Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 maja 2022 roku

Sąd Rejonowy Poznań - Stare Miasto w Poznaniu, Wydział IV Rodzinny i Nieletnich

w składzie

Przewodniczący: sędzia Agata Marszałek

Protokolant: apl. prok. Aneta Kozaczuk

po rozpoznania na rozprawie w dniu 5 maja 2022 roku

sprawy z powództwa mał. L. M. oraz mał. O. M. reprezentowanych przez matkę J. M. (1)

przeciwko A. M.

o podwyższenie alimentów

1.  zasądza od pozwanego A. M. podwyższoną rentę alimentacyjną na rzecz małoletniej powódki O. M. w kwocie po 900 zł (dziewięćset złotych) miesięcznie oraz na rzecz małoletniej powódki L. M. w kwocie po 750 zł (siedemset pięćdziesiąt złotych), począwszy od dnia 18 października 2021 roku, płatnych z góry, do dnia 10-go każdego miesiąca, do rąk matki małoletnich powodów J. M. (1), z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, a to w miejsce renty alimentacyjnej orzeczonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 21 maja 2019 roku w sprawie o sygn. akt XII C 221/19

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3.  kosztami procesu w 57% obciąża pozwanego;

4.  wyrokowi w pkt 1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności

Sędzia Agata Marszałek

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 18 października 2021 r. małoletnie powódki O. M. i L. M. działające przez matkę J. M. (1) wystąpiły przeciwko pozwanemu A. M. o zasądzenie podwyższonych alimentów w kwocie po 1 100 zł na rzecz małoletniej O. oraz po 1 000 zł miesięcznie na rzecz małoletniej L. oraz o zasądzenie kosztów postępowania. Nadto powódki wniosły o udzielenie zabezpieczenia poprzez zasądzenie na czas trwania postępowania tymczasowych alimentów w kwocie po 1 100 zł na rzecz małoletniej O. oraz po 1 000 zł miesięcznie na rzecz małoletniej L..

W uzasadnieniu wskazano, że od dnia uprawomocnienia się wyroku zasądzającego alimenty na dotychczasowym poziomie znacznie wzrosły usprawiedliwione koszty utrzymania małoletnich powódek, nadto obecnie osobiste starania pozwanego w wychowanie i utrzymanie dzieci są znikome. Podniesiono, że miesięczne usprawiedliwione koszty utrzymania małoletniej O. opiewają na kwotę około 2 335 zł, zaś małoletniej L. na kwotę około 1 855 zł. Co do sytuacji materialnej pozwanego wskazano z kolei, że bez wątpienia uległa ona polepszeniu, albowiem pozwany otrzymał w sierpniu 2020 r. spadek po swoim ojcu, a już we wrześniu 2021 r. zmienił mieszkanie.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa ponad kwotę alimentów po 650 zł miesięcznie na każdą z powódek oraz o zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwany zakwestionował tak duży wzrost kosztów utrzymania małoletnich dzieci. Nadto pozwany zwrócił uwagę na znaczną różnicę możliwości zarobkowych pozwanego i matki małoletnich powódek. W ocenie pozwanego miesięczne usprawiedliwione koszty utrzymania każdej z małoletnich powódek nie przekraczają kwoty 960 zł. Nadto pozwany zaprzeczył, aby otrzymał w spadku 200 000 zł. Nieruchomości będące przedmiotem spadku były obciążone hipotekami, w związku z czym spadkobiercy postanowili przekazać je na rzecz matki pozwanego, która to z kolei zobowiązała się spłacić te zadłużenia. Matka pozwanego sprzedała dom, z czego spłaciła kredyty oraz dokonała darowizny na rzecz pozwanego w kwocie 200 000 zł, która została spożytkowana na zawarcie umowy najmu w TBS zawartej do 2047 r. Łączne koszty utrzymania pozwanego opiewają na kwotę 7 443,08 zł + alimenty na córki w kwocie 1 050 zł. Wskazano, że pozwany mieszka z partnerką i jej małoletnim dzieckiem, które cierpi na padaczkę, przez co to pozwany ponosi większość kosztów utrzymania. Wyjaśniono także, że pozwany jest osobą chorą, o złym stanie zdrowia, a jego jedynym źródłem dochodu jest prowadzona działalność gospodarcza (przewóz osób), przy czym jego możliwości zarobkowe są niewielkie.

W piśmie z dnia 3 marca 2022 r. strona powodowa wskazała, że miesięczne usprawiedliwione koszty utrzymania małoletnich powódek opiewają na kwoty 2 507,33 zł (małoletnia O.) oraz 1 755 zł (małoletnia L.).

