Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 stycznia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Elżbieta Matyasik

Sędzia SO Joanna Naczyńska

Sędzia SO Magdalena Balion –Hajduk (spr.)

Protokolant Wioletta Matysiok

po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2014 r. w Gliwicach na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy R.

przeciwko T. Ż. (Ż.) i M. Ż. (1) (Ż.)

o wydanie nieruchomości

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Rejonowego w Raciborzu

z dnia 31 maja 2013 r., sygn. akt I C 279/10

1.  prostując oznaczenie wyroku poprzez pominięcie określenia „częściowy” – oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Magdalena Balion –Hajduk SSO Elżbieta Matyasik SSO Joanna Naczyńska

Sygn. akt III Ca 1311/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem, określonym jako wyrok częściowy, z dnia 31 maja 2013r. Sąd Rejonowy w Raciborzu nakazał pozwanym T. Ż. i M. Ż. (1) aby wydali powódce Gminie M. R. nieruchomość stanowiącą działkę (...), o powierzchni 0.0093 ha oraz część działki (...), obejmujące łącznie obszar o powierzchni 0,1168 ha, zgodnie z oznaczeniem kolorem brązowym na mapie geodety G. W., sporządzonej w dniu 6 grudnia 2012r., godło mapy 6.126.23.07.4, skala 1:500, stanowiącej załącznik do opinii biegłego z dnia 10 grudnia 2012r., dla których to działek Sąd Rejonowy w Raciborzu prowadzi księgę wieczystą KW Nr (...), uczynił mapę geodety G. W. integralną częścią orzeczenia, oddalił pozew w zakresie wydania pozostałej części działki (...), zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powódki kwotę 90zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz nakazał pobrać od powódki oraz solidarnie od pozwanych na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Raciborzu kwoty po 844,66 zł tytułem wydatków poniesionych tymczasowo ze środków Skarbu Państwa.

Sąd Rejonowy ustalił, że na mocy Aktu Własności Ziemi z dnia 14 stycznia 1975r. właścicielem działek oznaczonych numerem (...) o łącznej powierzchni 0.8202 ha w R. M. zapisanych w KW (...) stał się A. O.. W roku 1986 na mocy decyzji nr (...) uwzględniającej wniosek A. O. orzeczono o przejęciu na własność przez Skarb Państwa gospodarstwa rolnego (...) stanowiącego działki (...) KW (...) w R. – M. w zamian za emeryturę i rentę. W decyzji datowanej z 1 grudnia 1986r. postanowiono, że M. i A. O. będzie przysługiwać prawo do bezpłatnego rolniczego użytkowania działki w wysokości 10 % obszaru przekazywanego gospodarstwa tj. obszaru o pow. 0.07.00 ha wydzielonego z części działki (...). W dniu 22 lipca 2004r. A. O. spisał przed notariuszem testament, w którym powołał do całego spadku syna siostrzenicy T. Ż. oraz jego żonę M. Ż. (2) w udziałach po ½ części. Jego małżonka M. O. w dacie sporządzania testamentu już nie żyła. Od 2004r. działkę użytkowali powodowie T. i M. Ż. (1). Na działce (...) stanowiącej ogród kosili trawę. Na działce (...) pozwani koszą trawę tylko w części, pozostawiając resztę niewykoszoną. Dbaniem o tę części działki zajmuje się osoba bliżej pozwanym nieznana. Decyzją Wojewody (...) z dnia 10 listopada 2008r. stwierdzono, że Gmina R. nabyła z dniem 1 lipca 2000r. z mocy prawa nieodpłatnie na własność nieruchomość rolną KW nr (...) stanowiącą działki (...) o pow. 0,0093 ha i (...) o pow. 0,7302 ha. Pismem z dnia 15 lutego 2010r. Gmina R. wezwała M. i T. Ż. do wydania przedmiotowych działek w terminie 30 dni. Kolejnym pismem z dnia 22 marca 2010r. powódka wezwała pozwanych do zapłaty z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości w wysokości 144 zł/ m-c. Działki nie zostały wydane.

Sąd Rejonowy w tak ustalonym stanie faktycznym uznał, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie na mocy art. 222 § 1 k.c. Podnoszone przez pozwanych zarzuty do opinii biegłego, argumentacja dotycząca warunków wodnych w terenie, przeznaczenia działek w poszczególnych porach roku oraz planów na przyszłość nie mogła rzutować na orzeczenie sądu. Powódka wykazała dokumentami, że jest właścicielem działek (...) opisanych w księdze wieczystej

Sądu Rejonowego w Raciborzu KW (...). Podstawą nabycia własności nieruchomości była decyzja Wojewody (...) z dnia 10 listopada 2008r. stwierdzająca nabycie przedmiotowych działek przez Gminę M. R. z mocy prawa na podstawie art. 13 Ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, zgodnie z którym to przepisem nieruchomości rolne Skarbu Państwa nie przekazane w terminie do 30 czerwca 2000r. do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa stają się z mocy prawa własnością gmin, na terenie których się znajdują. Uprzednia własność Skarbu Państwa opierała się na decyzji z dnia 1 grudnia 1986r. wydanej w oparciu o przepisy Ustawy z dnia 14.12.1982r. o ubezpieczeniu rolników indywidualnych i członków ich rodzin. Decyzja została wydana na wniosek A. i M. O., którzy zdecydowali się oddać Skarbowi Państwa posiadane gospodarstwo rolne stanowiące działkę (...) w zamian za emeryturę. Małżonkowi O. z mocy tej decyzji byli uprawnieni do użytkowania 10 % obszaru działki. Prawo to miało charakter osobisty i wygasało z chwilą śmierci uprawnionych. W związku z tym Sąd Rejonowy stwierdził, że w skład spadku po A. i po M. O. nie mogła wchodzić działka nr (...), następnie podzielona na działki (...), jako skutecznie przekazana na rzecz Skarbu Państwa. Zastrzeżone prawo użytkowania części działki miało charakter osobisty i niezbywalny, stanowiło przejaw posiadania zależnego. Z tej przyczyny Sąd I instancji wskazał, że całkowicie pozbawiony racji był zarzut zasiedzenia. A. i M. O. po zbyciu działki na rzecz Skarbu Państwa władali użyczonym im fragmentem wyłącznie jako posiadacze zależni, co wyklucza zasiedzenie, zgodnie z regulacją art.172 § 1 i 2 k.c. oraz 336 k.c. Samodzielnie posiadanie działek rozpoczęte przez M. i T. Ż. w 2004r. nie spełnia wymogów czasowych przewidzianych dla nabycia nieruchomości w drodze zasiedzenia. Wobec trudności z określeniem przez strony precyzyjnego zakresu posiadania przez pozwanych Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego geodety, który po sporządzeniu oględzin sporządził mapę z zaznaczaniem obszaru znajdującego się w faktycznym posiadaniu pozwanych. Zaznaczony na mapie zakres faktycznego posiadania jest bezsporny, wobec czego Sąd zobowiązał pozwanych do wydania właścicielowi Gminie R. części działek w zakresie odpowiadającym obszarowi zakreślonemu na mapie geodety kolorem brązowym, czyniąc opisaną w wyroku mapę integralną częścią orzeczenia. Sąd Rejonowy oddalił powództwo w pozostałym zakresie, to jest w zakresie wydania części działek nieużytkowanych przez pozwanych.

Od wyroku apelację wnieśli pozwani, zarzucając naruszenie przepisów art. 151 k.c., art. 19 k.p.c., art. 6 k.p.c. i art. 323 k.p.c. Zarzucili, iż powód przez wiele lat nie interesował się swoją nieruchomością, świadomie i dobrowolnie wyrzekł się swoich praw właścicielskich, nieruchomość straciła dla powoda znaczenie gospodarcze i przez co najmniej 20 lat powód nie sprzeciwia się przekroczeniu granicy przez pozwanych. Pozwani podnieśli, iż J. niedopuszczalne jest pozostawienie przez Sąd pierwszej instancji faktu dokonania podziału pierwotnej nieruchomości w taki sposób, że granica działki biegnie po obrysie budynku, takie dokonanie podziału narusza § 12 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Skarżący zarzucili także, że wyrok został wydany przez innego sędziego niż rozprawa poprzedzająca bezpośrednie wydanie wyroku.

Wnieśli o zmianę wyroku i przyznanie pozwanym nieruchomości stanowiącej działkę (...) i części działki (...) i wnieśli o pobranie od powoda wydatków poniesionych przez Skarb Państwa.

Powódka wniosła o oddalenia apelacji i zasądzenie od pozwanych kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji oraz przyjętą podstawę prawną rozstrzygnięcia i, unikając zbędnych powtórzeń, ustalenia te oraz rozważania prawne przyjmuje za własne. Podniesione w apelacji zarzuty należało uznać za chybione. Sąd I instancji prawidłowo ocenił prawo własności nieruchomości, będącej przedmiotem żądania pozwu, a którą posiadają chwili obecnej pozwani w poparciu o przedstawione dokumenty - aktu własności ziemi oraz decyzję o przejęciu na własność przez Skarb Państwa gospodarstwa rolnego (...) w zamian za emeryturę i rentę. Pozwani, użytkując sporną nieruchomość po śmierci A. O. nie byli jego następcami prawnymi, ponieważ nieruchomość ta nie wchodzi w skład masy spadku. A. O. nie był w chwili śmierci właścicielem nieruchomości, tylko ich użytkownikiem, a skoro tak pozwani nie mogli zasiedzieć nieruchomości, nie mogąc - jak słusznie wskazał Sąd I instancji - doliczyć okresu posiadania zależnego przez A. O. do okresu własnego posiadania. Sąd Rejonowy nie naruszył art.151 k.c., gdyż przepis ten w ogóle w niniejszej sprawie nie miał zastosowania. Przepis art.151 k.c. dotyczy roszczeń związanych z budową z przekroczeniem granicy nieruchomości, a takie w toku niniejszego postępowania w ogóle nie zostały zgłoszone w toku niniejszej sprawy. Zarzucane przez skarżących naruszenie art. 19 k.p.c., art. 6 k.p.c. dotyczących zagadnień proceduralnych nie ma wpływu na treść zaskarżonego orzeczenia. Za błędny należy uznać też zarzut naruszenia art. 323 k.p.c., zgodnie z którym wyrok może być wydany jedynie przez sędziego, przed którym odbyła się rozprawa poprzedzająca bezpośrednio wydanie wyroku. Ostatnia rozprawa odbyła się w dniu nastąpiło kurs od 31 maja 2013r. i prowadzona była przez Sąd Rejonowy w składzie sędziego Sądu Rejonowego Ewy Langer. Po zamknięciu rozprawy w dniu 31 maja 2013r. w tym samym dniu ten sam sędzia ogłosił wyrok, a zatem skład Sądu był prawidłowy.

Sąd Okręgowy, mając powyższe na uwadze uznał, iż zaskarżony wyrok odpowiada prawu i na mocy art.385 k.p.c. oddalił apelację. Na mocy art.98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu Sąd Okręgowy zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powódki koszty procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika powódki w kwocie 300zł .

Sąd Rejonowy błędnie oznaczył zaskarżony wyrok jako wyrok częściowy. Z treści wyroku wynika, że Sąd odniósł się do całości żądania pozwu i orzekł o kosztach procesu, które następuje wyłącznie w orzeczeniu końcowym, stąd Sąd Okręgowy na mocy art. 350 k.p.c. sprostował oczywistą omyłkę Sądu I instancji.

SSO Magdalena Balion –Hajduk SSO Elżbieta Matyasik SSO Joanna Naczyńska