Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 sierpnia 2022 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu V Wydział Gospodarczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 sierpnia 2022 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O.

o zapłatę

I zasądza od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. na rzecz powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. kwotę 681,01 zł (sześćset osiemdziesiąt jeden złotych jeden grosz) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 sierpnia 2021r. do dnia zapłaty;

II zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 387 zł (trzysta osiemdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt V GC 1204/21 upr

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 8 sierpnia 2022 r.

Pozwem z dnia 11 sierpnia 2021 r. powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Sp. z o.o. w O. kwoty 681,01 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Ponadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k. 3-6).

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż pozwany dokonywał zakupu towarów od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości z siedzibą w T. (dalej: (...)). Każda umowa sprzedaży była udokumentowana fakturą VAT, przy czym sprzedaż odbywała się z odroczonym terminem płatności, gdzie termin płatności wskazany był na każdej z wystawionych faktur. Pozwany dokonał zakupu towarów, które zostały udokumentowane trzema fakturami VAT, tj. fakturą nr (...). Jednakże pozwany, mimo upływu terminów płatności wskazanych w wystawionych fakturach, nie uiścił należnych kwot w terminie. Powód wskazał, iż wobec powyższego pozwany zobowiązany jest do zapłaty zarówno należności z tytułu odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych, jak i wierzytelności z tytułu rekompensaty za koszty odzyskiwania należności (równowartości 40 euro). Powód nadmienił, że na mocy umowy przelewu wierzytelności zawartej w dniu 12 stycznia 2021 r. z (...), na rzecz której działał syndyk masy upadłości, doszło do przeniesienia na jego rzecz wierzytelności wynikających z nieterminowej zapłaty należności określonych we wskazanych fakturach. Wierzytelności te zostały nabyte w drodze przetargu prowadzonego przez syndyka masy upadłości (...), który otrzymał zgodę na sprzedaż postanowieniem wydanym przez sędziego-komisarza z dnia 16 listopada 2020 r. Ponadto powód wskazał, iż na dochodzoną kwotę składa się kwota 2,07 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych wynikająca z nieterminowej zapłaty poszczególnych faktur oraz kwota 678,94 zł, na którą składają się suma kwot tytułem równowartości 40 euro jako rekompensaty za koszty odzyskiwania należności. Strona pozwana została wezwana do zapłaty powyższych kwot, jednakże odmówiła uregulowania należności.

Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Toruniu wydał w dniu 26 października 2021 roku nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zgodny z żądaniem pozwu (k. 45).

Pozwany (...) Sp. z o.o. w O. w przepisanym terminie złożył sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości i wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda kosztów procesu (k. 55-57).

Pozwany podniósł zarzut braku legitymacji procesowej czynnej po stronie powodowej w zakresie dochodzenia zapłaty kwot stanowiących rekompensatę za koszty odzyskiwania należności. Pozwany wskazał, że zgodnie z art. 10 ust. 4 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych roszczenie o rekompensatę nie może zostać zbyte. Tym samym powód nie mógł skutecznie nabyć takich wierzytelności, a zawarta umowa cesji pozostaje nieważna. Jednocześnie pozwany podniósł, że roszczenie powoda o zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych jest niezasadne, bowiem zgodnie z umową zawartą przez (...) z pozwanym, zapłata miała następować w terminie 14 dni od dnia doręczenia faktury VAT dokumentującej dostawę towaru, a nie od dnia jej wystawienia.

W odpowiedzi na sprzeciw od nakazu zapłaty powód podtrzymał stanowisko wyrażone w pozwie, uznając zarzuty strony pozwanej za nieuzasadnione (k. 76-80).

Sąd ustalił, co następuje:

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. w okresie od 18 kwietnia 2018 r. do 15 lutego 2019 r. sprzedał (...) Sp. z o.o. w O. towary za łączną kwotę 1.537,15 zł, na potwierdzenie czego wystawiono faktury VAT, tj.:

- fakturę VAT nr (...) z dnia 18 kwietnia 2018 r. na kwotę 433,76 zł brutto z terminem płatności w dniu 2 maja 2018 r. (wpłynęła do pozwanego w dniu 24 kwietnia 2018 r.),

- fakturę VAT nr (...)/K 04/18 z dnia 19 kwietnia 2018 r. na kwotę 73,80 zł brutto z terminem płatności w dniu 3 maja 2018 r. (wpłynęła do pozwanego w dniu 24 kwietnia 2018 r.),

- fakturę VAT nr (...) z dnia 19 kwietnia 2018 r. na kwotę 111,59 zł brutto z terminem płatności w dniu 3 maja 2018 r. (wpłynęła do pozwanego w dniu 24 kwietnia 2018 r.),

- fakturę VAT nr (...) z dnia 15 lutego 2019 r. na kwotę 918,00 zł brutto z terminem płatności w dniu 1 marca 2019 r. (wpłynęła do pozwanego w dniu 25 lutego 2019 r.).

(dowody: faktury VAT, k. 13-16, k. 62-63v; zeznania świadka T. B. (1) złożone na piśmie, k. 122-125v)

(...) Sp. z o.o. w O. uregulowała należności wynikające z faktury nr (...)/K 04/18 oraz nr 80/04/18 w dniu 11 maja 2018 r., zaś z faktury nr (...) w dniu 4 marca 2019 r.

Łączna suma odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych od uregulowanych po terminie należności wynikających z powyższych faktur wynosi 2,07 zł.

(dowód: wydruki z kalkulatora odsetek, k. 26-29; kserokopie wyciągów bankowych, k. 17-19)

W dniu 12 stycznia 2021 r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości z siedzibą w T., w imieniu której działał syndyka masy upadłości J. C., zawarł z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. umowę przelewu wierzytelności przysługujących zbywcy wobec (...) Sp. z o.o. w O. wynikających z nieterminowej zapłaty należności określonych trzema fakturami VAT nr (...)/K 04/18, 80/04/18 i 20/02/19, tj. odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych oraz wierzytelności z tytułu rekompensaty za koszty odzyskiwania należności.

(dowód: umowa przelewu wierzytelności wraz z załącznikiem, k. 22-25; postanowienie sędziego-komisarza z dnia 16 listopada 2020 r., k. 81)

Pismem z dnia 19 lutego 2021 r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. poinformowała (...) Sp. z o.o. w O. o dokonanej cesji wierzytelności oraz wezwała do zapłaty kwoty 2,07 zł tytułem odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych oraz 678,94 zł tytułem rekompensaty za koszty odzyskiwania należności w terminie 3 dni od daty otrzymania wezwania. W odpowiedzi na powyższe wezwanie pozwany wskazał, że nie uznaje wskazanych w nim wierzytelności.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 19 lutego 2021 r., k. 32; wydruk wiadomości e-mail z dnia 19 lutego 2021 r., k. 33; pismo pozwanego z dnia 26 lutego 2021 r., k. 34-35)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony postępowania, które uznane zostały za wiarygodne, jak również częściowo w oparciu o dowód z zeznań świadka T. B. (2). Sąd dał wiarę zeznaniom świadka w całości, przy czym miał na uwadze, że z uwagi na upływ czasu świadek nie pamiętał okoliczności ustalania warunków płatności faktur z (...).

W niniejszej sprawie poza sporem pozostawał fakt związania pozwanego z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w T. umowami sprzedaży. Kwestię sporną stanowił natomiast obowiązek zapłaty przez pozwanego na rzecz powoda (jako następcy prawnego (...)) łącznej kwoty 681,01 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych oraz rekompensaty za koszty odzyskiwania należności z tytułu opóźnienia pozwanego w zapłacie nabytych przez powoda wierzytelności. Pozwany podniósł zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powodowej z uwagi na brak możliwości skutecznego nabycia wierzytelności. Ponadto pozwany zakwestionował roszczenie o zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych, wskazując, że zapłata na rzecz (...) miała następować w terminie 14 dni od dnia doręczenia faktury, a nie od dnia jej wystawienia.

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Przechodząc do rozważań prawnych, należy wskazać, iż ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (t. jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 118, dalej: ,,ustawa” - w brzmieniu sprzed 1 stycznia 2020 r. z uwagi na art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych /Dz.U. z 2019 r., poz. 1649/) stanowi w zakresie w niej uregulowanym lex specialis w stosunku do przepisów kodeksu cywilnego oraz innych ustaw regulujących umowy nazwane. Ustawa ta reguluje stosunki między szeroko pojętymi przedsiębiorcami (art. 2 ustawy) w zakresie transakcji handlowych. Przez transakcję handlową należy rozumieć umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością (art. 4 pkt 1 ustawy). Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy w transakcjach handlowych - z wyłączeniem transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny - wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki: 1) wierzyciel spełnił swoje świadczenie; 2) wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie. Z kolei w myśl art. 10 ust. 1 ustawy wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, równowartość kwoty 40 euro przeliczonej na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne, stanowiącej rekompensatę za koszty odzyskiwania należności.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu braku legitymacji czynnej po stronie powodowej, Sąd uznał go za niezasadny. Pozwany wskazywał, że zgodnie z art. 10 ust. 4 ustawy roszczenie o rekompensatę nie może być zbyte, w konsekwencji czego powód nie mógł skutecznie nabyć wierzytelności od (...), a zawarta umowa cesji pozostaje nieważna. Należy wskazać, że ust. 4 art. 10 ustawy został dodany ustawą z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych (Dz.U. z 2019 r., poz. 1649). Jednakże zgodnie z art. 20 ust. 1 w/w ustawy nowelizującej ,,do transakcji handlowych w rozumieniu ustawy zmienianej w art. 10 zawartych przed dniem 1 stycznia 2020 r. stosuje się przepisy dotychczasowe”. Tym samym wprowadzony zakaz dotyczy transakcji handlowych zawartych po 1 stycznia 2020 r., zaś z uwagi na fakt, iż wprowadzona norma stanowi ograniczenie (zakaz) nie może być ona interpretowana w sposób rozszerzający – przepis ten należy stosować zgodnie z wykładnią literalną, mając na uwadze wskazany przez przejściowy. Z uwagi zatem na fakt, iż transakcje handlowe między pozwanym a (...) zostały zawarte w 2018 i 2019 roku, należało zastosować do nich przepisy dotychczasowe, w których nie obowiązywał zakaz zbywania roszczeń określonych w art. 10 ust. 1. Podsumowując, nie istniały żadne prawne przeszkody, aby roszczenia związane z transakcjami zawartymi przez dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, były przedmiotem cesji. Rację ma strona powodowa, iż oceniając dopuszczalność umowy przelewu wierzytelności, należy mieć na uwadze nie datę zawarcia takiej umowy, a daty poszczególnych transakcji handlowych, z których wynika roszczenie o zapłatę rekompensaty za koszty odzyskiwania należności. Tym samym nie ulegało wątpliwości, że powód skutecznie nabył wierzytelności względem pozwanego wynikające z art. 10 ust. 1 ustawy.

W niniejszej sprawie powód domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty 2,07 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych naliczonych za okres opóźnienia w zapłacie należności objętych przedmiotowymi fakturami VAT. Biorąc pod uwagę wyżej przytoczone przepisy ustawy, należało uznać, że umowy zawarte między pozwanym a (...) miały charakter transakcji handlowych – ich przedmiotem była bowiem odpłatna dostawa towarów, a strony kontraktów były przedsiębiorcami. W tym kontekście, wobec braku terminowej zapłaty przez pozwanego kwot wynikających z wystawionych faktur VAT, druga strona umów sprzedaży nabyła uprawnienie do odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych. Roszczenie strony powodowej w tym zakresie, jako nabywcy wierzytelności przysługujących uprzednio (...), pozostawało zasadne w całości. Powód należycie wykazał istnienie i wysokość zgłoszonego roszczenia, albowiem zaoferował spójny materiał dowodowy w postaci dokumentów, który w dostateczny sposób wskazywał, że (...) (a w wyniku cesji powód) był uprawniony do żądania od pozwanego odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych. Powód wykazał, iż pozwany nie uregulował płatności na rzecz (...) w terminach wynikających z wystawionych faktur VAT, m.in. przedkładając wyciągi z rachunku bankowego (...). Pozwany podnosił, że termin płatności należności wynikających z faktur winien być liczony nie od dnia wystawienia faktury, ale od dnia jej doręczenia. Pozwany nie sprostał jednak ciężarowi dowodu w tym zakresie, nie udowadniając, że ustalił z (...) inny moment ustalania dnia, od którego biegł 14-dniowy termin zapłaty należności. Przedstawiony przez pozwanego dowód z faktur wraz z adnotacją o dacie ich wpływu nie stanowi dowodu na to, aby termin płatności za faktury winien być liczony od daty jej wpływu do pozwanego i nie potwierdza, by strony transakcji ustaliły jakiś inny termin płatności, aniżeli wskazany na przedłożonych do pozwu fakturach VAT. Twierdzeń strony pozwanej nie zdołał także potwierdzić dowód z zeznań świadka, który nie pamiętał okoliczności ustalania warunków płatności. Nadto zeznał, że pozwanego i (...) nie łączyła żadna umowa ramowa. Pozwany nie zakwestionował wystawionych faktur i opłacił je po terminach z nich wynikających. W konsekwencji Sąd uznał, iż doszło do spełnienia przesłanek określonych w art. 7 ust. 1 ustawy, bowiem poprzednik prawny powoda spełnił swoje świadczenia w zakresie sprzedaży towarów na rzecz pozwanego i nie otrzymał od niego zapłaty w terminach określonych w wystawionych fakturach. Tym samym odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych zostały zasadnie naliczone w kwocie 2,07 zł, co obrazują przedłożone faktury oraz wydruki z kalkulatora odsetek. Na marginesie warto dodać, że wbrew stanowisku pozwanego, okoliczność, że nie doszło do podjęcia czynności windykacyjnych przez pierwotnego wierzyciela, nie może stanowić o tym, że żądanie zapłaty odsetek jest niezasadne. Należy podkreślić, że faktury stanowiły jednocześnie wezwanie do zapłaty, nadto uprawnienie wierzyciela do żądania zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych jest oderwane od spełnienia przez niego dodatkowych warunków poza brakiem zapłaty należności przez drugą stronę w wyznaczonym terminie.

Powód ponadto domagał się zryczałtowanej równowartości kwoty 40 euro od czterech transakcji handlowych, tj. łącznie 678,94 zł. Jak już zostało wykazane, poprzednik powoda posiadał uprawnienie do żądania odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych, a w związku z tym miał uprawnienie do domagania się od pozwanego kosztów windykacji wynikających z art. 10 ust. 1 ustawy. Warto dodać, iż powstanie roszczenia o stałą kwotę rekompensaty kosztów odzyskania należności w żaden sposób nie jest uwarunkowane powstaniem jakiegokolwiek uszczerbku po stronie wierzyciela w związku z niewykonaniem zobowiązania w terminie. Sąd Rejonowy podziela stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone w uchwale z dnia 11 grudnia 2015 r. (III CZP 94/15), zgodnie z którym rekompensata za koszty odzyskiwania należności, przewidziana w art. 10 ust. 1 ustawy, przysługuje wierzycielowi bez konieczności wykazania, że koszty te zostały poniesione. Konsekwencją powyższego jest możliwość dochodzenia przez powoda roszczenia 40 euro z tytułu każdej nieopłaconej faktury. Z tego względu sprzedawca (a w związku z cesją wierzytelności także powód) był uprawniony do żądania rekompensaty w kwocie 40 euro za należność wynikającą z każdej faktury ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27 lutego 2018 r., V ACa 1107/17, Legalis 1783028), przeliczonej prawidłowo przez powoda na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne, o czym świadczą przedłożone tabele kursów średnich (k. 30-31). Pozwany notabene nie kwestionował wysokości roszczenia w zakresie rekompensaty za koszty odzyskiwania należności (matematycznej prawidłowości ustalenia żądanych kwot rekompensaty).

Mając powyższe na względzie, Sąd na podstawie art. 7 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych w zw. z art. 509 § 1 k.c., zasądził od pozwanego (...) Sp. z o.o. w O. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. kwotę 681,01 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 sierpnia 2021 roku do dnia zapłaty. O odsetkach orzeczono zgodnie z żądaniem powoda, tj. od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.

W punkcie drugim sentencji wyroku Sąd orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., tj. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, obciążając nimi w całości pozwanego. Na koszty procesu poniesione przez stronę powodową składała się opłata od pozwu w kwocie 100 zł, koszty zastępstwa procesowego w wysokości 270 zł (§ 2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych /t.jedn. Dz.U. z 2018 r., poz. 265/) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł, tj. łącznie 387 zł.

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować w kontrolce uzasadnień,

2.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego,

3.  Akta przedłożyć z wpływem lub za 21 dni.

T.,30.08.2022r.

Sędzia Ryszard Kołodziejski