Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 grudnia 2021 r.

Sąd Rejonowy w Rybniku I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2021 r. w Rybniku na rozprawie

sprawy z powództwa D. M.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda D. M. kwotę 1.141,05 (tysiąc sto czterdzieści jeden 05/100) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 lutego 2017 roku do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 887,00 (osiemset osiemdziesiąt siedem 00/100) złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu,

4.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego
w R. kwotę 353,62 (trzysta pięćdziesiąt trzy 62/100) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 1467/20

UZASADNIENIE

W dniu 13 stycznia 2020 roku powód D. M. wytoczył przeciwko (...) S.A. w W. powództwo o zapłatę kwoty 1.201,05 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 lutego 2017 roku oraz wniósł o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazał, że poszkodowany P. D. przelał na powoda D. M. wierzytelność względem pozwanego o zapłatę odszkodowania za szkodę związaną ze szkodą w pojeździe K. P. o nr rej.: (...) objętą ochroną ubezpieczeniową w ramach ubezpieczenia OC przez pozwanego. (...) sp. z o.o. upoważniło zaś powoda do wypłaty odszkodowania na jego rzecz. Szkoda w pojeździe powstała na skutek kolizji drogowej. Zdaniem powoda koszt naprawienia szkody w pojeździe wyniósł 2.519,25 zł brutto i nie przekroczył szacowanej wartości samochodu. W trakcie trwania likwidacji szkody poszkodowany korzystał z samochodu zastępczego. Koszt najmu samochodu zastępczego wyniósł 738 zł. Pozwany wypłacił powodowi kwotę 1.027,12 zł tytułem odszkodowania za szkodę w pojeździe oraz kwotę 420 zł tytułem odszkodowania za najem pojazdu zastępczego. Na kwotę dochodzoną w niemniejszym postępowaniu składa się kwota 1.021,05 zł tytułem odszkodowania za szkodę w pojeździe oraz kwota 190 zł tytułem odszkodowania za najem pojazdu zastępczego (k. 2-6).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 19 marca 2020 roku uwzględniono powództwo w całości (k. 36).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwany zakwestionował legitymację czynną powoda, wysokość uzasadnionych kosztów naprawy pojazdu oraz koszt najmu pojazdu zastępczego. Pozwany podniósł, że wypłacone przez pozwanego odszkodowanie z tytułu wynajmu pojazdu zastępczego w całości zaspokaja uzasadnione okolicznościami sprawy i granicą odpowiedzialności sprawcy roszczenia powoda. Pozwany uznał cały okres najmu, jednak zweryfikował stawkę za najem ze 100 zł netto do 70 zł netto za dobę. Jak wynika z ustaleń pozwanego, stawka dobowa za najem, której powód domaga się pozwem, jest zawyżona i nieadekwatna do ofert funkcjonujących w dacie szkody w rejonie zamieszkania poszkodowanego (k. 41-45).

W piśmie z dnia 14 października 2021 roku powód w całości podtrzymał swoje stanowisko w sprawie i wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty wynikającej z pozwu tj. 1.201,05 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 lutego 2017 roku do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania. Jednocześnie wskazał, że w pozwie jako wartość roszczenia powód wskazał kwotę netto z uwagi na fakt prowadzenia przez poszkodowanego działalności gospodarczej (k. 155).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 11 stycznia 2017 roku w R. doszło do kolizji drogowej w wyniku, której doszło do uszkodzenia pojazdu marki K. P. o nr rej. (...).

/dowód: zgłoszenie szkody - akta szkodowe na płycie CD k. 49/

W chwili ww. zdarzenia właścicielem pojazdu był (...) Bank (...) S.A. w G.. L. ww. pojazdu był natomiast P. D..

/dowód: dowód rejestracyjny - akta szkodowe na płycie CD k. 49, zeznania świadka P. D. k. 150-151/

Poszkodowany P. D. przelał na powoda D. M. wierzytelność zgodnie z umową cesji wierzytelności wierzytelność względem pozwanego o zapłatę odszkodowania za szkodę związaną ze szkoda w pojeździe K. P. o nr rej. (...) objętą ochroną ubezpieczeniową w ramach ubezpieczenia OC przez pozwanego.

