Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 22 stycznia 2020 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego odmówił I. P. prawa do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że została ona wydana w oparciu o orzeczenie Komisji Lekarskiej Kasy z dnia 17 stycznia 2020 r., która stwierdziła, że wnioskodawczyni nie jest całkowicie niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym. /decyzja k.143 akt KRUS/

W dniu 10 października 2020 r. I. P. odwołała się od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. /odwołanie k.3/

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 11 marca 2020 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie. /odpowiedź na odwołanie k.5 – 5 odwrót/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

I. P. urodziła się (...)

Do dnia 31 października 2019 r. była uprawniona do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy.

/okoliczności bezsporne/

U ubezpieczonej występują zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne odcinka szyjnego i lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa, bez istotnych deficytów neurologicznych. W dniu 15 lutego 2017 r. przebyła zabieg operacyjny leczenia kręgozmyku L5/S1 (wykonano stabilizację przeznasadową), następnie była poddawana rehabilitacji. W dniu 16 września 2020 r. przedłużono stabilizację przeznasadową do 14 (L4-L5-S10), usunięto torbiel stawową L4-L5 po stronie lewej. Wykonano diasectomię L4-L5 i stabilizację międzytrzonową (...) i wstawiono autogenną kość. /okoliczności bezporne – dokumentacja medyczna/

Z neurologicznego punktu widzenia - stwierdzone u I. P. naruszenie sprawności organizmu nie powoduje całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Ewentualny neurochirurgiczny zabieg operacyjny może być wykonany w ramach (...). /opinia biegłego sądowego lekarza neurologa J. B. k.30 – 33 /

Wskazane zmiany zwyrodnieniowo – dyskopatyczne z zespołem bólowym nie powodują istotnego upośledzenia funkcji z ortopedycznego punktu widzenia. Stan zdrowia wnioskodawczyni nie powoduje całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, gdyż nie utraciła ona zdolności do osobistego wykonywania w nim pracy. /opinia biegłego biegłego lekarza chirurga ortopedy M. S. k.41 – 44/

Z neurochirurgicznego punktu widzenia I. P., po dacie utraty prawa do renty rolniczej, nadal była całkowicie niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym - do 30 czerwca 2021 roku z powodu schorzenia narządu ruchu i stwierdzonego utrwalonego deficytu neurologicznego i zaburzeń lokomocji oraz funkcji statycznej i dynamicznej kręgosłupa lędźwiowego.

W okresie tym wymagała dalszej wielospecjalistycznej diagnostyki intensywniejszego leczenia farmakologicznego i rehabilitacyjnego, zaopatrzenia ortopedycznego pomagającego w lokomocji. Nie mogła wówczas okresie prowadzić pojazdów mechanicznych w tym orki, siewów, zasiewów, nie mogła przeprowadzać zbiorów plonów rolnych. Ból i niepełnosprawność ruchowa uniemożliwiały wykonywanie codziennych czynności wokół inwentarza. Utraciła zatem czasowo zdolność do wykonywania pracy odpowiadającej potrzebom gospodarstwa rolnego.

W tym czasie dalej utrzymywał się w organizmie ubezpieczonej proces chorobowy o charakterze postępującym. Pogłębienie kręgozmyku, blizna pooperacyjna okołokorzeniowa L5-S1, bólowe ograniczenie ruchomości kręgosłupa lędźwiowego nasilające się po wysiłkach fizycznych, wystąpienie przepukliny dyskowej na poziomie wyższym L4-L5 z deficytem korzeniowym, który to deficyt nasila torbiel stynowaialna stawu L4-L5 i zmiany zwyrodnieniowe stawów kręgosłupa.

Przebyty w 2017 r. zabieg operacyjny m.in. kręgozmyku L5-S1 nie powstrzymał rozwoju choroby, dolegliwości jak i udokumentowanych ograniczeń ruchowych, skutkując ponownym leczeniem operacyjnym w 2020 r. Naturalnym procesem chorobowym jest powstanie zmian w segmencie ruchowym wyższym od operowanego w przebiegu stabilizacji kręgosłupa lędźwiowego, co związane jest również z wysiłkiem fizycznym. Zaostrzenia neurologiczne, korzeniowe z przewlekłym ćmiącym bólem powodują ograniczenie sprawności ruchowej i świadczeniu pracy. Stan ten rozwijał się od operacji w 2017 r., czego wynikiem był zabieg przeprowadzony w 2020 r., kiedy to przedłużono stabilizację przeznasadową o przestrzeń wyżej z uwagi na zmiany anatomiczne kręgosłupa i upośledzenie sprawności ruchowej, usunięto również wytworzoną przed wydaniem zaskarżonej decyzji torbiel stawową L4-L5 po stronie lewej, dodatkowo niestabilność kręgosłupa wzmocniono implantem międzytrzonowym.

