Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lipca 2022 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 12 lipca 2022 r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z powództwa Banku (...) S.A. w W.

przeciwko A. Ł.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego A. Ł. na rzecz powoda Banku (...) S.A.
w W. sumę 75.018,48 zł z ustawowymi odsetkami maksymalnymi za opóźnienie (w wysokości wskazanej w art. 481 § 2 ¹ k.c.) od wchodzącej w skład tej sumy kwoty 57.863,59 zł za okres od 17 grudnia 2021 r. do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałej części,

III.  wyrokowi w punkcie I. nadaje rygor natychmiastowej wykonalności,

IV.  zasądza od pozwanego A. Ł. na rzecz powoda Banku (...) S.A.
w W. kwotę 9.287 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach procesu do dnia zapłaty.

sędzia R. K.

Sygn. akt I C 131/22

UZASADNIENIE

Powód Bank (...) z siedzibą w W. wniósł przeciwko pozwanemu A. Ł., pozew o zapłatę:

- kwoty 60.217,27 zł z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od 17.12.2021 r. do dnia zapłaty,

- kwoty odsetek umownych 3.263,95 zł naliczonych od należności głównej za okres od 28.11.2017 r. do 03.06.2021 r.

- kwoty odsetek karnych 13.899,62 zł naliczonych od należności głównej za okres od 28.11.2017 r. do 03.06.2021 r.

W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 11 lutego 2015 r. pomiędzy stronami została zawarta umowa pożyczki nr (...). Pozwany nie dokonywał regularnych wpłat na poczet spłaty zobowiązania, co doprowadziło do powstania zadłużenia przeterminowanego, w związku z tym pismem z dnia 23.02.2018 r. powód wezwał pozwanego do jego spłaty. Pozwany nie wywiązał się z ciążącego na nim obowiązku wobec czego powód dnia 30.04.2018 r. skierował do niego wypowiedzenie umowy. Mimo to nie dokonał spłaty zobowiązania, dlatego w ocenie powoda całość zobowiązania stała się wymagalna w dniu 04.06.2018 r. Na wartość roszczenia składają się: należność główna w wysokości 60.327,23 zł; odsetki umowne w wysokości 3.263,95 zł naliczone od należności głównej od 28.11.2017 r. do 03.06.2018 r. według stałej stopy 10% w skali roku; odsetki przeterminowane w wysokość 13.899,62 zł naliczone od należności głównej od 28.11.2017 r. do 16.12.2021 r. (aktualna stopa 14,5%).

Pozwany nie wniósł odpowiedzi na pozew i nie wziął udziału w rozprawie mimo prawidłowego doręczenia odpisu pozwu i wezwania na rozprawę.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 lutego 2015 r. pozwany zawarł z poprzednikiem prawnym pozwanego banku (...) S.A. we W. umowę o pożyczkę gotówkową nr (...), na podstawie której bank udzielił pozwanemu pożyczki w wysokości 103.368,42 zł, na którą składały się:

- kwota przekazana pożyczkobiorcy w wysokości 84.320,77 PLN,

- kwota 17.732,85 PLN tytułem opłaty ubezpieczeniowej pobieranej za cały okres kredytowania,

- kwota 1.244,80 PLN tytułem prowizji bankowej od udzielonej pożyczki.

- kwota 70,00 PLN tytułem opłaty przygotowawczej za rozpoznanie wniosku oraz sporządzenie i zawarcie umowy. (§ 1 ust. 2, 4 i 6)

Pozwany zobowiązał się do spłaty pożyczki w 72 ratach, których wysokość wynosić miała 2.026,96 PLN, z wyjątkiem ostatniej - w wysokości 2.025,89 PLN. Raty miały być płatne do każdego 22. dnia miesiąca, począwszy od 20.03.2015 r. do dnia 22.02.2021 r. Strony zawarły w umowie następujące zapisy. Niespłacenie raty w ustalonym terminie albo spłacenie jej w niepełnej wysokości powoduje uznanie niespłaconej należności za zadłużenie przeterminowane, od którego bank pobiera odsetki karne, naliczane według zmiennej stopy procentowej stanowiącej czterokrotność obowiązującej stopy kredytu lombardowego, która na dzień zawarcia umowy wynosi 12%
w stosunku rocznym (§ 2 ust. 7). W przypadku opóźnienia z zapłatą
w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności bank wezwie pożyczkobiorcę w formie monitu do zapłaty zaległych rat w terminie 7 dni od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy. W przypadku, gdy pożyczkobiorca nie ureguluje zaległości w powyższym terminie, bank ma prawo rozwiązać umowę
z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia (§ 2 ust. 8). Całkowita kwota pożyczki wynosiła 84.320,77 PLN i została pozwanemu wypłacona jednorazowo (§ 1 ust. 10 pkt b).

(dowód: umowa pożyczki k. 8-11, KRS powoda k. 32)

W związku z nieuregulowaniem zaległości w spłacie pożyczki bank pismem z 23 lutego 2018 r. wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 5.023,28 zł na którą składały się: zaległy kapitał w wysokości 3.857,59 zł, zaległe odsetki
w wysokości 1.076,17 zł, odsetki karne w wysokości 55,52 zł oraz koszty windykacji w wysokości 34,00 zł. Dnia 26 lutego 2018 r. pismo zostało wysłane do pozwanego na adres: ul. (...), (...)-(...) O..

(dowód: wezwanie do zapłaty k. 17, potwierdzenie nadania k. 18)

Pismem z dnia 30 kwietnia 2018 r. w związku z nieuregulowaniem zaległości wynikających z umowy pożyczki, powód wypowiedział umowę
z dniem 4 czerwca 2018 r. z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia.

W skład kwoty zadłużenia w łącznej wysokości 71.272,48 zł, wchodziły:

- kapitał w wysokości 68.180,71 zł,

- odsetki zaległe w wysokości 3.263,95 zł,

- odsetki w wysokości 248,82 zł,

- koszty windykacji w wysokości 34,00 zł,

(dowód: wypowiedzenie umowy pożyczki k. 20)

W dniu 17 grudnia 2021 r. bank sporządził wyciąg z ksiąg banku,
w którym stwierdził, że wymagalne zadłużenie pozwanego z tytułu umowy pożyczki wynosi 77.380,80 zł, w tym 60.217,23 zł tytułem należności głównej, 3.263,95 zł tytułem odsetek umownych i 13.899,62 zł tytułem odsetek przeterminowanych. Bank zaznaczył również, że od dnia 17 grudnia 2021 r. należne są mu także dalsze odsetki umowne za opóźnienie, o których mowa
w art. 481 k.c., od należności głównej, które na dzień wystawienia wyciągu wynoszą 9,00 %.

(dowód: wyciąg z ksiąg banku k. 6-7)

Sąd zważył, co następuje:

Biorąc pod uwagę, iż proces cywilny ma w swym założeniu postać postępowania prowadzonego w formie kontradyktoryjnej, przy założeniu aktywności zarówno strony powodowej, prezentującej i popierającej żądanie, jak i strony pozwanej, przeciwstawiającej się temu żądaniu – możliwym i procesowo koniecznym było przeprowadzenie postępowania w jego zaocznej formie. Następstwem powyższego jest okoliczność, że rozstrzygnięcie Sądu przybiera postać wyroku zaocznego, który jest wydawany wyłącznie na podstawie wskazań faktycznych jednej strony, która pozostaje aktywna,
a wskazania te nie są weryfikowane w drodze dowodowej (por. art. 339 § 2 k.p.c. in principio). Chodzi głównie o twierdzenia o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w innych pismach procesowych, doręczonych pozwanemu przed rozprawą. Przyjmowanie za prawdziwe twierdzeń faktycznych powoda zawartych w pozwie lub w innych pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą doznaje jednak ograniczeń i jest wyłączone w sytuacji, gdy budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa (art. 339 § 2 in fine).

Pozwany nie złożył odpowiedzi na pozew, mimo prawidłowego doręczenia mu jego odpisu (k. 38), zawiadomiony prawidłowo nie stawił się na wyznaczone posiedzenie (k. 43), nie zajmował żadnego stanowiska w sprawie doręczanych mu prawidłowo odpisów pism powoda (k. 65) a nadto nie złożył wyjaśnień ustnie lub na piśmie. Wobec powyższego oraz wobec braku negatywnych przesłanek wyrażonych w art. 339 § 2 in fine k.p.c., Sąd wydał wyrok zaoczny, uznając przy tym milczenie pozwanego za przyznanie twierdzeń przeciwnika o faktach (art. 230 k.p.c.).

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przedłożonych przez powoda dokumentów, których prawdziwość nie została zakwestionowana. Sąd poczynił ustalenia w szczególności na podstawie umowy pożyczki. W ocenie Sądu brak było również wątpliwości co do prawdziwości i wiarygodności pozostałych przedłożonych dokumentów – w tym wezwania do zapłaty, wypowiedzenia umowy i wyciągu z ksiąg banku.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie prawie w całości.

Zgodnie z art. 720 § 1 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zgodnie natomiast z treścią art. 723 k.c. dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę, o ile termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony. Przy umowie pożyczki, głównymi świadczeniami stron są: po stronie pożyczkodawcy udostępnienie określonych środków finansowych do korzystania na określony okres czasu, a ze strony pożyczkobiorcy, zwrot tych środków.

W ocenie Sądu bank sprostał ciężarowi przedstawienia i udowodnienia faktów, z których wywodził korzystne dla siebie skutki prawne. Przedstawił poświadczoną za zgodność w trybie art. 129 § 2 k.p.c. treść umowy pożyczki, jak też wyciąg z ksiąg banku, wezwanie strony pozwanej do zapłaty powstałych zaległości oraz wypowiedzenie umowy z dnia 11 lutego 2015 r.

Z treści postanowienia zawartego w § 2 ust. 8 zawartej między stronami umowy wynika, że w przypadku opóźnienia z zapłatą w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności bank wezwie pożyczkobiorcę w formie monitu do zapłaty zaległych rat w terminie 7 dni od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy.
W przypadku, gdy pożyczkobiorca nie ureguluje zaległości w powyższym terminie, bank ma prawo rozwiązać umowę z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia.

Zatem w okolicznościach niniejszej sprawy, z uwagi na bezsporne
i wystarczające opóźnienia pozwanego w spłacie zobowiązania, po stronie banku powstało prawo do wypowiedzenia umowy. Zgodnie z postanowieniami umowy, powód w pierwszej kolejności wezwał pozwanego do uregulowania należności dając mu przy tym (dłuższy), czternastodniowy termin do dokonania wpłaty wymaganej kwoty. Wobec bezskutecznego upływu tego terminu, powodowy bank dnia 30 kwietnia 2018 r. wypowiedział pozwanemu umowę pożyczki z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia, zaznaczając przy tym, że przypadku bezzwłocznej wpłaty co najmniej 13.436,21 zł może rozważyć możliwość wycofania wypowiedzenia. Termin wypowiedzenia umowy powód określił na 4 czerwca 2018 r. Wobec braku reakcji pozwanego, należało przyjąć, że z tym dniem umowa uległa rozwiązaniu.

Wywód ten zasadniczo powinien skłaniać do uwzględnienia roszczenia powoda w całości, ponieważ bezsporne i potwierdzone dokumentami są wszystkie fakty podane przez powoda. Jednak na płaszczyźnie prawnej nie było to możliwe z uwagi na częściowe przedawnienie roszczenia.

Nie ulega wątpliwości, że zarówno powód, jak i jego poprzednik prawny byli przedsiębiorcami, zaś pozwany – konsumentem.

Z treści art. 117 § 2 ¹ k.c., obowiązującego od 9.07.2018 r., wynika, że przedawnienie roszczenia przeciwko konsumentowi sąd powinien uwzględniać z urzędu, bez konieczności podniesienia stosownego zarzutu. Jest to lex specialis w odniesieniu do normy z art. 117 § 2 zdanie pierwsze. Słusznie wskazuje powód w końcowej części uzasadnienia pozwu, że zgodnie z art. 118 k.c., trzyletni termin przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, co dotyczy roszczeń, których wymagalność zapadła przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej w dniu 9.07.2018 r. Oznacza to objęcie przedłużeniem (do końca roku kalendarzowego) wszystkich roszczeń wymagalnych po 9.07.2015 roku.

Wymaga więc uzupełniającego ustalenia w kontekście przedawnienia, że zgodnie z zestawieniem należności i spłat kredytu w PLN w za okres od 11.02.2015 r. do 04.06.2018 r., wystawionym przez pozwany bank (k. 58-59), dnia 28.12.2017 r. saldo po operacjach wskazywało na minusie należności
z odsetek umownych w wysokości 553,16 PLN oraz należności kapitałowe po terminie płatności w wysokości 2.353,64 PLN. (k. 59v.). Zgodnie z tym, narastająco, wezwanie do zapłaty wystawione 23.02.2018 r., wskazuje na następujące wysokości: odsetki umowne 1.076,17 zł, kapitał zaległy 3.857,59 zł i odsetki karne 55.52 zł (k. 17)

Wobec powyższego, żądane przez powoda kwoty należało odpowiednio pomniejszyć o przedawnione, przez co na zasądzoną na podstawie art. 720 k.c. kwotę 75.018,48 zł składa się:

1)  należność główna: 60.217,23 zł minus 2.535,64 zł (kwota przedawniona) = 57.863,59 zł,

2)  odsetki umowne: 3.263,95 zł minus 553,16 zł (kwota przedawniona)
= 3.310,79 zł,

3)  odsetki karne: 13.899,62 zł minus 55,52 zł (kwota przedawniona)
= 13.844,10 zł.

Nie można zaaprobować stanowiska prawnego powoda, że całość zobowiązania stała się wymagalna z upływem okresu wypowiedzenia. Upływ tego okresu stawia w stan wymagalności tylko to, co dotąd wymagalne nie było. Nie może być mowy o dwukrotnej wymagalności tego samego roszczenia.

Mając na uwadze powyższe rozważania, na podstawie powołanych przepisów oraz art. 720 k.c. i art. 481 § 2 ¹ k.c. Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda sumę 75.018,48 zł z ustawowymi odsetkami maksymalnymi za opóźnienie (w wysokości wskazanej w art. 481 § 2 ¹ k.c.) od wchodzącej w skład tej sumy kwoty 57.863,59 zł za okres od 17 grudnia 2021 r. do dnia zapłaty.

W przedmiotowej sprawie brak było podstaw do zastosowania art. 117 ¹ k.c. W świetle art. 117 ¹ § 1 k.c. w wyjątkowych przypadkach sąd może, po rozważeniu interesów stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jeżeli wymagają tego względy słuszności. § 2. Korzystając z uprawnienia, o którym mowa w § 1, sąd powinien rozważyć w szczególności:

1) długość terminu przedawnienia;

2) długość okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia;

3) charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia.

W realiach niniejszej sprawy powód dysponował odpowiednim czasem, aby wystąpić z pozwem przeciwko pozwanemu. Powód nie wskazywał, aby pozwany podjął jakiekolwiek działania, które wpłynęłyby na czasowe niedochodzenie roszczenia. Z tych względów Sąd nie zastosował art. 117 ¹ k.c. Zastosowanie tego przepisu nie może zmierzać do podważenia celu przedawnienia.

O kosztach sądowych orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w treści przepisów art. 100 k.p.c. i art. 99 k.p.c. Powód przegrał proces w tak nieznacznej części, że należy mu się zwrot wszystkich kosztów: opłaty od pozwu 3870 zł, opłaty od pełnomocnictwa 17 zł
i wynagrodzenia radcowskiego wg norm przepisanych dla podanej wartości przedmiotu sporu (stawka minimalna) – 5.400 zł. Łącznie daje to 9.287 zł.

sędzia Rafał Kubicki