/dowód: umowa cesji wierzytelności k. 22-23/

Bank (...) S.A. z siedzibą w W. upoważnił prowadzoną przez powoda firmę (...) do odbioru przyznanego odszkodowania.

/dowód: upoważnienie - akta szkodowe na płycie CD k. 49, wydruk z (...) k. 9/

Faktyczne koszty naprawy ww. samochodu poniósł poszkodowany P. D..

/dowód: faktura VAT k. 17, kalkulacja naprawy k. 18-21/

W trakcie trwania likwidacji szkody poszkodowany korzystał z samochodu zastępczego.

/dowód: umowa najmu k. 24/

Poszkodowany P. D. jest płatnikiem podatku VAT.

/dowód: oświadczenie k. 25, zeznania świadka P. D. k. 150-151/

Pozwany wypłacił powodowi kwotę 1.027,12 zł tytułem odszkodowania za szkodę w pojeździe oraz kwotę 420 zł tytułem odszkodowania za najem pojazdu zastępczego.

/dowód: decyzja k. 26/

Koszt naprawy przywracającej pojazd do technicznego oraz estetycznego stanu sprzed zdarzenia przy założeniu przeprowadzenia naprawy w (...) K. wynosił 2.638,07 zł netto (3.244,83 zł brutto).

/dowód: opinia biegłego z zakresu mechaniki samochodowej k. 77-90/

Uzasadniony czas najmu pojazdu wynosił 6 dni. Na terenie (...) istniała w 2017 roku możliwość wynajęcia pojazdu klasy A (pojazd szkodowy) na okres 6 dni, a dobowe stawki oscylowały w granicach od ok. 56 zł do ok. 90 zł netto.

/dowód: opinia biegłego z zakresu mechaniki samochodowej k. 77-90, umowa najmu k. 24, bezsporne/

Przed szkodą wszystkie części w pojeździe były nowe i oryginalne, samochód w miejscu uszkodzenia nie posiadał żadnych otarć i zadrapań.

/dowód: zeznania świadka P. D. k. 150-151/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako bezsporny, bądź na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, których prawdziwości ani rzetelności ich sporządzenia nie kwestionowała żadna ze stron. Za podstawę ustaleń faktycznych Sąd przyjął ponadto dowód z zeznań świadka P. D., które były dla Sądu wiarygodne oraz opinię biegłego sądowego z zakresu mechaniki samochodowej W. K..

Oceniając opinię biegłego sądowego Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania zawartych w jej treści wniosków, opinia ta była bowiem rzetelna, jasna, logiczna oraz w sposób wyczerpujący objaśniająca budzące wątpliwości kwestie. Wydając opinię biegły oparł się na zgromadzonym w aktach sprawy materiale dowodowym. Ponadto żadna ze stron nie wnosiła zarzutów do przedmiotowej opinii.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie niemalże w całości.

Podstawę prawną roszczenia stanowił przepis art. 822 § 1 k.c., który stwarza po stronie ubezpieczyciela obowiązek zapłacenia określonego w umowie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej odszkodowania za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej, wobec której odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zgodnie z § 2 wymienionego przepisu, umowa obejmuje szkody będące następstwem przewidzianego w niej zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia. Przesłankami powstania odpowiedzialności odszkodowawczej ubezpieczyciela są zatem: zaistnienie zdarzenia, z którym umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wiąże odpowiedzialność odszkodowawczą ubezpieczającego lub ubezpieczonego (tj. zdarzenie ubezpieczeniowe), szkoda oraz adekwatny związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy szkodą a przedmiotowym zdarzeniem.

W przedmiotowej sprawie bezsporne było, że w wyniku zdarzenia z dnia 11 stycznia 2017 roku uszkodzony został pojazd marki K. P. o nr rej. (...). Bezspornym było także, że sprawca kolizji byli ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym zakładzie ubezpieczeń. Poza sporem pozostawał także uzasadniony okres najmu w związku ze szkodą z dnia 11 stycznia 2017 roku. Sporny pozostawał jednak uzasadniony koszt naprawy uszkodzonego pojazdu oraz stawki dobowe za najem samochodu zastępczego. Pozwany kwestionował także legitymację czynną powoda.

