Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 18 stycznia 2023 roku

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Agnieszka Kuryłas

po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2023 r w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa: (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko: J. J.

o zapłatę

w przedmiocie wniosku pozwanej z dnia 12.12.2023 r o zwolnienie od kosztów sądowych w zakresie opłaty od wniosku o uzasadnienie

postanawia :

oddalić wniosek .

Sędzia Agnieszka Kuryłas

I C 402/22

Uzasadnienie postanowienia z dnia 18 stycznia 2023 r.

Pozwem z dnia 15 lutego 2022 r powód (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. wniósł o zasądzenie od pozwanej J. J. kwoty 14.010,10 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie i kosztami postępowania .

W dniu 17 listopada 2022 r. Sąd wydał wyrok.

W dniu 18 listopada 2022 r pozwana złożyła wniosek o sporządzenie i doręczenie pisemnego uzasadnienia wyroku z dnia 17 listopada 2022 r . Wniosek nie został opłacony .

Zarządzeniem z dnia 21 listopada 2022 r , doręczonym w dniu 06 grudnia 2022 r przewodniczący wezwał pozwaną do uiszczenia opłaty sądowej od wniosku o uzasadnienie w kwocie 100 zł – w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia wniosku .

W dniu 12 grudnia 2022 r pozwana złożyła wniosek o zwolnienie jej w całości od ponoszenia kosztów sądowych związanych ze sporządzeniem uzasadnienia wyroku z dnia 17 listopada 2022 r . W uzasadnieniu wniosku podała, że ze względu na problemy finansowe i osobiste nie jest w stanie ponieść tych kosztów bez uszczerbku utrzymania siebie i bliskich.

Zarządzeniem z dnia 14 grudnia 2022 r , doręczonym w dniu 02 stycznia 2023 r , przewodniczący wezwał pozwaną do uzupełnienia braków formalnych wniosku z dnia 12 grudnia 2022 r poprzez złożenie szczegółowego oświadczenia o stanie rodzinnym , majątku i dochodach na urzędowym formularzu – w terminie 7 dni pod rygorem zwrotu wniosku .

W dniu 09 stycznia 2023 r pozwana złożyła ww. formularz i oświadczyła w nim , że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z mężem M. J., jest właścicielką stanowiącego odrębną własność mieszkania o powierzchni 48,9 m ² położonego w S. o wartości około dwustu tysięcy złotych, nie posiada oszczędności, papierów wartościowych , innych praw majątkowych , nie posiada innych ruchomości , ani przedmiotów wartościowych. Wskazując źródła utrzymania podała, że jej mąż otrzymuje 960 zł miesięcznie z tytułu renty, a ona sama otrzymuje rentę w wysokości około 2.000 zł miesięcznie – łącznie dysponują kwotą około 2960 zł. Określając miesięczne koszty utrzymania pozwana wskazała , że składają się na nie : opłata za mieszkanie – 600 zł, opłata za prąd - 170 zł, kosmetyki – 50 zł, opłata za środki czystości, proszki – 100 zł, wydatki na leki, suplementy diety – 150 zł, wydatki na odzież, bieliznę i obuwie – 100 zł, wydatki na jedzenie – 1.300 zł, opłata za telefony – 100 zł, opłata za internet i TV – 100 zł, opłata za koszty transportu – 150 zł, inne nieprzewidziane wydatki – 200 zł . Z powyższego wynika , iż miesięczne wydatki pozwanej to kwota rzędu 3.020 zł. Pozwana podała również , że posiada także zadłużenie z tytułu nie spłacanego kredytu hipotecznego z racji braku środków .

Sąd Rejonowy zważył , co następuje :

W ocenie Sądu Rejonowego wniosek pozwanej o zwolnienie od kosztów sądowych w zakresie uiszczenia opłaty od wniosku o sporządzenie pisemnego uzasadnienia wyroku w kwocie 100 zł nie zasługiwał na uwzględnienie , a pozwana w budżecie domowym posiada środki na uiszczenie wymaganej opłaty bez uszczerbku utrzymania koniecznego jej i rodziny .

Zgodnie z treścią art. 102 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1025 t.j.) zwolnienia od kosztów sądowych domagać się może osoba fizyczna, która złoży oświadczenie, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Zauważyć trzeba, że instytucja ta ma charakter wyjątkowy, bowiem w polskim postępowaniu cywilnym zasadą jest obowiązek ponoszenia kosztów sądowych przez osoby biorące udział w tym postępowaniu. Zwolnienie od kosztów sądowych może być stosowane jedynie w wyjątkowych przypadkach uzasadnionych szczególnie trudną sytuacją osoby ubiegającej się o przyznanie takiego zwolnienia, która wykaże, że nie posiada koniecznych na ten cel środków i nie była w stanie ich zgromadzić, ze wskazaniem przyczyn takiego stanu rzeczy. Zgodnie z utrwalonym w tej mierze orzecznictwem Sądu Najwyższego instytucja zwolnienia od kosztów sądowych stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na trudną sytuację materialną nie mogą uiścić tych kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero , gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa (tak: Sąd Najwyższy w niepublikowanym postanowieniu z dnia 24 września 1984 roku, sygn. akt II CZ 104/84). Zaznaczyć w tym miejscu należy, że warunkiem uzyskania zwolnienia od kosztów sądowych nie jest tylko dopełnienie obowiązku, wynikającego z art. 102 ust. 2 ustawy kosztowej, tj. złożenia oświadczenia, ale wykazanie braku realnych możliwości poniesienia konkretnej kwoty tytułem opłaty sądowej (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 29 stycznia 2013 r., III AUz 18/13, LEX nr 1254505).

Analiza wniosku pozwanej i złożonego przez nią oświadczenia o stanie rodzinnym , majątku i dochodach , w ocenie Sądu Rejonowego , nie pozostawia wątpliwości , że pozwana jest w stanie uiścić wymaganą opłatę w wysokości 100 zł i to bez obciążenia miesięcznego budżetu domowego . Składane zaś przez nią wnioski ewidentnie zmierzają do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania w sprawie . Ze złożonego oświadczenia o stanie rodzinnym , majątku i dochodach wynika bowiem , że pozwana wraz z mężem dysponuje miesięcznie kwotą około 2.960 zł, która jest przeznaczana na podstawowe wydatki związane z utrzymaniem, takie jak opłata za mieszkanie, media, środki czystości, jedzenie, ale także na odzież, bieliznę i obuwie (100 zł miesięcznie) i telefony i internet TV (200 zł miesięcznie). O ile środki wydatkowane na opłaty za mieszkanie , media , wyżywienie , środki czystości wątpliwości nie budzą i wydają się być konieczne, o tyle środki wydatkowane na suplementy diety , odzież , bieliznę i obuwie jawią się jako środki wydatkowane ponad to , co związane jest z niezbędnym utrzymaniem i zaspokojeniem podstawowych potrzeb życiowych . Skoro niniejsza sprawa dotyczy bardzo ważnej sprawy życiowej pozwanej , bo zaciągniętej przez nią pożyczki , to w pierwszej kolejności winna zabezpieczyć środki finansowe na obronę swych praw w prowadzonym przeciwko niej procesie o zapłatę . Wydaje się zdecydowaniem ważniejszym opłacenie wniosku o uzasadnienie wyroku , z którego treścią pozwana się nie zgadza , niż zakup suplementów diety , odzieży , bielizny , czy obuwia . Zresztą oczywistą sprawą jest , iż odzież , bielizna , czy zakup obuwia nie wymagają co miesięcznych zakupów , czy wymiany . Tym bardziej w sytuacji pozwanej , która wskazuje , iż nie spłaca kredytu hipotecznego za mieszkanie z powodu braku środków . W ocenie Sądu , w budżecie domowym pozwanej przynajmniej kwota 200 zł wydawana jest przez nią na cele zbyteczne , a na pewno znajduje się w nim wolna kwota 100 zł pozwalająca na uiszczenie opłaty sądowej od wniosku o uzasadnienie wyroku .

W złożonym oświadczeniu pozwana podała również , że kwotę 200 zł przeznacza na nieprzewidziane wydatki. Za takie niewątpliwie należy uznać konieczność uiszczenia opłaty od wniosku o uzasadnienie w wysokości 100 zł . Kwota ta nie przekracza możliwości finansowych pozwanej i może zostać opłacona z pieniędzy, które zwykle przeznacza na wydatki niezaplanowane, przy czym biorąc pod uwagę, że pozwana ma świadomość toczącego się przeciwko niej procesu z powództwa banku z tytułu niespłaconej pożyczki, właściwym było poczynienie oszczędności w budżecie domowym , aby móc ponieść konieczne opłaty powstałe z tego tytułu. Nadmienić należy również , iż z oświadczenia nie wynika, z jakiego powodu pozwana ponosi miesięczne koszty 150 zł z tytułu transportu. Koszty te wydają się być wątpliwe , a na pewno nie zostały przez pozwaną wykazane .

Mając na uwadze powyższe okoliczności oraz treść złożonego oświadczenia o stanie rodzinnym , majątku i dochodach Sąd Rejonowy nie miał wątpliwości , że pozwana jest w stanie uiścić kwotę 100 zł tytułem opłaty sądowej od wniosku o uzasadnienie wyroku bez najmniejszego obciążenia utrzymania koniecznego jej i rodziny . Tym samym bezzasadny wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w zakresie opłaty od wniosku o uzasadnienie podlegał oddaleniu , o czym orzeczono jak w sentencji postanowienia z dnia 18 stycznia 2023 r .

Sędzia Agnieszka Kuryłas