Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lipca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 lipca 2021 r. w Gliwicach

sprawy K. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania K. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 27 listopada 2020 r. nr (...)

oddala odwołanie.

(-) Sędzia Grażyna Łazowska

Sygn. VIII U 84/21

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27.11.2020r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu K. K. zaliczenia do pracy górniczej z zastosowaniem przeliczników górniczych okresu zatrudnienia od 3.07.1990r. do 30.04.1996r. , bowiem w tym okresie ubezpieczony był oddelegowany do pracy w zarządzie związku zawodowego.

Ubezpieczony w odwołaniu domagał się zmiany decyzji poprzez zaliczenie spornego okresu jako pracy mieszanej, bowiem w ramach obowiązków członka zarządu wykonywał zjazdy pod ziemię. Na rozprawie w dniu 21.07.2021r. ubezpieczony wniósł o uwzględnienie spornego okresu z zastosowaniem przelicznika 1,5.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując stanowisko zawarte w skarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony był pracownikiem (...) S.A. KWK (...) od 1 kwietnia 1970r. do 31 grudnia 2000r., jest uprawniony do emerytury górniczej od 1 stycznia 2001r.

W dniu 21 marca 1989r. Okręgowy Urząd Górniczy zatwierdził ubezpieczonego w charakterze osoby średniego dozoru ruchu w specjalności elektrycznej w Ośrodku (...) ( (...)) przy KWK (...). Od 1 kwietnia 1989r. ubezpieczony został przeniesiony na stanowisko sztygara zmianowego urządzeń elektrycznych budowy przeciwwybuchowej w (...).

Uchwałą zarządu Związku Zawodowego (...) z 3 lipca 1990r. ubezpieczony został wybrany do pełnienia funkcji sekretarza ds. organizacyjnych. Pracodawca oddelegował ubezpieczonego do pracy związkowej na okres od 3.07.1990r. do 30.04.1996r.

W okresie oddelegowania ubezpieczonego nastąpiły zmiany organizacyjne, podlegające na utworzeniu we wrześniu 1992r. Przedsiębiorstwa Państwowego Ośrodek (...) w Z.. W związku z tym ubezpieczony został oddany do dyspozycji działu kadr KWK (...), po czym od 1.10.1992r. powierzono mu stanowisko sztygara zmianowego oddziału elektrycznego przodkowego. W dniu 17.11.1992r. ubezpieczony został zatwierdzony w charakterze osoby średniego dozoru ruchu w specjalności elektrycznej w zakładach górniczych podziemnych górnictwa węglowego. Po zakończeniu oddelegowania ubezpieczonemu powierzono stanowisko nadsztygara ds. inwestycji.

Pracodawca ubezpieczonego nie prowadziła dokumentacji potwierdzającej zjazdy pracowników oddelegowanych do pracy związkowej.

W okresie oddelegowania ubezpieczonego do pracy związkowej zjazd pod ziemię odbywał się po pobraniu znaczka z markowni (przez pracownika) lub po dokonaniu wpisu w księdze gości (np. gość, lekarz). Zjazdy pracowników wyższego dozoru były ewidencjonowane gdy trwał on 4 godziny, dla pozostałych pracowników gdy trwał 7 godz. 30 min (lub 6 godziny gdy praca była wykonywana w warunkach szczególnych). Krótsze zjazdy nie były krótsze to nie były rejestrowane, ponieważ nie miały żadnych skutków finansowych.

Pracownicy oddelegowani do pracy związkowej swoje obowiązki wykonywali na powierzchni. Zjeżdżali pod ziemię w miarę potrzeby by sprawdzić stanowiska i warunki pracy, porozmawiać z pracownikami, uczestniczyć w wizjach lokalnych po wypadkach. Zjazdy te miały związek z pełnioną funkcją związkową.

Okres oddelegowania ubezpieczonego do pracy związkowej, został przez organ rentowy uwzględniony z przelicznikiem 1,3.