Podczas posiedzenia w dniu 31 marca 2022 roku pozwany przedstawił propozycję ugodowego rozwiązania sprawy poprzez uznanie roszczenia alimentacyjnego na starszą córkę na kwotę 800 zł oraz na młodszą córkę na kwotę 700 zł. Strona powodowa po zapoznaniu się z propozycją ugody pozwanego nie wyraziła na nią zgody.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletnia O. M. i małoletnia L. M. pochodzą ze związku małżeńskiego J. M. (1) i A. M. rozwiązanego wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 21 maja 2019 r. w sprawie sygn. akt XII C 221/19. Wskazanym wyrokiem Sąd kosztami utrzymania i wychowania dzieci obciążył oboje rodziców i z tego tytułu zasądził od A. M. alimenty na rzecz małoletniej O. M. w kwocie po 525 zł miesięcznie oraz na rzecz małoletniej L. M. w kwocie po 525 zł miesięcznie.

Na dzień uprawomocnienia wyroku rozwodowego małoletnie powódki mieszkały z matką i babcią ze stron matki w domu. Na koszty utrzymania nieruchomości składały się koszt zakupu oleju (1 870 zł/3 miesiące), drewna kominkowego (990 zł/rok), prądu (500-600 zł/2 miesiące), wody (500-600 zł/3 miesiące), podatku od nieruchomości (400 zł/rok) telewizji (20 zł) – łącznie około 1 235,50 zł miesięcznie (po około 309 zł w przeliczeniu na jednego domownika). Małoletnia L. M. uczęszczała na zajęcia z tańca, które generowały koszt 100 zł miesięcznie.

Matka małoletnich powódek zatrudniona była w (...) S.A. na kierowniczym stanowisku za wynagrodzeniem w wysokości 3 500 zł netto miesięcznie. Nadto miała zwracane koszty poruszania się własnym samochodem - tzw. „kilometrówkę”. Na wyżywienie dla córek wydawała około 600 zł miesięcznie, za przedszkole z posiłkami płaciła 150 zł (młodsza córka), zaś starsza córka brała jedzenie do szkoły z domu lub dostawała 10 zł na zakupy w sklepiku szkolnym. Małoletnie nie chorowały, nie leczyły się ortodontycznie, nie miały alergii. Na odzież przeznaczana była kwota około 200 zł miesięcznie na obie córki. Starsza córka nie chodziła na zajęcia dodatkowe.

Pozwany pracował jako taksówkarz, z czego osiągał przychody na poziomie około 5 000 zł miesięcznie. Z tego musiał zapłacić składkę ZUS 1 317 zł, abonament do (...)417 zł, paliwo 1 500 zł. Nadto przekazywał ówczesnej żonie po 1 000 zł na małoletnie dzieci, jak również 1 000 zł na wspólne zobowiązania. Pozwany miał problemy zdrowotne związane z chodzeniem, nie był w stanie podjąć dodatkowej pracy. Mieszkał z rodzicami, którym przekazywał 500 zł w gotówce, nadto partycypował częściowo w kosztach zakupu żywności.

Ostatecznie rodzice małoletnich powódek w czasie sprawy rozwodowej zgodnie wnosili o zasądzenie alimentów w kwocie po 525 zł na rzecz każdej córki.

Dowód: akta sprawy Sądu Okręgowego w Poznaniu sygn. akt XII C 221/19, wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 21 maja 2019 r. w sprawie sygn. akt XII C 221/19 (k. 10-11),

Obecnie małoletnie powódki mieszkają z matką, która sprawuje nad nimi bieżącą opiekę. Miesięczny koszt utrzymania zajmowanej nieruchomości opiewa na kwotę około 705 zł, na co składają się: opłata za gaz (125 zł), wodę (100 zł), prąd (150 zł), czynsz (220 zł), internet (110 zł).

Małoletnia powódka O. M. leczy się ortodontycznie – w dniu 29 września 2020 r. została zawarta umowa o leczenie z Kliniką (...) Sp. z o.o. Zgodnie z warunkami umowy cena za leczenie wynosiła 10 306,40 zł, a jej płatność została rozłożona na raty od 15 grudnia 2020 r. do 15 lipca 2022 r. Na dzień wniesienia pozwu pozostało do spłaty 9 rat w łącznej wysokości 3 661,40 zł. Małoletnia leczy się również okulistycznie, musi korzystać z okularów. W związku z powyższym korzysta z pomocy okulisty (roczny koszt 240 zł) oraz musi kupować okulary (roczny wydatek w wysokości 328 zł), co daje łączny koszt w kwocie 568 zł rocznie / około 47 zł miesięcznie. Ponadto małoletnia korzysta z korepetycji z języka angielskiego oraz z matematyki. Pomoc uzyskiwana od korepetytorów pozytywnie odbija się na uzyskiwanych przez małoletnią ocenach.

