Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 450/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Lubaniu z dnia 11 maja 2022 r., sygn. akt II K 282/20

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☒ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonego

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

B. G.

A. U. (1)

Pozostawanie oskarżonych w trudnej sytuacji materialnej i ponoszenie przez nich kosztów leczenia ich małoletniego syna; dotyczy czynów z art. 212 § 1 k.k. i art. 216 § 1 k.k.

faktura nr (...) z dnia 29 września 2021 r.,

faktura nr (...) z dnia 25 stycznia 2022 r.,

faktura nr (...) z dnia 29 września 2021 r.,

faktura nr (...) z dnia 14 czerwca 2022 r.,

faktura nr (...) z dnia 26 sierpnia 2022 r.,

zaświadczenie z dnia 7 września 2022 r.

k. 175- 180

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

faktury i zaświadczenie wymienione w rubryce 2.1.1. formularza

Dowody uznano za wiarygodne; pochodzą od uprawnionych do ich wystawienia podmiotów.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

w apelacji obrońcy oskarżonego B. G. r. pr. A. W.:

1. na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. mającą wpływ na treść orzeczenia obrazę przepisów postępowania, tj. naruszenie przepisu art. 7 k.p.k. polegającą na pominięciu dowodu z wyjaśnień B. G. oraz odmowę przyznania im waloru wiarygodności i mocy dowodowej w zakresie, w jakim opisał on liczne oskarżenia kierowane w stosunku do niego ze strony oskarżycielki prywatnej oraz jej córki, a także w zakresie, w jakim opisał on liczne oskarżenia kierowane w stosunku do niego ze strony oskarżycielki prywatnej oraz jej córki, a także w zakresie w jakim zaprzeczył popełnieniu zarzucanych mu czynów co doprowadziło do błędnych ustaleń faktycznych w zakresie ustalenia przez Sąd I instancji, że oskarżony B. G. popełnił zarzucane mu czyny.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

2. na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. mającą wpływ na treść orzeczenia obrazę przepisów postępowania, tj. naruszenie przepisu art. 7 k.p.k. polegającą na przyznaniu waloru wiarygodności zeznaniom świadków K. G. oraz J. K. w zakresie, w jakim potwierdzili oni popełnienie przez oskarżonego B. G. zarzucanych mu czynów, mając na uwadze fakt, że są oni osobami bliskimi dla oskarżycielki posiłkowej i są zaangażowani w wieloletni konflikt z oskarżonym B. G., co doprowadziło do błędnych ustaleń w zakresie ustalenia przez Sąd I instancji, że oskarżony B. G. popełnił zarzucane mu czyny.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

3. na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. mającą wpływ na treść orzeczenia obrazę przepisów postępowania, tj. naruszenie przepisu art. 7 k.p.k. polegającą na przyznaniu waloru wiarygodności zeznaniom świadków A. S., M. P. oraz J. S. w zakresie, w jakim potwierdzili pomówienie przez oskarżonego B. G. oskarżycielkę prywatną wobec jej bezpośrednich przełożonych o naruszenie nietykalności cielesnej wnuków, co doprowadziło do błędnych ustaleń w zakresie sprawstwa oskarżonego co do czynu opisanego w pkt 1 części wstępnej wyroku.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

4. na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. rażącą niewspółmierność nawiązki poprzez orzeczenie od oskarżonego B. G. na rzecz oskarżycielki prywatnej nawiązki w kwocie 2000 zł w sytuacji, gdy obecna sytuacja rodzinna i majątkowa oskarżonego B. G. nie pozwala mu na uiszczenie takiej kwoty bez uszczerbku dla utrzymania jego i jego rodziny.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

w apelacji pełnomocnika oskarżycielki prywatnej adw. D. M.:

1. obraza prawa materialnego, a to art. 212 § 1 k.k. przez błędną wykładnię i przyjęcie, że do znamion rzeczonego czynu zabronionego należy skutek, rozumiany jako wystąpienie u odbiorcy treści pomawiających pokrzywdzoną utraty zaufania do pokrzywdzonego potrzebnego dla wykonywania danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, w sytuacji gdy pomówienie jest przestępstwem formalnym z narażenia, gdzie nie jest wymagany skutek w postaci rzeczywistego poniżenia lub utraty zaufania przez pokrzywdzonego i nie stawia odbiorcom treści pomawiających, znieważających szczególnych wymogów;

