW (...), nie została dokonana pod tytułem darmym. Z załączonych do sprawy dowodów wynika, iż małżonkowie K. przed zawarciem umowy spłacili długi obciążające właścicieli lokalu, tj. E. i M. H. (1) na kwotę około 58.000 zł. Okoliczność ta powoduje, iż przeniesienie własności lokalu nie zostało dokonane pod tytułem darmym.

Umowa darowizny uregulowana w art. 888 kc jest czynnością prawną, na mocy której darczyńca zobowiązuje się do jednostronnego, bezpłatnego świadczenia kosztem swojego majątku na rzecz obdarowanego, przy równoczesnym braku nałożenia na niego obowiązku świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Korzyść osiągana przez jedną stronę umowy nie znajduje odpowiednika po drugiej stronie. W umowie darowizny bezpłatność należy do essentialia negotii. Wprawdzie w treści aktu notarialnego z 14 czerwca 2014 r. nie zostały zawarte żadne uregulowania dotyczące spłaty przez pozwanych wymagalnych zobowiązań darczyńców, umowa została nazwana „ darowizną” lecz okoliczność spłaty przez pozwanych długu rodziców I. K. do komornika jeszcze przed przejęciem mieszkania nie może budzić wątpliwości w świetle postanowień umorzeniu postepowań egzekucyjnych/ k. 152-153 / i pokwitowania zapłaty należności przez pozwanych – k. 151.

Ponadto – jak podnosi się to w piśmiennictwie i judykaturze przy wykładni art. 528 k.c. czynności prawnych pod tytułem darmym ( a o takim mowa w tym przepisie ) nie należy utożsamiać z umową darowizny. Chodzi bowiem o „uzyskanie korzyści majątkowej bezpłatnie”, które musi być rozumiane szerzej niż darowizna. Obejmuje ono bowiem wszelkie czynności prowadzące do uzyskania korzyści, które nie znalazły odpowiedniego ekwiwalentu w ujęciu obiektywnym (wyrok SA w Białymstoku z 23 marca 2005 r., I ACa 98/2005, LexisNexis nr (...), OSAB 2005, nr 2, poz. 11).

W okolicznościach niniejszej sprawy nie sposób uznać, że pozwani małż. K. otrzymali korzyść jaką było prawo do nieruchomości lokalowej nieodpłatnie skoro spłacili zobowiązanie dłużników ( a współwłaścicieli lokalu ) w wysokości 1/3 aktualnej wartości nabywanego składnika majątkowego.

Zdaniem Sądu dłużnikom małż. E i J. H. nie sposób przypisać świadomości, że dokonując przeniesienia własności lokalu na rzecz córki i syna działali z świadomością pokrzywdzenia wierzycieli

Dłużnik działa ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, gdy zdaje sobie sprawę (uświadamia sobie), że wskutek dokonania czynności prawnej może spowodować niemożność zaspokojenia się wierzycieli z jego majątku. Pokrzywdzenie wierzycieli nie musi być zamiarem dłużnika (wyjątek – art. 530). Wystarczy, żeby dłużnik takie pokrzywdzenie przewidywał w granicach ewentualności.

Przepis § 3 art. 527 wprowadza dalsze ułatwienie dowodowe przez ustanowienie określonego w nim domniemania. Do zastosowania go konieczne jest wykazanie przez wierzyciela, że osobę trzecią łączył z dłużnikiem stosunek bliskości w chwili dokonania czynności prawnej krzywdzącej wierzycieli. W razie wykazania tej okoliczności wierzyciel nie ma obowiązku udowadniania, że osoba trzecia wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć o świadomości dłużnika pokrzywdzenia wierzycieli. Osoba trzecia może obalić omawiane domniemanie przez udowodnienie, że mimo stosunku bliskości z dłużnikiem nie wiedziała o świadomości dłużnika pokrzywdzenia wierzycieli i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się o tym dowiedzieć.

Przez zamiar pokrzywdzenia rozumieć należy taki stosunek psychiczny dłużnika do wyobrażonego skutku podjętego działania, który pozwala przyjąć, że chce on pokrzywdzenia wierzyciela przyszłego, a czynność zostaje dokonana w tym celu. Jeżeli dłużnik dokonując danej czynności prawnej, miał na uwadze inny cel, skarga pauliańska nie odniesie skutku (wyrok SN z 29.05.2015 r., V CSK 454/14, LEX nr 1771405).

