Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 września 2022 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Dorota Załęska

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Wawrzyniak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 września 2022 roku w Sieradzu

odwołania Z. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z dnia 16.03.2022 r. Nr (...) oraz

z dnia 27.04.2022 r. Nr (...)

w sprawie Z. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

o rekompensatę

1.  zmienia zaskarżoną decyzję z 27 kwietnia 2022 roku i przyznaje Z. K. prawo do rekompensaty od 11 marca 2022 roku,

2.  umarza postępowanie w zakresie decyzji z 16 marca 2022 roku.

Sygn. akt IV U 192/22

UZASADNIENIE

Decyzją z 16.03.2022r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. przyznał Z. K. prawo do emerytury powszechnej od 11.03.2022r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego oraz odmówił przyznania prawa do rekompensaty z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach, z uwagi na nieudowodnienie co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu od powyższej decyzji w/w wnosił o zmianę decyzji i przyznanie prawa do rekompensaty wskazując, że w okresie zatrudnienia w SKR w G. od 8.07.1976 – 30.09.1991, wykonywał pracę w szczególnych warunkach jako spawacz.

W odpowiedzi organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

Decyzją z 27.04.2022r., uchylającą decyzję z 16.03.2022r., po doliczeniu składek za luty 2022r., ZUS przyznał Z. K. emeryturę od 11.03.2022r., od osiągnięcia wieku emerytalnego, odmawiając ponownie przyznania prawa do rekompensaty.

Na rozprawie w dniu 20.09.2022r., Z. K. poparł odwołanie od decyzji z 27.04.2022r. Pełnomocnik ZUS wnosił o umorzenie postępowania w zakresie decyzji z 16.03.2022r. i oddalenie odwołania od decyzji z 27.04.2022r. (adnotacja w protokole na nagraniu CD – 00:01:58 – 00:05:14 k. 46/akta sprawy).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Z. K. urodził się (...)

W latach 1973 – 1975, uczęszczał do ZSZ – specjalności spawacz. W ostatniej klasie zdał egzamin przed Komisją Weryfikacyjną Spawaczy przy Instytucie Spawalnictwa w G. i otrzymał uprawnienia spawacza elektrycznego i gazowego wraz z wydaniem książki spawacza Nr (...).

W okresie od 8.07.1976 – 30.09.1991, był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w Spółdzielni Kółek Rolniczych w G. jako spawacz gazowy i elektryczny z tym, że od 2.05.1978 - 11.04.1980, odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po służbie wojskowej odwołujący wrócił do SKR na to samo stanowisko, co przed wojskiem.

W okresie od 9.04.1990 – 26.05.1990, Z. K. odbywał ponadpodstawowy kurs spawania łukowego blach Bs1. W dniu 28.05.1990r., zdał egzamin przed Komisją Weryfikacyjną Spawaczy przy Instytucie Spawalnictwa w G. w zakresie spawania elektrodą otuloną blach i kształtowników Bs1.

SKR był podzielony na 4 zakłady: Zakład Usług Budowalnych, Mechanizacja i Transport, Zakład Usług Warsztatowych oraz Betoniarnia z Cegielnią (Cegielnia była krótko, później była sama betoniarnia). Każdy zakład miał swoje wydzielone miejsce - plac. Zakład Usług Warsztatowych miał wydzieloną halę. Na jednej hali pracowali tylko mechanicy naprawiający sprzęt rolniczy. Na następnej spawacze spawali. Była też hala dla tokarzy. Konstrukcje stalowe mieszczące się w hali były spawane w hali. Konstrukcje, które nie mieściły się w hali, były spawane na dworze. Zbiorniki na cement 25 ton miały ok. 4m wysokości, 2,5 - 3m średnicy, były osadzane na podstawie. Kierownikiem Zakładu Usług Warsztatowych był J. D. (1), który pracował w SKR w G. od 1972 – 1991, tj. przez cały okres istnienia SKR, jako zastępca kierownika zakładu, a od 1984r. jako kierownik Zakładu Usług Warsztatowych; był przełożonym w-cy. SKR produkował zbiorniki na cement dla (...) konstrukcje stalowe hal, pomosty do suwnic dla (...) w P.. Dla (...) w W. były spawane piece na powietrze ciepłe. Był okres około 2 lat na początku zatrudnienia, gdy praca była na dwie zmiany, a później na jedną. Na zmianie było ok. 15 osób. Na zmianie pracowało ok 8-10 spawaczy. Grupa ślusarzy liczyła ok. 4-5 osób. Ślusarze przygotowywali elementy do spawania, cięli materiał, a po spawaniu czyścili, szlifowali, malowali.

Spawacze mieli na tyle dużo spawania, że nie byli kierowani do innych obowiązków. Oprócz spawaczy i ślusarzy, byli także zatrudnieni mechanicy naprawiających sprzęt rolniczy, ok. 6 tokarzy, którzy toczyli elementy, dwóch elektryków, dwóch stolarzy.