-

art. 212 § 1 kk i art. 216 § 1 kk przez błędną jego wykładnię i przyjęcie, że przedmiotowy przepis przewiduje uchylenie karalności w sytuacji gdy u podłoża zachowania oskarżonego B. G. legł intensywny i emocjonalny konflikt rodzinny, a do zdarzeń dochodziło okazjonalnie na przestrzeni roku, niejako przy okazji, a sam czyn zniewag oraz pomówienia nie jest przestępstwem wymagającym surowej reakcji prawno-karnej;

-

art. 216 § 1 kk przez błędną wykładnię i przyjęcie, że przepis ten przewiduje uchylenie karalności w sytuacji gdy pomiędzy stronami istniał długotrwały i intensywny konflikt na tle rodzinnym, który generował negatywne emocje ułatwiające przekraczanie barier zachowań, oskarżona A. U. (1) zmagała się z chorobą nowonarodzonego dziecka i wzrostem kosztów życia wynikających z leczenia chorego dziecka, „na skutek nieprawidłowych informacji zawartych w skardze nie doszło do utraty zaufania, a jedynie narażenia na ten skutek", nadto pokrzywdzona jako pracownik instytucji publicznej „musi być bardziej odporna na ewentualną krytykę;

-

art. 212 § 1 kk poprzez błędną jego wykładnię i przyjęcie, że zniesławienie za pośrednictwem pisma z dnia 13.01.2020r. autorstwa A. U. (1) pomawiającego J. G. wobec jej bezpośrednich przełożonych (dyrekcji MOPS w L.) o brak kompetencji do wykonywania funkcji pracownika socjalnego oraz o dopuszczenie się przestępstw i przewinień dyscyplinarnych polegających na rzekomym cyt. „wynoszeniu poufnych danych poza zakład pracy” oraz o „rozpowiadanie po L. o poufnych informacjach dotyczących sytuacji majątkowej, zarobkowej i zdrowotnej rodziny Pani A. U. (1)”, co poniżyło pokrzywdzoną w opinii publicznej oraz naraziło na utratę zaufania niezbędnego do wykonywania zawodu pracownika socjalnego MOPS, w kontekście sytuacyjnym niniejszej sprawy nie zasługuje na penalizację, bowiem szkodliwość czynu jest znikoma;

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, który miał wpływ na jego treść:

a) polegający na przyjęciu, że czyn, którego dopuściła się A. U. (1) nie wyczerpuje znamion przestępstwa pomówienia, zasługującego na penalizację, w sytuacji gdy Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił, że: a) A. U. (1) zniesławiła pismem z dnia 13.01.2020r. pokrzywdzoną, b) Sąd nie przystał na twierdzenie oskarżonej wskazujące, że J. G. informowała innych mieszkańców L. o sytuacji rodzinno-finansowej A. U. (1), c) prawidłowo Sąd Rejonowy ocenił wyjaśnienia A. U. (1) jako niewiarygodne w zakresie w jakim utrzymywała, że miała pewność, iż wszystko co jest w skardze z dnia 13.01.2020 r. to prawda, a o fakcie wynoszenia informacji przez oskarżycielkę prywatną miała oskarżona dowiedzieć się rzekomo od K. G., która to przed Sądem orzekającym stwierdziła, że „nie zna tej kobiety”,

b) polegający na przyjęciu, że czyn, którego dopuściła się A. U. (1) nosi cechy znikomego stopnia społecznej szkodliwości w zw. z powyższym umorzenie postępowania w stosunku do oskarżonej A. U. (1) na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k. A. U. (1) przy jednoczesnym prawidłowym ustaleniu, że w realiach niniejszej sprawy nie ekskulpuje zachowania A. U. (1) fakt, że okoliczności opisane w piśmie z dnia 13.01.2020r. obciążające pokrzywdzoną, których to się nie dopuściła, ujęte zostały w skardze i skonkludowaniu w sposób prawidłowy, że skargę na pokrzywdzoną należy rozpoznawać wyłącznie na płaszczyźnie pomówienia (i poniżenia), czego się oskarżona A. U. (1) dopuściła.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

2. obraza przepisów postępowania mającą istotny wpływ na treść orzeczenia, mianowicie:

a)  art. 170 § 3 k.p.k. przez zaniechanie przeprowadzenia przez Sąd Rejonowy w Lubaniu zawnioskowanych przez oskarżycielkę prywatną dowodów, a mianowicie dowodu z dokumentów, tj.

