Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 28 maja 2014 roku

Sąd Okręgowy w Słupsku Wydział IV Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Jolanta Deniziuk

Sędziowie SO: Dorota Curzydło (spr.), Andrzej Jastrzębski

po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2014 r. w Słupsku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku wierzycielki J. M.

z udziałem dłużnika W. M.

o wydanie dalszego tytułu wykonawczego

w przedmiocie zażalenia wierzycielki

na postanowienie Sądu Rejonowego w Lęborku z dnia 25 listopada 2013 roku,

sygn. akt III RC 248/09

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Lęborku do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego.

Sygn. akt IV Cz 236/14

UZASADNIENIE

Przedstawicielka ustawowa małoletniej J. B. R. – wniosła o wydanie trzeciego tytułu wykonawczego, w postaci prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Lęborku z dnia 30 listopada 2009 roku, wydanego w sprawie III RC 248/09, ustalającego wysokość świadczenia alimentacyjnego należnego małoletniej od jej ojca W. M.. Wskazała przy tym, że ów trzeci tytuł wykonawczy umożliwi ustanowienie na nieruchomości W. M. - dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) - kolejnej hipoteki zabezpieczającej należności alimentacyjne za okres od 4 grudnia 2012 roku do 20 września 2013 roku (w kwocie 4.918,51 zł plus odsetki) oraz za okres od 1 października 2013 roku do 20 września 2020 roku (w kwocie 50.400 zł plus odsetki).

Postanowieniem z dnia 25 listopada 2013 roku Sąd Rejonowy w Lęborku oddalił wniosek. W uzasadnieniu wskazał, że wnioskodawczyni już w 2012 roku wystąpiła o wydanie jej tego samego tytułu wykonawczego, celem ustanowienia na jego podstawie, na tej samej nieruchomości dłużnika W. M. hipoteki zabezpieczającej przedmiotowe należności alimentacyjne. Podniósł, że wydany wówczas drugi tytuł wykonawczy – na podstawie którego ustanowiono na opisanej wyżej nieruchomości hipotekę zabezpieczającą należności alimentacyjne wynoszące na dzień 4 grudnia 2012 roku 10.213,60 zł - umożliwia wpisanie w księdze wieczystej (...) kolejnych hipotek zabezpieczających alimenty należne J. M. za kolejne okresy.

Wnioskodawczyni zaskarżyła powyższe orzeczenie zażaleniem, domagając się jego zmiany poprzez uwzględnienie jej wniosku. Skarżonemu orzeczeniu zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na mylnym przyjęciu, że wcześniej wydany drugi tytuł wykonawczy umożliwia wpisywanie w księdze wieczystej kolejnych hipotek zabezpieczających należności alimentacyjne za następne okresy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 793 k.p.c., w razie potrzeby prowadzenia egzekucji na rzecz kilku osób lub przeciwko kilku osobom albo z kilku składowych części majątku tego samego dłużnika, sąd oprócz pierwszego tytułu wykonawczego może wydawać dalsze tytuły, oznaczając cel, do którego mają służyć, i ich liczbę porządkową.

Zasadą jest, że tytuł wykonawczy jest wydawany tylko raz w jednym egzemplarzu. Istnieją jednak sytuacje, gdy wierzyciel w celu zaspokojenia swojego roszczenia musi skierować egzekucję do różnych składników majątku dłużnika lub w okręgach właściwości różnych komorników. Dlatego, jeśli zaistnieje taka potrzeba, sąd może wydać dalsze tytuły wykonawcze na podstawie art. 793 k.p.c. Z treści art. 793 k.p.c. wynika, że co do zasady sytuacje te będą miały miejsce wówczas, gdy egzekucja będzie prowadzona na rzecz kilku osób lub przeciwko kilku osobom (solidarność bierna) albo z kilku składowych części majątku tego samego dłużnika (Komentarz do art.793 Kodeksu postępowania cywilnego. B. Pękalski, A. Stangret-Smoczyńska – za pośrednictwem Systemu Informacji Prawnej Lex).