W grudniu 2016r. ubezpieczony przed organem rentowym wyjaśnił (t.1 k.210), że jego zdaniem okres oddelegowania do pracy związkowej winien być uwzględniony z przelicznikiem 1,5 ponieważ zajmował stanowisko sztygara oddziału przodowego, a z tytułu pełnienia funkcji związkowej nie powinien ponosić żadnych strat. W piśmie tym ubezpieczony nie wskazywał, że w spornym okresie zjeżdżał pod ziemię.

dowód: akta osobowe ubezpieczonego, informacja (...) S.A., zeznania świadków U. M., G. G., K. B., przesłuchanie ubezpieczonego.

Sąd zważył, co następuje.

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Po myśli art. 51 ust. 1 pkt 1-3-4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U.2020.53), przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur, o których mowa w art. 50a lub 50e, stosuje się z zastrzeżeniem ust. 2 następujące przeliczniki.

1) 1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy;

2) 1,8 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50d;

3) 1,4 za każdy rok pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 1-3 i 5-9, wykonywanej częściowo na powierzchni i częściowo pod ziemią;

2. Przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur łączny okres pracy obliczony z zastosowaniem przeliczników, o których mowa w ust. 1, uwzględnia się w wymiarze nie dłuższym niż 45 lat.

Jak wynika z treści art. 50c ust.1 ustawy FUS za pracę górniczą uważa się zatrudnienie:

1) pod ziemią w kopalniach węgla, rud, kruszców, surowców ogniotrwałych, glin szlachetnych, kaolinów, magnezytów, gipsu, anhydrytu, soli kamiennej i potasowej, fosforytów oraz barytu;

2) pod ziemią i przy głębieniu szybów w przedsiębiorstwach budowy kopalń określonych w pkt 1 oraz pod ziemią w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących dla tych kopalń roboty górnicze lub przy budowie szybów;

3) pod ziemią w przedsiębiorstwach montażowych, przedsiębiorstwach maszyn górniczych, zakładach naprawczych i innych podmiotach wykonujących dla kopalń określonych w pkt 1 podziemne roboty budowlano-montażowe, roboty przy naprawie maszyn i wdrażaniu nowych urządzeń; pracownikom zatrudnionym w tych przedsiębiorstwach, zakładach i innych podmiotach uznaje się za pracę górniczą te miesiące zatrudnienia, w których co najmniej połowę dniówek roboczych przepracowali pod ziemią;

4) na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw gospodarki złożami kopalin;

5) pod ziemią na stanowiskach dozoru ruchu oraz kierownictwa ruchu kopalń, przedsiębiorstw i innych podmiotów określonych w pkt 1-3, a także w kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach, o których mowa w pkt 4, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw gospodarki, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki złożami kopalin i ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego;

6) w charakterze członków drużyn ratowniczych kopalń określonych w pkt 1 i 4, mechaników sprzętu ratowniczego tych drużyn oraz w charakterze ratowników zawodowych w stacjach ratownictwa górniczego;

7) na stanowiskach maszynistów wyciągowych na szybach oraz na stanowiskach sygnalistów na nadszybiach szybów w kopalniach, przedsiębiorstwach i innych podmiotach określonych w pkt 1 i 2;

8) na stanowiskach pracy pod ziemią w nieczynnych kopalniach wymienionych w pkt 1;

9) na stanowiskach instruktorów zawodu w górniczych polach szkoleniowych pod ziemią oraz w kopalniach siarki i węgla brunatnego.

2. Za pracę równorzędną z pracą górniczą uważa się:

1) zatrudnienie na stanowiskach wymagających kwalifikacji inżyniera lub technika w zakresie górnictwa w urzędach górniczych, jeżeli zatrudnienie jest związane z wykonywaniem czynności inspekcyjno-technicznych w kopalniach, przedsiębiorstwach i innych podmiotach określonych w ust. 1 pkt 1-4, pod warunkiem uprzedniego przepracowania w kopalniach, przedsiębiorstwach i innych podmiotach określonych w ust. 1 pkt 1-4 co najmniej 10 lat pod ziemią, na odkrywce w kopalniach siarki lub węgla brunatnego, a także w kopalniach otworowych siarki albo na stanowiskach dozoru lub kierownictwa ruchu;

2) zatrudnienie przy innych pracach, nie dłuższe niż 5 lat, do których pracownicy wykonujący prace określone w ust. 1 i w pkt 1 i 2 przeszli w związku z likwidacją kopalni, zakładu górniczego, przedsiębiorstwa lub innego podmiotu, o którym mowa w ust. 1 pkt 1-4.

3. Za pracowników zatrudnionych na stanowiskach wymagających kwalifikacji inżyniera lub technika w zakresie górnictwa w jednostkach organizacyjnych określonych w ust. 2 pkt 1 uważa się osoby, które posiadają tytuł inżyniera lub technika i są zatrudnione zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami w zakresie górnictwa.

Jak słusznie podnosi organ rentowy, w przytoczonych przepisach prawa okres oddelegowania do pracy w związkach zawodowych nie jest wymieniony jako okres pracy górniczej. Bez znaczenia pozostaje okoliczność, na jakim stanowisku ubezpieczony był „formalnie” zatrudniony w okresie oddelegowania, bowiem dla uznania czy wykonywał pracę górniczą istotnym jest czy ją wykonywał. W ocenie Sądu, przeprowadzone postępowanie dowodowe nie wykazało by w spornym okresie ubezpieczony faktycznie wykonywał obowiązki pracownicze pod ziemią (vide wyroki Sądu Najwyższego z 25 marca 1998 r., II UKN 570/97, OSNAPiUS 1999/6/213; z dnia 22 marca 2001r., II UKN 263/00, OSNAPiUS 2002/22/553; z dnia 28 kwietnia 2010 r., I UK 337/09, LEX nr 601991; z dnia 12 maja 2010 r., I UK 30/10, LEX nr 590314). Bez znaczenia pozostaje

Ubezpieczony w spornym okresie w większości wykonywał swoje obowiązki sekretarza związku z zawodowego na powierzchni. Sama okoliczność zjazdu pod ziemię nie oznacza, że dana osoba wykonuje pracę górniczą. Zjazdy pod ziemię, których liczby ani czasu trwania ubezpieczony nie wykazał, następowały celem realizacji funkcji związkowych a nie wykonywania pracy pod ziemią w charakterze sztygara zmianowego urządzeń elektrycznych budowy przeciwwybuchowej w (...), a od 1.10.1992r. sztygara zmianowego oddziału elektrycznego przodkowego. Ubezpieczony w czasie zjazdów rozmawiał z pracownikami, wizytował stanowiska pracy, oceniał warunki pracy, brał udział w powypadkowych wizjach lokalnych, co wynikało z jego obowiązków przedstawiciela związku zawodowego. W tym czasie nie wykonywał swoich obowiązków pracowniczych. Z tych przyczyn brak podstaw do zastosowania przeliczników górniczych 1,5 czy 1,4 do obliczenia jego emerytury, bowiem w okresie oddelegowania ubezpieczony nie wykonywał „pracy górniczej”. Zjazdy pod ziemię w celach związkowych nie mogą być traktowane jako wykonywanie „pracy mieszanej”.

Podkreślenia wymaga w tym miejscu, że zgodnie z art. 39 ust. 3 ustawy FUS w brzmieniu obowiązującym do końca 2006r. za pracę równorzędną z pracą górniczą uważane było pełnienie przez pracowników funkcji z wyboru w organach związku zawodowego zrzeszającego pracowników kopalń, przedsiębiorstw i innych podmiotów określonych w ust. 1 pkt 1-4, jeżeli pracownicy ci bezpośrednio przed objęciem tych funkcji wykonywali pracę górniczą. Przepis ten został uchylony, a nadto były to jedynie okresy pracy równorzędnej z pracą górniczą, a zatem podlegały one zaliczeniu na uprawnienia do górniczej emerytury, nie na jej wysokość. A zatem nawet w okresie gdy ustawodawca uznawał oddelegowanie pracownika do pracy związkowej za pracę równorzędną z pracą górniczą to przy ustalaniu wysokości emerytury górniczej nie miały zastosowania przeliczniki, o których mowa w art. 51 ust. 1 ustawy FUS.

Mając powyższe na względzie, Sąd uznał, że skarżona decyzja organu rentowego jest prawidłowa i zgodna z prawem, wobec czego oddalił odwołanie.

(-) Sędzia Grażyna Łazowska