- odpowiedzi na apelację wraz z nagraniem rozmowy B. G. z K. G. z października 2017r. (płyta CD-R znajduje się w aktach sprawy I C 251/17, I ACa 1846/17) oraz przykładowy sms z dnia 18.11.2020 r.

- print screena smsa z dnia 2 lipca 2019r. od oskarżonej do K. G.

- print screenów smsów wymienionych przez B. G. i K. G. z 14 maja 2019 r.

- kserokopii fotografii opinii sądowo-lekarskiej z dnia 25.12.2019 r. oraz postanowienia o umorzeniu dochodzenia z dnia 31 grudnia 2019 r.

- wyroku z uzasadnieniem sygn. akt III RC 183/19

- wezwania z dnia 17 czerwca 2019r. sygn. akt PR 1 Ds. 474.2019

- zaświadczenia z dnia 10 marca 2021 r.

- zaświadczenia o bezskuteczności z dnia 25 września 2020 r.

- postanowienia o odmowie wszczęcia dochodzenia z dnia 29 czerwca 2019 r.

- zaświadczenia od komornika z dnia 10 marca 2021 r.

- zdjęcia fotografii zaświadczenia o bezskuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych z dnia 28 września 2020 r.

co stanowi rażące naruszenie prawa, bowiem uniemożliwia stronom poznanie stanowiska procesowego w tym zakresie i znacznie utrudnia sporządzenie środka odwoławczego;

b) art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k. polegające na ustaleniu okoliczności faktycznych sprawy na podstawie niekompletnego materiału dowodowego z pominięciem, lub nierozpoznaniem dowodów zawnioskowanych przez oskarżycielkę prywatną, jak również dowodów dopuszczonych przez Sąd Rejonowy, znajdujących się w aktach postępowania przygotowawczego sygn. akt PR 1 Ds. 523.2019, w piśmie z dnia 20.05.2021 r.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

3. Rażącą niewspółmierność polegającą na zbyt łagodnym potraktowaniu czynów jakich dopuścili się oskarżeni i w konsekwencji umożliwienia B. G. skorzystania z dobrodziejstwa warunkowego umorzenia postępowania oraz umorzenia postępowania w stosunku do oskarżonej A. U. (1), uznając że stopień społecznej szkodliwości przypisanych im czynów, których jak prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy się dopuścili jest nieznaczny (B. G.) i jest znikomy (A. U. (1)), co jest reakcją nieadekwatną w sytuacji gdy zuchwałe i zaplanowane czyny winny zostać ukarane.

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę przy orzeczeniu nawiązki, polegający na zbyt łagodnym potraktowaniu lub też nie dostrzeżeniu i pominięciu w ocenie Sądu Rejonowego wszystkich okoliczności, które determinowały wysokość orzeczonego środka kompensacyjnego, jak:

- charakteru i rozmiaru celowo zadanej pokrzywdzonej krzywdy

- konieczności uczestniczenia przez oskarżycielkę prywatną w postępowaniu przygotowawczym a kolejno w niniejszym procesie, co było sytuacjami stresogennymi dla J. G., która wstydziła się już faktu podważenia jej uczciwości

- rozstroju zdrowia, który implikowały perfidne wręcz oskarżenia pod adresem pokrzywdzonej, inspirowane karygodnymi pobudkami

- przeżywanie przez okres 3 lat dysonansu poznawczego, który nie pozostawał bez wpływu i wywoływał objawy psychosomatyczne u pokrzywdzonej, a polegający z jednej strony na potrzebie oczyszczenia swojego dobrego imienia a z drugiej doznawanie kolejnych upokorzeń podczas trwającego 3 lata procesu karnego

- prawdopodobieństwa graniczącego z pewnością, że B. G. będzie ponawiał zniewagi i pomówienia