W postępowaniu o wydanie dalszego tytułu wykonawczego sąd bada, czy w danej sprawie zaistniały okoliczności uzasadniające wydanie dalszego tytułu wykonawczego. Oznacza to, że wierzyciel powinien wykazać, iż w świetle zaistniałych okoliczności, do wszczęcia planowanej przez niego egzekucji, nie może posłużyć się wydanymi mu wcześniej tytułami wykonawczymi.

Kwestia wydania dalszego tytułu wykonawczego wydaje się jasna w sytuacji, gdy wierzyciel na podstawie zawnioskowanego tytułu wykonawczego planuje wszcząć postępowanie egzekucyjne w stosunku do innego dłużnika, skierować egzekucję do innego składnika majątku dłużnika, bądź zabezpieczyć na tymże składniku swoje roszczenia, poprzez ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego. Wątpliwości pojawiają się wówczas, gdy ostatniej z omawianych sytuacji przedmiotem wniosku wierzyciela jest tytuł wykonawczy, którym zasądzono od dłużnika określonej wysokości świadczenia periodyczne, których ostateczna liczba jest uzależniona od zaistnienia w przyszłości określonego zdarzenia, przy czym część z nich została już skapitalizowana i zabezpieczona na nieruchomości dłużnika poprzez ustanowienie hipoteki. Taka sytuacja ma miejsce w rozpoznawanej sprawie.

Ponad wszelką wątpliwość, w niniejszej sprawie nie zachodzi potrzeba prowadzenia egzekucji przeciwko kilku dłużnikom, albo z kliku składników majątku tego samego dłużnika. Wnioskodawczyni domaga się wydania dalszego tytułu wykonawczego (trzeciego), uzasadniając to koniecznością wpisania do księgi wieczystej (...) prowadzonej dla nieruchomości dłużnika, kolejnej już hipoteki zabezpieczającej należności alimentacyjne przypadające za kolejny okres. Wymaga podkreślenia, w podobnych okolicznościach wydano już wnioskodawczyni drugi tytuł wykonawczy, na podstawie którego dokonała ona zabezpieczenia na wskazanej nieruchomości, należnych od W. M. zaległości alimentacyjnych. Co istotne, wydany wówczas tytuł wykonawczy posłużył do zabezpieczenia hipoteką, skapitalizowanych rat alimentacyjnych wynoszących na dzień 4 grudnia 2012 roku 10.213,60 zł.

Ze znajdujących się w aktach rozpoznawanej sprawy dokumentów nie wynika w sposób jednoznaczny, czy ów drugi tytuł wykonawczy został wydany ze wskazanym wyżej ograniczeniem kwotowym czy też bez niego. Wobec braku jednoznacznych ustaleń Sądu I instancji w tym zakresie, nie jest – zdaniem Sądu Okręgowego – wykluczone, że wskutek wpisania w księdze wieczystej hipoteki na kwotę 10.213,60 zł zdezaktualizował się w świetle przepisów wieczystoksięgowych i nie może stanowić podstawy zabezpieczenia roszczeń o świadczenia okresowe (alimenty) należne za kolejne okresy, tj. przypadające po dniu 4 grudnia 2012 roku.

Z uwagi na powyższe Sąd II instancji, na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c., uchylił zaskarżone orzeczenie i przekazał Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, rzeczą Sądu Rejonowego będzie, obok ustalenia wskazanych wyżej okoliczności faktycznych i prawnych również rozważenie, czy w przypadku ewentualnego uwzględnienia wniosku o wydanie dalszego tytułu wykonawczego, będzie mógł on umożliwiać zabezpieczenie przyszłych i niewymagalnych jeszcze należności alimentacyjnych, poprzez wpisanie kolejnej (kolejnych) hipoteki przymusowej na tej samej nieruchomości dłużnika. W przypadku uwzględnienia wniosku o wydanie kolejnego tytułu wykonawczego Sad wyda stosowne postanowienie, w którym oznaczy cel, do którego ma służyć tytuł oraz liczbę porządkową (art. 793 k.p.c. oraz § 186 ust. 2 reg. sąd.)