Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 25/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 10 listopada 2022 r. Sygn. Akt XII 58/21

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐obrońca oskarżonego

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia w apelacji prokuratora

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść oskarżonego M. Z. (1)

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Apelacja prokuratora

Lp

Zarzut

- obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść orzeczenia tj. przepisu art. 5 § 2 kpk poprzez błędne i bezpodstawne zastosowanie tego przepisu w sprawie, w której nie występowały wątpliwości, bowiem Sąd dysponował konsekwentnymi, jednoznacznymi i spójnymi zeznaniami świadków, wyjaśnieniami oskarżonego oraz kompletną i zupełną opinią biegłego z zakresu medycyny sądowej, które pozwalały na dokonanie stanowczych ustaleń faktycznych w postaci przyjęcia, że oskarżony dokonał zabójstwa B. G..

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut podniesiony w apelacji prokuratora jest w pełni zasadny albowiem:

- Sąd I instancji badając i analizując materiał dowodowy w zakresie sprawstwa i winy oskarżonego M. Z. (1) naruszył zasady rządzące swobodną oceną dowodów określone w art. 7 k.p.k. pomijając przy tym lub też nie wyjaśniając szeregu okoliczności ujawnionych w toku postępowania, które miały istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy;

- rację ma skarżący, iż kluczowym uchybieniem Sądu Okręgowego była dowolna ocena dowodów, w szczególności protokołu sądowo – lekarskich oględzin zwłok /k. 266-282/ i ustnej opinii biegłej D. S. /k. 814-816, k. 1175-1178/. Sąd Odwoławczy stwierdza, że sądowa ocena tego dowodu była powierzchowna, wybiórcza i niezgodna z zasadami prawidłowego rozumowania i z doświadczeniem zawodowym; zatem ustalenia co do sprawstwa oskarżonego M. Z. (1) nie mogą być zaakceptowane, a rozstrzygnięcie w postaci uniewinnienia tegoż oskarżonego uznać należy za co najmniej przedwczesne.

Analiza pisemnych motywów wyroku pozwala na stwierdzenie, że w istocie argumentem przemawiającym, w ocenie Sądu I Instancji, za koncepcją nieszczęśliwego splotu wydarzeń, skutkujących zgonem B. G. był wygląd ran ciętych na prawym przedramieniu pokrzywdzonej, które mogły świadczyć o kolejnej awanturze połączonej z rękoczynami, do której doszło między oskarżonym a matką. Powyższe rozumowanie nie jest w pełni przekonujące, gdyż nie uwzględnia szeregu innych obrażeń, stwierdzonych w trakcie sądowo - lekarskich oględzin zwłok, tym bardziej, że Sąd I instancji dowolnie ustalił, że wygląd ran na przedramieniu pokrzywdzonej uzasadnia statyczny sposób ich powstania i może świadczyć o samodzielności pokrzywdzonej w ich dokonaniu. Sąd Okręgowy wybiórczo traktuje depozycje biegłej, która składając opinię pisemną /k. 266-282/ a następnie dwukrotnie opinie ustne jasno, stanowczo wskazała, że przyczyną zgonu pokrzywdzonej B. G. były rany cięte prawego przedramienia z uszkodzeniem w dnie jednej z nich tętnicy promieniowej oraz rana cięta głowy w obrębie prawego oczodołu, a rany te skutkowały krwotokiem zewnętrznym. Nieprecyzyjna i wyrwana z kontekstu jest wypowiedź biegłej, przywołana w uzasadnieniu Sądu Okręgowego mająca jakoby wskazywać, iż przyczyną zgonu pokrzywdzonej były rany cięte, skutkujące wykrwawieniem się. Charakter powstania tych ran rzutuje na prawidłowość oceny dokonanej przez Sąd Okręgowy. Biegła doprecyzowała na rozprawie usytuowanie rany umiejscowionej od strony wewnętrznej dłoni i uszkodzenie tętnicy, co doprowadziło do wykrwawienia się. Kolejną przyczyną zgonu była rana w obrąbie prawego oczodołu, której oględziny wskazywały, że jest to rana cięta o równych brzegach, nie odartych z naskórka. Do faktu jej powstania Sąd Okręgowy w żadnej części uzasadnienia nie odniósł się. Ponadto biegła stwierdziła cechy mogące świadczyć o zaburzeniach wymiany gazowej w płucach spowodowane zagardleniem tj, uciskiem wywieranym na szyję . Biegła precyzyjnie wskazała przesłanki do uznania o zaistnienia prawdopodobnego ucisku wywieranego na szyję i niemożliwości wykluczenia wpływu tego ucisku na mechanizm zgonu zaznaczając, że obecność wybroczyn krwawych w skórze oczodołów, spojówkach oczu oraz śluzówce wargi górnej wskazuje na to, że ucisk ten był na tyle istotny, iż mógł skutkować utratą przytomności lub przyśpieszyć zgon. Sąd Okręgowy całkowicie stracił z pola widzenia kategoryczność stwierdzenia biegłej, że zaburzenia wymiany gazowej w płucach powstają tylko przy uciskach, nie zaś przy uderzeniu o blat stołu, wybiórczo przywołując wypowiedź biegłej, która jedynie teoretycznie wskazywała na taką możliwość. Biegła oceniła, że charakter ran ciętych prawego przedramienia oraz rany ciętej w obrębie prawego łuku brwiowego wskazuje, że do ich powstania doszło pod działaniem narzędzia ostrego, o co najmniej jednej ostrej krawędzi tnącej, przesuwającej się stycznie do powierzchni ciała, np. noża. Lokalizacja rany ciętej na tylnej powierzchni obwodowej części ramienia mogła wskazywać na tzw. „obronny” charakter, tj. obrażenia powstałego wskutek zasłaniania się przed godzącym ostrym narzędziem. Nie sposób zaakceptować tok rozumowania sądu, iż pokrzywdzona sama okaleczyła się w obręb okolicy oczodołu, doprowadzając do powstania rany ciętej, nawet jeśli tak było powstaje konieczność rozstrzygnięcia kolejnego zagadnienia, tj. sposobu powstania, rodzaju i charakteru obrażeń stwierdzonych w obrębie szyi, które były obrażeniami świeżymi, bez cech gojenia, powstały krótki czas przed zgonem, co wskazywać miało na to, że w grę wchodziło działania dwóch narzędzi o różnych cechach: tępego i twardego o stosunkowo niewielkiej powierzchni, skutkującego powstaniem zasinień oraz wylewu krwawego w tkance podskórnej i powierzchownych warstwach mięśni na tylnej powierzchni szyi oraz krawędzistego, skutkującego powstaniem niewielkich, głównie podłużnych lub rysowatych otarć i ubytków naskórka. Biegła na rozprawie powtórzyła tezę o tym, że obrażenia powłok i tkanek miękkich szyi mogły mieć wpływ na mechanizm zgonu w kontekście niewydolności oddechowej. Opisała wielomiejscowe obrażenia na szyi, które były liczne w różnych okolicach i występowały w skupiskach, przy czym zaznaczyła, że obrażenia szyi nie są na tyle charakterystyczne, żeby można było zawęzić grupę narzędzi twardych i tępych, które mogły działać na szyję. Biegła wyraźnie zaznaczyła, że obraz obrażeń zarówno w obrębie powłok i tkanek miękkich szyi jak i ran ciętych wskazuje, że do ich powstania doszło w zbliżonym czasie. Sąd I instancji w pisemnych motywach uzasadnienia z niezrozumiałych względów odrzucił wersję lansowaną przez biegłą, która nie wykluczyła, by do powstania złamania rogu większego kości gnykowej mogło również dojść na skutek tępego urazu mechanicznego szyi, przy czym za czysto teoretyczną uznała możliwość, aby do powstania niektórych obrażeń doszło w mechanizmie ucisku o krawędź blatu. Sąd Okręgowy stracił z pola widzenia także i to, że z upływem czasu kategoryczność stwierdzeń biegłej nie ulegała żadnym wahaniom. Składajac ponownie opinię ustną /k. 1175/ stanowczo zaopiniowała, że obrażenia stwierdzone na szyi pokrzywdzonej, w tym niewielkie rany skóry, punktowe rany na przedniej powierzchni szyi w rzucie trzonu szyi kości gnykowej krtani, dwie otoczone zasinieniami linijne rany powierzchniowe skóry na stronie lewej nie odpowiadają możliwości powstania od uderzenia o krawędź czy też blat stołu, gdyż mają różny charakter. Sąd Okręgowy zbagatelizował także nie budzące najmniejszych wątpliwości stwierdzenie biegłej, iż w razie ewentualnego ucisku o krawędź blatu nie mogłoby dojść do powstania wszystkich obrażeń stwierdzonych na szyi, zaś charakter obrażeń na powłokach skóry wskazywał na działanie narzędzia krawędzistego typu krawędź noża czy też krawędź paznokcia. Sąd I instancji pominął fakt, że stwierdzone u B. G. złamanie chrząstki tarczowatej krtani było złamaniem świeżym, bez najmniejszych cech gojenia ani przemiany barwnikowej w zakresie wylewów krwawych w obrębie tkanek miękkich w jego otoczeniu. Poza zakresem rozważań sądu I instancji znalazły się inne obrażenia tkanek miękkich wargi dolnej u pokrzywdzonej, do których doszło pod działaniem narzędzia tępego twardego, a charakter tych obrażeń wskazuje, że narzędzie godziło ze znaczną siłą, niewykluczone, że stycznie do powierzchni bródki lub wielokrotnie, za czym przemawia odwarstwienie tkanek od powierzchni trzonu żuchwy. Rany skóry powstały pod działaniem narzędzia krawędzistego, niewykluczone, że o ostrej krawędzi i zakończonego kończyście, co obrazują punktowe rany skóry, przy czym biegła D. S. zaznaczyła, że charakter wylewów tkankowych wskazuje, że wszystkie zmiany pourazowe na szyi były świeże, co nie znaczy, że powstały w jednym i tym samym momencie. Pozostałe zasinienia i otarcia naskórka były skutkiem tępych urazów mechanicznych godzących ze stosunkowo niewielką siłą bez braku cech charakterystycznych. O ile sąd Okręgowy miał wątpliwości odnośnie przebiegu zdarzenia, bowiem jedynym jego uczestnikiem był oskarżony, który konsekwentnie twierdził, że nie pamiętał, co się wydarzyło oraz zmarła B. G., to nie można przy tym automatycznie wykluczyć, jak to czyni Sąd I instancji, możliwości dopuszczenia się przez oskarżonego popełnienia zarzucanego mu czynu. Sąd Okręgowy skupiając się na wyglądzie ran ciętych na prawym przedramieniu pokrzywdzonej uznał, na podstawie „niemal” poziomego ich ułożenia, że pokrzywdzona podjęła kolejną próbę samobójczą. Stracił przy tym z pola widzenia inne obrażenia na szyi, stwierdzone w płucach zaburzenia wymiany gazowej, ranę ciętą gładką w okolicach prawego oczodołu, obrażenia powłok szyjnych i pominął całkowicie fakt złamania kości gnykowej krtani. W ocenie Sądu Apelacyjnego, z dużą dozą prawdopodobieństwa, graniczącego z pewnością, przyjąć można, że fakty rysujące się na tle materiału dowodowego przedmiotowej sprawy, w tym w szczególności uboczny fakt, że oskarżony w ciągach alkoholowych bywa agresywny i autoagresywny w powiązaniu z opinią biegłej tworzą jednolitą całość i mogą doprowadzić do jednoznacznego przekonania, iż oskarżony ten jest sprawcą zarzucanej mu zbrodni. Elementy opinii biegłej D. S. są logicznie ze sobą powiązane, w sposób, który może wykluczać przyjęcie odmiennej wersji o braku związku pomiędzy zachowaniem oskarżonego M. Z. (1) a inkryminowanym zabójstwem matki. Konkluzją powyższej oceny jest fakt, że Sąd I instancji dotychczas rozpoznający sprawę naruszył, przy ocenie zebranego materiału dowodowego, szereg przepisów proceduralnych, w tym z art. 7 i 410 k.p.k., a to sprawia, że ustalenia faktyczne nie mogą być zaakceptowane, a tym samym, że rozstrzygnięcie o jego uniewinnieniu od popełnienia czynu nie może uzyskać rangi prawomocnej.

Wniosek

- o uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek apelacji prokuratora jest zasadny z przyczyn omawianych wyżej, w ramach stanowiska co do zarzutu podniesionego w apelacji prokuratora.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

Uchylenie wyroku wobec M. Z. (1)

☒ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Oskarżony został uniewinniony przez Sąd I instancji od popełnienia czynu i zgodnie z regułą in peius nie może być skazany przez Sąd Odwoławczy, przyczyny uchylenia wyroku wyczerpująco omówiono w ramach stanowiska, co do zarzutu apelacji prokuratora określonego wyżej w pkt 1).

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Sąd ponownie rozpoznający sprawę winien ponowie zbadać i ocenić materiał dowodowy dotyczący oskarżonego M. Z. (1) zgodnie z regułami z art. 7 i 410 k.p.k. a w szczególności zweryfikować dowody w postaci protokołu sądowo -lekarskich oględzin zwłok i opinii biegłego, wskazujące na istnienie faktu w postaci sprawstwa i winy oskarżonego M. Z. w zakresie czynu zarzucanego mu w akcie oskarżenia. Rozpoznając ponownie sprawę Sąd I instancji winien pamiętać, że art. 442 par. 2 kpk przewiduje, iż przeprowadzając postępowanie w zakresie dowodów, które nie miały wpływu na uchylenie wyroku można poprzestać na ich ujawnieniu.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Obrońca oskarżonego wniósł o zasądzenie na jego rzecz wynagrodzenia za obronę z urzędu w instancji odwoławczej, oświadczając, że nie zostało ono uiszczone w całości lub w części. W oparciu o par. 2 ust. 1 i par.17 pkt 2 ust.5 rozporządzenia MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI W SPRAWIE PONOSZENIA PRZEZ SKARB PAŃSTWA KOSZTÓW NIEOPŁACONEJ POMOCY PRAWNEJ UDZIELONEJ PRZEZ ADWOKATA Z URZĘDU z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1714) Sąd Apelacyjny przyznał od Skarbu Państwa na rzecz adwokata J. G. kwotę 738,00 złotych, w tym 23% VAT, z tytułu wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną z urzędu M. Z. (1) w postępowaniu odwoławczym.

6.  Koszty Procesu

7.  PODPIS

Beata Adamczyk – Łabuda Sławomir Machnio Dariusz Drajewicz

1.1.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

uniewinnienie oskarżonego M. Z. (1)

1.1.  1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości co do oskarżonego M. Z. (1)

☐w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.2.  1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.3.  1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