- sposobu i stylu, w jaki pomówili i znieważyli oskarżeni pokrzywdzoną, co implikowało błędne oszacowanie szkód niematerialnych i w konsekwencji orzeczenie adekwatnej kary i adekwatnego środka kompensacyjnego.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odnośnie apelacji obrońcy oskarżonego B. G. r. pr. A. W.:

Ad. 1 – Ad. 3

Zarzuty podniesione przez r. pr. A. W. w wywiedzionym środku odwoławczym nie były zasadne i z tego powodu nie doprowadziły do podważenia prawidłowości ustaleń faktycznych, które legły u podstaw zaskarżonego wyroku Sądu I instancji.

W pierwszej kolejności podnieść należało, że Sąd Rejonowy w pisemnych motywach wydanego rozstrzygnięcia w sposób czytelny i wyczerpujący dokonał oceny zgromadzonych w sprawie dowodów wskazując przy tym, którym z nich przydał walor wiarygodności, a którym przydania takiego waloru odmówił. Ocena ta, wbrew stanowisku skarżącego, jako zgodna z zasadami prawidłowego rozumowania, wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, czyniła zadość wymogom art. 7 k.p.k.

Przenosząc te ogólne uwagi na grunt okoliczności niniejszej sprawy, podnieść należało, że czyniąc w oparciu o wymowę zgromadzonych dowodów ustalenia faktyczne, prawidłowo Sąd Rejonowy zwrócił uwagę na to, że w dowodzeniu sprawstwa oskarżonego B. G. co do czynów przypisanych mu w pkt. I części dyspozytywnej wyroku kluczowe były zeznania oskarżycielki prywatnej J. G.. W toku postępowania przygotowawczego oraz przed Sądem w sposób spójny i konsekwentny przedstawiała ona okoliczności w jakich doszło do jej pomówienia i znieważenia przez oskarżonego. Jej relacja co do rozgłaszania przez oskarżonego w siedzibie MOPS-u nieprawdziwych informacji na jej temat znajduje pełne oparcie w zeznaniach A. S., M. P. i J. S., które były świadkami zachowania B. G. i zbieżnie podały, że pobudzony i nerwowy przekazał im, że J. G. bije jego dzieci i krzyczy na nie. Wbrew zarzutowi apelacji wymieni wyżej świadkowie nie mieli żadnego interesu, aby celowo zeznawać na niekorzyść oskarżonego – narażając się tym samym na ewentualną odpowiedzialność karną i w konsekwencji utratę pracy. Z kolei fakt, że świadkowie znają oskarżycielkę prywatną, a także stale z nią współpracują nie powoduje, iż ich relacje w powyższym zakresie są niewiarygodne.

Przeciwko możliwości uznania wyjaśnień oskarżonego za wiarygodne w zakresie znieważenia oskarżycielki prywatnej przemawiają także zeznania K. G., która stanowczo potwierdziła, iż oskarżony niejednokrotnie wulgarnie wyzywał J. G., publicznie i bezpośrednio w jej obecności. Z relacji świadka J. K. wynikało, że oskarżony wyzywał także jego partnerkę – K. G.. Zaznaczyć przy tym należy, iż jakkolwiek świadkowie ci pozostają w bliskiej znajomości z oskarżycielką prywatną, to okoliczność ta nie jest wystarczająca dla podważenia wiarygodności ich zeznań. Przedstawili oni bowiem wersję zdarzeń, których sami byli świadkami oraz które zapamiętali.

O ile zgodzić należało się ze skarżącym, że tło rozpatrywanej sprawy, tj. znajomość oskarżonego z córką pokrzywdzonej, stanowiła z pewnością źródło konfliktu, o tyle trudno uznać, że oskarżycielka prywatna wymyśliła sobie całą historię, tak aby celowo obciążyć oskarżonego. W ten kontekst zdecydowanie nie wpisują się jej zeznania co do czynu przypisanego oskarżonemu w pkt. I części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku. Sąd meriti bezbłędnie ustalił, że oskarżony dopuścił się zarzucanych mu czynów.