Świadomość pokrzywdzenia to rozeznanie, możliwość zrozumienia, że oznaczone zachowanie własne może spowodować dla ogółu wierzycieli niemożność zaspokojenia się. W literaturze wskazuje się, że zachowanie to wiąże się w sposób naturalny ze stosunkiem psychicznym dłużnika do wyobrażonego skutku danej czynności. Będzie się on wyrażał albo chęcią pokrzywdzenia, albo godzeniem się na pokrzywdzenie albo też przypuszczeniem, że pokrzywdzenia przez czynność jednak uniknie. Na gruncie art. 527 k.c. wystarcza sam fakt świadomości dłużnika a więc decyduje stan wiedzy, a stan woli jest indyferentny.

Analizując okoliczności niemniejszej sprawy Sąd doszedł do przekonania, że dłużnicy E. i M. H. (1) nie działali ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Mieszkanie przekazali swojej córce i zięciowi na 4 rocznice ich ślubu, kiedy dowiedzieli się, że córka zaszła w pierwsza ciążę. Sytuacja materialna była dobra . Prowadzili działalność gospodarczą, która w 2014 r. przynosiła znaczne dochody, byli właścicielami szeregu nieruchomości ( w tym i zabudowanych ) . Sytuacja materialna E. i M. małż. H. nie budziła również wątpliwości powodowego Banku Spółdzielczego w K. skoro w 2013 r. udzielił im kredytów w łącznej kwocie 730.000 zł ( w grudniu 2013 r. w wysokości 300.000 zł ) . Faktem powszechnie znanym jest, że przed zawarciem umowy kredytowej bank sprawdza zdolność kredytową, a taką małż . H. musieli posiadać skoro kredyty zostały im udzielone.

Nie można nadto nie uwzględnić podnoszonej przez pozwanych okoliczności, iż w przedmiotowym lokalu I. K. zamieszkiwała od dziecka, a po ślubie lokal ten stanowił centrum życiowe rodziny K. . Uwzględniając powyższe oraz fakt, iż w czasie dokonania kwestionowanej czynności dłużnicy nie mieli problemów finansowych, nie toczyły się przeciwko nim postępowania egzekucyjne, byli właścicielami znacznego majątku, prowadzona przez nich działalność gospodarcza przynosiła znaczne dochody - to usprawiedliwione jest twierdzenie, że celem kwestionowanej czynności prawnej była chęć przekazania córce i zięciowi mieszkania, a nie ucieczka przed wierzycielami. Twierdzenie to jest tym bardziej uprawnione, że lokal mieszkalny nie był najbardziej wartościowym składnikiem majątku E. i M. H. . Gdyby chcieli zabezpieczyć się przed ewentualną egzekucją to logicznym byłoby przeniesienie przez nich własności nieruchomości w B., zabudowanej domem jednorodzinnym, w którym zamieszkiwali.

Jak wyżej zaznaczono – ciężar udowodnienia faktu przeciwnego (tj. iż dłużnik nie działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli) spoczywał na pozwanych. Zdaniem Sądu przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe dało podstawy do przyjęcia, że pozwani obalili domniemanie, że małżonkowie H. darując na rzecz pozwanych prawo własności przedmiotowej nieruchomości działali ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Sytuacja materialna dłużników zmieniła się po doznaniu przez M. H. (1) udaru i ograniczeniu jego możliwości prowadzenia spraw przedsiębiorstwa swojego i żony.

Okoliczności te oraz fakt niezachowania cechy nieodpłatności powodują, iż brak jest podstaw do uznania umowy darowizny z dnia 12 czerwca 2014 roku za bezskuteczną w stosunku do powodowych Banków.

Mając powyższe na uwadze Sąd powództwo w całości oddalił (pkt I).

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu (pkt II) oparto o przepis art. 98 § 1 i 3 kpc, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Na koszty procesu po stronie powodów, które obciążają ich solidarnie, składają się koszty zastępstwa procesowego w stawce minimalnej wynoszącej 5.400 zł (§ 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz.U poz.1804) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł).