Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2021 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Asesor sądowy Szymon Śniady

po rozpoznaniu 20 października 2021 roku w Łodzi

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa R. M.

przeciwko (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki R. M. kwotę 52145,84 (pięćdziesiąt dwa tysiące sto czterdzieści pięć złotych i osiemdziesiąt cztery grosze) złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 22 września 2020 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanej (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki R. M. kwotę 500 (pięćset) złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 23 grudnia 2020 roku do dnia zapłaty;

3.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

4.  zasądza od pozwanej (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki R. M. kwotę 5222 (pięć tysięcy dwieście dwadzieścia dwa) złote tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, w tym kwotę 3600 (trzy tysiące sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

5.  nakazuje pobrać od pozwanej (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi kwotę 1955,64 (tysiąc dziewięćset pięćdziesiąt pięć złotych sześćdziesiąt cztery grosze) złotych tytułem wydatków oraz opłaty od rozszerzonego powództwa tymczasowo pokrytych ze środków Skarbu Państwa.

Sygn. akt I C 2319/20

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 26 listopada 2020 roku powód R. M., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniosła zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 19.600 złotych tytułem części odszkodowania za uszkodzenie pojazdu osobowego marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21 września 2020 roku do dnia zapłaty, kwoty 500 złotych tytułem odszkodowania za koszty sporządzenia kosztorysu naprawy wraz z odsetkami za opóźnienie od daty wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, a także zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym opłaty od pozwu w kwocie 1.005 złotych, opłaty od pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych oraz kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych w kwocie 3.600 złotych.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że dochodzi zapłaty z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy za szkodę powstałą na skutek kolizji z dnia 19 sierpnia 2020 roku, w którym uszkodzeniu uległ należący niej pojazd osobowy marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...).

/pozew- k.4-7/

W odpowiedzi na pozew, pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego wniósł o oddalenie powództwa w całości, a także zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu, pozwany wskazał, że spełnił już zobowiązanie względem powoda, wypłacając w toku postępowania likwidacyjnego odszkodowanie w łącznej wysokości 59.698,04 złotych tytułem kosztów naprawy jako szkoda częściowa, tym samym zakwestionował wysokość dochodzonego przez pozwaną kwoty odszkodowania.

/odpowiedź na pozew k. 67-69/

Pismem procesowym z dnia 27 sierpnia 2021 roku pełnomocnik powódki rozszerzył powództwo o kwotę 32.545,84 złotych, wnosząc o zasądzenie od pozwanego kwoty 52.145,84 złotych tytułem odszkodowania za uszkodzenie pojazdu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 21 września 2020 roku do dnia zapłaty, kwota 500,00 złotych tytułem odszkodowania za koszty sporządzenia kosztorysu naprawy wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 26 listopada 2020 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych.

W uzasadnieniu pełnomocnik poszkodowanej wskazał, iż sporządzona ekspertyza sądowa w sposób merytoryczny i rzetelny odnosi się do pełnego zakresu tezy dowodowej.

/pismo procesowe k. 166-167/

W odpowiedzi na złożone pismo procesowe z dnia 27 sierpnia 2021 roku, pełnomocnik pozwanego wniósł o jego oddalenie.

/pismo k. 171/

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 19 sierpnia 2020 roku doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzeniu uległ pojazd osobowy marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...), stanowiący własność R. M.. Sprawca kolizji, nie zachował należytej ostrożności, co w konsekwencji spowodowało, iż uderzył w tył auta poszkodowanej, hamującej przed przejściem dla pieszych. Sprawca zdarzenia posiadał ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym (...) z siedzibą w W..

/okoliczność bezsporna, a nadto: akta szkody płyta CD- k. 58/

Szkoda została zgłoszona ubezpieczycielowi 20 sierpnia 2020 roku i zarejestrowana pod nr (...). Zgodnie z decyzją z dnia 6 października 2020 roku, ubezpieczyciel przyznał i wypłacił na rzecz poszkodowanej kwotę 67.317,89 złotych na którą składała się kwota 59.698,04 złotych tytułem przyznanego odszkodowania za uszkodzenie auta oraz kwota 7.619,85 złotych tytułem kosztów pojazdu zastępczego.

/kalkulacja k. 30-36, decyzja k. 29/

R. M. przed zdarzeniem nie dostrzegała żadnych nieoryginalnych części w pojeździe. Powódka nie ma możliwości odliczenia od podatku VAT.

/przesłuchanie powódki k. 97-97v 00:02:11-00:09:43/

W dniu 28 października 2020 roku powódka wezwała pozwany zakład do zapłaty pełnej kwoty odszkodowania w terminie 7 dni pod rygorem skierowanie prawy na drogę postępowania sądowego oraz wezwała do przesłania akt przedmiotowej szkody.

/wezwanie k. 37/

Zgodnie z kalkulacją naprawy o numerze (...) wykonaną na zlecenie strony powodowej koszt naprawy uszkodzonego pojazdu został oszacowany na kwotę 111.884,24 złotych brutto. W załączonym do kalkulacji szczegółowo zostały wskazane koszty uszkodzonych części, które nie zostały zakwalifikowane do sumy odszkodowania wypłaconego przez stronę pozwaną.

/kalkulacja k. 41-49/

W odpowiedzi na wezwanie do zapłaty, strona pozwana pismem z dnia 18 listopada 2020 roku poinformowała poszkodowaną o braku podstaw do zmiany stanowiska w zakresie wysokości odszkodowania.

/pismo k. 40/

W wyniku kolizji drogowej z dnia 19 sierpnia 2020 roku w pojeździe osobowym marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) została uszkodzony m.in. tylny zderzak. Koszt przywrócenia pojazdu do stanu sprzed zdarzenia został wyniósłby 111843,88 zł przy użyciu części nowych części oryginalnych typu O. Wartość pojazdu w stanie nieuszkodzonym na dzień powstania szkody została określona na kwotę 121.500,00 złotych, natomiast w stanie uszkodzonym na kwotę 64.200,00 złotych. Naprawa pojazdu w kwocie wskazanej przez powódkę jest ekonomicznie uzasadniona, gdyż jest ona mniejsza od rynkowej wartości pojazdu. Wartość pojazdu naprawionego przy użyciu nowych części opatrzonych logo producenta z oznaczeniem O doprowadziłaby do wzrostu o kwotę 1.690,73 złotych netto (brutto 2.079,60 złotych). Owa kwota została uwzględniona w kosztach naprawy pojazdu poprzez pomniejszenie wyliczonych kosztów naprawy o wzrost wartości pojazdu.

/opinia biegłego k. 104-155/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie całokształtu materiału dowodowego złożonego do akt sprawy. Sąd uznał sporządzoną opinię za wiarygodne i profesjonalne źródło dowodowe, zaś zawarte w niej wnioski przyjmując za swoje w całości. Nadto orzekając, Sąd oparł się na zgromadzonych dowodach z dokumentów oraz przesłuchaniu powódki, które te dowody wzajemnie się potwierdzały i nie były podważane przez żadną ze stron postępowania. Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie wobec metody ustalania wysokości szkody w oparciu o hipotetyczne koszty naprawy pojazdu bez znaczenia pozostawały faktycznie poniesione koszty.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo jako zasadne podlegało uwzględnieniu w przeważającej części.

W danej sprawie sprawca kolizji, który posiadał ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej w pozwany Towarzystwie ponosi odpowiedzialność na podstawie art. 436 § 1 k.c. w związku z art. 435 § 1 k.c., zgodnie z którym samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody, ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch takiego środka, chyba, że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

Stosownie co do treści art. 436 § 2 k.c. w przypadku zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych na zasadzie sił przyrody wymienione osoby mogą wzajemnie żądać naprawienia poniesionych szkód tylko na zasadach ogólnych. Odpowiedzialność sprawcy szkody w niniejszej sprawie opiera się na zasadzie winy opisanej w art. 415 k.c.

Mając zatem na uwadze fakt, iż sprawca szkody miał wykupioną polisę od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń oraz treść art. 822 k.c. stanowiącego, że przez umowę odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczony, trzeba przyjąć, że na tle obowiązującego prawa roszczenie powódki co do zasady w stosunku do pozwanego jest uzasadnione.

Pozwane Towarzystwo kwestionowało swoją podstawę odpowiedzialności co do wysokości odszkodowania, wskazując, iż wypłacona w toku postępowania kwota odszkodowania zapewnia możliwość przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu sprzed szkody. Pozwany wskazał również, iż proponował poszkodowanej zorganizowanie części służących do procesu naprawy w warsztacie należącym do sieci naprawczej (...).S.A, łącznie z odbiorem i zwrotem uszkodzonego pojazdu z miejsca jego odbioru, a mimo to, powódka nie skorzystała z oferty pozwanego i przyczyniło się do zwiększenia rozmiarów szkody.

Poza sporem pozostawała natomiast zasada odpowiedzialności pozwanej oraz wina sprawcy szkody – ubezpieczonego w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń. Na fakt istnienia przedmiotowego wypadku drogowego przemawiają dowody z dokumentów zawartych w aktach sprawy, w szczególności w postaci decyzji pozwanego przyznającej odszkodowanie w łącznej wysokości 59.698,04 złotych, który uznał swoją winę, dowód z opinii biegłego z zakresu rzeczoznawstwa samochodowego, który stwierdził, że jasno stwierdził, iż widoczne uszkodzenia pojazdu osobowego marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) są wynikiem kolizji drogowej w dniu 19 sierpnia 2020 roku.

Zgodnie z treścią art. 363 § 1 k.c. naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże, gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

Odszkodowanie, jakie zobowiązany jest wypłacić zakład ubezpieczeń, obejmuje wszelkie celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki poniesione w celu przywrócenia stanu poprzedniego rzeczy. Poszkodowany może, według swojego wyboru, żądać od ubezpieczyciela zapłaty kosztów hipotetycznej restytucji albo zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej ustalonej zgodnie z metodą różnicy. Przepis art. 822 § 1 k.c. modyfikuje normę wynikającą z art. 363 § 1 k.c. bowiem jedynie tylko w ten sposób, że roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przekształca w roszczenie o zapłatę kosztów restytucji (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 kwietnia 2018 r., II CNP 43/17, LEX nr 2490615).

Rzeczywista naprawa nie stanowi warunku dla dochodzenia odszkodowania z tytułu uszkodzonego samochodu, obliczonego na podstawie ustalonych kosztów naprawy. Niezależnie zatem od tego, czy poszkodowany naprawił uszkodzony w wypadku pojazd czy też nie, a także za jaką kwotę to uczynił, należy mu się od zakładu ubezpieczeń odszkodowanie ustalone według zasad art. 363 § 2 k.c., w związku z art. 361 § 2 k.c., co oznacza, że jego wysokość ma odpowiadać kosztom usunięcia opisanej wyżej różnicy w wartości majątku poszkodowanego, a ściślej - kosztom przywrócenia pojazdowi jego wartości sprzed wypadku.

Roszczenie odszkodowawcze w ramach ustawowego obowiązku ubezpieczenia komunikacyjnego OC powstaje już z chwilą wyrządzenia szkody tj. w chwili nastąpienia wypadku komunikacyjnego i pojawienia się dalszych przesłanek odpowiedzialności sprawcy na podstawie art. 436 k.c. Obowiązek naprawienia szkody nie jest przy tym uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy samochodu i czy w ogóle zamierzał dokonać takiej naprawy w przyszłości. Należy zatem wyraźnie odróżnić sam moment powstania szkody i roszczenia o jej naprawienie od daty ewentualnego naprawienia rzeczy (samochodu), bowiem dla powstania odpowiedzialności ubezpieczyciela istotne znaczenie ma sam fakt powstania szkody, a nie fakt naprawienia samochodu (sekwencja zdarzeń: wypadek komunikacyjny i uszkodzenie pojazdu, powstanie szkody w majątku poszkodowanego, powstanie roszczenie odszkodowawczego, inne zdarzenia, w tym m.in. naprawienie samodzielne samochodu przez poszkodowanego i poniesienie wydatków).

Skoro powstanie szkody (uszczerbku majątkowego) należy łączyć już z chwilą uszkodzenia pojazdu, gdyż to właśnie w tym momencie powstaje uszczerbek w majątku ubezpieczonego, to bez znaczenia pozostają późniejsze zdarzenia, m.in. w postaci naprawy, czy też sprzedaży samochodu. W świetle art. 363 § 1 k.c. i art. 822 § 1 k.c. za koszty restytucji samochodu do stanu sprzed wypadku należy uznać - nieprzekraczające wartości samochodu - wydatki, jakie właściciel auta miał ponieść w celu przywrócenia jego stanu sprzed wypadku. Na ich podstawie należy określić należne od ubezpieczyciela sprawcy szkody odszkodowanie w wysokości odpowiadającej kosztom profesjonalnej naprawy pojazdu, niezależnie od tego, czy działania właściciela auta podjęte z zamiarem osiągnięcie tego rezultatu były udane, czy nie. Szkodą nie jest poniesiony przez poszkodowanego wydatek na naprawę pojazdu, lecz szacunkowa wysokość tych wydatków, bowiem żadne przepisy prawa nie nakładają na poszkodowanego obowiązku naprawienia uszkodzonego pojazdu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2003 r., IV CKN 387/01, LEX nr 141410).

Naprawa pojazdu ma przywrócić go do stanu sprzed szkody, nie ma zatem podstaw, aby w miejsce części oryginalnych zamontować zamienniki. Jeśli natomiast naprawa pojazdu doprowadzi do wzrostu jego wartości w porównaniu do stanu sprzed szkody, to należne odszkodowanie może ulec zmniejszeniu. Dopóki wykorzystanie części oryginalnych przy naprawie samochodu nie prowadzi jednakże do zwiększenia się jego wartości w stosunku do wartości jaką posiadał przez wypadkiem, nie ma żadnych przeszkód do uwzględnienia ich cen w kosztach naprawy. W tych zaś przypadkach, gdy wykorzystanie części oryginalnych skutkuje przyrostem wartości auta, ubezpieczycielowi przysługuje żądanie obniżenia odszkodowania tj. ograniczenia go do sumy stanowiącej różnicę pomiędzy pełnym kosztem naprawy a kwotą odpowiadającą przyrostowi wartości auta. Uwzględnieniu przy ustaleniu tej relacji podlegają ceny części oryginalnych. Naprawa pojazdu nie może być źródłem wzbogacenia dla poszkodowanego, jednakże ciężar dowodu w tym zakresie powinien obciążać zakład ubezpieczeń. To on wywodzi bowiem skutki prawne z faktu zwiększenia wartości pojazdu po naprawie, gdyż skutkowałoby to zmniejszeniem należnego odszkodowania. Także względy celowościowe przemawiają za tym, aby ciężarem dowodu w tym zakresie obciążyć ubezpieczyciela, a nie poszkodowanego. Poszkodowany bowiem ma prawo oczekiwać, że kwota ubezpieczenia pokryje wszystkie koszty przywrócenia jego pojazdu do stanu sprzed zdarzenia wyrządzającego szkodę. Nie jest on zazwyczaj specjalistą w zakresie cen części i samochodu jako całości, gdyż nie prowadzi analiz z tym związanych, których na co dzień dokonuje ubezpieczyciel.

Zgodnie z ustalonym przez Sąd stanem faktycznym w sprawie, w wyniku zdarzenia z dnia 19 sierpnia 2020 roku uszkodzeniu uległa m.in. tylny zderzak. W ocenie Sądu, opartej na wnioskach biegłego, uzasadnione koszty naprawy samochodu po zdarzeniu z dnia 19 sierpnia 2020 roku stanowią łącznie kwotę 111.843,88 złotych brutto, pomniejszona o kwotę 2.079,60 złotych brutto stanowiącą wzrost wartości uszkodzonego pojazdu.

Reasumując, w omawianej sprawie Sąd stwierdził, że pozwany (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. ponosi odpowiedzialność za szkodę wynikającą z wypadku z dnia 19 sierpnia 2020 roku jako ubezpieczyciel sprawcy wypadku oraz ustalił kwotę odszkodowania za poniesioną szkodę na łączną kwotę 111.843,88 złotych brutto. Jako, iż w toku postepowania likwidacyjnego ubezpieczyciel wypłacił kwotę 59.698,04 złotych, należało orzec brakującą część kwoty w wysokości 52.145,84 złotych, co pozwoli na przywrócenie uszkodzonego pojazdu do stanu sprzed zdarzenia.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Stosownie do treści art. 14 cytowanej ustawy, pozwany był zobowiązany spełnić świadczenie w terminie 30 dni od daty otrzymania zgłoszenia. Zgłoszenie nastąpiło 20 sierpnia 2020 roku, zatem 21 września 2020 roku upływał termin spełnienia świadczenia (19 września 2020 roku był sobotą). Z powyższego wynikało, iż żądanie zasądzenia odsetek w zakresie kwoty odszkodowania było zasadne dopiero od następnego dnia po nadejściu terminu spełnienia świadczenia, tj. od 22 września 2020 roku. W pozostałym zakresie roszczenie odsetkowe podlegało oddaleniu.

Sąd zasądził stronie powodowej zwrot kosztów związanych z wydaniem kosztorysu potrzebnego do dochodzenia swoich roszczeń w punkcie 2 wyroku. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zawartym w uchwale z dnia 19 września 2019 roku (sygn. sprawy III CZP 99/18) poszkodowanemu z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej zwrot kosztów tzw. prywatnej opinii (ekspertyzy) rzeczoznawcy, jeżeli jej sporządzenie było niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania. W rozpatrywanej sprawie Sąd uznał, że dokonanie kosztorysu było niezbędne dla powoda, jako że pozwany w toku postępowania likwidacyjnego odmawiał wypłaty odszkodowania w należnej mierze, pozwalającej na właściwe przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody. Jednocześnie podkreślenia wymaga, iż przed wytoczeniem powództwa powód nie wyzwał pozwanej do zapłaty tej kwoty. Mając na uwadze powyższe wobec braku wezwania do zapłaty odsetki za opóźnienie od kosztów sporządzenia kalkulacji naprawy pojazdu należą się nie od dnia wytoczenia powództwa, a dopiero od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu pozwu, które to doręczenie było jednocześnie wezwaniem pozwanej do zapłaty tej kwoty. Dlatego też Sąd oddalił powództwo w zakresie żądania zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia doręczenia odpisu pozwu.

O kosztach postępowania poniesionych przez strony w postępowaniu przed Sądem I instancji Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. stosownie do ogólnej zasady odpowiedzialności za wynik postępowania. Skoro powódka wygrała proces niemalże w całości, to należał się jej się zwrot poniesionych przez nią kosztów w toku postępowania, na które to złożyła się kwota 3600 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego udzielonego przez radcę prawnego, opłaty skarbowej od pełnomocnictwa 17 zł, opłaty od pozwu w wysokości 1.005,00 zł oraz wpłaconej, wykorzystanej zaliczki na biegłego w wysokości 600 zł – łącznie 5.222,00 zł.

Na podstawie art. 83 ust. 2, Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi kwotę 1.955,64 zł tytułem poniesionych wydatków w postaci wynagrodzenia biegłego (327,64 zł) oraz opłat od rozszerzonego powództwa (1628 zł) tymczasowo pokrytych ze środków Skarbu Państwa.