Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 28 lutego 2022 r. Sąd Rejonowy:

I.  uznał co do zasady żądanie zniesienia współwłasności nieruchomości zabudowanej położonej w K., składającej się z działki numer (...), o powierzchni (...), dla której Sąd Rejonowy w Z. (...) Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...) stanowiącej współwłasność K. O. i uczestniczki L. P. w częściach po (...) w ten sposób, że:

A.  korzystając z opinii uzupełniającej numer (...) biegłego z zakresu budownictwa R. M. z dnia 18 września 2019r wariant IV poprawiony ustanowił odrębną własność lokali mieszkalnych oznaczonych numerami (...) w budynku mieszkalnym, z których:

1.  samodzielny lokal mieszkalny numer (...) (jeden) składający się z pomieszczeń numer: (...) o pow.(...) ^{( 2 )}, (...) o pow. (...) ^{( 2 )}, (...) o pow. (...) ^{( 2 )}, (...) o pow. (...) ^{( 2 )}, (...) o pow. 3,4m ^{( 2 )}, (...) o pow. (...) ^{( 2 )}, (...) o pow. (...) ^{( 2 )}, (...) o pow.(...) ^{( 2 )}, (...) o pow. 16,5m ^{( 2 )}, (...) o pow. (...) ^{( 2 )}, (...) o pow. (...) ^{( 2 )} wraz z udziałem wynoszącym (...) we wspólnych częściach budynku i innych urządzeniach nie służących wyłącznie do użytku właścicieli lokali i w prawie własności gruntu pod nim, przyznany został na własność uczestniczki L. P.;

2.  samodzielny lokal mieszkalny numer (...) (dwa) składający się z pomieszczeń numer: (...) o pow. (...) ^{( 2 )}, (...) o pow. (...) ^{( 2 )}, (...) o pow. (...) ^{( 2 )}, (...) o pow. (...) ^{( 2 )}, (...) o pow. (...) ^{( 2 )}, (...) o pow. (...) ^{( 2 )}, (...) o pow. (...) ^{( 2 )}, (...) o pow. (...) ^{( 2 )}, (...) o pow. (...) ^{( 2 )}, (...) o pow. (...) ^{( 2 )}, (...) o pow. (...) ^{( 2 )}, (...) o pow. (...) ^{( 2 )}, (...) o pow. (...) ^{( 2 )}, (...) o pow. (...) ^{( 2 )} wraz z udziałem wynoszącym (...) we wspólnych częściach budynku i innych urządzeniach nie służących wyłącznie do użytku właścicieli lokali i w prawie własności gruntu pod nim, przyznany został na własność wnioskodawcy K. O.;

B.  korzystając z opinii uzupełniającej biegłego z zakresu geodezji S. C. z dnia 01 lutego 2020r.:

-

na współwłasność wnioskodawcy K. O. w części (...) i uczestniczki L. P. w części (...) przyznał działkę numer (...) o pow. (...);

-

na współwłasność wnioskodawcy K. O. w części (...) i uczestniczki L. P. w części (...) przyznał działkę numer (...) o pow. (...);

C.  korzystając z opinii uzupełniającej biegłego z zakresu geodezji S. C. z dnia 01 lutego 2020r. wariant 1 poprawiony zakreślił sposób korzystania z działki numer (...) w ten sposób, że:

-

działkę numer A o pow. (...) przyznał do wspólnego korzystania wnioskodawcy K. O. i uczestniczce L. P.;

-

działkę numer (...) o pow. (...) przyznał do korzystania uczestniczce L. P.;

-

działkę numer (...) o pow. (...) przyznał do korzystania wnioskodawcy K. O.;

-

działkę numer (...) o pow. (...) przyznał do korzystania uczestniczce L. P.;

II.  nakazał wnioskodawcy K. O. wykonanie na jego koszt w budynku mieszkalnym prac adaptacyjnych w postaci: zamurowania otworu drzwiowego na parterze między pomieszczeniami numer (...) i numer (...), wykonania ścianki działowej między korytarzem numer (...), a klatką schodową numer (...), wykonania dla lokalu numer (...) schodów wewnętrznych z pomieszczenia numer (...) do pomieszczenia numer (...)/8, wykonania dla lokalu numer (...) schodów zewnętrznych z pomieszczenia numer (...)/(...) do pomieszczenia numer (...) w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia wstępnego;