W aspekcie powyższego, Sąd I instancji dokonał rzetelnej, logicznej i prawidłowej oceny dowodów, uznając, że wersja wydarzeń przedstawiona przez oskarżonego nie jest wiarygodna, a następnie prawidłowo ustalił stan faktyczny, a skoro ocena dowodów i wnioski z niej wypływające były prawidłowe, to w konsekwencji brak było podstaw do uwzględnienia zarzutów zawartych w apelacji obrońcy oskarżonego.

Ad. 4

Z uwagi na uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Lubaniu do ponownego rozpoznania, merytoryczne odniesienie się do zarzutu podniesionego w apelacji obrońcy oskarżonego w zakresie rażącej niewspółmierności orzeczonej nawiązki było bezprzedmiotowe ( art. 436 k.p.k. ).

Odnośnie apelacji pełnomocnika oskarżycielki prywatnej adw. D. M.:

Ad. 1 – Ad. 3

Obszerne zarzuty apelacji adw. D. M. zawarte w jej pkt 1-3 pomimo ich zróżnicowanego skategoryzowania i oparcia w treści art. 438 pkt. 1 – 4 k.p.k. w istocie sprowadzają się do błędnej oceny materiału dowodowego implikującej błędne ustalenia faktyczne co do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynów zarzucanych oskarżonym, a konkretnie warunkowego umorzenia postępowania wobec B. G. i umorzenia postępowania wobec A. U. (1). Lektura treści tych zarzutów nie pozostawia w tej mierze wątpliwości (każdy z ww. zarzutów zmierzał do wykazania, że błędnie dokonano ustaleń co stopnia winy i społecznej czynów oskarżonych).

Sąd Okręgowy, podobnie jak Sąd Rejonowy, nie ma wątpliwości, że oskarżeni dopuścili się pomówienia, oskarżając oskarżycielkę prywatną (pracownika MOPS-u) o rzekome pobicie i krzyczenie na małoletnie dzieci oraz niezachowanie tajemnicy służbowej. Bez wątpienia zostały też zrealizowane znamiona strony przedmiotowej i podmiotowej wskazane w art. 212 § 1 k.k. Pomówienie zostało dokonane umyślnie, jak trafnie oceniono w zaskarżonym orzeczeniu. Oskarżeni chcieli zdyskredytować pokrzywdzoną w oczach pozostałych pracowników MOPS-u, opierając się na nieprawdziwych informacjach. To, że informacje te były nieprawdziwe prawidłowo i przekonująco wykazał Sąd I instancji w rubryce nr 3 formularza do zaskarżonego wyroku (k. 101). Również prawidłowo Sąd ten wskazał, że oskarżony B. G. wypowiadając pod adresem oskarżycielki prywatnej wulgarne słowa i wykonując wulgarne gesty działał z bezpośrednim zamiarem jej znieważenia w rozumieniu art. 216 § 1 k.k. Podkreślić należy, że pełnomocnik oskarżycielki prywatnej nie zaskarżył w tej części wyroku Sądu I instancji (ani jego uzasadnienia), a więc zgodził się z powyższymi tezami.

Z tego samego względu za niesłuszne należało uznać zarzuty odnoszące się do naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisów prawa materialnego oraz przepisów postępowania mających wpływ na treść wydanego wyroku. Także materiał dowodowy został przez Sąd zebrany w komplecie i pozwalał na wydanie rozstrzygnięcia w postępowaniu pierwszoinstancyjnym. Nie było zatem potrzeby jego uzupełniania w kierunku postulowanym przez skarżącą. Wnioskowane przez pełnomocnika oskarżycielki prywatnej dowody (wymienione w pkt. 2 a i b apelacji), w istocie nie mają znaczenia dla czynienia ustaleń faktycznych w sprawie.

Należy jednak zauważyć, że o ile słusznie Sąd I instancji uznał, że oskarżeni swoim zachowaniem wypełnili znamiona czynów w kształcie przypisanym im w zaskarżonym wyroku, o tyle niedostatecznie uwzględnił kryteria warunkujące stopień społecznej szkodliwości tych czynów.

