Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Agnieszka Łukaszuk

po rozpoznaniu w dniu 14 października 2022 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa J. K., T. K. i Z. K.

przeciwko (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.

przy udziale Powiatowego Rzecznika Konsumentów w P.

o zapłatę

na skutek apelacji Powiatowego Rzecznika Konsumentów w P.

od wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie

z dnia 21 czerwca 2021 r., sygn. akt I C 3182/20

1.  oddala apelację;

2.  odstępuje od obciążania powodów kosztami postępowania w instancji odwoławczej.

Agnieszka Łukaszuk

Sygn. akt V Ca 2639/21

UZASADNIENIE

Powodowie J. K., T. K. oraz Z. K. wnieśli o zasądzenie od pozwanego (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. kwot po 600 euro wraz z ustawowymi odsetkami, liczonymi od 7 września 2016 r. do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwu wskazali, że na podstawie rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 roku dochodzą od pozwanego zryczałtowanego odszkodowania za opóźniony lot w dniu 6 lipca 2019 r. z W. do S..

W odpowiedzi na pozew (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów, w tym kosztów zastępstwa procesowego od każdego z powodów na rzecz pozwanego. Pozwany wskazał m. in., że nie był przewoźnikiem wykonującym skarżony przez powodów lot. Podał, że oznaczenie (...) jest oznaczeniem przewoźnika (...) S.p.A. z siedzibą w F. we W..

Wyrokiem z dnia 21 czerwca 2021 r., sygn. akt IC 3182/20, Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie oddalił powództwo oraz odstąpił od obciążania powodów kosztami procesu.

W uzasadnieniu orzeczenia Sąd Rejonowy wskazał, iż powództwo podlegało oddaleniu z uwagi na skutecznie złożony zarzut braku legitymacji procesowej biernej przez stronę pozwaną.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiódł Powiatowy Rzecznik Praw Konsumentów, zaskarżając je w części, tj. w zakresie pkt 1 i zarzucając mu:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na niestwierdzeniu przez Sąd I Instancji, że pozwanej przysługiwała legitymacja procesowej bierna, podczas gdy w niniejszej sprawie pozwana posiada niniejszą legitymację, co miało istotny wpływ na wynik sprawy skutkujący oddaleniem powództwa,

2.  naruszenie prawa procesowego, tj. art. 327 ¹ § 1 ust. 2 k.p.c. poprzez nierozpoznanie istoty sprawy, tj. roszczenia ewentualnego opartego o art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, co wpłynęło na rozstrzygnięcie Sądu I Instancji w postaci nie zasądzenia od pozwanej na rzecz powodów żądanych kwot wraz z odsetkami.

Mając na uwadze powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt 1 poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powodów kwot po 600 euro z ustawowymi odsetkami od dnia 7 września 2019 r. do dnia zapłaty, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia Sądowi I Instancji oraz zasądzenie od pozwanej kosztów apelacji według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie od interwenienta ubocznego na rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty za II instancję.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu.

Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, czyniąc je integralną częścią poniższych rozważań. Podobnie Sąd Okręgowy akceptuje zawarte w uzasadnieniu rozważania w zakresie oceny materiału dowodowego oraz podstawy prawnej rozstrzygnięcia.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, iż stronie pozwanej nie przysługuje legitymacja bierna w przedmiotowym procesie. Posiadanie przez strony legitymacji czynnej i biernej w procesie jest zaś przesłanką zasadniczą, od której istnienia uzależniona jest możliwość uwzględnienia powództwa, a jej brak, zarówno w postaci czynnej jak i biernej, prowadzi do wydania wyroku oddalającego żądanie.

Z materiału dowodowego zebranego w aktach sprawy nie sposób wywieść by pozwana spółka wykonywała opóźniony lot będący źródłem roszczenia powodów. Jak wynika z oznaczenia przewoźnika umieszczonego na karcie pokładowej przewóz na rzecz powodów świadczyła spółka (...) z siedzibą w F. we W.. Wyróżnikiem linii lotniczej umieszczanym w systemach rezerwacji miejsc, rozkładach lotów, na biletach lotniczych, rachunkach i komunikacji lotniczej są bowiem tzw. kody (...) dwuznakowe kody alfanumeryczne przypisane przez (...) poszczególnym liniom lotniczym. Każda z linii lotniczych posiada swój własny unikalny kod, który pozwala na łatwą identyfikację przewoźnika dla każdego zainteresowanego. Kod ten tworzy pierwszą część numeru lotu i zawsze umieszczany jest na karcie pokładowej pasażera.