Na miesięczne usprawiedliwione koszty utrzymania małoletniej O. M. składają się: przypadający na małoletnią udział w kosztach utrzymania mieszkania (235 zł), koszt wyżywienia (500 zł), odzieży i obuwia (100 zł), środków czystości (100 zł), lekarstw i opieki medycznej (50 zł), leczenia ortodontycznego (100 zł), leczenia okulistycznego (47 zł), ubezpieczenia NNW (15 zł), opłat szkolnych (50 zł), wyprawki szkolnej, podręczników (25 zł), korepetycji (200 zł), transportu (100 zł), fryzjera (30 zł), telefonu (75 zł), rozrywki (100 zł) – łącznie około 1 700 zł miesięcznie.

Małoletnia L. M. bierze udział w zajęciach dodatkowych z tańca – jest członkiem m. formacji tanecznej J. J. od 2018 r. Koszt uczestnictwa w zajęciach wynosi 150 zł miesięcznie. Nadto małoletnia bierze w ciągu roku udział w około 5 wydarzeniach tanecznych, które wiążą się z dodatkowymi kosztami obejmującymi koszt transportu, opłaty startowej, kosztu stroju scenicznego, wyżywienia oraz częściowe współfinansowanie zakupu paliwa dla jednego rodzica. W ostatnim czasie, tj. 23 kwietnia 2022 roku, małoletnia uczestniczyła w zawodach tanecznych w K., w których formacja, do której należy zajęła pierwsze miejsce. Termin kolejnych zawodów, w których ma zamiar uczestniczyć dziewczynka został przewidziany na dzień 28 maja 2022 roku.

Na miesięczne usprawiedliwione koszty utrzymania małoletniej L. M. składają się: przypadający na małoletnią udział w kosztach utrzymania mieszkania (235 zł), koszt wyżywienia (500 zł), odzieży i obuwia (100 zł), środków czystości 100 zł), lekarstw i opieki medycznej (50 zł), ubezpieczenia NNW (15 zł), opłat szkolnych (50 zł), wyprawki szkolnej, podręczników (25 zł), zajęć z tańca (200 zł), fryzjera (30 zł), telefonu (75 zł), rozrywki (100 zł) – łącznie około 1 450 zł miesięcznie.

Matka małoletnich powódek w większym zakresie aniżeli pozwany dokłada osobistych starań w wychowanie i utrzymanie córek. Zatrudniona jest w (...) S.A. na stanowisku kierownik-menadżer ds. sprzedaży korporacyjnej za wynagrodzeniem zasadniczym 3 741,61 zł netto plus dodatki. W 2019 r. uzyskała ona łączny roczny dochód w wysokości 92 449,25 zł brutto, w 2020 r. w kwocie 129 499,35 zł brutto, natomiast w 2021 roku uzyskała przychód w wysokości 141.438,93 zł brutto, przy czym ponad połowę wynagrodzenia stanowiły premie, prowizje, nagrody oraz benefity.

W dniu 21 sierpnia 2020 r. H. M., A. M. i J. M. (2) oświadczyli przed notariuszem, że każde z nich przyjmuje z dobrodziejstwem inwentarza – przypadający każdemu z nich z ustawy – spadek po zmarłym mężu i ojcu P. M.. W dniu 16 października 2020 r. H. M., P. M. i J. M. (2) zawarli umowę o dział spadku i podział majątku wspólnego, zgodnie z którym oświadczyli oni, że H. M. staje się wyłączną właścicielką nieruchomości wchodzącej w skład spadku, bez konieczności spłaty lub dopłaty. Wartość tych nieruchomości opiewała na około 606 000 zł. W związku z powyższym pozwany otrzymał darowiznę od swojej matki w kwocie 200 000 zł.

W dniu 15 września 2021 r. A. M. i jego partnerka A. D. zawarli umowę najmu nr (...) r. zawartą z (...) sp. z o.o., lokalu mieszkalnego o łącznej pow. 56,68m ² w P. przy ul. (...). Umowa została zawarta na okres do dnia 31 grudnia 2047 r. Na dzień podpisania umowy czynsz najmu został ustalony na 1 426,64 zł. Strony ustaliły, że w razie spełnienia warunków umowy oraz regulaminu, najemcy w zamian za wpłatę partycypacji w kwocie 108 311,51 zł będzie przysługiwało prawo wykupu lokalu.

Pozwany mieszka z partnerką i jej małoletnim synem w ww. lokalu. Miesięczny czynsz za lokal opiewa na kwotę 1 844,09 zł. Na pozostałe koszty utrzymania mieszkania składają się opłaty za telefon i internet (160 zł). Prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z partnerką i jej małoletnim dzieckiem, przy czym większość kosztów utrzymania ponosi samodzielnie – dziecko partnerki jest chore, wymaga większej opieki.

Pozwany prowadzi własną działalność gospodarczą – świadczy usługi taksówkarza.

Pozwany z uwagi na chorobę – otyłość olbrzymia – od 1 listopada 2021 r. uczestniczy w cyklicznych zajęciach opartych o treningi personalne i opiekę dietetyka.

Pozwany deklaruje miesięczne wydatki na poziomie około 8 500 zł miesięcznie, na co składają się: składka ZUS (1 457,49 zł), czynsz za mieszkanie (1 844,09 zł), telefon i internet (160 zł), kredyt gotówkowy (rata 751,35 zł miesięcznie), kredyt na sprzęt do mieszkania (rata 133,65 zł miesięcznie), ubezpieczenie na życie (63,37 zł), kredyt samochodowy na firmę (rata 660 zł), karnet fitness (74 zł), abonament na telewizję (20 zł), kredyt na sprzęt AGD (335,26 zł), abonament na rehabilitację (1 300 zł), czynsz za udział w (...) (200 zł), kredyt gotówkowy (rata 443,87 zł miesięcznie), alimenty na córki (1 050 zł).

Pozwany utrzymuje regularny kontakt z małoletnimi dziećmi, od początku 2022 roku spotyka się z nimi w każdą niedziele. Ostatni raz dziewczynki nocowały u pozwanego w lutym 2022 roku. W czasie gdy pozostają pod jego opieką pozwany ponosi koszty utrzymania małoletnich.

Dowód: CEIDG (k. 12), faktury, potwierdzenia przelewu, paragony (k. 13-31, 35, 433, 46-59, 69-70, 162-215, 224-230, 233-237, 323, 328-329, 339-341, 474-477), rezerwacje booking (k. 33-34), NNW (k. 36), umowa o udzielanie świadczeń zdrowotnych z zakresu ortodoncji (k. 37-39), harmonogram wpłat (k. 40), akt notarialny (k. 88-95, 96-109, 110-113), deklaracja podatkowa (k. 114-117, 216, 311-317, 331-338), umowa najmu i regulamin (k. 118-157), umowa pożyczki (k. 217-223), dokumentacja medyczna (k. 231, 232, 239-296, 337-338), zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (k. 318), zaświadczenie z dnia 25 lutego 2022 r. (k. 321), zdjęcia (k. 322), wyjaśnienia stron złożone podczas posiedzenia w dniu 31 marca 2022 roku (k. 348-351), zeznania świadka A. D. (k. 352), zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu matki małoletnich – J. M. (1) (k. 357-360), zestawienie składników dochodu J. M. (1) (k. 361), historia rachunku bankowego pozwanego (k. 369-461), deklaracja o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne – A. M. (k. 462), zaświadczenie banku o zaciągniętych kredytach gotówkowych (k. 463), tablica zestawienia wydatków pozwanego sporządzona przez pełnomocnika powódek (k. 469-471), wykaz uzyskiwanych przez O. M. ocen z matematyki oraz języka angielskiego (k. 472-473), wyjaśnienia stron złożone podczas posiedzenia w dniu 5 maja 2022 roku (k. 478-481)

Powyżej przywołany stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dokumentów, nadto w oparciu o zeznania świadka A. D. złożonych podczas posiedzenia w dniu 31 marca 2022 roku. Ocenę tychże dokumentów Sąd przeprowadził zgodnie z dyrektywami art. 233 k.p.c.

Zebranym w sprawie dokumentom urzędowym i prywatnym Sąd przypisał znaczenie jakie wynika z art. 244 i 245 k.p.c.

Zeznania świadka A. D. Sąd uznał za częściowo wiarygodne, w zakresie w jakim wskazał od kiedy tworzy wspólne gospodarstwo domowe z pozwanym oraz w zakresie przekazywania pozwanemu pieniędzy na wspólne utrzymanie. W pozostałym zakresie zeznania świadka Sąd uznał za niewiarygodne. W tej mierze Sąd zwrócił uwagę na wspólne powiązanie pomiędzy świadkiem a pozwanym – tworzą oni wspólne gospodarstwo domowe pozostając w związku partnerskim. Sąd również uwzględnił okoliczność, iż świadek starała się przedstawić jak najlepszy obraz pozwanego, niejednokrotnie wskazując okoliczności, które wzajemnie wykluczały się z wyjaśnieniami pozwanego.

