Pełny tekst orzeczenia

sygn. akt I C 2536/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

18 marca 2022 roku

Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie w I Wydziale Cywilnym w składzie:

Przewodniczący: asesor sądowy Mateusz Janicki

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 18 marca 2022 roku w W.

sprawy z powództwa R. G., G. G., K. G., I. G. i M. G.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

o zapłatę

oddala powództwo.

UZASADNIENIE

I. Stanowiska stron i przebieg post ępowania

R. G., G. G., K. G., Z. G. (1), I. G. oraz M. G. wnieśli o zasądzenie od (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. po 400 euro z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6 października 2020 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Wskazali, że dochodzą odszkodowań za odwołanie lotu z K. ( (...)) do E. ( (...)) zaplanowanego na 5 października 2020 r. na podstawie rozporządzenia nr 261/2004 (pozew k. 2-3).

Zarządzeniem z 22 lutego 2021 r. zwrócono pozew w zakresie powództwa Z. G. (2) (zarządzenie k. 18).

Pozwana wniosła o odrzucenie pozwu, a na wypadek nieuwzględnienia tego zarzutu – o oddalenie powództwa. Podniosła m.in. zarzut przedwczesności powództwa oraz braku legitymacji czynnej powodów z uwagi na brak rezerwacji na rejs z K. 5 października 2020 r. (sprzeciw od nakazu zapłaty k. 49-50v).

Przewodniczący zobowiązał pełnomocnika powodów do ustosunkowania się do tych zarzutów, w tym przede wszystkim do podania wszystkich twierdzeń i dowodów, że powodowie mieli rezerwację na obsługiwany przez pozwaną rejs z K. na 5 października 2020 r. – pod rygorem skutków z art. 2053 § 2 k.p.c. (k. 54). Pełnomocnik powodów w piśmie wystosowanym na skutek tego zobowiązania w ogóle nie odniósł się do tego zagadnienia tj. nie wskazał żadnych dowodów na to, żeby powodowie mieli rezerwację na taki rejs, wywodził natomiast na temat rejsu w przeciwnym kierunku (k. 57-59).

Postanowieniem z 18 marca 2022 r. sąd odmówił odrzucenia pozwu (postanowienie k. 63).

II. Ustalenia faktyczne

Powodowie zawarli z (...) sp. z o.o. w W. umowy o imprezę turystyczną. Na ich podstawie:

R. G., G. G. i K. G.:

pierwotnie mieli odbyć podróż z K. do E. rejsem (...) 24 września 2020 r. w godzinach 4.25-6.00, a powrotną podróż z E. do K. rejsem (...) 5 października 2020 r. w godzinach 12.50-16.25 (rezerwacja k. 8),

po zmianie z 3 września 2020 r. – mieli odbyć podróż z K. do M. rejsem (...) 24 września 2020 r. w godzinach 11.00-12.45, a powrotną podróż z E. do K. rejsem (...) w godzinach 9.00-12.55 (rezerwacja k. 7);

M. G. i I. G. mieli odbyć podróż z K. do M. rejsem (...) 24 września 2020 r. w godzinach 11.00-12.45, a powrotną podróż z E. do K. rejsem (...) w godzinach 9.00-12.55 (rezerwacja k. 6).

Na 5 października 2020 r. przewoźnik lotniczy nie miał zaplanowanego lotu o numerze (...) na trasie z K. do E., ani taki lot nie był przedmiotem umowy zawartej z (...) sp. z o.o. w W. (dowód: umowa o imprezę turystyczną k. 8).

Powodowie pismem z 28 października 2020 r. wezwali przewoźnika do zapłaty odszkodowania w wysokości po 400 euro w terminie trzydziestu dni za opóźnienie lotu o numerze (...) na trasie z K. do E. z 5 października 2020 r. (dowód: wezwanie do zapłaty k. 15, potwierdzenia nadania wezwania k.17).

III. Ocena dowod ów

Zgromadzone dokumenty nie budziły wątpliwości sądu ani nie były kwestionowane przez żadną ze stron.

IV. Ocena dopuszczalno ści powództwa – zarzut niewyczerpania trybu reklamacyjnego

Zarzut ten nie zasługiwał na uwzględnienie, a powództwo było dopuszczalne.

Zgodnie z art. 205c ust. 1-3 prawa lotniczego dochodzenie roszczeń majątkowych wynikających z przepisów rozporządzenia nr 261/2004/WE przysługuje pasażerowi po wyczerpaniu postępowania reklamacyjnego. Postępowanie reklamacyjne uważa się za wyczerpane w przypadku, gdy przewoźnik lotniczy rozpatrzył reklamację albo upłynął termin do jej rozpatrzenia. Reklamacja powinna być rozpatrzona w terminie 30 dni od dnia jej złożenia. Reklamację składa się w formie pisemnej albo elektronicznej w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego.