Z powyższych względów nie sposób zgodzić się ze stwierdzeniem apelacji, w którym wskazuje się na brak możliwości ustalenia przewoźnika na podstawie oznaczenia kodowego rejsu samolotu ujawnionego m.in. na karcie pokładowej. Powodowie przedkładając do akt sprawy karty pokładowe wskazujące, iż podróżowali lotem (...), właśnie na podstawie podanego kodu (...) winni byli ustalić jaki podmiot wykonywał dany lot i podmiot ten winien zostać stroną pozwaną w przedmiotowej sprawie. Lista kodów (...) jest powszechnie dostępna w Internecie, zaś adresy przypisanych do nich linii lotniczych można łatwo znaleźć stronie Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Tymczasem poza gołosłownym twierdzeniem o rzekomej odpowiedzialności pozwanego za lot, strona powodowa nie przedstawiła jakichkolwiek dowodów świadczących o powyższym. Międzynarodowym oznaczeniem pozwanej jest kod (...), nie sposób zatem twierdzić by to właśnie ten podmiot realizował lot oznaczony kodem (...), a tym samym był odpowiedzialny za jego opóźnienie.

Należy również podkreślić, iż z dokumentów przedłożonych do akt sprawy wynika, iż powodowie kierując do przewoźnika żądanie zapłaty za opóźniony lot korespondowali z podmiotem o nazwie (...). Wezwania do zapłaty z dnia 29 lipca 2019 r., pismo z dnia 10 października 2019 r., jak i korespondencja mailowa (k.19) kierowane były do (...). Również, po uzyskaniu informacji o konieczności kierowania „papierowej” korespondencji na adres (...) Sp. z o.o. powodowie adresowali korespondencję do (...) Sp. z o.o.”. Mieli zatem świadomość, ze przewoźnikiem jest (...), zaś oznaczenie (...) Sp. z o.o. dodawali zgodnie ze wskazaniem pozwanego, który podał swój adres jako adres do korespondencji w sprawie reklamacji opóźnionego lotu. Okoliczność, użyczenia przez pozwaną spółkę jej adresu korespondencyjnego (pocztowego) pozwanej, dla obsługi postępowań reklamacyjnych nie może jednakże stanowić postawy do uznania, że (...) Sp. z o.o. jest odpowiedzialna za loty wykonywane przez innego przewoźnika.

Ponadto wskazać należy, iż w żadnym mailu przesłanym powodom nie wskazuje się, czy wręcz sugeruje by przewoźnikiem odpowiedzialnym za lot była (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Przesłane formularze odwołują się do lotu (...) i choć znajdują się na nich dane zarówno (...). oraz pozwanej to nie sposób twierdzić by z ich treści wynikało by zobowiązanym do wypłaty odszkodowania była pozwana.

Wbrew twierdzeniom apelacji pozwana nie uznała roszczenia powodów, jak również nie wskazała siebie jako podmiotu odpowiedzialnego za opóźnienie lotu czy rozpatrzenie reklamacji. Korespondencja mailowa powodów kierowana była na adres (...), Jeśli zatem reklamacja została złożona (...), nie sposób wysnuć wniosku, by pozwana uznała reklamację kierowaną do innego podmiotu. Słusznie nadto wskazuje pozwana, że reklamacja powodów nie mogła odnieść skutku w stosunku do niej. Skoro bowiem nie wykonywała spornego lotu to oczywistym jest, że nie mogła wykonać go wadliwie. Co istotne również fakt świadczenia przez tą samą osobę obsługi zarówno pozwanej spółki, jak i faktycznego przewoźnika nie jest równoznaczny z przyjęciem przez jednej z podmiotów odpowiedzialności za działania drugiego.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy wskazując, iż podmiotem wykonującym opóźniony lot była (...) i zasadnie oddalił powództwo z uwagi na uznanie, że wskazana w pozwie strona pozwana nie posiada legitymacji procesowej biernej w ramach niniejszego postępowania.