III.  nakazał uczestniczce L. P. wykonanie na jej koszt w budynku mieszkalnym prac adaptacyjnych w postaci: zamontowania drzwi do pomieszczenia numer (...) w piwnicy, wykonania otworu drzwiowego między korytarzem numer (...), a pomieszczeniem numer (...), wykonania dla lokalu numer (...) schodów wewnętrznych z pomieszczenia numer (...) do pomieszczenia numer (...)/(...) w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia wstępnego.

Sąd Rejonowy poczynił ustalenia faktyczne (k. (...)), które Sąd Okręgowy przyjął za własne (art. 387 § 2 ^{( 1 )}pkt 1 w zw. z art. 13 § 2 kpc).

Sąd Okręgowy również za własne przyjął oceny Sądu pierwszej instancji (k. (...) odwr. – (...) odwr., art. 387 § 2 ^{( 1 )}pkt 2 w zw. z art. 13 § 2 kpc),

Apelację od powyższego postanowienia wniosła uczestniczka postępowania, zarzucając:

- błędy w ustaleniach faktycznych, mające wpływ na treść orzeczenia,

- naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 w zw. z art. 229 kpc,

- naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 328 § 2 kpc.

Wskazując na powyzsze zarzuty skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i orzeczenie „na zasadzie wariantu III dot. nieruchomości mieszkalnej i wariantu II dot. podziału fizycznego nieruchomości” oraz orzeczenie o kosztach postępowania, ewentualnie o „Przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji”.

Sąd Okręgowy rozpoznając apelację oparł się na ustaleniach faktycznych Sądu Rejonowego i zważył co następuje. Apelacja uczestniczki postępowania nie jest uzasadniona. Sąd Okręgowy podziela bowiem prawidłowo, wbrew stanowisku skarżącej, dokonaną przez Sąd pierwszej instancji ocenę dowodów jak i rozważania prawne, których zarzuty apelacji i wywody jej uzasadnienia w żaden sposób nie podważają, stanowiąc jedynie pozbawioną podstaw polemikę ze stanowiskiem Sądu Rejonowego i jego argumentacją.

Dokonując oceny stanowiska Sądu pierwszej instancji i wyprowadzonych wniosków, w pierwszej kolejności należy odnieść się do stanowiących ich podstawę ustaleń faktycznych, będących wynikiem prawidłowej oceny dowodów, a odmienne stanowisko skarżącej, wyrażające się w podniesieniu zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 w zw. z art. 229 kpc, nie ma żadnych uzasadnionych podstaw, już z tej przyczyny, że w apelacji brak jest jakiegokolwiek konkretnego i rzeczowego uzasadnienia tego zarzutu. Tymczasem aby zarzucić skutecznie naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. skarżący powinien przede wszystkim wskazać, jaki konkretnie dowód mający istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy sąd uznał za wiarygodny i mający moc dowodową albo za niewiarygodny i niemający mocy dowodowej i w czym przy tej ocenie przejawia się naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów. Kwestionowanie dokonanej przez sąd oceny dowodów nie może polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, korzystnych dla skarżącego ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej, korzystnej tylko dla apelującego ocenie materiału dowodowego (zob. m. in. postanowienie SN z 10 stycznia 2002 r. sygn. II CKN 572/99, Lex nr 53136, wyrok SN z 18 stycznia 2002 r. sygn. I CKN 132/01, Lex nr 53144, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r., IV CKN 970/00, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 czerwca 2013 r. I ACa 221/13). Gdy zatem skarżąca nie precyzuje (starając się jedynie w istocie przedstawić własne, dla niej korzystne fakty, tworzone na podstawie jej subiektywnej ocenie dowodów i na tej podstawie formułuje własne wnioski oraz oparte na nich zarzuty) konkretnie które z dowodów – według niej niesłusznie – sąd uznał za wiarygodne i mające moc dowodową albo za niewiarygodne i niemające takiej mocy i w czym dokładnie przy tej ocenie przejawia się naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów, to już z tej przyczyny omawiany zarzut naruszenia prawa procesowego nie mógł podlegać uwzględnieniu. Natomiast niezależnie od tego, zdaniem Sądu Okręgowego, przeprowadzona przez Sąd Rejonowy ocena dowodów jest w zupełności poprawna i dokonana, wbrew stanowisku skarżącej, bez naruszenia wymogów przewidzianych w przepisie art. 233 § 1 kpc. Za trafny uznać należy bowiem pogląd wyrażany tak w orzecznictwie Sądu Najwyższego jak i sądów powszechnych, że jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (zob. m. in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002r., II CKN 817/00 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 26 stycznia 2012 r. I ACa 1482/11). Takiego zarzutu nie można zaś skutecznie postawić dokonanej prawidłowo przez Sąd Rejonowy ocenie dowodów, przede wszystkim z dokumentów, opinii biegłych, zeznań świadków oraz uczestników postępowania. W konsekwencji powyższych rozważań i z tych samych przyczyn, za całkowicie chybiony należało również uznać zarzut apelacji dotyczący naruszenia art. 328 § 2 kpc.

Już z tej przyczyny, poprzez wadliwość podniesienia zarzutu naruszania art. 233 § 1 kpc, nie mógł też odnieść zamierzonego przez skarżącą skutku, zarzut błędu w ustaleniach faktycznych. Niezależnie zaś od tego zauważyć również należy, że uczestniczka, działając przez profesjonalnego pełnomocnika, dopiero apelacji, co zauważył też wnioskodawca w odpowiedzi na apelację, po raz pierwszy podniosła w sprawie szereg okoliczności i kwestii, a, na co także zwrócił uwagę w uzasadnieniu Sąd Rejonowy, ustosunkowując się do sporządzonych w sprawie opinii obu biegłych, ograniczyła się ona w postępowaniu pierwszoinstancyjnym wyłącznie do lakonicznego wskazania preferowanych wariantów, ani nie uzasadniając swojego wyboru, ani nie przedstawiając jakiejkolwiek argumentacji, która, w jej ocenie, dyskredytowałaby inne warianty podziału preferowane przez wnioskodawcę, który uzasadniał swoje stanowisko w tym przedmiocie. Zatem powoływanie przez skarżącą w apelacji nowych faktów i dowodów (dodatkowo bez wskazania jakiegokolwiek uzasadnionego usprawiedliwienia ich spóźnienia), a do tego sprowadzała się istotna część tejże apelacji, było niedopuszczalne w świetle przepisu art. 381 w zw. z art. 13 § 2 kpc. W takiej bowiem sytuacji znaczny zakres okoliczności i kwestii podniesionych w apelacji, po raz pierwszy byłby w toku sprawy poddawany ocenie dopiero w postępowaniu apelacyjnym, przez Sąd Odwoławczy, co przy dwuinstancyjnym postępowaniu cywilnym jest nie do zaakceptowania.