Posiadanie przez strony legitymacji czynnej i biernej w procesie jest przesłanką zasadniczą, od której istnienia uzależniona jest możliwość uwzględnienia powództwa, a jej brak, zarówno w postaci czynnej jak i biernej, prowadzi do wydania wyroku oddalającego powództwo. Wobec powyższego zarzut pozwanego w przedmiocie braku legitymacji czynnej po stronie powoda należało rozstrzygnąć w pierwszej kolejności.

(...) jest podmiot, który doznał szkody pozostającej w związku przyczynowym ze zdarzeniem szkodzącym wbrew swojej woli. W przypadku szkody majątkowej nie może być on każdorazowo identyfikowany z właścicielem rzeczy, który - w zakresie przyznanym mu przez ustawę - może przenieść swoje uprawnienie do korzystania z rzeczy na inny podmiot. Jeżeli szkoda będzie polegała na zniszczeniu rzeczy, jej uszkodzeniu czy obniżeniu jej wartości to poszkodowanym może być jedynie właściciel rzeczy, to w jego majątku dochodzi bowiem do uszczerbku. Jednak jeżeli szkoda nie polega na zmniejszeniu wartości uszkodzonego pojazdu i nie dotyczy uszkodzenia pojazdu wycenianego w oparciu o hipotetyczny koszt naprawy, możliwe jest wykazanie powstania szkody po stronie posiadacza zależnego pojazdu (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 2005 roku, III CZP 99/04, OSNC 2005, Nr 10, poz. 166). Posiadaczem zależnym pojazdu mechanicznego będzie osoba, która włada nim w zakresie innego prawa niż prawo własności (por.m.in. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 1977 roku, III CZP 45/77, OSNCP 1978, Nr 3, poz. 42). Przy szkodach następczych np. niemożności korzystania z pojazdu (koszty najmu pojazdu zastępczego), czy poniesieniu wydatków na naprawę uszkodzonego pojazdu przy szkodzie częściowej, poszkodowanym z umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może być również posiadacz zależny pojazdu. O tym kto jest poszkodowanym, rozstrzygają konkretne okoliczności faktyczne sprawy.

W przypadku szkody w pojeździe mechanicznym oddanym w leasing nie można abstrahować od istoty umowy leasingu w ramach której to wyłącznie korzystający (leasingobiorca), a nie finansujący (leasingodawca) jest uprawniony do korzystania z rzeczy. Obowiązkiem leasingobiorcy (korzystającego) jest utrzymywanie rzeczy będącej przedmiotem leasingu w należytym stanie, dokonywanie jej konserwacji i napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym z uwzględnieniem jej zużycia wskutek prawidłowego używania oraz ponoszenia ciężarów związanych z własnością lub posiadaniem rzeczy (art. 709 ⁷ § 1 k.c.). Rezultatem naruszenia tego obowiązku jest możliwość wypowiedzenia przez finansującego umowy leasingu (art. 709 ¹¹ k.c.) przy zastosowaniu konsekwencji z art. 709 ¹⁵ k.c. Przy takim ukształtowaniu umowy leasingu finansujący pełni rolę jedynie podmiotu kredytującego, a korzystający ma uprawnienie do wyłącznego korzystania z rzeczy i ponosi wszelkie koszty jej utrzymania i ciężary obciążające właściciela (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2017 roku, II CSK 213/16, niepubl.). Skoro leasingobiorca zleca zgodnie ze spoczywającym na nim obowiązkiem ustawowym naprawę uszkodzonego na skutek wypadku komunikacyjnego pojazdu mechanicznego i ponosi wydatki z tym związane, to należy go traktować jako poszkodowanego. W przypadku, gdy szkoda częściowa została wyrządzona w pojeździe mechanicznym będącym przedmiotem leasingu istnieje adekwatny związek przyczynowy między zdarzeniem wyrządzającym szkodę w majątku finansującego, a powstaniem obowiązku korzystającego (leasingobiorcy) dokonania naprawy pojazdu we własnym imieniu i na własny rachunek. Analogiczna sytuacja wystąpi, gdy korzystający zostanie pozbawiony możliwości używania pojazdu będącego przedmiotem umowy leasingu, co będzie skutkować powstaniem roszczenia o pokrycie (zwrot) kosztów najmu pojazdu zastępczego. Wobec powyższego należy uznać, że P. D. był uprawniony do przelania na rzecz powoda przysługującego mu wobec pozwanego roszczenia. Z uwagi natomiast na skuteczne przelanie wierzytelności z poszkodowanego na rzecz powoda, powód nabył legitymację czynną do wytoczenia niniejszego postępowania. Sąd miał na względzie także, że sama pozwana nie kwestionowała legitymacji powoda na etapie postępowania likwidacyjnego i wypłaciła na rzecz powoda część należnego odszkodowania.

W myśl art. 361 § 2 k.c., w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Szkoda jest rozumiana jako utrata lub zmniejszenie aktywów, bądź powstanie lub zwiększenie pasywów osoby poszkodowanej. Przy ustaleniu szkody stosuje się ogólne zasady prawa odszkodowawczego, choć odszkodowanie należne od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej zawsze wypłaca się w pieniądzu. Zasadą jest całkowita kompensata doznanego uszczerbku, wykluczone jest jednak nieuzasadnione wzbogacenie poszkodowanego. Stosownie do art. 361 § 1 k.c., zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (adekwatny związek przyczynowy). Normalny związek przyczynowy zachodzi wtedy, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajowym biegu rzeczy, bez zaistnienia szczególnych okoliczności, szkoda jest rezultatem typowym, w zwykłej kolejności rzeczy, a więc nie będącym rezultatem jakiegoś zupełnie wyjątkowego zbiegu okoliczności.

Stwierdzić zatem należy, że pozwany zobowiązany był wypłacić odszkodowanie w kwocie umożliwiającej poszkodowanemu doprowadzenie pojazdu do stanu sprzed kolizji. Wartość odszkodowania powinna zatem odpowiadać co najmniej obiektywnie koniecznym i ekonomicznie uzasadnionym kosztom naprawy samochodu, pozwalającym na doprowadzenie uszkodzonego mienia do stanu sprzed zdarzenia ubezpieczeniowego.

Określenie wysokości kwoty pieniężnej należnej poszkodowanemu tytułem naprawienia szkody następuje według treści art. 363 § 2 k.c. z zastosowaniem kryteriów zobiektywizowanych. W największej mierze miarodajne są więc ceny rynkowe. Co do zasady ustalając wysokość odszkodowania należy uwzględnić kwoty podatku VAT, który ma charakter cenotwórczy. Wyjątek od tej zasady może nastąpić w przypadku ustalenia, że poszkodowany, nabywając rzecz lub usługę konieczną do naprawienia szkody, mógłby dokonać ich odliczenia (por. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 18 grudnia 2018 r. I ACa 135/18).

W okolicznościach rozpoznawanej sprawy uzasadniony koszt naprawy przywracający pojazd do technicznego oraz estetycznego stanu sprzed zdarzenia przy założeniu przeprowadzenia naprawy w (...) K. wynosił 2.638,07 zł netto (3.244,83 zł brutto). Pojazd w chwili zdarzenia liczył zaledwie 3 lata i mimo, że brał udział w innych kolizjach to do naprawy wykorzystano wyłącznie części nowe i oryginalne. Zastosowanie innego rodzaju części zamiennych nie pozwoliłoby natomiast na przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody. Zważywszy natomiast, że poszkodowany mógł odliczyć wartości podatku od towarów i usług, należało przyznać odszkodowanie w kwocie netto.

Zasadne odszkodowanie wynosiło zatem 2.638,07 zł. Pozwany wypłacił dotychczas kwotę 1.027,12 zł, powodowi przysługiwało zatem dalsze odszkodowanie tytułem naprawy pojazdu w kwocie 1.610,95 zł, lecz dochodził kwoty 1.201,05 zł (kwota faktycznie poniesiona przez poszkodowanego), którą w całości zasądzono.

