Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 414/22

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

M. F. (1)

w dniu 4 września 2018 roku w T. w (...) w T. po uprzednim pouczeniu o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań zeznał nieprawdę w trakcie składania zeznań mających służyć za dowód w postępowaniu (...) T. (...), iż nie rozmawiał na temat zabójstwa S. S. (1) z M. F. (2) oraz, że nie zna mężczyzn posługujących się ksywami P. i Z. oraz M.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

Prokuratura Rejonowa T. (...) w T. nadzorowała śledztwo pod sygnaturą (...) w związku z zabójstwem S. S. (2). W dniu 21 września 1997 roku ciało S. S. (2) wyłowiono z W., zaś w dniu 22 września 1997 roku zwłoki zostały zidentyfikowane przez K. S. oraz T. S..

Postanowieniem z dnia 30 czerwca 1998 roku umorzono śledztwo przeciwko K. R. podejrzanemu o o czyn z art. 148 § 1 k.k. z powodu niepopełnienia przez w/w zarzucanego mu czynu, a w sprawie zabójstwa S. S. (2) w dniu 13 września 1997 roku w B. - z powodu niewykrycia sprawcy przestępstwa.

M. F. (2) jest siostrzeńcem K. S.. W 2017 roku M. F. (2) wraz z M. F. (1) wspólnie pracowali. M. F. (1) miał świadomość, iż M. F. (2) jest spokrewniony ze S. S. (2). W trakcie wspólnego przebywania ze sobą M. F. (2) i M. F. (1) rozmawiali na temat zabójstwa S. S. (2).

Podczas jednej z w/w rozmów M. F. (2) nagrał jej treść. Jak wynikało z rozmowy, M. F. (1) w trakcie rozmowy z M. F. (2) powiedział iż „Z. to ja na sto procent to ja wiedziałem (...) ale tego im nic nie udowodni, bo to nie (...) do tematu (...). Z. na sto procent to tamto. (...) P. wiem dokładnie, że najmniejszy udział miał bo on nie wiedział do czego jechał do S.. (...) Ale wiedział, że go bierze w kufer nie. (...) Ale nie chciał odmówić kurwa wiesz słuchaj (...) kumplom i ale worka ziemniaków wiadomo, że nie brał tylko kurwa wiedział, że bierze kurwa ciało tak, tak, nie on jeszcze żył (...) tu, tu z sabineksu (...) oni go dopiero wjebali do W. i tam skończył (...) przeżył, tak jest dokładnie (...) żywego ale nieświadomy był nawet (...) słuchaj (...) jaja mu kurwa związywali drutem kurwa Bóg wie co tam cuda robili (...) no utopił się no toć jebli go do W. to się utopił (...) ja tam chuj ja tam długo zapomniałem nie i ja tam w dupie kurwa miałem bo tam pomógł mi w kilku sprawach nie między innym (...) jo P., on tam do mnie był zawsze bardzo dobry.” W dalszej części nagrania M. F. (1) wskazał, iż „Z. to na pewno po tym zajściu zara się wyprowadził od H.”, „zostawił tam te ciuchy i te ciuchy były zakrwawione.”, ”były, były, bo nawet H. te ciuchy to wypierdol do śmietnika.”

W związku z treścią ujawnionej rozmowy w dniu 4 września 2018 roku w (...) w T. przesłuchano w charakterze świadka M. F. (1), który zeznał, iż „Na pytanie przesłuchującego odpowiadam, że ja znam osobę M. F. (2). On chyba z rok ze mną pracował. Jest moim kolegą z pracy, on by mógł być moim synem, nie wiem, czy on jest spokrewniony z S.. Ja z nim nie rozmawiałem na temat zabójstwa S.. Na pytanie przesłuchującego odpowiadam, że z tego co wiem to na B. jest jakiś P., ale to jest jakiś pijaczek. Ja nie znam innych mężczyzn o tym pseudonimie. Na pytanie przesłuchującego odpowiadam, że ja nie znam mężczyzny i nie znałem mężczyzny o nazwisku lub pseudonimie (...). Przesłuchiwany wskazał, że „po około tygodniu po mojej wyprowadzce kiedy tam robiłem porządek znalazłem kawałki szmatów z plamkami czerwonymi, w tym samym pomieszczeniu znalazłem linki na belce to były takie kable aluminiowe stare, nie widziałem na nich śladów krwi. Pamiętam, że jak się wprowadziłem to H. D. mówił, żeby wyrzucić rzeczy tego Z. i podstawił śmietnik 120 litrów i jak tam wrzucałem rzeczy z mieszkania skarpety, bluzki, buty', meble miałem schować do szopy. (...) Ja przypominam sobie, że ja z tego garażu wyrzuciłem zakrwawioną koszulę koloru ciemnego na pewno nie była białą.”

Po przedstawieniu nagrania dostarczonego przez K. S. M. F. (1) wskazał, że być może rozpoznaje swój głos ale jest to zmiksowane a nagranie zmanipulowane. Potem zmienił swoje stanowisko i zmienił zeznania złożone w trakcie przesłuchania oraz wcześniejsze depozycje.

Przesłuchany w charakterze podejrzanego o czyn z art. 233 § 1 kk M. F. (1) nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu oraz wyjaśnił, iż w/w zeznania złożył zgodnie ze stanem swojej wiedzy na czas ich składania, zaś same zeznania są w jego ocenie prawdziwe. Jednocześnie, M. F. (1) ponownie zaprzeczył, jakoby odbyła się jakakolwiek rozmowa z M. F. (2) dotycząca zabójstwa S. S. (2).

wyjaśnienia M. F.

12-121, 217v.

zeznania K. S.

19-23,67-70,175-177,218-219

zeznania M. F.

82-83,145-146,218v.

kserokopia akt

8-14,26-50,53-66, 87-88,

protokół odtworzenia nagrania oraz nagranie

77-81, 126

protokoły przesłuchania M. F. w charakterze świadka

51-52, 84-86

M. F. (1) nie była karany sądownie.

karta karna

215

1.2.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.2.1.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

2.  OCena DOWOdów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

wyjaśnienia M. F.

Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonego, które są niejasne i sprzeczne z innymi dowodami zgromadzonymi w przedmiotowej sprawie. Wyjaśnienia oskarżonego Sąd uznał za realizowaną przez niego linię obrony zmierzającą do umniejszenia winy lub uniknięcia odpowiedzialności karnej. Zdaniem Sądu, w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, wina oskarżonego w zakresie popełnienia czynu wskazanego w akcie oskarżenia nie budzi wątpliwości. Będąc uprzedzonym o odpowiedzialności karnej za mówienie nieprawdy i zatajenie prawdy złożył zeznanie na temat okoliczności, które nie miały odzwierciedlenia w rzeczywistości. Oskarżony doskonale zdawał sobie sprawę z faktu, że składa nieprawdziwe zeznania na temat jego znajomości ze wskazanymi osobami oraz przeprowadzania rozmowy z M. F. (2) na temat zabójstwa S. S. (2).

zeznania K. S., M. F.

Sąd uznał zeznania świadków M. F. (2) i K. S. za jasne, spójne i logiczne. Świadkowie w sposób możliwie dokładny przedstawili okoliczności związane z nagraniem rozmowy z oskarżonym oraz informacjami w jej trakcie ujawnionymi. Sąd nie miał podstaw do kwestionowania tych zeznań.

karta karna

Sąd dał wiarę wszelkim przeprowadzonym w sprawie dowodom z dokumentów, na których oparł ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie, w szczególności w postaci danych o karalności oraz wszelkim innych dokumentom zebranym w sprawie. Nie ma podstaw, by kwestionować treść powyższych, bowiem dokumenty te zostały pozyskane, sporządzone i przeprowadzone zgodnie z wymogami procedury karnej, a żadna ze stron nie zakwestionowała ich rzetelności ani prawdziwości.

2.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☒

3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

I

M. F. (1)

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

Zgodnie z art. 233 § 1 kk osoba, która składa zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech. Warunkiem odpowiedzialności jest, aby przyjmujący zeznanie uprzedził zeznającego o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania lub odebrał od niego przyrzeczenie. W świetle tego przepisu należy uznać, że świadome stwierdzenie nieprawdy odnośnie okoliczności związanych z rozmową M. F. (1) z M. F. (2) oraz znajomości osób o pseudonimach (...), P. czy M. spełniło znamiona przestępstwa składania fałszywych zeznań, ponieważ został spełniony warunek uprzedzenia o odpowiedzialności karnej. Oskarżony doskonale zdawał sobie sprawę z tego, że zeznania, które składał miały służyć jako dowód w postępowaniu związanym z zabójstwem S. S. (2). Podczas przesłuchania w charakterze świadka, po zapoznaniu się z treścią nagranej rozmowy, zmienił swoje stanowisko i przedstawił okoliczności związane ze znajomością osób wskazanych w zarzucie i rozmowach z M. F. (2).

☐

3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

3.3. Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

3.4. Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☐

3.5. Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i
środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

M. F. (1)

I

I

Z uwagi na przyjętą kwalifikację, na podstawie art. 233 § 1 kk, Sąd mógł wymierzyć oskarżonemu karę pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Zauważyć należy, iż na podstawie przepisu art. 37a kk sądy orzekające mają możliwość w ramach tzw. zwyczajnego wymiaru kary rezygnacji z orzekania kary pozbawienia wolności przewidzianej w sankcji i orzeczenia zamiast niej kary grzywny lub kary ograniczenia wolności. Jest to możliwość dana sądom do korzystania z niej na zasadzie swobodnego uznania, a nie żadna preferencja co do rodzaju orzekanych kar. Dyrektywa sądowego wymiaru kary za występki zagrożone karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą lat 8, o jakiej mowa w art. 37a kk, jest sformułowana na użytek wymiaru kary sprawcom czynów zagrożonych sankcją prostą, w której jedyną karą grożącą jest kara pozbawienia wolności. Dyrektywa z art. 37a kk niejako uelastycznia tego typu sankcje, dając sądom możliwość rezygnacji z kary pozbawienia wolności i wymierzenia kary łagodniejszego rodzaju w ramach zwykłego, a nie nadzwyczajnego wymiaru kary. Z uwagi na tak sformułowaną dyrektywę przed sądami orzekającymi otwiera się potrójna alternatywa, gdyż mogą orzec karę pozbawienia wolności przewidzianą w sankcji lub karę grzywny, lub karę ograniczenia wolności. Sąd uznał, iż wymierzając karę M. F. (1) należy skorzystać z powyższej dyrektywy. Bez wątpienia kara pozbawienia wolności – jako kara powodująca izolację od osób najbliższych, dotychczasowego sposobu i trybu życia, a także w ogóle od społeczności w jakiej na co dzień się funkcjonuje – jest karą najbardziej dotkliwą i nie byłaby adekwatna zarówno do stopnia zawinienia oskarżonego, jaki stopnia społecznej szkodliwości czynu, którego się dopuścił. Podkreślić należy, iż zgodnie z przesłaniem ustawodawcy to kary wolnościowe miały być podstawowym instrumentem zwalczania przestępczości drobnej i średniej, natomiast kara pozbawienia wolności w swojej postaci bezwzględnej miała być wykorzystywana do zwalczania przestępczości poważnej. W ocenie Sądu spośród możliwych kar alternatywnych, za słuszną uznać należy karę grzywny. W ocenie Sądu kara orzeczona wobec oskarżonego osiągnie w stosunku do niego tak cele wychowawcze jak i zapobiegawcze - wskazując, że popełnienie przestępstw musi spotkać się z represją karną i nie uchodzą bezkarnie, a także będą działały na oskarżonego odstraszająco, powstrzymując go w przyszłości od popełniania przestępstw.

Sąd, z uwagi na datę popełnienia czynu stosując przepis art. 4 § 1 kk i ustawę względniejszą dla sprawcy, wymierzył oskarżonemu karę grzywny w wysokości 2.000 złotych (sto stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na dwadzieścia złotych). W ocenie Sądu oskarżony jest w stanie uiścić grzywnę we wskazanej wysokości bez uszczerbku utrzymania dla siebie i najbliższej rodziny. Ustalając liczbę stawek dziennych Sąd wziął pod uwagę fakt, iż stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonego był znaczny. Za taką wysokością stawek dziennych przemawiała także potrzeba w zakresie indywidualno i ogólnoprewencyjnego oddziaływania kary. Przy ustalaniu wysokości jednej stawki Sąd wziął pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste i stosunki majątkowe a także możliwości zarobkowe. W ocenie Sądu oskarżony jest w stanie uiścić grzywnę we wskazanej wysokości bez uszczerbku utrzymania dla siebie i najbliższej rodziny. Orzeczona grzywna będzie stanowiła dla oskarżonego jedyną realną aczkolwiek wystarczającą dolegliwość a jednocześnie pozwoli spełnić postulat wymiaru kary sprawiedliwej, czyli dostosowanej do stopnia winy sprawcy.

5.  Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

6.  inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

Jeśli chodzi o konsekwencje prawne związane z przypisanym M. F. (1) czynem sąd nie zgodził się z podnoszonymi w toku rozprawy sugestiami obrońcy oskarżonego o istnieniu podstaw do umorzenia wobec niego postępowania z uwagi na znikomy stopień społecznej szkodliwości przypisanego jemu czynu. Jednocześnie stwierdzono brak podstaw do odpowiedniego zastosowania wobec oskarżonego dobrodziejstwa przewidzianego w art. 233 § 5 k.p.k., wedle treści którego sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, jeżeli sprawca dobrowolnie sprostuje fałszywe zeznanie, zanim nastąpi, chociażby nieprawomocne, rozstrzygnięcie sprawy. Co do pierwszej postulowanej możliwości sposobu zakończenia sprawy stwierdzić należy, że ze znikomą społeczną szkodliwością czynu mamy do czynienia jedynie wówczas, gdy czyn zabroniony wprawdzie miał miejsce (tj. formalnie wyczerpane zostały jego znamiona), ale zawiera on na tyle subminimalny stopień społecznej szkodliwości, by nie traktować go jako przestępstwa. Chodzi wyłącznie o te tylko przypadki, gdy mając na uwadze wszystkie wyznaczniki wynikające z art. 115 § 2 k.k., jakakolwiek forma represji karnej byłaby nie uzasadnioną i niepotrzebną odpowiedzią na zachowanie z formalnego punktu widzenia wyczerpujące znamiona danego czynu zabronionego.

Nie kwestionując ich istnienia i wagi, nie sposób jednak było nie uwzględniać okoliczności przemawiających na niekorzyść oskarżonego, a zwłaszcza tego, co miało być (i było) przedmiotem fałszu – M. F. (1) zeznawał na temat osób związanych z zabójstwem S. S. (2) oraz ich roli w tym procederze. Zatem zeznania te służyć miały ukryciu roli poszczególnych osób. Tym samym okoliczności te nie miały takiej wymowy, by doprowadzić do umorzenia postępowania z uwagi na znikomą społeczną szkodliwość czynu oskarżonego. Sąd sięgnął po wynikającą z art. 37b k.k. możliwości odstąpienia od orzeczenia kary pozbawienia wolności, jaką zasadniczo kodeks karny przewiduje za składania fałszywych zeznań i wymierzyć najłagodniejszą rodzajową karę, jaką przewiduje kodeks karny, tj. karę grzywny.

Nie było możliwym także zastosowanie przepisu art. 233 § 5 pkt 2 k.k., wedle którego sąd może karę nadzwyczajne złagodzić, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, jeżeli sprawca dobrowolnie sprostuje fałszywe zeznanie, zanim nastąpi, chociażby nieprawomocne, rozstrzygnięcie sprawy.

Zastosowanie tego dobrodziejstwa ma charakter fakultatywny. Na niekorzyść oskarżonego przemawiała ranga fałszu i okoliczności, w których doszło do ich sprostowania. Tu podkreślić należy, iż na dobrodziejstwo, o jakim mowa w art. 233 § 1 pkt 5 k.k., może liczyć przede wszystkim taki sprawca, który sam rozpoznał swój błąd i z własnej woli, nie wymuszonej okolicznościami natury zewnętrznej, zdecydował się go naprawić. Decyzja o sprostowaniu zeznań powinna nastąpić w wyniku dominującego działania przyczyn natury wewnętrznej. Trudno natomiast premiować takiego sprawcę, co do którego decyzja o ich sprostowaniu podjęta została na skutek okoliczności zewnętrznych, wywołujących u niego przekonanie o niemożliwości skutecznej kontynuacji zamiaru bezkarnego podawania nieprawdy. Innymi słowy, na premię wynikającą z art. 233 § 1 pkt 2 k.k. liczyć może przede wszystkim sprawca, który zeznania sprostuje świadomie i dobrowolnie, z własnej woli, a nie pod dominującym wpływem niekorzystnych dla niego okoliczności zewnętrznych. Mając to na uwadze przypomnieć należy, iż M. F. (1) decyzję o sprostowaniu zeznań podjął dopiero wtedy, gdy po przedstawieniu mu nagrania rozmowy z M. F. (2) zorientował się, że organy ścigania dysponują dowodami, dzięki którym stosunkowo łatwo mogą zweryfikować prawdziwość tej części zeznań, która odnosiła się do faktu rozmowy z ww. oraz znajomości osób o przezwiskach P. czy Z.. Oskarżony sprostował zeznania dopiero, gdy funkcjonariusze policji wykazali, że w tej materii kłamał, a on do tego się przyznał. Uprawnionym jest więc wniosek, że to był właśnie ten bodziec, który przyczynił się do takiej, a nie innej decyzji sprawcy i gdyby on nie zaistniał, to oskarżony zeznań by nie sprostował. Ich sprostowanie nie wynikało z okoliczności leżących po stronie oskarżonego, w postaci wyrzutów sumienia, zrozumienia naganności swego działania, chęci zapobieżenia wyrządzenia komuś krzywdy itd., lecz było zdeterminowane okolicznościami zewnętrznymi, niejako wymuszającymi na nim zmianę decyzji w nadziei na uniknięcie odpowiedzialności karnej. Zważywszy więc na charakter tej części zeznań, która okazała się fałszywa, jak również mając na uwadze okoliczności, w jakich doszło do sprostowania zeznań, sąd nie znalazł podstaw do odstąpienia od wymierzenia oskarżonemu kary w oparciu o przepis art. 233 § 1 pkt 2 k.k. Okoliczności, które działały na korzyść oskarżonego (uprzednia niekaralność, nienaganny tryb życia) zostały dostatecznie uwzględnione przy wyborze rodzaju i rozmiaru kary. Ustawowe zagrożenie karą za występek z art. 233 § 1 k.k. (od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności) nie pozwalało na warunkowe umorzenie postępowania karnego wobec oskarżonego, o co wnioskowała obrońca, albowiem to ostatnie wchodzi w grę tylko w odniesieniu do występków zagrożonych karą pozbawienia wolności nie przekraczającą lat 5 (art. 66 § 2 k.k.).

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 627 kpk, obciążając nimi oskarżonego. Zdaniem Sądu, biorąc pod uwagę możliwości zarobkowe i finansowe oskarżonego, konieczność uiszczenia opłaty w wysokości 200 zł oraz wydatków w kwocie 183,58 złotych nie wpłynie negatywnie na możliwość utrzymania oskarżonego i jego rodziny.

7.  Podpis