Natomiast niezleżenie już od powyższych rozważań, w ocenie Sądu Okręgowego, kwestie podniesione przez apelującą w ramach zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych oraz argumentacja uzasadnienia apelacji, nie mają żadnych usprawiedliwionych podstaw i tym samym nie mogły prowadzić do uwzględnienia tejże apelacji w jakimkolwiek zakresie. Uczestniczka podnosząc zatem, że wykonanie prac określonych w skarżonym postanowieniu, w tym wykonanie przez nią schodów z pomieszczenia (...) do 2/6, zagraża naruszeniem konstrukcji budynku, wskazuje na tą okoliczność w apelacji właśnie po raz pierwszy w toku całego postępowania, co także zauważa trafnie wnioskodawca w odpowiedzi na apelację. Zatem jej twierdzenie w tej kwestii jest zupełnie gołosłowne, natomiast zwrócić należy uwagę na to, że żadnego problemu w tej kwestii nie dostrzegał biegły z zakresu budownictwa, który przed ustaleniem zakresu powyższych prac budowlanych dokonał przecież oględzin budynku i tego rodzaju zagrożenia ani nie zostały przez niego zauważone i wyeksponowane, ani też nie były mu zgłaszane przez współwłaścicieli w czasie tych oględzin. Także po raz pierwszy dopiero w apelacji uczestniczka podniosła, że wykonanie przez nią schodów określonych w postanowieniu wiązałoby się ze zmianami, których sfinansowanie przewyższałoby jej możliwości zarobkowe, zmniejszyłoby ilość pomieszczeń, ograniczyłoby dostęp do innych pomieszczeń, jak i skutkowałby potrzebą wykonania przeróbek instalacji wodnej i elektrycznej. Pomijając wskazywaną już wcześniej gołosłowność twierdzeń uczestniczki zawartych w apelacji, wskazać należy, że oczywistym jest, iż wykonanie komunikacji pomiędzy kondygnacjami przyznanego jej lokalu, wiąże się z pewnymi niedogodnościami, co przecież również odnosi się do wnioskodawcy, na którego został nałożony obowiązek jeszcze szerszego zakresu wykonania prac, w tym wykonania dwojga schodów: wewnątrz i na zewnątrz budynku. Ponadto zauważyć należy, że opinia biegłego jak i postanowienie nie określają bliżej konstrukcji schodów, które mają zostać wykonane, a zważywszy na dostępną różnorodność rodzajów tych konstrukcji, to co do zakresu związanych z tym niezbędnych nakładów finansowych, jak i potrzeby zakresu ingerencji w dotychczasowy układ pomieszczeń, czy przebieg instalacji, uczestniczka ma możliwość wykonania tychże schodów w sposób optymalnie dostoswany do jej możliwości i potrzeb. Całkowicie chybione, a także gołosłowne jest też podnoszenie przez skarżącą okoliczności braku prowadzenia przez wnioskodawcę gospodarstwa rolnego, a co prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy, skoro nawet z zeznań świadka M. P. (k. (...) odwr.), obecnie męża uczestniczki, wynika, że wnioskodawca posiada maszyny rolnicze, w tym kombajn, a już tylko dodatkowo wskazać należy, że powyższy fakt prowadzenia gospodarstwa wynikał także z zeznań wnioskodawcy (k. 64 odwr.), które nie zostały przez uczestniczkę jakkolwiek skutecznie podważone. Także już z wyżej wskazanych przyczyn nie miało jakiegokolwiek uzasadnienia podnoszenie przez skarżąca tego, że otrzymana przez wnioskodawcę kubatura budynków jest o wiele większa (przy czym wobec nieprecyzyjnego sformułowania apelacji, wydaje się chodzić o kubaturę pomieszczeń gospodarczych przyznanych w ramach podziału do korzystania), jak również negowanie rodzajów przyznanych współwłaścicielom do korzystania pomieszczeń, czy zapewnienia uczestniczce jednego, wspólnego wjazdu, podczas gdy wnioskodawcy przypadły, także w ramach podziału do korzystania ze wspólnej działki, dwa wjazdy na posesję, jak wskazywała apelująca. Przede wszystkim uczestniczka nie wykazała zatem potrzeby posiadania pomieszczeń gospodarczych o większej kubaturze, podczas gdy jednak wnioskodawca prowadzi produkcję rolną (nawet jeżeli ma to miejsce w ograniczonym zakresie i bez wielkich rozmiarów) i posiada maszyny rolnicze o dużych wymiarach, korzysta z przyznanych mu pomieszczeń i dokonany podział statuuje dotychczasowy sposób korzystania uzasadniony potrzebami współwłaścicieli. Po drugie, jak wynika z opinii biegłego z zakresu geodezji (k. (...)), każda z zaprojektowanych w wariancie I poprawionym działek, w ramach podziału do korzystania, dla wnioskodawcy jak i uczestniczki, posiada dostęp (bezpośrednio albo przez działkę wspólną) do jednej albo dwóch dróg publicznych nr (...). Wreszcie po trzecie uchodzi uwagi skarżącej, że podział do korzystania części działki wspólnej nie jest podziałem w sferze prawa własności, a jedynie określa sposób korzystania przez współwłaścicieli ze wspólnej nieruchomości, który w przyszłości może ulec ewentualnej zmianie w przypadku wykazania istotnej zmiany okoliczności (np. zmiany rodzaju czy zakresu potrzeb współwłaścicieli), które mogą uzasadniać inny – nowy sposób podziału. Nie wydaje się zatem, aby zaprojektowany przez biegłego z zakresu geodezji w wariancie I poprawionym (k. (...)) sposób podziału działki i budynków gospodarczych, był krzywdzący dla uczestniczki, w szczególności gdy ponadto, o czym już we wcześniejszych rozważaniach, nie podniosła ona w postępowaniu pierwszoinstancyjnym żadnych rzeczowych i skonkretyzowanych zarzutów przeciwko temu wariantowi, ani nie przytoczyła argumentacji która w taki sam sposób uzasadniałaby preferowany przez nią wariant II opinii biegłego. Ponadto wbrew obecnemu stanowisku apelującej, jak wynika z niezakwestionowanych skutecznie przez nią ustaleń Sądu Rejonowego, sposób korzystania z pomieszczeń gospodarczych w przeszłości był uzgadniamy przez wnioskodawcę z poprzedniczką prawną uczestniczki – jej matką, a siostrą wnioskodawcy, jak i w przeszłości wnioskodawca udostępnił uczestniczce na jej żądanie część zajmowanych pomieszczeń gospodarczych. Wreszcie chybiony jest również zarzut uczestniczki, że przyjęty przez Sąd pierwszej instancji sposób podziału będzie konfliktogenny. Oczywistym jest, że przy istniejącym konflikcie współwłaścicieli i braku po obu stronach ich dobrej woli, każdy sposób podziału, przy dalszym pozostawaniu wnioskodawcy i uczestniczki nawet tylko w bezpośrednim sąsiedztwie, nie wykluczałby dalszych sytuacji konfliktowych. Jednak skarżąca nie chce dostrzec, że przyjęty w skarżonym postanowieniu wariant podziału budynku mieszkalnego ogranicza istotnie części wspólne tego budynku, gdyż każdy ze współwłaścicieli będzie miał możliwość korzystania po wybudowaniu schodów z osobnych połączeń komunikacyjnych między kondygnacjami budynku. Takiego sposobu podziału nie zapewnia natomiast wariant III poprawiny opinii biegłego (k. (...)), który klatkę schodową między parterem, a piętrem budynku mieszkalnego pozostawiał we współwłasności. Natomiast gdy uczestniczka wskazywała na ten właśnie wariant opinii jako przez nią preferowany, to czyni to jej stanowisko sprzecznym i pobawionym konsekwencji.

Skarżąca w żaden sposób nie wyjaśnia również jakie znaczenie w rozpoznawanej sprawie miałby mieć podniesiony przez nią w apelacji fakt, że nabyła ona „(...)ara przedmiotowej nieruchomości na własność przed wnioskodawcą, a on sam nabył własność nieruchomości po uczestniczce postępowania”.

Z wyżej wskazanych zatem względów, gdy zarzuty apelacji i argumentacja ich uzasadnienia w żaden sposób nie podważyły trafności skarżonego orzeczenia, apelacja ta nie mogła podlegać uwzględnieniu.

Z powyższych przyczyn Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 w zw. z art. 13 § 2 kpc, oddalił apelację (pkt I) oraz oddalił wniosek K. O. o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego (pkt II) już z tej przyczyny, że zaskarżone postanowienie nie kończyło sprawy, a w myśl art. 108 w zw. z art. 13 § 2 kpc, sąd rozstrzyga o kosztach w orzeczeniu kończącym sprawę. Niezależnie już od tego Sąd Okręgowy zauważa, że w judykaturze utrwalone jest jednolite stanowisko, które Sąd podziela, a z którego wynika, że w tzw. sprawach działowych, co do zasady nie zachodzi sprzeczność interesów tych uczestników, którzy domagają się podziału, niezależnie od tego, jaki sposób podziału postulują i jakie wnioski składają w tym względzie, co uzasadnia jako podstawę orzeczenia o kosztach, zastosowanie przepisu art. 520 § 1 kpc (zob. m. in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2017r., II CSK 221/16).

Sygn. akt II Ca 504/22 Ś., dnia 26.01. 2023 r.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)