Słusznie natomiast skarżący wskazuje na brak odniesienia się przez Sąd Rejonowy do wskazywanej przez powodów alternatywnej podstawy prawnej dochodzonego roszczenia opierającej się o żądanie oparte o treść art. 12 ust 4 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Powyższe uchybienie nie wpływa jednakże na stwierdzenie, że wyrok odpowiada prawu, gdyż przepisy przywołanej ustawy nie mogą mieć zastosowania w przedmiotowej sprawie. Zaznaczyć przy tym należy, że żądanie zapłaty oparte na innej podstawie prawnej nie stanowi żądania ewentualnego, lecz wskazanie alternatywnych podstaw je uzasadniających, do których należało się odnieść w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia.

Zgodnie z art. 2 ust. 4 ww. ustawy ilekroć w ustawie jest mowa o praktykach rynkowych rozumie się przez to działanie lub zaniechanie przedsiębiorcy, sposób postępowania, oświadczenie lub informację handlową, w szczególności reklamę i marketing, bezpośrednio związane z promocją lub nabyciem produktu przez konsumenta. Produktem jest przy tym każdy towar lub usługa, w tym nieruchomości, prawa i obowiązki wynikające ze stosunków cywilnoprawnych (art. 2 ust. 3 ustawy). Art. 4 ust. 2 ustawy stanowi zaś, że praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsumentów jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu.

Powyższe wskazuje, że podmiot mający dopuścić się nieuczciwej praktyki rynkowej winien być związany z konsumentem stosunkiem obligacyjnym, bądź podejmować działania mające na celu związanie konsumenta tym stosunkiem. Nieuczciwą praktyka rynkowa musi być bowiem związana z promocją lub nabyciem produktu przez konsumenta i wpływać na jego zachowania. W okolicznościach faktycznych przedmiotowej sprawy nie sposób twierdzić, by pozwaną łączył z powodami jakikolwiek stosunek prawny i by to pozwana faktycznie podejmowała działania mające na celu wprowadzające powodów w błąd. Jak wskazano powyżej cała korespondencja w sprawie prowadzona była przez powodów i Powiatowego Rzecznika Konsumentów z (...), a nie z pozwaną, której adres pocztowy służył jedynie jako adres korespondencyjny. Odpowiadając na korespondencję kierowaną przez Powiatowego Rzecznika Konsumentów r. pr. M. S. posługiwała się adresem mailowym (...), podpisywała się również jako radca prawny (...) Nie można zatem wysnuć wniosku, iż na jakimkolwiek etapie postepowania reklamacyjnego doszło do zatajenia informacji o obsługującym powodów przewoźniku. Wskazanie zaś podmiotu i adresu, na który powodowie winni odesłać dokumentację reklamacyjną nie może zostać uznane za celowe zaniechanie poprzez wprowadzenie konsumentów w błąd, a już na pewno nie przez pozwanego.

Nie może stanowić skutecznego zarzutu o wprowadzaniu powodów w błąd również fakt prowadzenia korespondencji reklamacyjnej w imieniu spółki (...) przez r.pr. M. S., która jest również pełnomocnikiem pozwanej. Obsługa prawna kilku podmiotów przez jednego pełnomocnika nie może być uznana za działanie mające na celu wprowadzenie konsumenta w błąd, tym bardziej, gdy jak wskazano powyżej, w korespondencji z konsumentem pełnomocnik ten wskazuje w imieniu jakiego podmiotu działa.

Mając na uwadze powyższe w ocenie Sądu Okręgowego brak jest podstaw do uznania, by pozwana w niniejszej sprawie spółka stosowała wobec powodów nieuczciwe praktyki rynkowe i na tej podstawie mogła być odpowiedzialna za brak skierowania pozwu wobec właściwego podmiotu.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania w instancji odwoławczej orzeczono w oparciu o art. 102 k.p.c., odstępując od obciążania nimi powodów. Sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2006 r., III CK 221/05). Zdaniem Sądu odwoławczego w niniejszej sprawie zachodzą okoliczności uzasadniające, zastosowanie ww. przepisu, bowiem powodowie mogli mieć subiektywnie uzasadnione przekonanie o słuszności swojego stanowiska, tym bardziej iż w sprawie apelację wywiódł Powiatowy Rzecznik Konsumentów.

Agnieszka Łukaszuk