Zabieg operacyjny zarówno pierwszy jak i drugi to skomplikowane zabiegi operacyjne, wykonywane u pacjentów chorych z zaawansowanym kręgozmykiem kręgosłupa, z towarzyszącym utrwalonym deficytem korzeniowym, przewlekłym bólem i utratą jakości życia. Orzeczony okres po drugiej operacji był niezbędny do prawidłowego wygojenia implantów, użytej autogennej kości i wygojenia wnioskodawczyni.

/opinie biegłego sądowego lekarza neurochirurga J. B. k.103 – 105, k 174-175 /

W dniu 22 października 2019 r. I. P. złożyła wniosek o rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy. /wniosek k.122 – 124 odwrót akt KRUS/

Lekarz Rzeczoznawca KRUS nie uznał I. P. za całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym. Nie znalazł również podstaw do stwierdzenia u niej niezdolności do samodzielnej egzystencji. /orzeczenie z dnia 19 listopada 2019 r. k.136 akt KRUS/

I. P. wniosła sprzeciw od powyższego orzeczenia. /okoliczność bezsporna/

Komisja Lekarska Kasy nie uznała I. P. za całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym. U I. P. nie stwierdzono niezdolności do samodzielnej egzystencji. /orzeczenie z dnia 17 stycznia 2020 r. k.141 akt KRUS/

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z pisemnych opinii biegłych sądowych lekarzy – specjalistów z dziedzin schorzeń, na które cierpi ubezpieczona.

O ile ze złożonych przez biegłych neurologa i chirurga ortopedę opinii wynikało, że – z punktu widzenia ich specjalizacji - schorzenia występujące u wnioskodawczyni nie powodują u niej całkowitej niezdolności do pracy, o tyle biegły sądowy neurochirurg wskazywał, że stan zdrowia skarżącej po dniu 31 października 2019 r. kwalifikują ją do osób całkowicie niezdolnych do pracy w gospodarstwie rolnym.

Biegły sądowy lekarz neurochirurg szczegółowo wyjaśnił motywy leżące u podstaw tej tezy, wskazując że badanie samej funkcji statycznej kręgosłupa i powierzchowne badanie neurologiczne było błędnym ustaleniem faktów w tej sprawie , a co za tym idzie wydanych decyzji.

Biegły ten wprost wskazał, że okresie od 1 listopada 2019 r. do 30 czerwca 2021 r. dalej utrzymywał się w organizmie ubezpieczonej proces chorobowy o charakterze postępującym; pogłębienie kręgozmyku, blizna pooperacyjna okołokorzeniowa L5-S1, bólowe ograniczenie ruchomości kręgosłupa lędźwiowego nasilające się po wysiłkach fizycznych, wystąpienie przepukliny dyskowej na poziomie wyższym L4-L5 z deficytem korzeniowym, który to deficyt nasila torbiel stynowaialna stawu L4-L5 i zmiany zwyrodnieniowe stawów kręgosłupa.

Z opinii omawianego biegłego neurochirurga wynika wprost stwierdzenie, że przebyty przez I. P. w 2017 r. zabieg operacyjny m.in. kręgozmyku L5-S1 nie powstrzymał rozwoju choroby, dolegliwości jak i udokumentowanych ograniczeń ruchowych, skutkując ponownym leczeniem operacyjnym w 2020 r.; naturalnym procesem chorobowym jest powstanie zmian w segmencie ruchowym wyższym od operowanego w przebiegu stabilizacji kręgosłupa lędźwiowego, co związane jest również z wysiłkiem fizycznym, zaś zaostrzenia neurologiczne, korzeniowe z przewlekłym ćmiącym bólem powodują ograniczenie sprawności ruchowej i świadczeniu pracy.

Biegły J. B. (3) wskazał wreszcie, że stan ten rozwijał się od operacji w 2017 r., czego wynikiem był zabieg przeprowadzony w 2020 r., kiedy to przedłużono stabilizację przeznasadową o przestrzeń wyżej z uwagi na zmiany anatomiczne kręgosłupa i upośledzenie sprawności ruchowej, usunięto również wytworzoną przed wydaniem zaskarżonej decyzji torbiel stawową L4-L5 po stronie lewej, dodatkowo niestabilność kręgosłupa wzmocniono implantem międzytrzonowym.

W ocenie Sądu rozpoznającego przedmiotową sprawę pełna i logicznie uzasadniona opinia biegłego sądowego lekarza neurochirurga J. B. (4) daje zatem pełny obraz zdrowia wnioskodawczyni.

W tym miejscu wskazać należy, że dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, a mianowicie korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Do dowodów tych nie mogą więc mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów, a w szczególności art. 217 § 1 k.p.c. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd obowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych, jedynie wtedy gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas gdy opinia złożona już do sprawy zawiera istotne braki, względnie też nie wyjaśnia istotnych okoliczności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 roku II CR 817/73, nie publ.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art.21 ust.1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jednolity Dz.U. z 2019 r. , poz. 299) renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1.podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany okres, o którym mowa w ust.2,

2.jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym,

3. całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu lub w okresach, o których mowa w art.20 ust.1 pkt 1 i 2, lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Brak choćby jednego z przytoczonych warunków powoduje brak prawa do świadczenia.

W niniejszej sprawie spór między stronami ograniczał się do oceny stanu zdrowia ubezpieczonej pod kątem niezdolności do pracy.

Zgodnie z treścią art.21 ust.5 cytowanej ustawy za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym uważa się ubezpieczonego, który z powodu naruszenia sprawności organizmu utracił zdolność do osobistego wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym.

Zgodnie zaś z treścią art.22 ust. 1 ustawy rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy przyznaje się jako rentę stałą, jeżeli całkowita niezdolność ubezpieczonego do pracy w gospodarstwie rolnym jest trwała i nie orzeczono celowości przekwalifikowania zawodowego. W pozostałych przypadkach renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy przysługuje jako renta okresowa przez okres wskazany w decyzji Prezesa Kasy lub do czasu objęcia rencisty innym ubezpieczeniem społecznym.

Ustalenia dokonane w toku przedmiotowej sprawy uzasadniają zmianę zaskarżonej decyzji. Przeprowadzone postępowanie wykazało bowiem, że ubezpieczona jest osobą całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym w rozumieniu art.21 ust.5 wskazanej powyżej ustawy. Wynika to w sposób jednoznaczny z wydanej w toku postępowania sądowego opinii biegłego sądowego lekarza neurochirurga tj. biegłego o specjalizacji odpowiadającej charakterowi dominujących u wnioskodawczyni schorzeń.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wykazał, że występujący u I. P. stan chorobowy ma charakter postępujący. Pogłębienie kręgozmyku, blizna pooperacyjna okołokorzeniowa L5-S1, bólowe ograniczenie ruchomości kręgosłupa lędźwiowego nasilające się po wysiłkach fizycznych, wystąpienie przepukliny dyskowej na poziomie wyższym L4-L5 z deficytem korzeniowym, który to deficyt nasila torbiel stynowaialna stawu L4-L5 i zmiany zwyrodnieniowe stawów kręgosłupa świadczą o całkowitej niezdolności do pracy skarżącej w gospodarstwie rolnym.

Z dokumentacji medycznej załączonej do akt sprawy wynika, że I. P. przebyła dwa skomplikowane zabiegi operacyjne, które są wykonywane u pacjentów chorych z zaawansowanym kręgozmykiem kręgosłupa, z towarzyszącym utrwalonym deficytem korzeniowym, przewlekłym bólem i utratą jakości życia.

Z opinii biegłego sądowego lekarza neurochirurga wynika, że z powodu schorzenia narządu ruchu i stwierdzonego utrwalonego deficytu neurologicznego i zaburzeń lokomocji oraz funkcji statycznej i dynamicznej kręgosłupa lędźwiowego wnioskodawczyni była do dnia 30 czerwca 2021 r. nadal całkowicie niezdolna do pracy.

Wreszcie wskazać należy, że przebyty przez I. P. w 2017 r. zabieg operacyjny m.in. kręgozmyku L5-S1 nie powstrzymał rozwoju choroby, dolegliwości jak i udokumentowanych ograniczeń ruchowych, skutkując ponownym leczeniem operacyjnym w 2020 r., co oznacza, że pomiędzy zabiegami utrzymywał się stan chorobowy skarżącej, prowadzący do kolejnego zabiegu, a zatem uzasadniający twierdzenie o dalszej okresowej całkowitej niezdolności do pracy wnioskodawczyni w gospodarstwie rolnym.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, że sposób motywowania oraz stopień stanowczości wniosków wyrażonych w opinii biegłych jest jednym z podstawowych kryteriów oceny dokonywanej przez Sąd, niezależnie od kryteriów zgodności z zasadami wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego oraz podstaw teoretycznych opinii (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2000 roku, I CKN 1170/98, OSNC 2001 nr 4 poz. 84, Legalis nr 49256).

Przy ocenie biegłych lekarzy Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w tej opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1987 roku, II URN 228/87, (...)).

Wobec powyższego Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał I. P. dalsze prawo do renty rolniczej do 30 czerwca 2021 r.

S.B.