Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

25 października 2022 roku

Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie w I Wydziale Cywilnym w składzie:

Przewodniczący: asesor sądowy Mateusz Janicki

po rozpoznaniu na rozprawie 11 października 2022 roku w W.

przy udziale protokolanta Jacka Mostowskiego

sprawy z powództwa V. L. Towarzystwa (...) z siedzibą w W.

przeciwko M. D.

o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego 107 (sto siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

V. L. Towarzystwo (...) S.A. V. (...) z siedzibą w W. w pozwie przeciwko M. D. wniosło o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego – wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z 30 października 2020 r., III Ca 566/19, zaopatrzonego w zakresie pkt. II. w klauzulę wykonalności postanowieniem z 10 listopada 2021 r., a także o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Powołało się na zawartą 31 marca 2020 r., a wykonaną 8 kwietnia 2020 r. (w zakresie zapłaty pozwanemu kwoty netto) oraz 14 maja 2020 r. (w zakresie zapłaty organowi skarbowemu należnego podatku) ugodę pozasądową. Powołało się ponadto na interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej (...) Skarbowej z 15 września 2021 r., w której zajęto stanowisko, że powód miał prawo i obowiązek jako płatnik podatku odprowadzić z zasądzonego (ugodzonego) roszczenia podatek dochodowy (pozew k. 3-6v).

Pozwany, którego odpowiedź na pozew została zwrócona, wniósł na rozprawie o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych (e-protokół, 00:06:29-00:06:58), podnosząc m.in. wyegzekwowanie w całości roszczenia stwierdzonego tytułem wykonawczym (e-protokół, 00:07:45-00:08:10), a nadto zaistnienie zdarzenia, na które powołuje się powódka (zapłaty podatku) przed powstaniem tytułu egzekucyjnego będącego orzeczeniem sądu (e-protokół, 00:03:30-00:04:02).

S ąd ustalił następujący stan faktyczny:

Przed Sądem Rejonowym Katowice-Zachód w Katowicach (I C 688/19), a następnie w drugiej instancji przed Sądem Okręgowym w Katowicach (III Ca 566/19), toczyła się sprawa z powództwa M. D. przeciwko V. L. Towarzystwu (...) S.A. V. (...) o zasądzenie tzw. zatrzymanej „opłaty likwidacyjnej” w związku z zakończeniem umowy ubezpieczenia na życie z (...) (polisa nr (...)).

W toku procesu (31 marca 2020 r.) strony zawarły ugodę, w której V. L. Towarzystwo (...) S.A. V. (...) zobowiązało się wypłacić M. D. 10 825,40 zł tytułem uzupełnienia świadczenia wykupu oraz 6 270 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w terminie 30 dni.

8 kwietnia 2020 r. V. L. Towarzystwo (...) S.A. V. (...) wypłaciło 10 564,30 zł (tj. ugodzoną kwotę uzupełnienia świadczenia wykupu pomniejszoną o 261,10 zł tytułem należnego podatku dochodowego) oraz 6 270 zł (ugodzoną kwotę kosztów procesu), a 14 maja 2020 r. odprowadziło potrąconą kwotę 261,10 zł na rachunek organu podatkowego – Drugiego (...) Urzędu Skarbowego.

Prawomocnym wyrokiem z 30 października 2020 r. sąd drugiej instancji w zakresie 261,10 zł z odsetkami ustawowymi od 28 listopada 2017 r. do dnia zapłaty (tj. w zakresie, w którym M. D. nie cofnął pozwu) zmienił zaskarżony i zasądził tę kwotę od V. L. Towarzystwa (...) S.A. V. (...) na rzecz M. D..

W interpretacji podatkowej z 15 września 2021 r. Dyrektor Krajowej (...) Skarbowej wyraził pogląd, że powódka jest obowiązana, zarówno w razie zasądzenia jak i ugodzenia kwoty tytułem uzupełnienia świadczenia wykupu o uprzednio nienależnie potrąconą „opłatę likwidacyjną”, obliczyć, pobrać i odprowadzić należny podatek dochodowy jako płatnik.

M. D. na podstawie tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z 30 października 2020 r., III Ca 566/19, zaopatrzonego 10 listopada 2021 r. w klauzulę wykonalności wyegzekwował od V. L. Towarzystwa (...) S.A. V. (...) stwierdzoną tym tytułem należność.

Powyższy stan faktyczny był w całości bezsporny (w tym przy uwzględnieniu art. 230 k.p.c. – stąd oddalenie wniosków z pkt. 4-5 pozwu) z wyjątkiem faktu odprowadzenia przez powódkę podatku na rachunek urzędu skarbowego, co jednak nie miało dla rozstrzygnięcia znaczenia z przyczyn omówionych poniżej (stąd dowód na tę okoliczność, zgłoszony przez pełnomocnika powódki na rozprawie, został pominięty).

S ąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 840 § 1 k.p.c. dłużnik może żądać pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego. Podstawową przesłanką tego roszczenia jest istnienie wykonalnego tytułu wykonawczego tj. tytułu, który nie został jeszcze ani wykonany, ani pozbawiony wykonalności. W razie wykorzystania tytułu w postępowaniu egzekucyjnym (wykonania tytułu wykonawczego), nie ma możliwości wykonania go po raz kolejny (por. art. 816 k.p.c.), tym samym nie ma substratu, który sąd mógłby pozbawić wykonalności w trybie art. 840 § 1 k.p.c. Stanowisko to jest ugruntowane w orzecznictwie (wyrok SN z 4.04.2002 r., I PKN 197/01; wyrok SN z 17.11.1988 r., I CR 255/88; wyrok SN z 20.01.1978 r., III CRN 310/77; wyrok SN z 30.05.2014 r., II CSK 679/13; wyrok SA w Gdańsku z 8.03.2019 r., V ACa 617/18).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, ponieważ pozwany w oparciu o tytuł wykonawczy, którego dotyczy powództwo, wyegzekwował stwierdzone nim roszczenie, tytuł wykonawczy został wykonany (rzecz podlega ocenie na datę wyrokowania - zob. art. 316 § 1 k.p.c.), nie jest tym samym „wykonalny” i nie może być pozbawiony wykonalności wyrokiem sądu. Już z tej tylko przyczyny powództwo podlegało oddaleniu.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, że zgodnie z art. 840 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c., jeśli tytułem egzekucyjnym jest orzeczenie sądu, kwestionowanie stwierdzonego nim obowiązku może być dokonywane wyłącznie przez wskazanie zdarzeń mających miejsce po powstaniu tego tytułu (ewentualnie po zamknięciu rozprawy), wskutek których zobowiązanie wygasło lub nie może być egzekwowane. Wykluczona jest zatem polemika z prawomocnym orzeczeniem sądu, z powoływaniem się na argumenty, które zostały już przez sąd ocenione albo nie zostały sądowi poddane pod osąd przez strony we właściwym czasie (przed zamknięciem rozprawy). Polemika taka godziłaby bowiem w prawomocność orzeczeń sądowych.

Zawodowy pełnomocnik powódki, zobowiązany przez przewodniczącego do wskazania konkretnej przesłanki, która w jego ocenie uzasadnia pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, wskazał na wydanie 15 września 2021 r. interpretacji indywidualnej przez Dyrektora Krajowej (...) Skarbowej. Rzecz jednak w tym, że interpretacja indywidualna nie stanowi zdarzenia, „wskutek którego zobowiązanie wygasło lub nie może być egzekwowane”. Interpretacja taka na gruncie prawa prywatnego nie rodzi żadnych skutków. Skutki interpretacji podatkowej dotyczą, po pierwsze, wyłącznie zachowań podjętych po jej wydaniu (art. 14l o.p.), po drugie, ograniczają się do sfery prawnoskarbowej tj. braku możliwości wyciągnięcia negatywnych konsekwencji w postępowaniu podatkowym (art. 14k o.p.) oraz zwolnienia z obowiązku zapłaty podatku (art. 14m o.p.) – w razie zastosowania się do interpretacji podatkowej. Powództwo opozycyjne oparte na fakcie, że Dyrektor (...) wydał interpretację podatkową, jawi się jako bezzasadne w stopniu oczywistym – porównywalne do powołania się na to, że Sąd Najwyższy wydał uchwałę, która podważa trafność prawomocnego orzeczenia sądu. Zdarzeniami „wskutek których zobowiązanie wygasło lub nie może być egzekwowane” są, co nie budzi ani w doktrynie, ani w orzecznictwie jakichkolwiek wątpliwości, zdarzenia typu: spełnienie świadczenia, potrącenie, odnowienie, przyjęcie innego świadczenia przez wierzyciela w zamian za objęte tytułem, niemożność świadczenia, zwolnienie z długu, odroczenie terminu spełnienia świadczenia, rozłożenie świadczenia na raty oraz przedawnienie.

Przyjmując za trafne stanowisko powódki, wynikające z interpretacji podatkowej, zdarzeniem wskutek którego wygasło jej zobowiązanie byłoby spełnienie świadczenia w postaci zapłaty go na rachunek organu podatkowego. Rzecz jednak w tym, że powódka uiściła ten podatek zgodnie z własnymi twierdzeniami przed wydaniem wyroku, a mianowicie 14 maja 2020 r. (k. 14-15), podczas gdy prawomocny wyrok zapadł 30 października 2020 r. Tym samym wykluczone jest roztrząsanie tej kwestii w niniejszym postępowaniu, bowiem albo sąd, wydając prawomocny wyrok z 30 października 2020 r., rzecz tę ocenił odmiennie, albo nie została mu ona przez powódkę poddana pod osąd. Niezależnie od tego, roztrząsanie tej kwestii w niniejszym postępowaniu przeciwegzekucyjnym stanowiłoby zaprzeczenie zasady prawomocności orzeczeń sądowych. Zgodnie bowiem z art. 365 § 1 k.p.c. prawomocne orzeczenie wiąże tak strony, jak i wszystkie sądy.

O kosztach sąd orzekł na podstawie odpowiedzialności za wynik procesu stosownie do art. 98 § 1 i 3 k.c. Powódka jako przegrywająca obowiązana jest zwrócić poniesione przez pozwanego koszty, na które złożyły się: opłata skarbowa od złożonego dokumentu pełnomocnictwa (17 zł) i wynagrodzenie adwokata stosownie do § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie (90 zł).