Powodowie, zgodnie z uzasadnieniem pozwu (tj. podstawą faktyczną powództwa) dochodzą odszkodowania za odwołanie lotu z K. do E. zaplanowanego na 5 października 2020 r. (k. 2v) – i dokładnie tego samego domagali się w reklamacji z 27 października 2020 r. (k. 15). Pozwana nie uwzględniła reklamacji (k. 16), tym samym postępowanie reklamacyjne zostało wyczerpane.

Zarzut ten jest niezasadny z jednego jeszcze powodu. Droga sądowa jest niedopuszczalna wówczas, gdy sprawa nie ma charakteru sprawy cywilnej lub gdy sprawa ze swej istoty ma wprawdzie charakter sprawy cywilnej, jednakże z mocy wyraźnego przepisu została przekazana do właściwości innego organu niż sąd powszechny (art. 2 § 1 i 3 k.p.c.). Art. 205c prawa lotniczego nie wyłącza spraw o roszczenia wynikające z rozporządzenia nr 261/2004 poza kognicję sądów powszechnych, a jedynie nakłada na pasażerów dodatkowe wymogi przed wytoczeniem powództwa. Warunkiem zaś pozbawienia jednostki prawa do poddania sprawy cywilnej pod rozstrzygnięcie sądu powszechnego jest przekazanie jej w drodze ustawowej do właściwości sądu szczególnego lub innego organu. Mając na uwadze powyższe, niewyczerpanie postępowania reklamacyjnego mogłoby jedynie skutkować przejściowym brakiem legitymacji biernej przewoźnika z uwagi na przedwczesność powództwa, a nie przejściową niedopuszczalnością powództwa.

V. Ocena prawna zasadno ści powództwa

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Zasadny był zarzut braku legitymacji czynnej powodów.

Odszkodowanie za odwołanie lotu przysługuje zgodnie z art. 3 ust. 2 lit. a rozporządzenia nr 261/2004 pasażerom posiadającym rezerwację na dany lot. Z kolei rezerwację zgodnie z art. 2 lit. g ww. rozporządzenia stanowi bilet lub inny dowód potwierdzający, że rezerwacja została przyjęta i zarejestrowana przez przewoźnika lotniczego lub organizatora wycieczek. Jak wiążąco przesądził (...) w wyroku z 21 grudnia 2021 r. (C-146/20 i in.) takim potwierdzeniem może być rezerwacja wycieczki z biura podróży, jeśli identyfikuje ona miejsce i czasu odlotu i przylotu oraz numer lotu (pkt 51 wyroku).

Sąd zgodnie z art. 321 § 1 k.p.c. rozpoznał sprawę w granicach powództwa. Powodowie w pozwie jasno wskazali, że jego podstawą faktyczną jest odwołanie lotu z dnia 5 października 2020 r. na trasie z K. do E. . Tak określona podstawa faktyczna z uwagi na rozpoznawanie sprawy w postępowaniu uproszczonym nie podlegała żadnym modyfikacjom zgodnie z art. 5054 § 1 k.p.c.

Należy w tym miejscu zaakcentować, że dokładnie określone żądanie oraz przytoczenie uzasadniających je okoliczności faktycznych stanowi obligatoryjną treść pozwu (art. 187 § 1 k.p.c.), stąd granice powództwa (i tym samym kognicji sądu) wyznacza nie tylko treść żądania pozwu ( petitum) ale i podstawa faktyczna powództwa ( causa petendi), rozumiana jako okoliczności faktyczne powoływane przez powoda dla uzasadnienia wydania wyroku określonej treści. Jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z 2 lipca 2021 r., III CZP 39/20, o zakresie rozstrzygnięcia sądu zarówno w sensie pozytywnym, jak i negatywnym decyduje "żądanie" w rozumieniu art. 321 § 1 k.p.c., które należy odnosić zarówno do treści wniosku o zasądzenie jak i do faktów powoływanych na jego uzasadnienie. Z kolei w wyroku z 9 grudnia 2014 r., III CNP 36/13 Sąd Najwyższy słusznie wywiódł, że „w wyrażonej w art. 321 § 1 k.p.c. regule ne eat iudex ultra petita partium mieści się zakaz orzekania zarówno o czymś więcej, jak i o czymś innym, niż obejmuje żądanie, a także zakaz orzekania przez sąd bez żądania”. Zasada związania sądu granicami powództwa pełni istotną funkcję gwarancyjną i zabezpieczającą, zapewniając pozwanemu rzetelny proces, a naruszenie przez sąd art. 321 § 1 k.p.c. powoduje niezgodność wyroku z prawem w rozumieniu art. 4241 § 1 k.p.c.