Ustalając stan faktyczny sprawy Sąd oparł się ponadto na treści zeznań matki powódek i zeznaniach pozwanego, mając przy tym na uwadze, iż strony choć nie są ze sobą skonfliktowane, często nie potrafią dojść do porozumienia, oceniając pewne wydarzenia subiektywnie. Sąd w tej mierze oparł się na stanowiskach stron w takim zakresie, w jakim znalazły potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. Sąd nie dał wiary pozwanemu co do jego możliwości zarobkowych, albowiem jak sam wskazuje w toku postępowania, często otrzymuje wynagrodzenie w gotówce, które nie ma odzwierciedlenia w historii jego rachunku bankowego.

Sąd zważył, co następuje:

Powódki O. oraz L. M. domagały się zmiany treści wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 21 maja 2019 roku w sprawie o sygn. akt XII C 221/19, w zakresie orzeczonej renty alimentacyjnej, poprzez jej podwyższenie z kwoty 525 zł miesięcznie do kwoty 1.100 zł miesięcznie na rzecz małoletniej O. M. oraz z kwoty 525 zł miesięcznie do kwoty 1.000 zł miesięcznie na rzecz małoletniej L. M., płatnych z góry do rąk matki powódek J. M. (1), do 15 dnia każdego miesiąca, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w płatności każdej z rat.

Podstawę prawną zgłoszonego roszczenia stanowił art. 133 § 1 k.r.o., w świetle którego rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Okolicznością bezsporną w niniejszej sprawie pozostaje fakt, iż małoletnie O. M. oraz L. M. nie są jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać, w związku z czym to ich rodziców obciąża obowiązek alimentacyjny.

Ustalając rozmiar ciążącego na pozwanym obowiązku alimentacyjnego Sąd kierował się dyrektywami zawartymi w art. 135 § 1 i 2 k.r.o., w świetle których zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, przy czym wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać w całości albo w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub wychowanie uprawnionego. W takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

Swoistą cechą obowiązku alimentacyjnego jest to, iż obowiązek ten ma na celu zaspokojenie bieżących potrzeb osoby uprawnionej (uzasadnienie uchwały z dnia 10 maja 1977 r., III CZP 26/77, OSN CP 1977, nr 12, poz. 231). Przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego należy rozumieć więc jego bieżące potrzeby w zakresie utrzymania, a w miarę potrzeby także w zakresie wychowania. Przez potrzebę w zakresie utrzymania rozumie się zwłaszcza potrzeby materialne, a zatem potrzeby w zakresie wyżywienia, ubrania, mieszkania, ogrzewania, oświetlenia. Dopiero łączne zaspokojenie tych potrzeb pozwala na godziwą egzystencję osoby uprawnionej. Najszerszy zakres usprawiedliwionych potrzeb przysługuje dziecku, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Zakres ten powinien być ustalony w ten sposób, aby stopa życiowa dziecka była podobna do stopy życiowej rodziców, i to zarówno wtedy gdy żyją z nimi wspólnie, jak i wtedy gdy żyją oddzielnie.

Rodzice nie mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego na tej podstawie, że wykonywanie obowiązku alimentacyjnego stanowiłoby dla nich nadmiemy ciężar. Są obowiązani podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami. W szczególnych przypadkach, gdy sytuacja dziecka tego wymaga, rodzice mają obowiązek wyzbywania się posiadanego majątku bądź jego niektórych składników, aby w ten sposób podołać ciążącemu na nich obowiązkowi alimentacyjnemu. (Z. Krzemiński „Alimenty i ojcostwo. Praktyczny komentarz. Orzecznictwo. Piśmiennictwo. Wzory pism”, Zakamycze 2006r., Wyd. II, LEX).

Z kolei w myśl art. 138 k.r.o. – w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. W ślad za przyjętym orzecznictwem Sąd Rejonowy podaje, iż podwyższenie alimentów następuje wówczas, gdy zwiększeniu uległy potrzeby uprawnionego albo wzrosły możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Dla stwierdzenia, czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o., należy brać pod uwagę m.in. to, czy istniejące warunki i okoliczności – na tle sytuacji ogólnej – mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków powstałych po jego wydaniu. (uchwała Sądu Najwyższego Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej z dnia 16 grudnia 1987 r. – M.P. z 1988 r. Nr 6, poz. 60 – w punkcie VII).

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 21 maja 2019r. sygn. Akt XII C 221/19 rodzicom małoletnich została powierzona władza rodzicielska nad nimi z ustaleniem miejsca pobytu dzieci przy matce, przy czym ojciec uczestniczył w wychowaniu oraz w opiece nad nimi w ograniczonym zakresie, tj. w charakterze spotkań weekendowych. Obowiązek alimentacyjny na podstawie ww. orzeczenia w postaci łożenia na rzecz małoletnich renty alimentacyjnej został w związku z powyższymi okolicznościami przeniesiony na ojca dzieci, przy czym jego łączna wysokość na obie córki wynosiła 1.050 zł miesięcznie.

Obecnie obowiązek rodzicielski w postaci pieczy nad dziećmi w dalszym ciągu spoczywa głównie na matce małoletnich, z której miejscem zamieszkania dzieci wiążą swoje centrum życiowe. Jak ustalono w toku postępowania, aktualnie ojciec dziewczynek w jeszcze mniejszym zakresie uczestniczy w wychowaniu i opiece nad małoletnimi, przy czym jego spotkania z córkami ograniczają się głównie do niedziel, a to z uwagi na zajęcia dodatkowe powódek oraz brak poczucia odpowiedniej swobody w obecności partnerki pozwanego oraz jej syna. Ojciec dziewczynek w dalszym ciągu wyraża chęć widzenia się z dziećmi w szerszym zakresie, w tym w szczególności co do nocowania małoletnich w miejscu jego zamieszkania.

Należy podkreślić, iż bezsporną okolicznością było to, iż małoletnie O. i L. M. nie są jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać, wobec czego rodziców nadal obciąża obowiązek alimentacyjny. Od ostatniego orzekania co do przedmiotu sprawy upłynęły blisko 3 lata, zaś zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, jak i twierdzenia stron dają uzasadnione podstawy do przyjęcia, iż w badanym okresie czasu wzrosły usprawiedliwione koszty utrzymania dzieci.

W chwili orzekania o rozwiązaniu małżeństwa miesięczne koszty utrzymania dziewczynek zostały zakreślone w ten sposób, że na obie małoletnie przypadał udział w kosztach utrzymania nieruchomości w wysokości 309 zł miesięcznie, nadto ustalono miesięczny koszt wyżywienia na każdą z dziewczynek po 300 zł, a także wskazano, iż łącznie na dziewczynki celem zakupu odzieży i obuwia dysponowana jest kwota 200 zł miesięcznie. Ponad wskazane kwoty ustalono, iż małoletnia O. M. uzyskiwała od matki kwotę około 10 zł na zakup jedzenia w szkole – brak ustaleń w zakresie częstotliwości przekazywania tejże kwoty, natomiast małoletnia L. M. uczestniczyła w zajęciach tanecznych, których łączny koszt ustalono na kwotę 100 zł miesięcznie oraz korzystała z posiłków w przedszkolu, których koszt wynosił około 150 zł miesięcznie.

Badając aktualne koszty utrzymania małoletnich Sąd zweryfikował ich wysokość i zasadność w oparciu o przedłożone dokumenty, stanowiska rodziców, a także własne doświadczenie zawodowe i życiowe. Porównując obecną sytuację powódek i pozwanego ze stanem, jaki został uwzględniony przez Sąd Okręgowy w Poznaniu, należało zwrócić uwagę na to, że jakkolwiek od ostatniego orzekania w sprawie minęły zaledwie 3 lata, to jednak ich sytuacja majątkowa oraz wysokość wydatków uzasadniają przyjęcie, że zwiększyły się potrzeby materialne dzieci. Małoletnie co do zasady są dziećmi zdrowymi, niemniej wskazać należy, iż w toku postępowania przed Sądem Okręgowym w Poznaniu małoletnia O. M. nie wymagała specjalistycznej opieki stomatologiczno-ortodontycznej, którą na obecnym etapie należało uznać za wskazaną. Nadto powódki nie korzystały wówczas z dodatkowej pomocy naukowej w postaci korepetycji. Ta okoliczność również uległa zmianie. O. M. aktualnie korzysta z pomocy z zakresu języka angielskiego oraz matematyki, co niewątpliwie odbija się pozytywnie na osiąganych przez nią wynikach naukowych. Co do małoletniej L. M. wskazać należy, iż choć w dalszym ciągu uczęszcza na zajęcia taneczne, ich koszt w ostatnich trzech latach zwiększył się. Jednocześnie zauważyć należy, że co do zasady zwiększyły się również potrzeby żywieniowe małoletnich, a także pojawiły się nowe wydatki w tym chociażby koszty dojazdu do szkół, koszty rozrywek małoletnich, czy zapewnienie im opieki ubezpieczeniowej.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego w sprawie Sąd ustalił, iż miesięczne usprawiedliwione koszty utrzymania powódki O. M. wynoszą około 1.700 zł. Na powyższą kwotę składają się: udział w kosztach utrzymania mieszkania (235 zł), koszt wyżywienia (500 zł), odzieży i obuwia (100 zł), środków czystości (100 zł), lekarstw i opieki medycznej (50 zł), leczenia ortodontycznego (100 zł), leczenia okulistycznego (47 zł), ubezpieczenia NNW (15 zł), opłat szkolnych (50 zł), wyprawki szkolnej, podręczników (25 zł), korepetycji (200 zł), transportu (100 zł), fryzjera (30 zł), telefonu (75 zł) oraz rozrywki (100 zł). Tym samym porównując stan z okresu wydania wyroku przez Sąd Okręgowy w Poznaniu, dojść należało do przekonania, iż koszty małoletniej O. M. wzrosły o około 700 zł miesięcznie.

Odnosząc się zaś do kosztów utrzymania małoletniej L. M. wskazać należy, iż kształtują się one na poziomie około 1.450 zł miesięcznie. Na wskazaną powyżej kwotę składają się: przypadający na małoletnią udział w kosztach utrzymania mieszkania (235 zł), koszt wyżywienia (500 zł), odzieży i obuwia (100 zł), środków czystości 100 zł), lekarstw i opieki medycznej (50 zł), ubezpieczenia NNW (15 zł), opłat szkolnych (50 zł), wyprawki szkolnej, podręczników (25 zł), zajęć z tańca (200 zł), fryzjera (30 zł), telefonu (75 zł) oraz rozrywki (100 zł). Analizując powyższe koszty w porównaniu do stanu na dzień wydania wyroku przez Sąd Okręgowy w Poznaniu uznać należało, iż miesięczne koszty utrzymania małoletniej wzrosły o około 400 zł.

Weryfikując przedstawione przez stronę powodową wydatki Sąd miał na względzie dołączone do akt sprawy dokumenty, jak i twierdzenia stron. W tej mierze Sąd uznał za wskazane i udowodnione co do zasady wydatki związane z partycypacją małoletnich w kosztach utrzymania dzieci, wydatkach na wyżywienie, ubezpieczenie NWW, opłaty szkolne, środki czystości i środki higieniczne, opłatach związanych z fryzjerem, telefonem, czy rozrywką. Wyżej wymienione wydatki były w całości zasadne, ich wysokość nie była zaś wygórowana. Nadto powódki w postępowaniu przedłożyły stosowne dokumenty, które potwierdziły ich wydatkowanie. Za zawyżone Sąd uznał wydatki na odzież i obuwie i w tej mierze obniżył je do kwoty 100 zł. W ocenie Sądu kwota ta jest wystarczająca na zapewnienie podstawowych potrzeb dzieci, jednocześnie strona powodowa nie przedstawiła jakichkolwiek dowodów, bądź twierdzeń, które uzasadniałyby ich stosowne podwyższenie lub uwzględnienie w wysokości przez nią wskazywanym. W ocenie Sądu zawyżone zostały również wydatki na zakup lekarstw i zapewnienie opieki medycznej. W toku postępowania ustalono, iż jedynie małoletnia O. M. wymaga dodatkowej opieki ortodontycznej oraz okulistycznej. Zaznaczyć należy, iż małoletnie co do zasady nie chorują, jak i nie cierpią na żadną chorobę przewlekłą, które uzasadniałyby zwiększone wydatki w tym zakresie. Dziewczynki są zdrowymi dziećmi, a w ocenie Sądu do zapewnienia im stosowanej opieki medycznej nie jest wymagane wydatkowanie ponad kwotę 50 zł miesięcznie na każdą z nich. Odnosząc się zaś do zakupu podręczników i przedmiotów niezbędnych do szkoły, Sąd za zasadny uznał wydatek w wysokości 25 zł miesięcznie. Uwzględnić w tej mierze należy, iż łącznie ze świadczeniem z programu dobry start możliwości finansowe w tej mierze będą opiewać na kwotę 50 zł miesięcznie, co zdaniem Sądu winno w sposób pełny zabezpieczyć potrzeby małoletnich. W ocenie Sądu nieuzasadniony pozostał koszt 400 zł miesięcznie na korepetycje małoletniej O. M.. Wskazać należy, iż choć strona powodowa uzasadniła odpowiednio okoliczność korzystania z tego typu zajęć, to nie udowodniła wydatkowania tej kwoty. W istocie strona powodowa dołączyła do akt sprawy przypadkowe potwierdzenia transakcji związanych z zapłatą za korepetycje, niemniej kwota ta w żadnym wypadku nie przekraczała 200 zł miesięcznie, wobec czego Sąd uznał ten wydatek do wskazanej wysokości. Odnosząc się zaś do leczenia ortodontycznego małoletniej O. M. aktualne pozostają twierdzenia Sądu wyrażone w uzasadnieniu do postanowienia zabezpieczającego. Strona powodowa nie uzasadniła w jakikolwiek sposób rozłożenia kosztu opieki ortodontycznej małoletniej na okres jednego roku. W istocie udowodniono, iż wydatek z tym związany opiewał na kwotę około 10.000 zł natomiast pozostała rata do spłacenia wynosi około 3.600 zł w ratach po około 400 zł miesięcznie. Sąd uznał tym samym, iż wydatek związany z leczeniem ortodontycznym winien wynosić około 100 zł miesięcznie, nie zaś jak wskazuje strona powodowa około 400 zł miesięcznie. Finalnie Sąd nie uwzględnił wydatku związanego z odpoczynkiem wakacyjnym, albowiem choć jak wskazuje sam pozwany, dziewczynki niechętnie odwiedzają ojca i tak samo niechętnie spędzają w ostatnim okresie z nim czas, to każdy z rodziców w ramach swoich możliwości stara się zapewnić im odpoczynek wakacyjny.

Również sytuacja majątkowa pozwanego zmieniła się w okresie od wydania wyroku przez Sąd Okręgowy w Poznaniu. W istocie jak sam pozwany wskazywał w toku postępowania znaczną część zarobków uzyskuje w postaci gotówki, w związku z czym na podstawie zebranych w aktach dokumentów Sąd nie był w stanie w sposób dokładny określić miesięcznego dochodu pozwanego. Niemniej okolicznością, którą Sąd wziął pod uwagę był fakt, iż pozwany miesięcznie wydatkuje na swoje potrzeby kwotę znacznie przekraczającą jego udokumentowane dochody. Nadto pozwany dobrowolnie ponosi koszty utrzymania swojej partnerki oraz jej syna, jednocześnie zapewniając od początku postępowania, iż jest w stanie łożyć na małoletnie powódki kwotę większą, aniżeli tą zasądzoną wyrokiem Sądu Okręgowego. Podkreślić należy, iż pozwany nie jest zobowiązany alimentacyjnie wobec swojej partnerki i jej syna, a pierwszeństwo w tym zakresie winny mieć roszczenia małoletnich córek pozwanego. Równocześnie zwrócić uwagę należy na ilość kredytów, jakie pozwany zaciągnął, a które przy ustalaniu jego możliwości zarobkowych, z uwagi na pierwszeństwo roszczeń alimentacyjnych, winny nie być brane w ogóle pod uwagę. Łącznie bowiem pozwany spłaca raty kredytów w wysokości 2.324,13 zł miesięcznie. Jednocześnie jak wynika ze złożonych do akt sprawy dokumentów, pozwany zaciągając dwa kredyty w banku (...) oświadczył, iż jego dochód wynosi około 5.000 zł, zaś w przypadku kredytu zaciągniętego 30 września 2021 roku zaświadczył, iż uzyskiwany przez niego dochód wynosi 6.000 zł. W ocenie Sądu zdolności zarobkowe pozwanego kształtują się na znacznie wyższym niż zapewnianym przez niego poziomie.

Mając na uwadze przytoczone okoliczności Sąd stwierdził, że pozwany winien i może partycypować w kosztach utrzymania powódki O. M. do kwoty 900 zł miesięcznie, zaś w przypadku małoletniej L. M. do kwoty 750 zł miesięcznie. Z uwagi na różnice wieku powódek i dysproporcje w wysokości kosztów utrzymania Sąd uznał za zasadne zróżnicowanie zasądzonych na ich rzecz rent alimentacyjnych i na tej podstawie orzekła jak w pkt 1 wyroku.

Dalej idące żądanie podlegało oddaleniu – jak w punkcie 2 wyroku.

O kosztach postępowania w pkt 3 wyroku Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych i obciążył pozwanego kosztami procesu w stosunku 57%, gdyż w takim zakresie przegrał proces.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. wyrokowi w punkcie 4 nadano rygor natychmiastowej wykonalności oraz klauzulę wykonalności.

Sędzia Agata Marszałek