Przechodząc do oceny zasadności roszczenia z tytułu najmu, wskazać należy, że w oparciu o ustalony stan faktyczny, stwierdzić należy, że korzystanie przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego było dla niego konieczne. Został oni bowiem pozbawiony możliwości korzystania na co dzień ze swojego pojazdu, który użytkował w celach zarobkowych. Fakt ten uzasadnia żądanie umożliwienia korzystania z samochodu zastępczego przez poszkodowanego.

Mając na względzie powyższe, stwierdzić trzeba, że wypożyczenie samochodu zastępczego pozostawało w normalnym związku przyczynowym ze szkodą. Jednakże odpowiedzialność pozwanego jest ograniczona jedynie do obiektywnie koniecznych i ekonomicznie uzasadnionych kosztów związanych z wyrównaniem szkody powstałej w majątku poszkodowanego. Dlatego też ustalając wysokość szkody związaną z najmem samochodu zastępczego, pod uwagę należało wziąć przeciętny koszt najmu pojazdu odpowiadającego klasą pojazdowi wynajętemu oraz obiektywny okres, jaki był konieczny, a zarazem wystarczający do wykonania czynności związanych z likwidacją szkody w postaci uszkodzenia pojazdu.

Należy podkreślić, że strony były zgodne co do tego, że uzasadniony czas najmu wynosił 6 dni. Sporne pozostawały natomiast stawki dobowe za najem pojazdu zastępczego.

Wobec ww. sporu adekwatnym dowodem we wskazanym zakresie była opinia biegłego sądowego, albowiem ustalenie wysokości stawki dobowej za najem wymaga wiedzy specjalnej w rozumieniu art. 278 k.p.c. Należy przy tym mieć na uwadze, iż specyfika tego dowodu wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez Sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, w istocie tylko do zgodności z zasadami doświadczenia życiowego, wiedzy powszechnej oraz logicznego myślenia.

Analizowana opinia dawała podstawy do końcowych wniosków odnośnie zasadnej wysokości odszkodowania za najem pojazdu zastępczego. Biegły ustalił, że na terenie (...) istniała w 2017 roku możliwość wynajęcia pojazdu klasy A (pojazd szkodowy) na okres 6 dni, a dobowe stawki oscylowały w granicach od ok. 56 zł do ok. 90 zł netto. Biorąc pod uwagę, że poszkodowany nie musiał poszukiwać najtańszej oferty na rynku, to zadaniem Sądu zasadnym w mniejszej sprawie będzie przyjecie stawki dobowej w kwocie 90 zł netto.

Zasadne odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego wynosi zatem 540 zł (90 zł x 6 dni). W postępowaniu likwidacyjnym wypłacono kwotę 420 zł. Wobec tego, zasądzono różnicę pomiędzy odszkodowaniem należnym a uznanym w kwocie 120 zł (540 zł – 420 zł), a w pozostałym zakresie roszczenie powoda oddalono.

Mając powyższe na uwadze, Sąd ostatecznie uwzględnił powództwo w łącznej kwocie 1.141,05 zł (1.201,05 zł + 120 zł), a w pozostałej części je oddalił.

O odsetkach od zasądzonej kwoty Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i § 2 k.c., zgodnie z żądaniem pozwu tj. od dnia 13 lutego 2017 roku, biorąc pod uwagę datę zgłoszenia pierwotnego roszczenia ubezpieczycielowi oraz przyjmując, że zgodnie z przepisem art. 817 § 1 k.c. jest on obowiązany spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku.

O obowiązku zwrotu kosztów procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. Strona powodowa wygrała proces w znacznej części tj. w 95 % - w konsekwencji uznać należy, że powodowi należy się od pozwanego zwrot kosztów procesu w pełnej wysokości. Na koszty te złożyły się: opłata sądowa od pozwu - 100 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w stawce minimalnej - 270 zł (§ 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, opłata skarbowa od pełnomocnictwa - 17 zł oraz zaliczka na poczet wynagrodzenia biegłego - 500 zł Mając na uwadze powyższe, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 887 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty zgodnie z regulacją z art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Zgodnie z przepisem art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Rybniku kwotę 353,62 zł (853,62 zł koszt opinii biegłego – 500 zł wpłacona zaliczka) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, na które złożyło się wynagrodzenie biegłego sądowego.