Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 września 2022 roku

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Alicja Kowalska-Kulik

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Ewa Rusnarczyk

po rozpoznaniu w dniu 28 września 2022 roku w Nowym Sączu

na rozprawie

odwołania J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N.

z dnia 22 września 2021 roku znak: (...)

w sprawie J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N.

o wysokość emerytury

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od J. K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w N. kwotę 180 zł ( sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 1092/21

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 28 września 2022 roku

Decyzją z dnia 22 września 2021 roku, znak: (...), wydaną na podstawie art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz.U. z 2021, poz. 291 ze zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. odmówił J. K. ponownego ustalenia wysokości emerytury, ponieważ do wniosku o przeliczenie emerytury nie przedłożył nowych dowodów mających wpływ na jej wysokość, a emerytura została ustalona zgodnie z obowiązującymi przepisami. ZUS wskazał, że do wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury odwołujący przedłożył kopie świadectw pracy oraz zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp- 7, które nie mają wpływu na prawidłowość wyliczenia świadczenia emerytalnego. Emerytura została ustalona w oparciu o uprzednio przedłożone dokumenty potwierdzające te same okresy pracy oraz osiągnięte wynagrodzenie.

Od powyższej decyzji odwołał się J. K., wnosząc o zmianę decyzji i ponowne ustalenie emerytury z uwzględnieniem wszystkich wskazanych przez niego i należycie udokumentowanych okresów zatrudnienia, przyjmując najkorzystniejszy dla niego sposób wyliczenia emerytury. Odwołujący się podniósł, że Sąd winien zwrócić się do wszystkich pracodawców lub archiwów o jego dokumentację dotyczącą wysokości zarobków. Zdaniem odwołującego, posiada on okres zatrudnienia w wymiarze ponad 20 lat, gdyż udokumentowane okresy pracy „pod ziemią” powinny być liczone w wysokości półtorakrotnej i po ich zsumowaniu z okresami pozostałego zatrudnienia, dają łączny okres zatrudnienia w wymiarze przekraczającym 20 lat, a zatem emerytura odwołującego powinna być „zdecydowanie wyższa”.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N., podnosząc argumentację, którą posłużył się w zaskarżonej decyzji, wniósł o oddalenie odwołania. ZUS wskazał, że odmówił odwołującemu się ponownego ustalenia wysokości emerytury, ponieważ nie przedłożył on nowych dowodów w sprawie. ZUS wskazał dokładnie jakie okresy ubezpieczenia na terenie Polski uwzględnił do ustalenia prawa i wysokości emerytury (17 lat i 3 miesiące). Wyszczególnił nadto okresy, za które odwołujący udokumentował wysokość wynagrodzenia oraz okresy, za które przyjęto wynagrodzenie minimalne, wobec nie udokumentowania wysokości zarobków. Organ rentowy wyjaśnił również kwestię ustalenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury oraz przyjęcie do obliczenia wysokości emerytury okresów pracy górniczej pod ziemią w wymiarze półtorakrotnym. Wskazał, iż brak jest podstawy prawnej do uwzględnienia pracy górniczej pod ziemią w wymiarze półtorakrotnym do ustalenia prawa do emerytury ( 9-10).

Bezspornym w sprawie było, że J. K. , ur. (...) od 1 października 2010 roku pobiera emeryturę.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 26 kwietnia 2011 rok, znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N., na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i polsko – australijskiej umowy o zabezpieczeniu społecznym z 7 października 2009 roku, po rozpatrzeniu wniosku J. K. z 12 października 2010 roku, przyznał mu emeryturę w wysokości proporcjonalnej od 1 października 2010 r. ZUS uwzględnił 207 miesięcy ubezpieczenia na terenie Polski i 300 miesięcy stałego pobytu na terenie Australii (od 14 lutego 1983 r. do 2 lutego 2008 r.). Ponieważ udokumentowane okresy składkowe przebyte w Polsce były niewystarczające do przyznania emerytury (brak 20 lat), uwzględniono okresy australijskie i emeryturę ustalono wg. proporcji 207 miesięcy pracy w Polsce do 507 miesięcy łącznej pracy z uwagi na ubezpieczenie za granicą. Ustalając wysokość emerytury (a nie prawo) ZUS obliczył okres pracy górniczej pod ziemią w wymiarze 90 miesięcy według przelicznika 1,5, co dało 135 miesięcy. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia przyjęto wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z 10 lat kalendarzowych 1973 – 1982, poprzedzających rok, w którym odwołujący przystąpił do ubezpieczenia po raz pierwszy za granicą (art. 18 ust. 3 ustawy emerytalnej). Za okresy od 1 stycznia 1973 r. do 31 stycznia 1976 r. oraz od 5 lutego 1976 r. do 12 grudnia 1977 r. przyjęto kwoty minimalnego wynagrodzenia ponieważ za te okresy odwołujący nie udokumentował faktycznie osiąganego wynagrodzenia.

Odwołujący ma przyznaną emeryturę na podstawie art. 28 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS , przysługującej z tytułu osiągniecia powszechnego wieku emerytalnego i udowodnienia okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 20 lat. Powyższej decyzji odwołujący się nie zaskarżył i jest ona prawomocna.

( dowód: decyzja ZUS z 26.04.2011r., k. 25 akt ZUS, obliczenie okresów, (...) k. 21- 24 akt ZUS, dokumentacja dotyczącą okresów zatrudnienia i wynagrodzenia akta ZUS tom I i II, pismo ZUS z dnia 10.10.2018 r. k. 38-39 akt ZUS )

W dniu 16 sierpnia 2021 roku, odwołujący J. K., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, złożył w ZUS wniosek o ponowne przeliczenie świadczenia. Wniósł o obliczenie świadczenia w sposób najkorzystniejszy dla wnioskodawcy. Do wniosku dołączył sporządzone zestawienie okresów zatrudnienia, zaświadczenie z (...) sp. z o.o. z 26 września 2002 r. w Z. wskazujące na zatrudnienie odwołującego się w Wojewódzkiej Spółdzielni (...) Zakład (...) w L. w okresie od 29 sierpnia 1964 roku do 1 czerwca 1967 roku jako brygadzista; wypowiedzenie umowy o pracę z 15 listopada 1972 roku, świadectwo pracy z Przedsiębiorstwa (...) Spółka Akcyjna z 16 października 2002 roku za okres od 6 czerwca 1967 r. do 31 grudnia 1967 roku, świadectwo pracy z (...) sp. z o.o. w L. z 17 października 2002 roku za okres zatrudnienia od 1 stycznia 1968 roku do 7 lipca 1968 roku, świadectwo pracy z Przedsiębiorstwa (...) Spółka Akcyjna z 16 października 2002 roku za okres zatrudnienia od 8 lipca 1968 r. do 31 grudnia 1968 roku, świadectwo pracy z (...) S.A. Oddział Zakłady (...) z 15 października 2002 roku za okres zatrudnienia od 1 stycznia 1969 roku do 16 lipca 1969 roku, świadectwo pracy z 31 stycznia 1976 roku z Kombinatu (...) za okres od 25 lipca 1969 roku do 31 stycznia 1976 roku, świadectwo pracy z Kopalni (...) Spółka Akcyjna w Z. z 7 października 2002 roku za okres zatrudnienia od 5 lutego 1976 roku do 20 grudnia 1977 roku, opinię z dnia 12 grudnia 1977 roku; zaświadczenie z Zrzeszenia (...) w L. z dnia 20 września 2002 roku poświadczające członkostwo w Zrzeszeniu od 16 lutego 1978 roku do 27 lutego 1982 roku; zaświadczenia Rp – 7 z dnia 12 listopada 2002 roku z Przedsiębiorstwa (...) spółka Akcyjna za rok 1967 i 1968 i z (...) S.A. za rok 1969.

Dołączone do wniosku o przeliczenie emerytury dokumenty nie są nowymi dowodami w sprawie ( z jednym wyjątkiem). Dokumenty te znajdują się w aktach emerytalnych odwołującego w tomie I i II; były one znane organowi rentowemu w momencie przyznania odwołującemu się świadczenia po raz pierwszy. Jedyny nowy dowód to zaświadczenie z (...) sp. z o.o. z 26 września 2002 r. w Z. wskazujące na zatrudnienie odwołującego się w Wojewódzkiej Spółdzielni (...) Zakład (...) w L. w okresie od 29 sierpnia 1964 roku do 1 czerwca 1967 roku jako brygadzista. Nie ma ono jednak znaczenia, ponieważ ZUS dysponował świadectwem pracy PSS (...) z dnia 18 czerwca 2003 r., potwierdzającym zatrudnienie odwołującego w w/w okresie.

ZUS uwzględnił odwołującemu się 17 lat, 2 miesiące, 29 dni okresów ubezpieczenia na terenie Polski (207 miesięcy):

- od 29 sierpnia 1964 roku do 1 czerwca 1967 roku – Zakład (...) , w tym okres służby wojskowej od 28 września 1964 roku do 22 kwietnia 1966 roku wojsko;

- od 6 czerwca 1967 roku do 7 lipca 1968 roku (...) Zakłady (...);

- od 8 lipca 1968 roku do 16 lipca 1969 roku (...) Zakłady (...) praca pod ziemią,

- od 25 lipca 1969 roku do 31 stycznia 1976 roku (...), (...) S.A. – praca pod ziemią ,

- od 5 lutego 1976 roku do 12 grudnia 1977 roku Kopalnia (...) S.A. w Z., w tym praca na eksporcie w Libii od 15 maja 1976 roku do 12 grudnia 1977 roku,

- od 1 marca 1978 roku do 28 lutego 1982 roku - działalność gospodarcza.

( dowód: wniosek, k. 45 i 72 akt ZUS, dołączone do wniosku dokumenty k. 46-72 akt ZUS, pismo ZUS, k. 38 – 39 akt ZUS, pismo ZUS k. 63 akt ZUS t. II, potwierdzenie podlegania ubezpieczeniom społecznym k. 28 akt ZUS t. I, dokumentacja zawarta w aktach emerytalnych ZUS, )

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach sprawy, której wiarygodności i mocy dowodowej żadna ze stron nie kwestionowała w toku postępowania.

Pozostałe okoliczności sprawy uznał Sąd za bezsporne, bowiem nie były one kwestionowane przez strony. Również dokumenty przedstawione na stwierdzenie powyższych okoliczności zostały ocenione jako w pełni wiarygodne i prawdziwe.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie J. K. nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, przedmiot rozpoznania Sądu wyznacza treść zaskarżonej decyzji. Tym samym, przedmiotem niniejszego postępowania, biorąc pod uwagę treść zaskarżonej decyzji, była ocena możliwości ponownego przeliczenia emerytury odwołującego się.

W ocenie Sądu, stanowisko organu rentowego, wyrażone w zaskarżonej decyzji odmawiającej ponownego przeliczenia emerytury, z uwagi na to, że J. K. nie przedłożył żadnych nowych dowodów mających wpływ na wysokość świadczenia, jest zasadne.

Zgodnie z art. 114 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń (Dz. U. z 2022r., poz. 504), w sprawie zakończonej prawomocną decyzją, organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczenia lub ich wysokość, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość. Przepis ten, umożliwia ponowne ustalenie prawa do świadczeń lub ich wysokość - także z urzędu - jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawnione okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość. Innymi słowy, postępowanie o ponowne ustalenie prawa do świadczeń (wysokości) nie może być wszczęte na innej podstawie, niż wymieniona w tym przepisie, to zaś oznacza, że podstawą tą nie może być w szczególności dokonanie odmiennej oceny dowodów, w oparciu o które została wydana prawomocna decyzja.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że do wniosku z dnia 16 sierpnia 2021 roku odwołujący się nie przedłożył żadnych nowych dowodów, w związku z czym nie ma podstaw do przeliczenia świadczenia. Jest to zgodne ze stanem faktycznym sprawy, albowiem J. K. dołączył do wniosku o przeliczenie dokumentację (świadectwa pracy, zaświadczenia Rp-7 i inne), które zalegały już w aktach emerytalnych odwołującego (tomy i i II akt ZUS). Jak zaznaczono wyżej, nowym dokumentem było zaświadczenie z (...) sp. z o.o. z 26 września 2002 r. w Z. wskazujące na zatrudnienie odwołującego się w Wojewódzkiej Spółdzielni (...) Zakład (...) w L. w okresie od 29 sierpnia 1964 roku do 1 czerwca 1967 roku w charakterze. Powyższy okres zatrudnienia ZUS jednak uwzględnił, przyznając odwołującemu emeryturę na podstawie świadectwa pracy PSS (...) z dnia 18 czerwca 2003 r., potwierdzającym zatrudnienie odwołującego w w/w okresie.

Podkreślenia wymaga okoliczność, iż J. K. nie zaskarżył decyzji ZUS z dnia 26 kwietnia 2011 r. o przyznaniu emerytury, która w związku z tym stała się prawomocna.W tej sytuacji to na odwołującym się spoczywał obowiązek przedstawienia nowych dowodów, które mogłyby mieć wpływ na wysokość świadczenia. Pomimo obszerności odwołania, J. K. nie wskazał żadnych nowych dowodów, które miałyby wpływ na ponowne obliczenie emerytury. Zaznaczyć trzeba, iż odwołujący jest reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, który w odwołaniu wnioskował, by to Sąd zwracał się do pracodawców i archiwów o dokumentację, która umożliwiłaby obliczenie świadczenia w najkorzystniejszy sposób. Przypomnieć zatem należy, że ciężar dowodu spoczywa na stronach postepowania cywilnego. To one, a nie Sąd, są wyłącznymi dysponentami procesu i one ponoszą odpowiedzialność za jego wynik. Na powyższe wskazuje przepis art. 3 k.p.c., z którego wynika, że to na stronach ciąży obowiązek dawania wyjaśnień co do okoliczności zgodnie z prawdą i przedstawiania dowodów na ich poparcie, a nadto przepis art. 232 k.p.c., zgodnie z którym strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Nie jest rzeczą sądu wyszukiwanie dowodów w celu wyjaśnienia twierdzeń stron, a dopuszczenie dowodów z urzędu jest dobrowolne i nie może naruszać zasady bezstronności. Jest to tym bardziej istotne, że – tak jak zaznaczono - odwołującego reprezentuje profesjonalny pełnomocnik i nie było żadnych przeszkód, by zwrócić się do stosownych archiwów czy pracodawców o potrzebną dokumentację. Odwołujący się nie uprawdopodobnił, iż nie mógł tych dowodów sam uzyskać (art. 187 § 2 pkt 4 k.p.c.).

Z uwagi na przedmiot zaskarżonej decyzji, Sąd nie był zobowiązany do oceny sprawy w zakresie zarzutów pod adresem prawomocnej decyzji z dnia 26 kwietnia 2011 roku o przyznaniu emerytury powszechnej.

Ponieważ odwołujący złożył wniosek o przeliczenie świadczenia, nie składając nowych dowodów w sprawie, ZUS zasadnie odmówił mu przeliczenia emerytury na zasadzie art. 114 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Na marginesie tylko Sąd zwraca uwagę, iż odwołujący może złożyć do ZUS w każdym czasie wniosek o przeliczenie świadczenia, jeśli przedłoży w sprawie nowe dowody majce wpływ na wysokość świadczenia.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oraz powołanych przepisów prawa materialnego, oddalił odwołanie jako bezzasadne.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na zasadzie art. 98 k.p.c. w zw. § 9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U. z 2018 roku, poz. 265 ).