O znikomości społecznej szkodliwości czynu zabronionego może przesądzić jedynie kompleksowa ocena zarówno przedmiotowych, jak i podmiotowych przesłanek wartościowania takiego czynu, które łącznie - a nie każda z nich z osobna - wykazywać muszą subminimalny ładunek tej szkodliwości (por. wyrok SN z dnia 3 lutego 1997 r., II KKN 135/96, Orz. Prok. i Pr. 1997, Nr 6, poz. 2). Sąd Najwyższy w innym wyroku z dnia 3 lutego 1997 r., II KKN 135/96, stwierdził, również iż o znikomości społecznego niebezpieczeństwa czynu można mówić wtedy, gdy rodzaj dobra, w które godzi przestępstwo, charakter i rozmiar szkody wyrządzonej czynem, a także sposób działania sprawcy są na tyle nikłe, że w tym przypadku nie można mówić o przestępczości czynu. Nadto dla oceny stopnia społecznego niebezpieczeństwa czynu nie są obojętne elementy o charakterze podmiotowym, takie jak rodzaj i stopień zawinienia, motyw działania, względnie pobudki, które legły u podstaw zachowania się sprawcy. Godzi się przede wszystkim zauważyć, że wszystkie kwantyfikatory stopnia społecznej szkodliwości czynu wymienione zostały w art. 115 § 2 k.k.

Trafne okazały się zarzuty apelacji pełnomocnika oskarżyciela prywatnego, które dotyczyły poczynionych przez Sąd I instancji ustaleń w zakresie stopnia społecznej szkodliwości czynu A. U. (1). Sąd orzekający w I instancji nie dokonał prawidłowo oceny elementu wpływającego na stopień społecznego niebezpieczeństwa czynu, a to rozmiaru grożącej szkody – ograniczając się do stwierdzenia, że pomiędzy stronami istniał długotrwały i intensywny konflikt na tle rodzinnym, oskarżona znajdowała się w trudnej sytuacji zmagania się z chorobą nowonarodzonego dziecka, na skutek nieprawdziwych informacji nie doszło do utraty zaufania, a jedynie narażenia na ten skutek oraz J. G. – jako osoba pracująca w instytucji publicznej – musi być bardziej odporna na krytykę ze strony petentów, jak i osób jej znanych.

Stwierdzić przede wszystkim należy, że Sąd Rejonowy bezkrytycznie przyjął, że pomówienie J. G. przez A. U. (1) częściowo usprawiedliwiała sytuacja osobista oskarżonej. Takie rozumowanie jest oczywiście błędne. Oskarżyciel prywatny w treści środka odwoławczego całkowicie słusznie podnosi, iż wskutek sformułowań zawartych w złożonej skardze pokrzywdzona mogła ponieść konsekwencje służbowe z utratą pracy łącznie, skoro pismo trafiło do jej przełożonych, a także inne jeszcze dotkliwsze konsekwencje np. zdrowotne, co już dotyczy jej sfery prywatnej. Nie można również stracić z pola widzenia, że motywacją oskarżonej niewątpliwie było działanie o charakterze odwetowym, ale też mającym na celu zastraszenie oskarżycielki prywatnej.

Skoro Sąd I instancji uznał, iż oskarżona A. U. (1) swoim zachowaniem wypełniła znamiona występku z art. 212 § 1 k.k., to powinien również wziąć pod uwagę, że ta nieprawdziwa informacja w złożonym pismach, w zakresie życia zawodowego oskarżycielki prywatnej wywołała konsekwencje w postaci narażenia jej na utratę zaufania w sferze wykonywanego zawodu. Oczywistym jest przy tym, że A. U. (1) działała z niskich pobudek i kierowana była chęcią dokuczenia pokrzywdzonej. Zdecydowanie nie usprawiedliwia zachowania oskarżonej jej sytuacja rodzinna – choroba nowonarodzonego dziecka, czy też konflikt oskarżycielki prywatnej z B. G. odnośnie sprawowania opieki nad dziećmi z jego poprzedniego związku z K. G..

Z tych przyczyn stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonej należało ocenić jako znaczny, nie zaś jak przyjął Sąd I instancji – znikomy. To zaś skutkowało niesłusznym umorzeniem postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k.