Mając na uwadze powyższe, powodowie, żeby wykazać swoją legitymację, musieliby udowodnić, że posiadali rezerwację na obsługiwany przez pozwaną lot z K. 5 października 2020 r., czego nie uczynili, i to mimo wyraźnego zobowiązania (k. 54). Wykazanie przez nich posiadania rezerwacji na inne obsługiwane przez pozwaną loty (loty (...) i (...) z E. do K. 5 października 2020 r., lot (...) z K. do E. 24 września 2020 r.) może być istotne w innych procesach przeciwko pozwanej, opartych na twierdzeniu o opóźnieniu albo odwołaniu tych właśnie lotów. Tymczasem na gruncie niniejszej sprawy, która z uwagi na art. 321 § 1 k.p.c. w zw. z art. 5054 § 1 k.p.c. w zw. z art. 187 § 1 pkt 2 k.p.c. mogła dotyczyć wyłącznie rejsu z K. 5 października 2020 r., powodowie nie wykazali posiadania na taki rejs rezerwacji. Mając na uwadze zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy w ogóle wątpliwe jest, czy pozwana taki rejs obsługiwała. Co oczywiste, sąd nie jest uprawniony do zasądzania wszelkich roszczeń, które można wywieść ze złożonej dokumentacji – a jedynie roszczeń ściśle oznaczonych w pozwie zgodnie z wymogami z art. 187 § 1 k.p.c.

Na marginesie zauważyć należy, że odwołanie lotu (...) z E. do K. planowanego na 5 października 2020 r. zostało dokonane na ponad 14 dni przed jego datą (zob. złożony przez powodów wydruk aktualizacji ich rezerwacji z 3 września 2020 r. k. 7), stąd zgodnie z art. 5 ust. 1 lit. c pkt i rozporządzenia nr 261/2004 nie należałoby się za nie odszkodowanie. Nie można podzielić oceny pełnomocnika powodów, który wskazuje, że lot ten „w relacjach z pozwaną wskazywano jako (...)”, sugerując, że lot (...) stanowi ten sam lot, jedynie inaczej oznaczony. O tym, że pełnomocnik powodów się myli, przekonuje wiążące na gruncie rozpoznawania spraw z rozporządzenia nr 261/2004 orzecznictwo (...), a mianowicie w wyroku C-402/07 w pkt. 29-37 kompleksowo wyłożył pojęcia „opóźnienia” i „odwołania” oraz dokonał ich rozgraniczenia, wskazując, że kluczowe jest, czy został zmieniony pierwotny rozkład i jeśli został zmieniony, to mamy do czynienia z odwołaniem pierwotnego lotu i wykonaniem lotu innego (pkt. 35-36). Z kolei w wyroku C-395/20 (pkt. 16-23) Trybunał doprecyzował, że z tym samym lotem mamy do czynienia pod warunkiem, że zmiana jego godzin nie przekroczy 3 godzin oraz nie zostaną wprowadzone żadne inne modyfikacje. Przekładając powyższe na grunt niniejszej sprawy, lot (...) w stosunku do lotu (...) ma zmieniony numer (którego waga została podkreślona w wyroku (...) w sprawie C-146/20 w pkt. 51), a także czas startu i lądowania o ponad 3 godziny. Stąd, nawet gdyby abstrahować od granic rozpoznania sprawy, zająć się lotem (...), powództwo podlegałoby oddaleniu.

Reasumując, powództwo podlegało oddaleniu z uwagi na niewykazanie przez powodów swojej legitymacji. Zgodnie z art. 6 k.c., to na nich spoczywał ciężar dowodu posiadania rezerwacji. Stanowi to w praktyce jedyny poza wykazaniem odwołania lub opóźnienia wymóg w stosunku do pasażerów na gruncie spraw z rozporządzenia nr 261/2004. Inne rozstrzygnięcie stanowiłoby rażące naruszenie zasad kontradyktoryjności, dyspozycyjności, niezmienności powództwa w postępowaniu uproszczonym, jak również pozbawienie pozwanej prawa do rzetelnego procesu sądowego tj. procesu prowadzonego zgodnie z obowiązującą procedurą. Czyniłoby fikcją prawo do podniesienia zarzutu przedawnienia, skoro za przerwanie biegu przedawnienia poczytywane by było wytoczenie powództwa opartego na innej podstawie faktycznej, z uchybieniem standardom staranności procesowej.

Z. ądzenia:

- odnotować uzasadnienie;

- odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powodów adw. Stan-O. przez umieszczenie w portalu informacyjnym.

W., 14 kwietnia 2022 roku asesor sądowy Mateusz Janicki