Z. K. był przyjęty do pracy w SKR od razu jako spawacz. Odwołujący nie miał powierzanych innych obowiązków poza pracą spawacza. W tym czasie SKR budował zbiorniki na cement i w-ca pracował przy spawaniu blach 25 t zbiorników na cement, przy spawaniu koszy zasypowych do betoniarek i konstrukcji stalowych, które były wysyłane na (...) w ramach kooperacji. Zajmował się także spawaniem pieców na ciepłe powietrze, konstrukcji, parników do parowania ziemniaków, sprzedawanych następnie przez GS miejscowym rolnikom. W Zakładzie Usług Warsztatowych były wykonywane także wiązary stalowe na dach, czasami były wykonywane okna stalowe. Spawanie odbywało się w hali, a częściowo na dworze, gdy spawano konstrukcje dachowe o długości 12m. Czasami praca odbywała się po godzinach (zeznania wnioskodawcy, zeznania świadków: J. D. (1), J. S. – na nagraniu CD – 00:19:54 – 00:55:22 k. 46, okazane na rozprawie zaświadczenie dot. zatrudnienia J. S. z 23.11.1998r. k. 44, książka spawacz Nr (...). 47/akta sprawy; świadectwo wykonywania prac w szkodliwych warunkach k. 25/akta ZUS; akta osobowe).

W dniu 9.02.2022r., Z. K. złożył w ZUS wniosek o rekompensatę do emerytury (wniosek/akta ZUS).

Decyzją z 16.03.2022r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. przyznał Z. K. prawo do emerytury powszechnej od 11.03.2022r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego oraz odmówił przyznania prawa do rekompensaty z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach, z uwagi na nieudowodnienie co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach (decyzja/akta ZUS).

Decyzją z 27.04.2022r., uchylającą decyzję z 16.03.2022r., po doliczeniu składek za luty 2022r., ZUS przyznał Z. K. emeryturę od 11.03.2022r., od osiągnięcia wieku emerytalnego, odmawiając ponownie przyznania prawa do rekompensaty (decyzja/akta ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i w postępowaniu przed organem rentowym. Okoliczności dotyczące zatrudnienia i charakterystyki pracy wnioskodawcy w SKR w G. od 8.07.1976 – 30.09.1991, Sad ustalił na podstawie zeznań wnioskodawcy oraz świadków – J. D. (1) i J. S.. Wiedza świadków jest bezpośrednia, bowiem wynika ze wspólnej ich pracy z odwołującym, jak i ze zwierzchnictwa nad pracą wnioskodawcą ( świadek J. D.). Zeznaniom świadków korelujących z zeznaniami strony Sąd dał wiarę, uznając je za wartościowy dowód w sprawie. Zeznania strony i świadków nie były kwestionowane przez ZUS. Walor wiarygodności i moc dowodową sąd przyznał także treści książeczki spawacza wnioskodawcy, obrazującej uzyskane uprawnienia spawalnicze nabyte przez wnioskodawcę przed zatrudnieniem w SKR i uzupełniane o kolejne już w czasie pracy w w.w. zakładzie. W ocenie Sądu materiał dowodowy daje podstawy do uznania, że w spornym okresie praca wnioskodawcy kwalifikuje się do zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach, uprawniającej do nabycia prawa do rekompensaty.

Sąd Okręgowy zważył:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie. W myśl art. 2 pkt 5 ustawy z 9.12.2008r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2017r., poz. 644 ze zm.), rekompensata - odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Jak wynika z art. 21 cyt. ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. W taki sposób istotę rekompensaty określa zresztą sam ustawodawca, definiując ją w art. 2 pkt 5 ustawy o e. p.

Definicję pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze uprawniającą do wcześniejszej emerytury reguluje art. 32 ustawy emerytalno – rentowej oraz przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z §3 i §4 cyt. rozporządzenia, pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury jeżeli łącznie spełnia warunki: mężczyzna jeżeli osiągnął wiek 60 lat, ma wymagany „okres zatrudnienia” 25 lat, w tym przepracował co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że wnioskodawca spełnił sporną przesłankę zatrudnienia w szczególnych warunkach. Zdaniem Sądu, w okresie zatrudnienia w SKR w G. od 8.07.1976 – 30.09.1991, Z. K. wykonywał pracę w szczególnych warunkach wyłącznie jako spawacz, wymienioną w dziale XIV, poz. 12 rozporządzenia RM z 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego (…). Praca wnioskodawcy polegała na spawaniu blach 25 t zbiorników na cement, spawaniu koszy zasypowych do betoniarek i konstrukcji stalowych, pieców na ciepłe powietrze, parników do parowania ziemniaków. Spawanie odbywało się w hali, a częściowo na dworze, w zależności od rozmiarów konstrukcji do spawania.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ §2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję z 27.04.2022r. i przyznał Z. K. prawo od 11.03.2022r. (pkt. 1 wyroku).

Na podstawie art. 355 kpc, umorzono postępowanie w zakresie decyzji z 16.03.2022r. (pkt 2 wyroku).