Podobnie należało ocenić stopień społecznej szkodliwości czynów przypisanych oskarżonemu B. G.. Sąd Rejonowy warunkowo umarzając postępowanie karne wobec oskarżonego przyjął, że do znieważenia pokrzywdzonej dochodziło okazjonalnie na przestrzeni roku, niejako przy okazji, zaś pomówienie jedynie naraziło, a nie spowodowało skutek w postaci utraty pracy przez J. G.. Zaaprobować należało stanowisko skarżącej, która wywodzi, że pomówienie stypizowane w art. 212 § 1 k.k. jest przestępstwem formalnym z narażenia, gdzie nie jest wymagany skutek w postaci rzeczywistego poniżenia lub utraty zaufania przez pokrzywdzonego i nie stawia odbiorcom treści pomawiających, znieważających szczególnych wymogów. Bez wątpienia działanie oskarżonego naraziło pokrzywdzoną na utratę zaufania potrzebnego do wykonywanego zawodu. Co więcej, kierowane przez oskarżonego pod adresem oskarżycielki prywatnej zniewagi nie miały charakteru incydentalnego, przeciwnie – były wypowiadane w miejscach publicznych na terenie miasta L., przy innych osobach postronnych, ale także przy najbliższej rodzinie pokrzywdzonej. Należy mieć tutaj na uwadze również treść owych zniewag. Takie zachowanie nie znajduje żadnego racjonalnego usprawiedliwienia. Również z uwagi na czasokres jego trwania, nie sposób uznać, że miało ono miejsce pod wpływem silnego wzburzenia spowodowanego konfliktem rodzinnym.

Należy zatem podkreślić, że o ile Sąd I instancji prawidłowo przyjął, że oskarżony swoim zachowaniem wypełnił znamiona występku z art. 212 § 1 k.k. oraz z art. 216 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., o tyle brak prawidłowego ustalenia wszystkich występujących w niniejszej sprawie elementów określonych w art. 115 § 2 k.k. uniemożliwiał zastosowanie wobec tego oskarżonego instytucji określonej w art. 66 § 1 k.k., tj. warunkowego umorzenia postępowania. Stopień społecznej szkodliwości czynów przypisanych oskarżonemu zdecydowanie należało ocenić jako znaczny.

W tym stanie rzeczy obowiązująca reguła na peius (art. 454 § 1 k.p.k.) warunkowała potrzebę uchylenia zaskarżonego wyroku wobec oskarżonych B. G. i A. U. (1) i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Lubaniu.

Wniosek

W apelacji obrońcy oskarżonego:

1. O uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzuconego mu czynu, względnie o uchylenia orzeczenia o nawiązce.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

W apelacji pełnomocnika oskarżycielki prywatnej:

2. O uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

3. O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uznanie oskarżonych winnymi popełnienia czynów z art. 212 § 1 k.k., 216 § 1 k.k. i wymierzenie im kary i orzeczenie środka kompensacyjnego na rzecz J. G..

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ad.1

Powody, dla których wniosek oskarżonego i jego obrońcy został uwzględniony zostały już wyżej omówione w uzasadnieniu.

Ad. 2 i Ad. 3

Wniosek apelacji pełnomocnika oskarżyciela prywatnego o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania zasługiwał na uwzględnienie albowiem zachodziły okoliczności z art. 454 § 1 k.p.k.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

Przedmiot i zakres zmiany

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

Uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

☒ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Art. 454 § 1 k.p.k. wyklucza skazanie przez sąd odwoławczy oskarżonego, którego w pierwszej instancji lub co do którego w pierwszej instancji umorzono postępowanie. Ze względu zatem na przedstawiony wyżej wynik przeprowadzonej przez Sąd Okręgowy analizy i oceny materiału dowodowego, wyrażający się w potrzebie skazania oskarżonych za zarzucane im czyny, rozstrzygnięcie zapadłe w pierwszej instancji nie mogło się ostać.

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Przy ponownym rozpoznaniu Sąd Rejonowy szeroko skorzysta z uprawnień jakie daje przepis art. 442 § 2 k.p.k.

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Sprawstwo i wina oskarżonego B. G.

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik oskarżycielki prywatnej.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Umorzenie postępowania wobec oskarżonej A. U. (1); warunkowe umorzenie postępowania wobec oskarżonego B. G..

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana