Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 lutego 2014 r. w O.

sprawy z odwołania C. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o wypłatę niezrealizowanego świadczenia

na skutek odwołania C. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 20.11.2013r. znak (...)

orzeka:

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

C. G. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P. z dnia 20.11.2013r., nr (...), którą organ rentowy odmówił mu wypłaty niezrealizowanego świadczenia - emerytury za listopad 2013r. - po zmarłym bracie S. G.. W uzasadnieniu wskazał, że opiekował się i utrzymywał brata do końca jego życia oraz urządził mu godny pochówek.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, że C. G. nie wykazał, by S. G. pozostawał na jego utrzymaniu, nie należy też do kręgu osób uprawnionych z art. 67 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wobec powyższego decyzją z dnia 20.11.2013 r. odmówił mu wypłaty emerytury za listopad 2013 r. po zmarłym bracie.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne i podlega oddaleniu.

Odwołujący się C. G.(ur. (...)) w dniu 19.11.2013r. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.Inspektoratu w P.wniosek o wypłatę niezrealizowanego świadczenia po zmarłym w dniu 16.11.2013r. S. G.za miesiąc listopad 2013r. (akta ZUS nr (...)).

Zaskarżoną decyzją z dnia 20.11.2013 r., nr (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.odmówił C. G.wypłaty niezrealizowanego świadczenia (akta ZUS nr (...)).

W niniejszym postępowaniu Sąd zajmował się kwestią, czy odwołujący się C. G. jest osobą uprawnioną i czy spełnia przesłanki do wypłaty mu emerytury za listopad 2013 r. po zmarłym bracie S. G..

Stosownie do treści art. 136 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2013.1440 j.t.) , w razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenia określone ustawą, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku - małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku - innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba.

Uprawnionymi do renty rodzinnej są członkowie rodziny wymienieni w art. 67 ust. 1 w/w ustawy i dodatkowo spełniający warunki określone w art. 68 -71: tj.: dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione, przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka, małżonek (wdowa i wdowiec) i rodzice.

Odwołujący się C. G. nie należy do wyżej wskazanego kręgu osób uprawnionych z art. 67 ust. 1 w/w ustawy. Jest, co prawda rodzonym bratem S. G., ale nie został przyjęty przez niego na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności (okoliczność bezsporna).

Przedmiotem badania w niniejszej sprawie była zatem ostatnia przesłanka z art. 136 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. – tj. kwestia, czy S. G. pozostawał na utrzymaniu C. G.. Organ emerytalny uznał, że zmarły nie pozostawał na jego utrzymaniu, gdyż pobierał emeryturę. W tym kontekście decydujące znaczenie ma zwrot "pozostaje na utrzymaniu". Przepisy ustawy emerytalnej nie zawierają definicji omawianego pojęcia, zatem należy dokonywać jego oceny z uwzględnieniem indywidualnych okoliczności konkretnej sprawy.

Na okoliczność powyższego Sąd Okręgowy w Ostrołęce przeprowadził postępowanie dowodowe z akt emerytalnych nr (...) oraz z zeznań odwołującego się C. G.słuchanego w charakterze strony.

W aktach ZUS znajduje się decyzja z dnia 27.09.2012r. o przyznaniu S. G. emerytury począwszy od dnia 01.08.2012 r. Z decyzji tej wynika, że wypłacane świadczenie wyniosło 971,23 złotych. Natomiast na podstawie decyzji z dnia 22.10.2012r. o ponownym ustaleniu i wznowieniu emerytury wysokość świadczenia od dnia 01.11.2012r. wyniosła 967,01 złotych (a.e. nr (...)).

Z odpisu skróconego aktu zgonu złożonego do akt emerytalnych wynika, że S. G. zmarł w dniu 16.11.2013 r. Miał 66 lat (a.e. nr (...)).

Przesłuchany w charakterze strony odwołujący się C. G.zeznał, że w miejscowości Tartak (...)mieszkał wraz z rodzeństwem: S. G.i M. P.w 200 – metrowym domu. Był najmłodszym członkiem rodziny i starał się opiekować pozostałymi. Siostra M. P.zachorowała i zmarła w lipcu 2013 r., a brat - w listopadzie. S. G.nie miał własnej rodziny, był bowiem bezdzietnym, samotnym kawalerem. Od dnia 01.08.2012r. otrzymywał on emeryturę w wysokości około 1000 złotych miesięcznie. Odwołujący się zarządzał jego emeryturą: kupował mu papierosy, żywność i ubrania. Brat palił dużo papierosów - 2 paczki dziennie, miesięcznie wydawał na nie około 600 złotych. S. G.nie chciał się leczyć, więc odwołujący kupował mu tylko leki dostępne bez recepty i przeciwbólowe, suplementy diety, witaminy. Pomagał mu także w codziennych czynnościach, gdyż S.nie mógł chodzić. Zdaniem odwołującego się, utrzymywał on swojego brata w ten sposób, że dysponował wspólnymi pieniędzmi. Natomiast sam odwołujący C. G.utrzymywał się z renty socjalnej w wysokości około 540 złotych - za co kupował, m.in. swoje leki. Czasami występował do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej o dodatkowe jednorazowe zapomogi, a czasem syn opłacał jego rachunki za energię. Z pobieranej renty socjalnej trudno było mu opłacić rachunki za energię, za śmieci i za wodę. C. G.zeznał, że jest w trudnej sytuacji finansowej. Obecnie odwołujący się mieszka sam - żona wyjechała za granicę, a syn wyprowadził się do O.(zeznania odwołującego się, k. 11 – 11 odwr. as., adnotacja 00:01:09 – 00:16:08).

Sąd Okręgowy uznał za wiarygodne zeznania C. G. o opiekowaniu się niechodzącym, 66 - letnim bratem, pomaganiu mu w codziennych czynnościach i kupowaniu niezbędnych do życia rzeczy. Niewątpliwie odwołujący się dostarczał S. G. żywność, ubrania, lekarstwa i papierosy, opłacał bieżące wspólne rachunki. Jednakże twierdzenia odwołującego się o pozostawaniu S. G. na jego utrzymaniu nie zasługują na wiarę. Świadczy o tym chociażby fakt, że odwołujący się przyznał, że „zarządzał” emeryturą brata, którą przeznaczał na niezbędne wydatki, a „utrzymywanie” polegało według niego na dysponowaniu wspólnymi pieniędzmi. Należy tu wskazać, że S. G. pobierał własne świadczenie emerytalne z ubezpieczenia społecznego w kwocie 967,01 złotych. Świadczenie to było wyższe od renty socjalnej C. G., która – jak zeznał, wynosiła około 540 złotych. Należy więc uznać, że emerytura nieżyjącego już brata była najważniejszym wkładem finansowym w ich wspólne gospodarstwo domowe i utrzymanie obydwu braci. Wynika to także z twierdzeń odwołującego się, który powiedział, że z jego renty socjalnej nie byłby w stanie wspomagać brata, a wszystko kupował za ich ,,wspólne” pieniądze. Co więcej same tylko wydatki brata S. na papierosy (około 600 złotych miesięcznie) są wyższe, niż dochód uzyskiwany przez odwołującego się.

Tak ustalone fakty prowadzą do wniosku, iż zasadnicze koszty utrzymania zmarłego ponosił on sam z otrzymywanej emerytury. Należy ponownie podkreślić, że niewątpliwie C. G. opiekował się bratem, jednakże opieka ta nie przekraczała zwyczajowo przyjętej pomocy pomiędzy osobami bliskimi. Zakup artykułów niezbędnych do życia i opłacanie rachunków nie prowadzi do wniosku, iż mamy w sprawie do czynienia z utrzymywaniem osoby w rozumieniu art. 136 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych . Sąd Okręgowy w pełni podziela pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku, świadczenie doraźnej pomocy, a nawet opieki nie wchodzi w zakres pojęcia "pozostawania na utrzymaniu", o którym mowa w art. 136 ust. 1 ustawy emerytalnej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 04.06.2013 r., III AUa 1278/12, LEX nr 1324660).

Także doktryna stoi na stanowisku, że za osoby pozostające na utrzymaniu innych członków rodziny w rozumieniu art. 136 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych uważa się osoby, które bądź to nie posiadają żadnych własnych świadczeń emerytalno - rentowych (gdyż dopiero wystąpiły z wnioskiem o nie), bądź też pobierają wprawdzie takie świadczenia, ale w najniższej wysokości przewidzianej ustawą, a koszt zaspokajania ich usprawiedliwionych potrzeb jest znacznie wyższy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 24.04.2013 r., III AUa 1439/12, LEX nr 1314760).

Reasumując, z materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie nie wynika, by zmarły S. G. pozostawał na utrzymaniu C. G.. Zasadności odwołania nie zmianie także argument odwołującego się o wydatkach związanych z urządzeniem zmarłemu godnego pochówku. W tym zakresie ubezpieczenia społeczne gwarantują prawo do odrębnego świadczenia, jakim jest zasiłek pogrzebowy, o którego otrzymanie należy złożyć wniosek w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje (art. 81 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie C. G. od decyzji ZUS z dnia 20.11.2013 r.